data beatyfikacji

13.06.1999

Jan Paweł II

funkcja

kapłan diecezjalny

wyznanie

Kościół łaciński (rzymsko-katolicki)
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2014.09.21]

diecezja / prowincja

diecezja łomżyńska
więcej na: www.kuria.lomza.pl [dostęp: 2012.11.23]
Polska Misja Katolicka we Francji
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2015.09.30]
diecezja sejneńska
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2014.11.22]

akademickie wyróżnienia

doktor filozofii
doktor literatury

honorowe wyróżnienia

kanonik gremialny (katedra łomżyńska)
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2014.11.14], pl.wikipedia.org [dostęp: 2014.11.14]

data i miejsce śmierci

18.12.1940

KL Sachsenhausen
Sachsenhausen-Oranienburg, pow. Oberhavel, Brandenburgia, Niemcy

szczegóły śmierci

Po niemieckim i rosyjskim najeździe na Rzeczpospolitą w 09.1939 i rozpoczęciu II wojny światowej aresztowany przez Niemców 06/07.04.1940. Przetrzymywany w więzieniu w Suwałkach. 13.05.1940 przewieziony do obozu koncentracyjnego KL Soldau. Stamtąd w 05‑07.1940 przetransportowany do obozu koncentracyjnego KL Sachsenhausen. Tam zginął — kiedy nadzorca bloku odebrał Żydom dzienną porcję chleba, sam głodny, podszedł do żydowskiego adwokata o nazwisku Kott i podzielił się swoją porcją chleba, ten przyjął dar, ze wzruszeniem mówiąc: „Wy, katolicy, wierzycie, że w waszych kościołach jest żywy Chrystus, który kazał księdzu podzielić się ze mną”.

przyczyna śmierci

eksterminacja: wycieńczenie i głód

sprawstwo

Niemcy

data i miejsce urodzenia

01.11.1885

Łomżyca-Łomża
pow. Łomżs miasto, woj. podlaskie, Polska

prezbiterat (święcenia)/
ordynacja

13.06.1911

szczegóły posługi

1939–1940 — dyrektor {Sejny, Wyższe Klasyczne Gimnazjum Biskupie im. św. Kazimierza}
1924–1931 — dyrektor {Łomża, Biskupie Gimnazjum im. Piotra Skargi}
1935–1939 — prorektor {Łomża, Seminarium Duchowne}
1919–1939 — profesor {Łomża, Seminarium Duchowne}
1915–1919 — kapelan {Francja; polskiego wychodźctwa i emigracji}
1912–1914 — doktorant {Fryburg, filozofia, Uniwersytet we Fryburgu; Szwajcaria}
1912 — proboszcz {parafia: Mikaszówka}
1908–1912 — student {Sankt Petersburg, filozofia i teologia, Cesarska Rzymskokatolicka Akademia Duchowna (1842‑1918)}
1903–1908 — student {Sejny, filozofia i teologia, Seminarium Duchowne}

biografia (zasoby własne)

inni związani szczegółami śmierci

ADAMCZYK Stanisław, BRZĄKAŁA Wiktor, BURCZYK Feliks, BYTOF Piotr, CHARSZEWSKI Ignacy, CHYLARECKI Stanisław, CIEMNIAK Ludwik, CYBULSKI Stanisław, CZAKI Saturnin, CZAPIEWSKI Józef Leonard, DEMSKI Władysław, DOERING Aleksander, FIGAT Henryk, GOŃCZ Bernard, GORAL Władysław, GRZEBIELEWSKI Józef, GUZ Józef Wojciech (o. Innocenty), HEVELKE Jan, HINZ Franciszek, HINZ Tadeusz, JARZĘBSKI Stanisław, JORDAN Bolesław, KALINOWSKI Teodor, KARAMUCKI Edmund Władysław, KARCZYŃSKI Cyryl Metody, KAŹMIERCZAK Bronisław, KLEIN Jan, KOMPF Janusz, KONKOLEWSKI Joachim, KOWNACKI Bronisław, KOZUBEK Roman, KRAUZE Edmund, KRUPIŃSKI Alojzy, KUBIAK Jan (br. Norbert Maria), KUBICKI Stefan, KUBISTA Stanisław, KUPILAS Franciszek, LAPIS Kazimierz, LENART Jan, LICZNERSKI Konstanty, ŁOSIŃSKI Bernard Antoni, MACIĄTEK Stanisław Piotr, MARCHLEWSKI Leonard, MATUSZEWSKI Franciszek, MĄKOWSKI Jan, MĘŻNICKI Józef, MICHNOWSKI Marian Jan, MITRĘGA Franciszek, MORKOWSKI Edmund, MOŚCICKI Józef, NAGÓRSKI Paweł Wojciech, NITSCHMANN Adam Robert, NOWAŃSKI Antoni, NOWICKI Aleksander, OCHOŃSKI Karol (o. Krystyn), OKOŁO-KUŁAK Antoni, PALUCHOWSKI Bolesław, PETRYKOWSKI Stefan, PODLASZEWSKI Franciszek, POMIANOWSKI Władysław, RADTKE Stefan Bolesław, SĄSAŁA Teodor, SKOBLEWSKI Mieczysław, SKOWRON Kazimierz, SOCHACZEWSKI Bronisław Piotr, SWINARSKI-PORAJ Mikołaj, SYNOWIEC Bolesław, SZUKALSKI Jan, SZYMAŃSKI Brunon, ŚLEDZIŃSKI Józef, TUSZYŃSKI Józef, TYMIŃSKI Antoni, WAWRZYNOWICZ Jan, WĄSOWICZ Zygmunt, WIERZBICKI Zygmunt Wawrzyniec, WIERZCHOWSKI Fabian Sebastian, WILLIMSKY Albert, WŁODARCZYK Ignacy, WOHLFEIL Robert, WRÓBLEWSKI Bronisław, ZAWISZA Walenty, ZIELIŃSKI Paweł, ZIEMSKI Aleksander, ZIENKOWSKI Wacław, ŻUCHOWSKI Wacław

