• MATKA BOŻA CZĘSTOCHOWSKA: kościół św. Zygmunta, Słomczyn; źródło: zbiory własneMATKA BOŻA CZĘSTOCHOWSKA
    kościół pw. św. Zygmunta, Słomczyn
    źródło: zbiory własne
link to OUR LADY of PERPETUAL HELP in SŁOMCZYN infoLOGO PORTALU

Rzymskokatolicka Parafia
pw. św. Zygmunta
05-507 Słomczyn
ul. Wiślana 85
dekanat konstanciński
archidiecezja warszawska

  • św. ZYGMUNT: kościół św. Zygmunta, Słomczyn; źródło: zbiory własneśw. ZYGMUNT
    kościół pw. św. Zygmunta, Słomczyn
    źródło: zbiory własne
  • św. ZYGMUNT: XIX w., feretron, kościół św. Zygmunta, Słomczyn; źródło: zbiory własneśw. ZYGMUNT
    XIX w., feretron
    kościół pw. św. Zygmunta, Słomczyn
    źródło: zbiory własne
  • św. ZYGMUNT: XIX w., feretron, kościół św. Zygmunta, Słomczyn; źródło: zbiory własneśw. ZYGMUNT
    XIX w., feretron
    kościół pw. św. Zygmunta, Słomczyn
    źródło: zbiory własne
  • św. ZYGMUNT: XIX w., feretron, kościół św. Zygmunta, Słomczyn; źródło: zbiory własneśw. ZYGMUNT
    XIX w., feretron
    kościół pw. św. Zygmunta, Słomczyn
    źródło: zbiory własne
  • św. ZYGMUNT: XIX w., feretron, kościół św. Zygmunta, Słomczyn; źródło: zbiory własneśw. ZYGMUNT
    XIX w., feretron
    kościół pw. św. Zygmunta, Słomczyn
    źródło: zbiory własne
LINK do Nu HTML Checker

pełna lista:

wyświetlKliknij by wyświetlić pełną listę

displayClick to display full list in English


Martyrologium duchowieństwa — Polska

XX w. (lata 1914 – 1989)

dane osobowe

wersja:

EnglishClick to display this bio in English

link to PERSONAL RECORD - ENGLISH VERSIONClick to display this bio in English
  • SOWIŃSKI Emil Bronisław, źródło: www.sw.gov.pl, zasoby własne; KLIKNIJ by POWIĘKSZYĆ i WYŚWIETLIĆ INFOSOWIŃSKI Emil Bronisław
    źródło: www.sw.gov.pl
    zasoby własne
  • SOWIŃSKI Emil Bronisław, źródło: www.sw.gov.pl, zasoby własne; KLIKNIJ by POWIĘKSZYĆ i WYŚWIETLIĆ INFOSOWIŃSKI Emil Bronisław
    źródło: www.sw.gov.pl
    zasoby własne

nazwisko

SOWIŃSKI

imiona

Emil Bronisław

  • SOWIŃSKI Emil Bronisław - Tablica pamiątkowa, kaplica, więzienie, Grudziądz, źródło: gdansk.ipn.gov.pl, zasoby własne; KLIKNIJ by POWIĘKSZYĆ i WYŚWIETLIĆ INFOSOWIŃSKI Emil Bronisław
    Tablica pamiątkowa, kaplica, więzienie, Grudziądz
    źródło: gdansk.ipn.gov.pl
    zasoby własne
  • SOWIŃSKI Emil Bronisław - Tablica pamiątkowa, katedra pw. św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty, Toruń, źródło: gdansk.ipn.gov.pl, zasoby własne; KLIKNIJ by POWIĘKSZYĆ i WYŚWIETLIĆ INFOSOWIŃSKI Emil Bronisław
    Tablica pamiątkowa, katedra pw. św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty, Toruń
    źródło: gdansk.ipn.gov.pl
    zasoby własne
  • SOWIŃSKI Emil Bronisław - Tablica pamiątkowa, kruchta, katedra pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, Pelplin, źródło: zasoby własne; KLIKNIJ by POWIĘKSZYĆ i WYŚWIETLIĆ INFOSOWIŃSKI Emil Bronisław
    Tablica pamiątkowa, kruchta, katedra pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, Pelplin
    źródło: zasoby własne

