funkcja

superintendent

wyznanie

Kościół Ewangelicko–Augsburski w Rzeczypospolitej Polskiej EA

diecezja / prowincja

superintendentura warszawskawięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2019.04.16]

data i miejsce
śmierci

23.06.1940

KL Sachsenhausenobóz koncentracyjny
dziś: Sachsenhausen‐Oranienburg, pow. Oberhavel, kraj Brandenburgia, Niemcy
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2022.01.09]

szczegóły śmierci

numery obozowe

24539Kliknij by wyświetlić stronę źródłową (KL SachsenhausenKliknij by przejść do opisu)

przyczyna śmierci

eksterminacja: wycieńczenie i głód

sprawstwo

Niemcy

miejsca i wydarzenia

KL SachsenhausenKliknij by przejść do opisu, PawiakKliknij by przejść do opisu, «Intelligenzaktion»Kliknij by przejść do opisu, GeneralgouvernementKliknij by przejść do opisu, Ribbentrop‐MołotowKliknij by przejść do opisu

data i miejsce
urodzenia

26.10.1892

Ludwinowodziś: gm. Raczki, pow. Suwałki, woj. podlaskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2022.01.28]

prezbiterat (święcenia)
ordynacja

14.04.1918 (Moskwadziś: Moskwa miasto, Rosja
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31])

szczegóły posługi

inni związani
szczegółami śmierci

BANSZELKliknij by wyświetlić biogram Karol, BIELIŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Józef, BURSCHEKliknij by wyświetlić biogram Edmund, BURSCHEKliknij by wyświetlić biogram Juliusz, FALZMANNKliknij by wyświetlić biogram Aleksander Karol, FREYDEKliknij by wyświetlić biogram Alfred, GNIDAKliknij by wyświetlić biogram Franciszek, GUMPERTKliknij by wyświetlić biogram Stefan Edward, GUTKNECHTKliknij by wyświetlić biogram Brunon, GUTSCHKliknij by wyświetlić biogram Zygmunt, HAUSEKliknij by wyświetlić biogram Paweł Henryk, KAHANEKliknij by wyświetlić biogram Jerzy, KOŻUSZNIKKliknij by wyświetlić biogram Stanisław, KULISZKliknij by wyświetlić biogram Karol, KUŹWAKliknij by wyświetlić biogram Zygmunt, LEHMANNKliknij by wyświetlić biogram Jerzy, MAYKliknij by wyświetlić biogram Leon Witold, MAMICAKliknij by wyświetlić biogram Józef, MANITIUSKliknij by wyświetlić biogram Gustaw, NIEROSTEKKliknij by wyświetlić biogram Józef, OŻANAKliknij by wyświetlić biogram Gustaw, PASZKOKliknij by wyświetlić biogram Ryszard, PAWLASKliknij by wyświetlić biogram Władysław, WAGNERKliknij by wyświetlić biogram Ryszard Ernest, ZMEŁTYKliknij by wyświetlić biogram Adolf

miejsca i wydarzenia
opisy

KL Sachsenhausen: Przez niem. Konzentrationslager (pl. obóz koncentracyjny) KL Sachsenhausen, założony na terenach byłej wioski olimpijskiej w 07.1936, przeszły w 1940 setki polskich kapłanów. Zanim zostali przetransportowani to obozu koncentracyjnego KL Dachau, część z nich zginęła w KL Sachsenhausen. W obozie dokonywano zbrodniczych eksperymentów medycznych na więźniach. W latach 1942‐1944 ok. 140 więźniów pracowało nad fałszowaniem funtów brytyjskich, paszportów, wiz, pieczęci i innych dokumentów. Także i innych więźniów wykorzystywano do pracy niewolniczej, m.in. w zakładach lotniczych firmy Heinkel, w fabrykach firm AEG i Siemens. Przeciętnie w obozie przebywało ok. 50,000 więźniów. Razem przez KL Sachsenhausen i jego filie przeszło ponad 200,000, z których zginęły dziesiątki tysięcy. Tuż przed nadejściem Rosjan dokonano masowej ewakuacji obozu i jego filii (razem ok. 80,000 więźniów) na zachód — w tzw. „marszach śmierci” do innych obozów, m.in. do KL Mauthausen‐Gusen oraz KL Bergen‐Belsen. Obóz funkcjonował do 22.04.1945. Po zakończeniu działań wojennych Rosjanie zorganizowali tam tajny obóz dla jeńców niemieckich i „podejrzanych” żołnierzy rosyjskich. (więcej na: www.stiftung-bg.deKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.08.10])