miejsca zagłady
obozy (+ nr więźnia)

KL Sachsenhausen (nr więźnia: 23601): Przez obóz koncentracyjny KL Sachsenhausen, założony na terenach byłej wioski olimpijskiej w 07.1936, przeszły w 1940 setki polskich kapłanów. Zanim zostali przetransportowani to obozu koncentracyjnego KL Dachau, część z nich zginęła w KL Sachsenhausen. W obozie dokonywano zbrodniczych eksperymentów medycznych na więźniach. W latach 1942‑4 ok. 140 więźniów pracowało nad fałszowaniem funtów brytyjskich, paszportów, wiz, pieczęci i innych dokumentów. Także i innych więźniów wykorzystywano do pracy niewolniczej, m.in. w zakładach lotniczych firmy Heinkel, w fabrykach firm AEG i Siemens. Przeciętnie w obozie przebywało ok. 50,000 więźniów. Razem przez KL Sachsenhausen i jego filie przeszło ponad 200,000, z których zginęły dziesiątki tysięcy. Tuż przed nadejściem Rosjan dokonano masowej ewakuacji obozu i jego filii (razem ok. 80,000 więźniów) na zachód — w tzw. „marszach śmierci” do innych obozów, m.in. do KL Mauthausen–Gusen oraz KL Bergen–Belsen. Obóz funkcjonował do 22.04.1945. Po zakończeniu działań wojennych Rosjanie zorganizowali tam tajny obóz dla jeńców niemieckich i „podejrzanych” żołnierzy rosyjskich. (więcej na: www.stiftung-bg.de [dostęp: 2013.08.10])

KL Soldau: Obóz koncentracyjny KL Soldau (na terenie dzisiejszego Działdowa) — wobec włączenia przez Niemców polskiego powiatu działdowskiego do niem. Regierungsbezirk Allenstein (pl. rejencja olsztyńska) znajdujący się na okupowanym terenie, w którym obowiązywały prawa stosowane w całych Niemczech, a zatem na terenie Niemiec — zaczął działaność w 09.1939, gdy w byłych koszarach 32 Pułku Piechoty Wojska Polskiego Niemcy zorganizowali obój przejściowy dla jeńców wojennych kampanii wrześniowej. Na jesieni 1939 wykorzystywano go także jako areszt tymczasowy. Na przełomie 1939‑40 przekształcono go w niem. „Durchgangslager für polnische Zivilgefangene” (pl. „obóz przejściowy dla polskich jeńców cywilnych”), przed wysłaniem dalej do obozów koncentracyjnych. W rzeczywistości wykorzystywany był wówczas do eksterminacji polskiej inteligencji w ramach ludobójczego programu niem. Intelligenzaktion, a także eksterminacji osób niepełnosprawnych w ramach Aktion T4. Następnie w 05.1940 obóz przekształcono w niem. Arbeitserziehungslager (pl. Wychowawczy Obóz Pracy), a w końcu w obóz karny dla więźniów karnych i politycznych, w większości skazanych na śmierć. W latach 1939‑41 w KL Soldau Niemcy przetrzymywali, poniżając i torturując, setki polskich duchownych i zakonników. Ok. 80 księży, zakonników i zakonnic zamordowano. Mordowano ich w samym obozie, strzałem w głowę, oraz w miejscach masowych egzekucji w okolicznych lasach (las Białucki, las w Malinowie, Komorniki). Ani dat ani dokładnych miejsc mordu duchownych nie udało się ustalić. Razem w KL Soldau zamordowano ok. 15,000 ofiar, wśród nich tysiące pacjentów zakładów psychiatrycznych (w ramach Aktion T4). (więcej na: mazowsze.hist.pl [dostęp: 2013.08.17], pl.wikipedia.org [dostęp: 2012.11.23])