funkcja

kapłan diecezjalny

wyznanie

Kościół łaciński (rzymskokatolicki) RKwięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.09.21]

diecezja / prowincja

diecezja chełmińskawięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2012.11.23]

honorowe wyróżnienia

Medal Niepodległościwięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2019.02.02]

data i miejsce
śmierci

20.11.1939

Klamrydziś: gm. Chełmno, pow. Chełmno, woj. kujawsko‐pomorskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.12.18]

alt. daty i miejsca
śmierci

10.1939, 11.1939, 27.11.1939

Grudziądzdziś: pow. Grudziądz miasto, woj. kujawsko‐pomorskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31]

las Mniszek ‐ Grupadziś: gm. Dragacz, pow. Świecie, woj. kujawsko‐pomorskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.12.19]

szczegóły śmierci

W latach 1908‐1912 — w czasach zaboru pruskiego — podczas pobierania nauk w niem. Königliches Katholisches Gymnasium (pl. Królewskie Katolickie Gimnazjum) w Chojnicach, członek i przewodniczący szkolnego koła polskiej konspiracyjnej uczniowskiej organizacji samokształceniowej Filomaci Pomorscy, i.e. Towarzystwa im. Tomasza Zana.

Podczas dwóch wycieczek w 1909 i 1910/1911 do Krakowa, wówczas pod zaborem austriackim, odbył przeszkolenie skautingowe oraz wojskowe w powstającej właśnie Polskiej Drużynie Strzeleckiej PDS (późniejsza II Drużyna PDS Kraków), w rezultacie czego po powrocie do Chojnic powstał i tam Tajny Skauting i Polska Drużyna Strzelecka.

W 1912 został wydalony przez Niemców z gimnazjum w Chojnicach, bez prawa kontynuowania nauki w pruskich szkołach. Dalsze losy, w szczególności podczas I wojny światowej niejasne.

Po niemieckim i rosyjskim najeździe na Rzeczpospolitą w 09.1939 i rozpoczęciu II wojny światowej, po rozpoczęciu okupacji niemieckiej, aresztowany przez Niemców jesienią w 10.1939.

Przetrzymywany w Grudziądzu (m.in. w areszcie VSH Graudenz w budynku Internatu Kresowego) i od ok. 14/15.11.1939 więzieniu w Chełmnie.

Następnie zawieziony do Klamr (5 km od Chełmna) i tam zamordowany w zbiorowej egzekucji.

alt. szczegóły śmierci

Według niektórych przypuszczeń zamordowany w fortach obronnych Księżych Gór w Grudziądzu. Albo w miejscu egzekucji w lesie Mniszek k. Świecia.

przyczyna śmierci

zbiorowy mord

sprawstwo

Niemcy

miejsca i wydarzenia

KlamryKliknij by przejść do opisu, las Mniszek / GrupaKliknij by przejść do opisu, Grudziądz‐TwierdzaKliknij by przejść do opisu, VSH GraudenzKliknij by przejść do opisu, «Intelligenzaktion»Kliknij by przejść do opisu, Reichsgau Danzig‐WestpreußenKliknij by przejść do opisu, Encykliki Piusa XIKliknij by przejść do opisu, Encykliki Piusa XIKliknij by przejść do opisu, Filomaci PomorscyKliknij by przejść do opisu, Towarzystwa Tomasza ZanaKliknij by przejść do opisu

data i miejsce
urodzenia

29.11.1886

Łągdawn.: Łęg
dziś: gm. Czersk, pow. Chojnice, woj. pomorskie, Polska

więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.09.02]

prezbiterat (święcenia)
ordynacja

10.07.1921 (kaplica pw. św. Barbary Seminarium Duchownego w Pelpliniewięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.12.19]
)

szczegóły posługi

1927 – 1939

kuratus/rektor/ekspozyt — Grudziądzdziś: pow. Grudziądz miasto, woj. kujawsko‐pomorskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31]
⋄ Zakład Karny ⋄ kościół RK pw. Podwyższenia Krzyża Świętego ⋄ parafia RK pw. św. Mikołaja Biskupa i Wyznawcy (farna) ⋄ dekanat RK Grudziądzdziś: pow. Grudziądz miasto, woj. kujawsko‐pomorskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31]
— także: prefekt w Państwowej Średniej Szkole Hodowlano–Rolniczej