Pawiak: Więzienie śledcze w Warszawie, zbudowane przez zaborcę rosyjskiego w latach 1830‐1835. W latach zaboru rosyjskie więzienie śledcze, zarówno kryminalne, jak i polityczne. W czasie II wojny światowej i okupacji niemieckiej, największe niemieckie więzienie w Generalnym Gubernatorstwie. Początkowo podlegało Wydziałowi Sprawiedliwości Urzędu Generalnego Gubernatorstwa, a od 03.1940 niem. Sicherheitspolizei und des Sicherheitsdienst (pl. Policja Bezpieczeństwa i Służba Bezpieczeństwa) Dystryktu Warszawskiego — w szczególności niemieckiej Tajnej Policji Politycznej Gestapo. Na Pawiaku przetrzymywano stale ok. 3,000 więźniów, z czego ok. 2,200 na oddziale męskim i ok. 800 na oddziale kobiecym (tzw. Serbia) — przy „pojemności” ok. 1000 więźniów. W sumie w latach 1939‐1944 przez więzienie przeszło ok. 100,000 więźniów, z czego ok. 37,000 Niemcy zamordowali w egzekucjach — od 10.1943 więźniów Pawiaka mordowano w jawnych egzekucjach na ulicach Warszawy (niekiedy kilka razy dziennie) — w czasie przesłuchań, w celach albo „szpitalu” więziennym, a ok. 60,000 wywieziono w 95 transportach do obozów koncentracyjnych (głównie KL Auischwitz), innych miejsc odosobnienia lub do pracy przymusowej. Więzienie Niemcy zburzyli w czasie Powstania Warszawskiego 08‐10.1944. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.08.10])

«Intelligenzaktion»: (pl. „akcja inteligencja”) — niemiecki program eksterminacji polskiej elity, głównie inteligencji, przeprowadzony od początku okupacji w 09.1939 do 04.1940, głównie na terenach przyłączonych bezpośrednio do Niemiec, ale także na terenie tzw. Generalnego Gubernatorstwa, gdzie nosił miano «AB‐aktion». W pierwszej fazie, tuż po rozpoczęciu okupacji niemieckiej, realizowany pod nazwą niem. Unternehmen „Tannenberg” (pl. „operacja Tannenberg”) — w oparciu o opracowane przez jednostkę Zentralstelle II/P (Polen) niemieckiego Głównego Urzędu SD listy proskrypcyjne Polaków (niem. Sonderfahndungsbuch Polen), uznawanych za szczególnie niebezpiecznych dla III Rzeszy. Znalazły się na niej nazwiska 61,000 Polaków. Razem w trakcie tego ludobójstwa planowo i metodycznie zamordowano ok. 50 tys. nauczycieli, księży, przedstawicieli ziemiaństwa, wolnych zawodów, działaczy społecznych i politycznych oraz emerytowanych wojskowych. Kolejnych 50 tys. zesłano do obozów koncentracyjnych, gdzie przeżył tylko znikomy procent. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.10.04])

Generalgouvernement: Po polskiej klęsce w kampanii 09.1939, będącej rezultatem paktu Ribbentrop‐Mołotow i stanowiącej pierwszy etap II wojny światowej, i rozpoczęciu w części Polski okupacji niemieckiej (w drugiej, wschodniej części Polski rozpoczęła się okupacja rosyjska), Niemcy podzielili okupowane polskie terytorium na pięć głównych rejonów. W dwóch z nich utworzyli nowe niemieckie prowincje, dwie wcielili do innych prowincji. Natomiast piąta część potraktowana została odrębnie, i w sensie politycznym odtwarzać miała niemiecki pomysł z 1915 (po klęsce Rosjan w bitwie pod Gorlicami w 05.1915 w czasie I wojny światowej) utworzenia polskiej enklawy w ramach Niemiec. Nielegalna w sensie prawa międzynarodowego, i.e. konwencji haskiej, i publicznego, zarządzana przez Niemców wedle odrębnych praw  — specjalnie ustanowionych dla polskich niem. Untermenschen (pl. podludzie) — do czasu ofensywy rosyjskiej w 1945 stanowiła niem. Großdeutschland (pl. Wielkie Niemcy). Do 31.07.1940 zwana formalnie niem. Generalgouvernement für die besetzten polnischen Gebiete (pl. Generalne Gubernatorstwo dla okupowanych ziem polskich) — później już tylko niem. Generalgouvernement (pl. Generalne Gubernatorstwo), tak jak w latach 1915‐1918. Od 07.1941, czyli po niemieckim ataku 22.06.1941 na uprzedniego sojusznika Rosjan, w jego skład wchodził też dystrykt Galicja, czyli polskie przedwojenne południowo–wschodnie województwa. Wobec Polaków i Żydów stosowano specjalne prawo karne, umożliwiające dowolne wymierzanie kary śmierci niezależnie od wieku „sprawcy”, sankcjonujące stosowanie odpowiedzialności zbiorowej. Po zakończeniu działań zbrojnych II wojny światowej rząd niem. Generalgouvernement uznano za organizację przestępczą, a jego przywódcę, gubernatora Hansa Franka, za zbrodniarza i stracono. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.12.04])

