funkcja

pastor

wyznanie

Kościół Ewangelicko–Augsburski w Rzeczypospolitej Polskiej EA

diecezja / prowincja

superintendentura cieszyńskawięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2016.04.23]

honorowe wyróżnienia

Krzyż Oficerski „Polonia Restituta”więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2019.04.16]

data i miejsce
śmierci

08.05.1940

KL Buchenwaldobóz koncentracyjny
dziś: k. Weimar, pow. Weimar miasto, kraj Turyngia, Niemcy
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2022.01.09]

szczegóły śmierci

przyczyna śmierci

eksterminacja

sprawstwo

Niemcy

miejsca i wydarzenia

KL BuchenwaldKliknij by przejść do opisu, RawiczKliknij by przejść do opisu, CieszynKliknij by przejść do opisu, PolenlagerKliknij by przejść do opisu, «Intelligenzaktion Schlesien»Kliknij by przejść do opisu, «Intelligenzaktion»Kliknij by przejść do opisu, Regierungsbezirk KattowitzKliknij by przejść do opisu, Ribbentrop‐MołotowKliknij by przejść do opisu

data i miejsce
urodzenia

12.06.1873

Dzięgielówdziś: gm. Goleszów, pow. Cieszyn, woj. śląskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2022.01.28]

prezbiterat (święcenia)
ordynacja

06.01.1899

szczegóły posługi

inni związani
szczegółami śmierci

BANSZELKliknij by wyświetlić biogram Karol, BIELIŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Józef, BURSCHEKliknij by wyświetlić biogram Edmund, BURSCHEKliknij by wyświetlić biogram Juliusz, FALZMANNKliknij by wyświetlić biogram Aleksander Karol, FREYDEKliknij by wyświetlić biogram Alfred, GNIDAKliknij by wyświetlić biogram Franciszek, GUMPERTKliknij by wyświetlić biogram Stefan Edward, GUTKNECHTKliknij by wyświetlić biogram Brunon, GUTSCHKliknij by wyświetlić biogram Zygmunt, HAUSEKliknij by wyświetlić biogram Paweł Henryk, KAHANEKliknij by wyświetlić biogram Jerzy, KOŻUSZNIKKliknij by wyświetlić biogram Stanisław, KUŹWAKliknij by wyświetlić biogram Zygmunt, LEHMANNKliknij by wyświetlić biogram Jerzy, MAYKliknij by wyświetlić biogram Leon Witold, MAMICAKliknij by wyświetlić biogram Józef, MANITIUSKliknij by wyświetlić biogram Gustaw, NIEROSTEKKliknij by wyświetlić biogram Józef, NITSCHMANNKliknij by wyświetlić biogram Adam Robert, OŻANAKliknij by wyświetlić biogram Gustaw, PASZKOKliknij by wyświetlić biogram Ryszard, PAWLASKliknij by wyświetlić biogram Władysław, WAGNERKliknij by wyświetlić biogram Ryszard Ernest, ZMEŁTYKliknij by wyświetlić biogram Adolf, BUKOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Leopold, DOMERACKIKliknij by wyświetlić biogram Józef, DRWALKliknij by wyświetlić biogram Franciszek, DRWĘSKIKliknij by wyświetlić biogram Stanisław (br. Felicjan), GLAKOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Stanisław, HANKEKliknij by wyświetlić biogram Franciszek, HAROŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Leon, HUWERKliknij by wyświetlić biogram Józef, KUPILASKliknij by wyświetlić biogram Franciszek, LANGNERKliknij by wyświetlić biogram Herbert, PANKOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Marian, POLEDNIAKliknij by wyświetlić biogram Paweł, ROGACZEWSKIKliknij by wyświetlić biogram Wojciech Teofil, SCHULZKliknij by wyświetlić biogram Józef Walenty, SEKRECKIKliknij by wyświetlić biogram Henryk, STOCKKliknij by wyświetlić biogram Józef