1927

wikariusz — Starogard Gdańskidziś: gm. Starogard Gdański, pow. Starogard Gdański, woj. pomorskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.06.07]
⋄ parafia RK pw. św. Mateusza Apostoła ⋄ dekanat RK Starogard Gdańskidziś: gm. Starogard Gdański, pow. Starogard Gdański, woj. pomorskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.06.07]

1926 – 1927

administrator — Biskupicedziś: gm. Łubianka, pow. Toruń, woj. kujawsko‐pomorskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2022.02.24]
⋄ parafia RK pw. św. Marii Magdaleny ⋄ dekanat RK Chełmżadziś: gm. Chełmża miasto, pow. Toruń, woj. kujawsko‐pomorskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.09.02]

1926

wikariusz — Świerczynkidziś: gm. Łysomice, pow. Toruń, woj. kujawsko‐pomorskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2024.02.03]
⋄ parafia RK pw. św. Jana Chrzciciela ⋄ dekanat RK Toruńdziś: pow. Toruń miasto, woj. kujawsko‐pomorskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.12.19]

1926

wikariusz — Zwiniarzdziś: gm. Grodziczno, pow. Nowe Miasto Lubawskie, woj. warmińsko‐mazurskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.12.19]
⋄ parafia RK pw. św. Mikołaja Biskupa i Wyznawcy ⋄ dekanat RK Lubawadziś: gm. Lubawa miasto, pow. Iława, woj. warmińsko‐mazurskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31]

1922 – 1926

wikariusz — Rumiandziś: gm. Rybno, pow. Działdowo, woj. warmińsko‐mazurskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31]
⋄ parafia RK pw. św. Barbary Panny i Męczennicy ⋄ dekanat RK Lubawadziś: gm. Lubawa miasto, pow. Iława, woj. warmińsko‐mazurskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31]

1922

wikariusz — Brusydziś: gm. Brusy, pow. Chojnice, woj. pomorskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.09.02]
⋄ parafia RK pw. Wszystkich Świętych ⋄ dekanat RK Tucholadziś: gm. Tuchola, pow. Tuchola, woj. kujawsko‐pomorskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.12.19]

1922

administrator — Borzyszkowydziś: gm. Lipnica, pow. Bytów, woj. pomorskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2022.01.10]
⋄ parafia RK pw. św. Marcina Biskupa i Wyznawcy ⋄ dekanat RK Człuchówdziś: gm. Człuchów, pow. Człuchów, woj. pomorskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31]

1921

wikariusz — Borzyszkowydziś: gm. Lipnica, pow. Bytów, woj. pomorskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2022.01.10]
⋄ parafia RK pw. św. Marcina Biskupa i Wyznawcy ⋄ dekanat RK Człuchówdziś: gm. Człuchów, pow. Człuchów, woj. pomorskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31]

1921

wikariusz — Brusydziś: gm. Brusy, pow. Chojnice, woj. pomorskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.09.02]
⋄ parafia RK pw. Wszystkich Świętych ⋄ dekanat RK Tucholadziś: gm. Tuchola, pow. Tuchola, woj. kujawsko‐pomorskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.12.19]

1919 – 1921

student — Pelplindziś: gm. Pelplin, pow. Tczew, woj. pomorskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31]
⋄ filozofia i teologia, Seminarium Duchowne

publicysta katolicki, współautor książki „Kościoły i klasztory grudziądzkie”, 1928