Ribbentrop‐Mołotow: Ludobójczy rosyjsko‐niemiecki pakt przyjaźni między przywódcą rosyjskim Józefem Stalinem i niemieckim Adolfem Hitlerem, podpisany 23.08.1939 w Moskwie przez ministrów spraw zagranicznych Rosji — Wiaczesława Mołotowa — i Niemiec — Joachima von Ribbentropa — który sankcjonował i był bezpośrednią przyczyną niemieckiego i rosyjskiego najazdu na Polskę i rozpoczęcia II wojny światowej w 09.1939. W sensie politycznym pakt był próbą przywrócenia status quo ante sprzed 1914, z jednym wyjątkiem, a mianowicie „handlową” wymianą tzw. „Królestwa Polskiego”, wchodzącego w 1914 w skład Imperium Rosyjskiego, na Galicję Wschodnią (dzisiejszą zachodnią Ukrainę), w 1914 należącą do Imperium Austro‐Węgierskiego. Galicję, ze Lwowem, mieli przejąć Rosjanie, „Królestwo Polskie” — pod nazwą Generalnego Gubernatorstwa — Niemcy. Wybuchła w rezultacie „wojna była jedną z największych w historii klęsk i dramatów ludzkości, bo dwie ateistyczne i antychrześcijańskie ideologie: narodowego i międzynarodowego socjalizmu, odrzuciły Boga i Jego piąte przykazanie Dekalogu: Nie zabijaj!” (abp Stanisław Gądecki, 01.09.2019). Ustalenia paktu — wsparte zdradą formalnych sojuszników Polski, Francji i Niemiec, które 12.09.1939 na wspólnej konferencji w Abbeville, zdecydowały o nieudzielaniu pomocy zaatakowanej Polsce i niepodejmowaniu działań zbrojnych wobec Niemiec (co było złamaniem zobowiązań traktatowych z Polską) — zostały sprecyzowane 28.09.1939 w traktacie „o granicach i przyjaźni Niemcy‐Rosja”, podpisanym przez tych samych zbrodniarzy. Jednym z jego ustaleń było podzielenie się strefami wpływów w środkowej i wschodniej Europie oraz IV rozbiór Polski. W jednym z tajnych aneksów zapisano: „Obie strony nie będą tolerować na swych terytoriach jakiejkolwiek polskiej propagandy, która dotyczy terytoriów drugiej strony. Będą one tłumić na swych terytoriach wszelkie zaczątki takiej propagandy i informować się wzajemnie w odniesieniu do odpowiednich środków w tym celu”. Skutkiem porozumień była seria spotkań między ludobójczymi organizacjami — niemieckim Gestapo i rosyjskim NKWD, na których dyskutowano koordynację wysiłków w celu eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych (w Niemczech zwane «Intelligenzaktion», w Rosji przyjęła formę zbrodni katyńskiej). Skutkiem porozumień była śmierć setek tysięcy polskiej inteligencji, w tym tysięcy przedstawianych kapłanów, i dziesiątków milionów zwykłych ludzi. Skutki tej rosyjsko‐niemieckiej umowy trwały do 1989, a i dziś są odczuwalne. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.09.30])

źródła

osobowe:
old.luteranie.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2012.11.23], www.ptew.org.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2019.04.16], www.ptew.org.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2019.04.16], www.youtube.comKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2021.12.19]
pierwotnych (oryginalnych) zdjęć:
historia.luter2017.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2019.04.16], www.miejscapamiecinarodowej.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.12.04]