funkcja

kapłan diecezjalny

wyznanie

Kościół łaciński (rzymskokatolicki)więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.09.21]

diecezja / prowincja

diecezja chełmińskawięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2012.11.23]

data i miejsce śmierci

20.11.1939

Klamrydziś: gm. Chełmno, pow. Chełmno, woj. kujawsko–pomorskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.12.18]

alt. daty i miejsca śmierci

11.1939

szczegóły śmierci

alt. szczegóły śmierci

przyczyna śmierci

zbiorowy mord

sprawstwo

Niemcy

data i miejsce urodzenia

20.02.1873

Słupdziś: gm. Gruta, pow. Grudziądz, woj. kujawsko–pomorskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2022.01.28]

prezbiterat (święcenia)/
ordynacja

01.04.1899 (kaplica pw. św. Barbary Seminarium Duchownego w Pelpliniewięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.12.19])

szczegóły posługi

inni związani szczegółami śmierci

BROCKIKliknij by wyświetlić biografię Antoni, DRĄŻKOWSKIKliknij by wyświetlić biografię Walerian, GREGORKIEWICZKliknij by wyświetlić biografię Leon, JARZĘBOWSKIKliknij by wyświetlić biografię Stanisław, MARCINKOWSKIKliknij by wyświetlić biografię Antoni, MIĘTKIKliknij by wyświetlić biografię Antoni, ODYAKliknij by wyświetlić biografię Józef, PUTYNKOWSKIKliknij by wyświetlić biografię Maksymilian, RYNGWELSKIKliknij by wyświetlić biografię Józef, SCHMELTERKliknij by wyświetlić biografię Henryk, SOWIŃSKIKliknij by wyświetlić biografię Emil Bronisław, WILCZEWSKIKliknij by wyświetlić biografię Franciszek, ŻYNDAKliknij by wyświetlić biografię Franciszek, GREGORKIEWICZKliknij by wyświetlić biografię Leon, MARTENKAKliknij by wyświetlić biografię Jan, NIKLASKliknij by wyświetlić biografię Stanisław, PTACHKliknij by wyświetlić biografię Alojzy, WILCZEWSKIKliknij by wyświetlić biografię Franciszek

miejsca zagłady
obozy (+ nr więźnia)

Klamry: Od 12.10 do 11.11.1939 Niemcy zamordowali w Klamrach ok. 2,000‑2,500 mieszkańców ziemi chełmińskiej, głównie polskiej inteligencji, w masowych egzekucjach. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2012.11.23])

Chełmno: Areszt śledczy zarządzany przez Niemców. Prawdopodobnie wykonywano w nim wyroki śmerci. W szczególności wykorzystywany w latach 1939–40 do przetrzymywania, w ramach akcji „Intelligenzaktion” – likwidacji polskiej inteligencji na Pomorzu – polskiej inteligencji z okolic Chełmna przed wysłaniem do zbiorowych miejsc egzekucji i obozów koncentracyjnych. (więcej na: www.sw.gov.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.10.05])

Grudziądz: W ramach „Intelligenzaktion” — akcji eksterminacji polskiej inteligencji na Pomorzu — Niemcy początkowo w 1939 przetrzymywali więźniów w więzieniu sądowym w Grudziądzu. Po jego przepełnieniu zorganizowano obóz przejściowy w budynku tzw. Internatu Kresowego przy ul. Chopina. Przez obóz przeszło ok. 4,000‑5,000 Polaków, w tym ok. 150 księży. Większość zamordowano w pobliskich lasach (Księże Góry, Mniszek–Grupa), część przewieziono następnie do obozów koncentracyjnych. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.01.13])

Rywałd: Przejściowy obóz koncentracyjny dla mieszkańców Radzynia Chełmińskiego i okolic, założony przez Niemców na terenie byłego klasztoru oo. kapucynów. Funkcjonował od 10.1939 do 12.1939 i w tym okresie, w ramach „Intelligenzaktion” — eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych Pomorza — przeszło przezeń ok. 1000 osób, w tym 9 duchownych. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2021.12.19])

Intelligenzaktion: (pl. „akcja inteligencja”) — niemiecki program eksterminacji polskiej elity, głównie inteligencji, przeprowadzony od początku okupacji w 09.1939 do 04.1940, głównie na terenach przyłączonych bezpośrednio do Niemiec, ale także na terenie tzw. Generalnego Gubernatorstwa, gdzie nosił miano AB‑aktion. W pierwszej fazie, tuż po rozpoczęciu okupacji niemieckiej, realizowany pod nazwą niem. Unternehmen „Tannenberg” (pl. „operacja Tannenberg”) — w oparciu o opracowane przez jednostkę Zentralstelle II/P (Polen) niemieckiego Głównego Urzędu SD listy proskrypcyjne Polaków (niem. Sonderfahndungsbuch Polen), uznawanych za szczególnie niebezpiecznych dla III Rzeszy. Znalazły się na niej nazwiska 61,000 Polaków. Razem w trakcie tego ludobójstwa planowo i metodycznie zamordowano ok. 50 tys. nauczycieli, księży, przedstawicieli ziemiaństwa, wolnych zawodów, działaczy społecznych i politycznych oraz emerytowanych wojskowych. Kolejnych 50 tys. zesłano do obozów koncentracyjnych, gdzie przeżył tylko znikomy procent. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.10.04])