inni związani
szczegółami śmierci

BROCKIKliknij by wyświetlić biogram Antoni, DRĄŻKOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Walerian, GREGORKIEWICZKliknij by wyświetlić biogram Leon, JARZĘBOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Stanisław, MARCINKOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Antoni, MIĘTKIKliknij by wyświetlić biogram Antoni, ODYAKliknij by wyświetlić biogram Józef Florian, PUTYNKOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Maksymilian Jan, RYNGWELSKIKliknij by wyświetlić biogram Józef, SADOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Anastazy, SCHMELTERKliknij by wyświetlić biogram Henryk, WILCZEWSKIKliknij by wyświetlić biogram Franciszek Józef, ŻYNDAKliknij by wyświetlić biogram Franciszek, GASIŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Ludwik, KOPAŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Konrad, MARTENKAKliknij by wyświetlić biogram Jan, NAGÓRSKIKliknij by wyświetlić biogram Edmund, NIKLASKliknij by wyświetlić biogram Stanisław, BATKOKliknij by wyświetlić biogram Aleksander, BIELEŃKliknij by wyświetlić biogram Antoni, BOJUŁKAKliknij by wyświetlić biogram Bronisław Franciszek, BORZYSZKOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Józef, BUSZTAKliknij by wyświetlić biogram Antoni (o. Szymon), CZUBEKKliknij by wyświetlić biogram Józef, FLACZYŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Franciszek, GOŁĘBIEWSKIKliknij by wyświetlić biogram Józef, GRABOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Zygmunt, HINZKliknij by wyświetlić biogram Tadeusz, KACZOROWSKIKliknij by wyświetlić biogram Michał, KĘDZIERSKIKliknij by wyświetlić biogram Franciszek, KLUNDERKliknij by wyświetlić biogram Jan, KOWNACKIKliknij by wyświetlić biogram Marcin Stanisław, ŁĘGOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Władysław Leonard, ŁUBIEŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Jan, MAKOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Paweł (o. Brunon), MALINOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Konstanty Piotr, MAŃKOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Alfons, MATEUSZCZYKKliknij by wyświetlić biogram Teodor, NOWAKKliknij by wyświetlić biogram Stanisław Zenon, ODYAKliknij by wyświetlić biogram Łucjan Józef, OLSZEWSKIKliknij by wyświetlić biogram Edward, OSSOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Jan Antoni, OSTROWSKIKliknij by wyświetlić biogram Franciszek Ksawery, PARTYKAKliknij by wyświetlić biogram Bolesław, PASTWAKliknij by wyświetlić biogram Antoni, PRABUCKIKliknij by wyświetlić biogram Bolesław Roch, PRYBAKliknij by wyświetlić biogram Leon Szymon, PTACHKliknij by wyświetlić biogram Alojzy Paweł, RADTKEKliknij by wyświetlić biogram Stefan Bolesław, ROGALSKIKliknij by wyświetlić biogram Jan, SOBISZKliknij by wyświetlić biogram Antoni, STELLAKliknij by wyświetlić biogram Józef, TUSZYŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Józef, WILAMOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Aleksander, WOLSKIKliknij by wyświetlić biogram Wacław, ZIELIŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Paweł Mikołaj, ŻUCHOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Wacław

miejsca i wydarzenia
opisy

Klamry: Od 12.10 do 11.11.1939, w lesie zwanym „Rybieniec” — kompleksie lasów ok. 6 km od Chełmna i obozu koncentracyjnego Fort VIII, ciągnących się równoleżnikowo, na osi zachód‐wschód, przez ok. 12 km (sąsiadującego m.in. z wsiami Klamry, Rybieniec, Wabcz, Paparzyn) — Niemcy zamordowali ok. 2,000‐2,500 mieszkańców ziemi chełmińskiej, głównie polskiej inteligencji, w masowych egzekucjach. Skazańców na miejsce mordów przywożono trzy razy dziennie. Członkowie niemieckiego Volksdeutscher Selbstschutz — paramilitarnej formacji złożonej z przedstawicieli niemieckiej mniejszości narodowej w Polsce — prawd. przy wsparciu oddziałów SS‐Einsatzgruppen dokonywali mordów przy użyciu broni maszynowej. Wśród rozstrzelanych byli nauczyciele (co najmniej 21 pedagogów), urzędnicy, inżynierowie, rzemieślnicy, rolnicy, kilkunastu księży katolickich, działacze polityczni i społeczni. W drugiej połowie 1944, w związku ze zbliżaniem się Rosjan, Niemcy zmusili grupę żydowskich więźniów do rozkopywania grobów i palenia zwłok. Po zakończeniu Żydów zamordowano. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2012.11.23]
)