miejsca i wydarzenia
opisy

KL Buchenwald: W niemieckim niem. Konzentrationslager (pl. obóz koncentracyjny) KL Buchenwald, założonym w 1937 i funkcjonującym do 1945, Niemcy przetrzymywali ok. 238,380 więźniów, z których zamordowali ok. 56,000, w tym tysiące Polaków. Na więźniach prowadzono badania pseudonaukowe, na potrzeby firm Behring‐Werke z Marburga i Instytutu Roberta Kocha z Berlina. Więźniowie niewolniczo pracowali m.in. na potrzeby spółek Gustloff z Weimaru oraz Fritz‐Sauckel produkujących sprzęt zbrojeniowy. Na rzecz Erla‐Maschinenwerk GmbH w Lipsku, Junkers w Schönebeck (samoloty) i Rautal w Wernigerode Niemcy utworzyli specjalne podobozy. W 1945 było ich ponad 100. Do KL Buchenwald początkowo należał też podobóz KL Dora, a od 08.1944 również i podobozy KL Ravensbrück. 08.04.1945 polski więzień, Gwidon Damazyn, na potajemnie przez siebie zrobionym nadajniku krótkofalowym wysłał, wraz z rosyjskim więźniem, informację w świat — do nadciągających Aliantów — z prośbą o pomoc. Usłyszano go i otrzymał odpowiedź: „KL Bu. Trzymajcie się. Nadciągamy z pomocą. Żołnierze Trzeciej Armii” (amerykańskiej). Trzy dni później obóz został wyzwolony. (więcej na: www.buchenwald.deKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.08.10], pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2012.11.23])

Rawicz: Więzienie, założone w 1819‐1821, w miejsce poddanego likwidacji przez zaborcze władze pruskie klasztoru oo. Franciszkanów Braci Mniejszych. Podczas II wojny światowej, w czasie okupacji niemieckiej 1939‐1945, niemieckie niem. Zuchthaus (pl. więzienie ciężkie), przeznaczone dla mężczyzn skazanych na długoterminowe kary pozbawienia wolności i kary obozu karnego, głównie przez sądy okupacyjnego niem. Warthegau (pl. Kraj Warty). Duża część więźniów była następnie wywożona do niemieckich obozów koncentracyjnych. Po zakończeniu działań zbrojnych II wojny światowej więzienie zarządzane przez komunazistowskie władze rosyjskiej republiki prl. Przetrzymywano w nim wielu działaczy polskiego konspiracyjnego podziemia niepodległościowego, w tym żołnierzy Armii Krajowej AK. Więźniowie polityczni zostali w końcu zwolnieni w 1956. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.08.17])

Cieszyn: Areszt śledczy niemieckiej policji politycznej Gestapo — w południowej (dziś: czeskiej) stronie miasta — i więzienie — w północnej (polskiej) części, po drugiej stronie rzeki Olzy — zarządzane przez Niemców. W 1940 aresztowanych zwożono początkowo do więzienia w Cieszynia, a później, w związku z przepełnienie, do obozu przejściowego zorganizowanego przez Niemców w byłej fabryce mebli giętkich Josefa i Jacoba Kohna, u zbiegu ul. Frydeckiej i ul. Jabłonkowej, po południowej stronie Olzy. Zatrzymanych więźniów — przez obóz przeszło ponad 1,000 zatrzymanych Polaków — przypytywano i bito pejczami i szpicrutami. Następnie w większości wywożeni byli do niemieckich obozów koncentracyjnych. (więcej na: www.sw.gov.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.08.10])

Polenlager: System ponad 30 niemieckich obozów koncentracyjnych i niewolniczej pracy przymusowej dla Polaków (w tym kobiet i dzieci) z Górnego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego podczas II wojny światowej, zorganizowanych na Górnym Śląsku, ale także w Czechach. Funkcjonował w latach 1942‐1945, acz niektóre z nich, jak na przykład Gefangenlager Skrochowitz (znany także jako KZ Skrochowitz, czyli obóz koncentracyjny), założony został już w 08.1939, w przygotowaniu do najazdu niemieckiego na Polskę w 09.1939. W każdym z obozów przetrzymywano od 200 do 1,200 więźniów. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2016.04.23])