Ribbentrop-Mołotow: Ludobójczy rosyjsko–niemiecki pakt przyjaźni między przywódcą rosyjskim Józefem Stalinem i niemieckim Adolfem Hitlerem, podpisany 23.08.1939 w Moskwie przez ministrów spraw zagranicznych Rosji — Wiaczesława Mołotowa — i Niemiec — Joachima von Ribbentropa — który sankcjonował i był bezpośrednią przyczyną niemieckiego i rosyjskiego najazdu na Polskę i rozpoczęcia II wojny światowej w 09.1939. W sensie politycznym pakt był próbą przywrócenia status quo ante sprzed 1914, z jednym wyjątkiem, a mianowicie „handlową” wymianą tzw. „Królestwa Polskiego”, wchodzącego w 1914 w skład Imperium Rosyjskiego, na Galicję Wschodnią (dzisiejszą zachodnią Ukrainę), w 1914 należącą do Imperium Austro–Węgierskiego. Galicję, ze Lwowem, mieli przejąć Rosjanie, „Królestwo Polskie” — pod nazwą Generalnego Gubernatorstwa — Niemcy. Wybuchła w rezultacie „wojna była jedną z największych w historii klęsk i dramatów ludzkości, bo dwie ateistyczne i antychrześcijańskie ideologie: narodowego i międzynarodowego socjalizmu, odrzuciły Boga i Jego piąte przykazanie Dekalogu: Nie zabijaj!” (abp Stanisław Gądecki, 01.09.2019). Ustalenia paktu — wsparte zdradą formalnych sojuszników Polski, Francji i Niemiec, które 12.09.1939 na wspólnej konferencji w Abbeville, zdecydowały o nieudzielaniu pomocy zaatakowanej Polsce i niepodejmowaniu działań zbrojnych wobec Niemiec (co było złamaniem zobowiązań traktatowych z Polską) — zostały sprecyzowane 28.09.1939 w traktacie „o granicach i przyjaźni Niemcy–Rosja”, podpisanym przez tych samych zbrodniarzy. Jednym z jego ustaleń było podzielenie się strefami wpływów w środkowej i wschodniej Europie oraz IV rozbiór Polski. W jednym z tajnych aneksów zapisano: „Obie strony nie będą tolerować na swych terytoriach jakiejkolwiek polskiej propagandy, która dotyczy terytoriów drugiej strony. Będą one tłumić na swych terytoriach wszelkie zaczątki takiej propagandy i informować się wzajemnie w odniesieniu do odpowiednich środków w tym celu”. Skutkiem porozumień była seria spotkań między ludobójczymi organizacjami — niemieckim Gestapo i rosyjskim NKWD, na których dyskutowano koordynację wysiłków w celu eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych (w Niemczech zwane Intelligenzaktion, w Rosji przyjęła formę zbrodni katyńskiej). Skutkiem porozumień była śmierć setek tysięcy polskiej inteligencji, w tym tysięcy przedstawianych kapłanów, i dziesiątków milionów zwykłych ludzi. Skutki tej rosyjsko–niemieckiej umowy trwały do 1989, a i dziś są odczuwalne. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.09.30])

Filomaci Pomorscy: Tajne związki polskiej młodzieży, mające na celu samokształcenie i samowychowanie w duchu patriotycznym, działające głównie wśród szkół średnich — gimnazjów — na Pomorzu Nadwiślańskim (Pomorzu Gdańskim i ziemi chełmińskiej) w latach 1830‑1920, w zaborze pruskim (niemieckim). 08.01.1901 Niemcy przeprowadzili przesłuchania uczniów gimnazjów w Chełmnie, Brodnicy i Toruniu. 09‑12.09.1901 w Toruniu odbył się pierwszy procesów 60 polskich uczniów owych gimnazjów oraz studentów Seminarium Duchownego w Pelplinie. 1 osobę skazano na 3 miesiące więzienia, 1 na 2 miesiące, 3 na 6 tygodni, 7 na 3 tygodnie, 2 na 2 tygodnie, 19 na tydzień, 2 na 1 dzień, 10 udzielono nagany. 15 uniewinniono. Bardziej uciążliwe były kary wydalenia ze szkół z tzw. wilczym biletem, bez prawa studiowania w zakresie średnim i wyższym w zaborze pruskim (niemieckim). Wśród skazanych było kilku przyszłych kapłanów — ci mogli kontynuować edukację: ordynariusz diecezji chełmińskiej, bp Augustyn Rosentreter, odmówił bowiem wydalenia ze studiów skazanych kleryków. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2018.11.18])

źródła

osobowe:
www.niedziela.diecezja.torun.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2012.11.23], www.splisiejamy.euKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.01.13],
pierwotnych (oryginalnych) zdjęć:
www.splisiejamy.euKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.03.01], www.splisiejamy.euKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.03.01], www.splisiejamy.euKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.03.01], www.fara.tczew.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2018.11.18], wolneforumgdansk.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.09.30], gdansk.ipn.gov.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2020.10.02]