las Mniszek / Grupa: Od 10.1939 do ok. 04.1940 w kompleksie lasów w pobliżu wsi Mniszek (na terenie byłej żwirowni) i Grupa (na terenie dawnego polskiego poligonu wojskowego), ok. 16 km na północny‐wschód od Świecia i ok. 10 km na zachód od Grudziądza, Niemcy zamordowali ok. 10,000 Polaków, dowożonych z więzienia w Świeciu, Zakładu Psychiatrycznego w Świeciu (ok. 1,000 pacjentów — chorych wywożono partiami po 60 osób, aplikując na drogę środki uspokajające), więzienia w Grudziądzu, obozu internowania w Nowem n. Wisłą, zakładu misyjnego Zgromadzenia Księży Werbistów SVD w Górnej Grupie — głównie intelligencji, z okolic Świecia, Bydgoszczy, Chełmna, Grudziądza i Starogardu Gdańskiego na Pomorzu. Wśród ofiar było 120 dzieci, przywiezionych pod pozorem wycieczki. Mordu dokonywali Niemcy z ludobójczych organizacji Volksdeutscher Selbstschutz i SS. Żołdacy Wehrmachtu kierowali pojazdami. Ofiary dobijano łopatami, kijami, czasem zakopywano żywcem. Skazańców, którzy próbowali stawiać opór, wieszano. W 1944 większość zwłok Niemcy wydobyli i spalili. (więcej na: groby.radaopwim.gov.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.01.13]
, pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2021.12.19]
)

Grudziądz‐Twierdza: Na terenie wojskowych fortów Twierdzy Grudziądz — głównie tzw. Księżych Gór, ale także na terenie Cytadeli — na obrzeżach Grudziądza, od 10.1939 do 12.1939 Niemcy, w ramach «Intelligenzaktion», zamordowali w zbiorowych egzekucjach kilkuset Polaków z okolic Grudziądza, w większości polskiej inteligencji. Największe mordy, dokonywane przez specjalną jednostkę Einsatzkommando 16, operującą w okolicach Grudziądza od 26.09.1939, i miejscowy Volksdeutscher Selbstschutz (oddziały niemieckiej „samoobrony”), miały miejsce po 19.10.1939, gdy Grudziądz odwiedził Albert Forster, namiestnik namiestnik Okręgu Rzeszy Gdańsk — Prusy Zachodnie, i oświadczył, że „Prowincja Gdańsk — Prusy Zachodnie ma w krótkim czasie stać się stuprocentowo niemiecka, a Polacy nie mają tu czego szukać i powinni zostać wyrzuceni”, oraz dodał: „na ulicach tego miasta nie widać jeszcze polskiej krwi”. W Księżych Górach egzekucje obywały się wczesnym rankiem i wieczorem, a skazanych przywożono partiami, w dwóch autach, po około trzydzieści osób w każdym. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.01.13]
)

VSH Graudenz: W ramach «Intelligenzaktion» — akcji eksterminacji polskiej inteligencji na Pomorzu — Niemcy początkowo w 09.1939 przetrzymywali więźniów w więzieniu sądowym w Grudziądzu. Po jego przepełnieniu ludobójcza niemiecka paramilitarna organizacja Volksdeutscher Selbstschutz — decyzję o utworzeniu Selbstschutzu na ziemiach polskich zajętych przez wojska niemieckie podjęto w Berlinie 08‐10.09.1939 na konferencji pod kierownictwem Reichsführera‐SS Heinricha Himmlera (rozkaz powołaniowy z 20.09.1939), a powstające chaotycznie oddziały zostały bezpośrednio podporządkowane oficerom ludobójczej organizacji SS — zorganizowała niem. Volksdeutscher Selbstschutzhaft (pl. areszt Volksdeutscher Selbstschutz) VSH w budynku tzw. Internatu Kresowego przy ul. Chopina (w którym przed niemiecką inwazją, 31.03. 1937, mieszkało 97 chłopców). Przeszło przezeń ok. 4,000‐5,000 Polaków, w tym ok. 150 księży i ok. 100 nauczycieli i uczniów miejscowego seminarium nauczycielskiego. Większość zamordowano w pobliskich lasach (Księże Góry, Mniszek‐Grupa), część przewieziono następnie do obozów koncentracyjnych, a 200 chłopców — mieszkańców internatu — po pewnym czasie wywieziono na roboty przymusowe do Niemiec. Oczywiście zgodnie z „niemieckim prawem” — w obozie działał doraźny sąd kapturowy Volksdeutscher Selbstschutz, który „wydawał wyroki” decydując o losie więzionych Polaków. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.01.13]
)