Suwałki: Więzienie i areszt śledczy zarządzane przez Niemców. (więcej na: www.slady.ipn.gov.pl [dostęp: 2013.10.05])

Aresztowania 04.1940 (rejencja Gumbinnen): W pierwszej dekadzie 04.1940 Niemcy w ramach aresztowań polskiej inteligencji aresztowali dziesiątki księży katolickich z przyłączonego do Regierungsbezirk Gumbinnen (rejencja gąbińska) niemieckiej prowincji Prus Wschodnich okupowanego powiatu suwalskiego. Wszystkich przewieziono najpierw do więzienia w Suwałkach, a stamtąd do obozu koncentracyjnego KL Soldau. Kilku zostało zamordowanych w KL Soldau, spora część w innych obozach koncentracyjnych, w szczególności KL Dachau. (więcej na: rospuda.eu [dostęp: 2016.03.14])

Ribbentrop-Mołotow: Ludobójczy rosyjsko–niemiecki pakt przyjaźni między przywódcą rosyjskim Józefem Stalinem i niemieckim Adolfem Hitlerem, podpisany 23.08.1939 w Moskwie przez ministrów spraw zagranicznych Rosji — Wiaczesława Mołotowa — i Niemiec — Joachima von Ribbentropa — który sankcjonował i był bezpośrednią przyczyną niemieckiego i rosyjskiego najazdu na Polskę i rozpoczęcia II wojny światowej w 09.1939. „Wojna była jedną z największych w historii klęsk i dramatów ludzkości, bo dwie ateistyczne i antychrześcijańskie ideologie: narodowego i międzynarodowego socjalizmu, odrzuciły Boga i Jego piąte przykazanie Dekalogu: Nie zabijaj!” (abp Stanisław Gądecki, 01.09.2019). Ustalenia paktu — wsparte zdradą formalnych sojuszników Polski, Francji i Niemiec, które 12.09.1939 na wspólnej konferencji w Abbeville, zdecydowały o nieudzielaniu pomocy zaatakowanej Polsce i niepodejmowaniu działań zbrojnych wobec Niemiec (co było złamaniem zobowiązań traktatowych z Polską) — zostały sprecyzowane 28.09.1939 w traktacie „o granicach i przyjaźni Niemcy–Rosja”, podpisanym przez tych samych zbrodniarzy. Jednym z jego ustaleń było podzielenie się strefami wpływów w środkowej i wschodniej Europie oraz IV rozbiór Polski. W jednym z tajnych aneksów zapisano: „Obie strony nie będą tolerować na swych terytoriach jakiejkolwiek polskiej propagandy, która dotyczy terytoriów drugiej strony. Będą one tłumić na swych terytoriach wszelkie zaczątki takiej propagandy i informować się wzajemnie w odniesieniu do odpowiednich środków w tym celu”. Skutkiem porozumień była seria spotkań między ludobójczymi organizacjami — niemieckim Gestapo i rosyjskim NKWD, na których dyskutowano koordynację wysiłków w celu eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych (w Niemczech zwane Intelligenzaktion, w Rosji przyjęła formę zbrodni katyńskiej). Skutkiem porozumień była śmierć setek tysięcy polskiej inteligencji, w tym tysięcy przedstawianych kapłanów, i dziesiątków milionów zwykłych ludzi. Skutki tej rosyjsko–niemieckiej umowy trwały do 1989, a i dziś są odczuwalne. (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2015.09.30])

źródła

osobowe:
studia-elckie.pl [dostęp: 2021.05.06], www.swzygmunt.knc.pl [dostęp: 2013.08.10], pl.wikipedia.org [dostęp: 2013.05.29]
oryginalnych zdjęć:
www.szukamypolski.com [dostęp: 2013.08.10], commons.wikimedia.org [dostęp: 2018.09.23], historialomzy.pl [dostęp: 2018.09.23], ddak.wordpress.com [dostęp: 2018.09.23], www.bozecialo.lomza.pl [dostęp: 2018.09.23], www.salon24.pl [dostęp: 2018.09.23], www.rs.art.pl [dostęp: 2018.09.23], www.szczecin.pl [dostęp: 2014.09.21]