«Intelligenzaktion Schlesien»: Przeprowadzona przez Niemców głównie w 04‐05.1940 akcja aresztowań i eksterminacji polskiej elity intelektualnej Górnego Śląska, w większości umieszczonej na liście proskrypcyjnej zwanej „Sonderfahndungsbuch Polen” — powstańców śląskich, działaczy plebiscytowych, dziennikarzy, polityków, intelektualistów, urzędników oraz duchownych — mająca na celu całkowitą germanizację regionu. Odnośne rozporządzenie o numerze IV‐D2‐480/40 wydane zostało przez RSHA, czyli niem. Reichssicherheitshauptamt (pl. Główny Urząd Bezpieczeństwa Rzeszy), i podpisane przez Heinricha Himmlera lub Reinharda Heydricha. Część aresztowanych zamordowano w zbiorowych egzekucjach, część wydalono do zarządzanego przez Niemców Generalnego Gubernatorstwa, część zesłano do obozów koncentracyjnych. Ustalono personalia 3,047 osób wywiezionych w ciągu dwóch miesięcy 1940. Ofiarami było 33 księży katolickich, z których 22 zginęło w obozach koncentracyjnych (duchowni zostali zesłani — w 5 transportach — najpierw do KL Dachau, a potem do KL Gusen, gdzie niewolniczo pracowali w kamieniołomach). Razem Niemcy zamordowali ok. 2,000 członków górnośląskiej polskiej elity inteligenckiej. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2016.05.30])

«Intelligenzaktion»: (pl. „akcja inteligencja”) — niemiecki program eksterminacji polskiej elity, głównie inteligencji, przeprowadzony od początku okupacji w 09.1939 do 04.1940, głównie na terenach przyłączonych bezpośrednio do Niemiec, ale także na terenie tzw. Generalnego Gubernatorstwa, gdzie nosił miano «AB‐aktion». W pierwszej fazie, tuż po rozpoczęciu okupacji niemieckiej, realizowany pod nazwą niem. Unternehmen „Tannenberg” (pl. „operacja Tannenberg”) — w oparciu o opracowane przez jednostkę Zentralstelle II/P (Polen) niemieckiego Głównego Urzędu SD listy proskrypcyjne Polaków (niem. Sonderfahndungsbuch Polen), uznawanych za szczególnie niebezpiecznych dla III Rzeszy. Znalazły się na niej nazwiska 61,000 Polaków. Razem w trakcie tego ludobójstwa planowo i metodycznie zamordowano ok. 50 tys. nauczycieli, księży, przedstawicieli ziemiaństwa, wolnych zawodów, działaczy społecznych i politycznych oraz emerytowanych wojskowych. Kolejnych 50 tys. zesłano do obozów koncentracyjnych, gdzie przeżył tylko znikomy procent. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.10.04])