«Intelligenzaktion»: (pl. „akcja inteligencja”) — niemiecki program eksterminacji polskiej elity, głównie inteligencji, przeprowadzony od początku okupacji w 09.1939 do 04.1940, głównie na terenach przyłączonych bezpośrednio do Niemiec, ale także na terenie tzw. Generalnego Gubernatorstwa, gdzie nosił miano «AB‐aktion». W pierwszej fazie, tuż po rozpoczęciu okupacji niemieckiej, realizowany pod nazwą niem. Unternehmen „Tannenberg” (pl. „operacja Tannenberg”) — w oparciu o opracowane przez jednostkę Zentralstelle II/P (Polen) niemieckiego Głównego Urzędu SD listy proskrypcyjne Polaków (niem. Sonderfahndungsbuch Polen), uznawanych za szczególnie niebezpiecznych dla III Rzeszy. Znalazły się na niej nazwiska 61,000 Polaków. Razem w trakcie tego ludobójstwa planowo i metodycznie zamordowano ok. 50 tys. nauczycieli, księży, przedstawicieli ziemiaństwa, wolnych zawodów, działaczy społecznych i politycznych oraz emerytowanych wojskowych. Kolejnych 50 tys. zesłano do obozów koncentracyjnych, gdzie przeżył tylko znikomy procent. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.10.04]
)

Reichsgau Danzig‐Westpreußen: Po polskiej klęsce w kampanii 09.1939, będącej rezultatem paktu Ribbentrop‐Mołotow i stanowiącej pierwszy etap II wojny światowej, i rozpoczęciu w części Polski okupacji niemieckiej (w drugiej, wschodniej części Polski rozpoczęła się okupacja rosyjska), Niemcy podzielili okupowane polskie terytorium na pięć głównych obszarów (i kilka mniejszych). Największy przekształcili w niem. Generalgouvernement (pl. Generalne Gubernatorstwo), przeznaczone wyłącznie dla Polaków i Żydów i stanowiące część tzw. niem. Großdeutschland (pl. Wielkie Niemcy). Dwa przyłączyli do już istniejących niemieckich prowincji. Z dwóch utworzyli odrębne nowe prowincje. Jednym z nich było Pomorze Nadwiślańskie, już 08.10.1939, dekretem przywódcy niemieckiego Adolfa Hitlera wcielone do Niemiec (formalnie zaczął obowiązywać 26.10.1939), a 02.11.1939 przekształcone w prowincję niem. Reichsgau Danzig‐Westpreußen (pl. Okręg Rzeszy Gdańsk‐Prusy Zachodnie), w której obowiązywać miało prawo państwa niemieckiego. Główną osią polityki nowej prowincji, której obszar Niemcy uznali za niem. „Ursprünglich Deutsche” (pl. „rdzennie niemieckie”), mimo iż ok. 85% jej mieszkańców stanowili Polacy, było niem. „Entpolonisierung” (pl. „odpolszczenie”), czyli przymusowa germanizacja. Ok. 60,000 Polaków zamordowano w 1939‐1940, w ramach niem. „Intelligenzaktion”, i.e. eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych, w ok. 432 miejscach skrytobójczych mordów — w tym ok. 220 polskich kapłanów katolickich. Drugie tyle zesłano do niemieckich obozów koncentracyjnych, skąd wróciło niewielu (aresztowano ponad 300 kapłanów, z których w obozach koncentracyjnych zginęło ok. 130). Wysiedlono ok. 124,000‐170,000, przy czym ok. 90,000 do niem. Generalgouvernement. Masowo zmuszano Polaków do podpisywania niemieckiej listy narodowościowej niem. Deutsche Volksliste (pl. folkslista) DVL. Dzieci polskie mogły się uczyć tylko po niemiecku. Zakazano używania języka polskiego podczas katolickich Mszy św., a także podczas spowiedzi. Konfiskowane polskie majątki ziemskie. By jeszcze bardziej ograniczyć liczbę ludności polskiej wysyłano Polaków na roboty przymusowe w głąb Niemiec. Pozostałych Polaków traktowano jako nisko wykwalifikowaną siłę roboczą, izolowano od Niemców i ściśle kontrolowano — legalnie spotykać mogli się najwyżej we trzech lub we troje, nawet we własnych mieszkaniach. Wielu wcielono do niemieckiej armii Wehrmacht. Po zakończeniu działań zbrojnych II wojny światowej nadzorca tej prowincji, niem. Reichsstatthalter (pl. Namiestnik Rzeszy) i niem. Gauleiter (pl. naczelnik okręgu) niemieckiej partii narodowo–socjalistycznej, Albert Maria Forster, został stracony. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2024.06.24]
)

Encykliki Piusa XI: Wobec powstania w Europie dwóch systemów totalitarnych, które zdawały się ze sobą konkurować, acz więcej było między nimi podobieństw niż sprzeczności, papież Pius XI wydał w 03.1937 (w ciągu 5 dni) dwie encykliki. W wydanej 14.03.1938 „Mit brennender Sorge” (pl. „Z palącą troską”) potępił narodowy socjalizm panujący w Niemczech. Pisał: „Kto idąc za wierzeniami starogermańsko — przedchrześcijańskimi, na miejsce Boga osobowego stawia różne nieosobowe fatum, ten przeczy mądrości Bożej i Opatrzności […], kto wynosi ponad skalę wartości ziemskie: rasę albo naród, albo państwo, albo ustrój państwa, przedstawicieli władzy państwowej albo inne podstawowe wartości ludzkiej społeczności, […] i czyni z nich najwyższą normę wszelkich wartości, także religijnych, i oddaje się im bałwochwalczo, ten […] daleki jest od prawdziwej wiary w Boga i od światopoglądu odpowiadającego takiej wierze”. 19.03.1937 wydał „Divini Redemptoris” (pl. „Boski Odkupiciel”), w której poddał krytyce komunizm rosyjski, materializm dialektyczny i teorię walki klas. Pisał: „Komunizm pozbawia człowieka wolności, a więc duchowej podstawy wszelkich norm życiowych. Odbiera osobie ludzkiej całą jej godność i wszelkie moralne oparcie, z którego pomocą mogłaby się przeciwstawić naporowi ślepych namiętności […] To nowa ewangelia, którą bolszewicki i bezbożny komunizm głosi jako orędzie zbawienia i odkupienia ludzkości”… Pius XI domagał się poddania stanowionego prawa ludzkiego naturalnemu prawu Bożemu, zalecał wcielanie w życie ideału państwa i społeczeństwa chrześcijańskiego, i wzywał katolików do oporu. Dwa lata później narodowo socjalistyczne Niemcy i komunistyczna Rosja porozumiały się i wywołały II wojnę światową. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28]
, pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28]
)

Encykliki Piusa XI: Wobec powstania w Europie dwóch systemów totalitarnych, które zdawały się ze sobą konkurować, acz więcej było między nimi podobieństw niż sprzeczności, papież Pius XI wydał w 03.1937 (w ciągu 5 dni) dwie encykliki. W wydanej 14.03.1938 „Mit brennender Sorge” (pl. „Z palącą troską”) potępił narodowy socjalizm panujący w Niemczech. Pisał: „Kto idąc za wierzeniami starogermańsko — przedchrześcijańskimi, na miejsce Boga osobowego stawia różne nieosobowe fatum, ten przeczy mądrości Bożej i Opatrzności […], kto wynosi ponad skalę wartości ziemskie: rasę albo naród, albo państwo, albo ustrój państwa, przedstawicieli władzy państwowej albo inne podstawowe wartości ludzkiej społeczności, […] i czyni z nich najwyższą normę wszelkich wartości, także religijnych, i oddaje się im bałwochwalczo, ten […] daleki jest od prawdziwej wiary w Boga i od światopoglądu odpowiadającego takiej wierze”. 19.03.1937 wydał „Divini Redemptoris” (pl. „Boski Odkupiciel”), w której poddał krytyce komunizm rosyjski, materializm dialektyczny i teorię walki klas. Pisał: „Komunizm pozbawia człowieka wolności, a więc duchowej podstawy wszelkich norm życiowych. Odbiera osobie ludzkiej całą jej godność i wszelkie moralne oparcie, z którego pomocą mogłaby się przeciwstawić naporowi ślepych namiętności […] To nowa ewangelia, którą bolszewicki i bezbożny komunizm głosi jako orędzie zbawienia i odkupienia ludzkości”… Pius XI domagał się poddania stanowionego prawa ludzkiego naturalnemu prawu Bożemu, zalecał wcielanie w życie ideału państwa i społeczeństwa chrześcijańskiego, i wzywał katolików do oporu. Dwa lata później narodowo socjalistyczne Niemcy i komunistyczna Rosja porozumiały się i wywołały II wojnę światową. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28]
, pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28]
)

Filomaci Pomorscy: Tajne związki polskiej młodzieży, mające na celu samokształcenie i samowychowanie w duchu patriotycznym, działające głównie wśród szkół średnich — gimnazjów — na Pomorzu Nadwiślańskim (Pomorzu Gdańskim i ziemi chełmińskiej) w latach 1830‐1920, w zaborze pruskim (niemieckim). 08.01.1901 Niemcy przeprowadzili przesłuchania uczniów gimnazjów w Chełmnie, Brodnicy i Toruniu. 09‐12.09.1901 w Toruniu odbył się pierwszy procesów 60 polskich uczniów owych gimnazjów oraz studentów Seminarium Duchownego w Pelplinie. 1 osobę skazano na 3 miesiące więzienia, 1 na 2 miesiące, 3 na 6 tygodni, 7 na 3 tygodnie, 2 na 2 tygodnie, 19 na tydzień, 2 na 1 dzień, 10 udzielono nagany. 15 uniewinniono. Bardziej uciążliwe były kary wydalenia ze szkół z tzw. wilczym biletem, bez prawa studiowania w zakresie średnim i wyższym w zaborze pruskim (niemieckim). Wśród skazanych było kilku przyszłych kapłanów — ci mogli kontynuować edukację: ordynariusz diecezji chełmińskiej, bp Augustyn Rosentreter, odmówił bowiem wydalenia ze studiów skazanych kleryków. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2018.11.18]
)

Towarzystwa Tomasza Zana: Tajne związki polskiej młodzieży, mające na celu samokształcenie i samowychowanie w duchu patriotycznym, w buncie przeciw germanizacji i cenzurze kultury polskiej, działające głównie wśród szkół średnich — gimnazjów — głównie w Wielkopolsce, a później na Śląsku. Pierwsze powstały w 1817. W 1897 odbył się zjazd w Bydgoszczy, który wypracował zasady działalności konspiracyjnej. Na innym zjeździe w Poznaniu powołano „Czerwoną Różę”, nadrzędną organizację dla wszystkich kół gimnazjalnych i koordynującą ich pracę. W 1900 „Czerwona Róża” skupiła organizacje Filomatów z Pomorza. Po procesie toruńskim w 1901 organizacji Filomatów z Pomorza w 1903 Niemcy wytoczyli proces 24 członkom Towarzystwa Filomatów i Filaretów z Gniezna. 21 z uczniów skazanych zostało na kary od nagany do 6 tygodni więzienia. Najbardziej dotkliwe były karty relegacji ze szkół z zakazem kontynuacji nauczania w szkołach średnich i wyższych Prus. Mimo represji Towarzystwo działało do 1918 i odzyskania przez Polskę niepodległości. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2021.12.19]
)

źródła

osobowe:
zbyneks.blox.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.02.09]
, zbyneks.blox.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2012.11.23]

bibliograficzne:
Słownik biograficzny kapłanów wyświęconych w latach 1921‐1945 pracujących w diecezji chełmińskiej”, ks. prof. Anastazy Nadolny, wyd. Bernardinum 2021
pierwotnych (oryginalnych) zdjęć:
www.sw.gov.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2022.02.24]
, www.sw.gov.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2022.02.24]
, gdansk.ipn.gov.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2020.10.02]
, gdansk.ipn.gov.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2020.10.02]

LIST do KUSTOSZA/ADMINISTRATORA

Jeśli na Pana/Pani urządzeniu działa klient programu pocztowego — taki jak Mozilla Thunderbird, Windows Mail czy Microsoft Outlook, opisanych m.in. WikipediiPatrz:
pl.wikipedia.org
 — proszę spróbować wybierając link poniżej:

LIST do KUSTOSZA/ADMINISTRATORAKliknij i spróbuj wywołać własnego klienta poczty E–majlowej

Jeśli natomiast Pan/Pani nie posiada takowego klienta na swoim urządzeniu lub powyższy link nie jest aktywny proszę wysłać Emajl do Kustosza/Administratora za pomocą używanego przez Pana/Panią konta — w stosowanym programie do wysyłania korespondencji — na poniższy adres:

ADRES EMAJL

jako temat podając:

MARTYROLOGIUM: SOWIŃSKI Emil Bronisław

Powrót do przeglądania życiorysu:

kliknij by powrócić do życiorysuKliknij by powrócić do życiorysu