Regierungsbezirk Kattowitz: Po polskiej klęsce w kampanii 09.1939, będącej rezultatem paktu Ribbentrop‐Mołotow i stanowiącej pierwszy etap II wojny światowej, i rozpoczęciu w części Polski okupacji niemieckiej (w drugiej, wschodniej części Polski rozpoczęła się okupacja rosyjska), Niemcy podzielili okupowane polskie terytorium na pięć głównych obszarów (i kilka mniejszych). Największy przekształcili w niem. Generalgouvernement (pl. Generalne Gubernatorstwo), przeznaczone wyłącznie dla Polaków i Żydów i stanowiące część tzw. niem. Großdeutschland (pl. Wielkie Niemcy). Z dwóch utworzyli odrębne nowe prowincje. Dwa pozostałe przyłączyli do już istniejących niemieckich prowincji. Jednym z nich był polski Górny Śląsk, który już 08.10.1939, dekretem przywódcy niemieckiego Adolfa Hitlera (formalnie zaczął obowiązywać 26.10.1939), został wcielony do Niemiec jako niem. Regierungsbezirk Kattowitz (pl. Rejencja katowicka) i wszedł w skład niem. Provinz Schlesien (pl. Prowincja Śląsk) z siedzibą we Wrocławiu. 01.04.1940 niem. Regierungsbezirk Kattowitz powiększony został o kilka przedwojennych powiatów niemieckich, a 18.01.1941 utworzono nową niemiecką prowincję niem. Provinz Oberschlesien (pl. Prowincja Górny Śląsk), który poza niem. Regierungsbezirk Kattowitz objął także Opolszczyznę. Od 26.10.1939, czyli powstania rejencji obowiązywało w niej prawo państwa niemieckiego, to samo co w Berlinie. Główną osią polityki rejencji, której obszar Niemcy uznali za niem. „Ursprünglich Deutsche” (pl. „rdzennie niemieckie”), mimo iż tylko ok. 6% mieszkańców jej przedwojennej polskiej części stanowili Niemcy, było niem. „Entpolonisierung” (pl. „odpolszczenie”), czyli przymusowa germanizacja. Głównym mechanizmem było wprowadzenie niem. Deutsche Volksliste (pl. folkslista) DVL, niemieckiej listy narodowościowej, która miała precyzować przynależność narodową mieszkańców rejencji. Najliczniejszą grupą, która zaznaczano w przeprowadzonych przymusowych rejestracjach, była Grupa 3, osób, które określiły się jako „Ślązacy” (w 1943 ok. 41%), oraz osoby pozostające poza DVL (ok. 36%). Ta ostatnia grupa przeznaczona była docelowo na deportację do niem. Generalgouvernement (do czego masowo nie doszło, bo niemiecki przemysł potrzebował niewolniczej siły roboczej). Grupa 3, uznawana przez Niemców za możliwych do zniemczenia, podlegała pewnym ograniczeniom prawnym, i obowiązywała ją m.in. służba w wojsku niemieckim Wehrmacht. Dzieci mogły się uczyć tylko po niemiecku. Wobec ludności polskiej prowadzono politykę terroru. Działał specjalny sąd policyjny, kontrolowany przez niem. Geheime Staatspolizei (pl. Tajna Policja Państwowa), i.e. Gestapo, przed którym stanęło ok. 4,000‐5,000 osób. Za lata 1942‐1945 zweryfikowano ponad 2,000 z nich, z czego 1,890 skazano na kary śmierci, w tym 286 w publicznych egzekucjach. Tysiące osób zamordowano w czasie tzw. «Intelligenzaktion Schlesien», w tym 300‐650 polskich nauczycieli i ok. 61 polskich kapłanów katolickich. Na terenie rejencji znajdował się niemiecki obóz koncentracyjny i obóz zagłady KL Auschwitz, w którym Niemcy więzili ok. 1,100,000 Żydów (mordując ok. 1,000,000, i.e. ok. 90% z nich) oraz ok. 140,000 Polaków (mordując ok. 70,000, i.e. ok. 50% z nich). Po zakończeniu działań zbrojnych II wojny światowej nadzorca prowincji niem. Provinz Schlesien, niem. Reichsstatthalter (pl. Namiestnik Rzeszy) i niem. Gauleiter (pl. naczelnik okręgu) niemieckiej partii narodowo–socjalistycznej, Fritz Brecht, popełnił samobójstwo. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2024.06.24])

Ribbentrop‐Mołotow: Ludobójczy rosyjsko‐niemiecki pakt przyjaźni między przywódcą rosyjskim Józefem Stalinem i niemieckim Adolfem Hitlerem, podpisany 23.08.1939 w Moskwie przez ministrów spraw zagranicznych Rosji — Wiaczesława Mołotowa — i Niemiec — Joachima von Ribbentropa — który sankcjonował i był bezpośrednią przyczyną niemieckiego i rosyjskiego najazdu na Polskę i rozpoczęcia II wojny światowej w 09.1939. W sensie politycznym pakt był próbą przywrócenia status quo ante sprzed 1914, z jednym wyjątkiem, a mianowicie „handlową” wymianą tzw. „Królestwa Polskiego”, wchodzącego w 1914 w skład Imperium Rosyjskiego, na Galicję Wschodnią (dzisiejszą zachodnią Ukrainę), w 1914 należącą do Imperium Austro‐Węgierskiego. Galicję, ze Lwowem, mieli przejąć Rosjanie, „Królestwo Polskie” — pod nazwą Generalnego Gubernatorstwa — Niemcy. Wybuchła w rezultacie „wojna była jedną z największych w historii klęsk i dramatów ludzkości, bo dwie ateistyczne i antychrześcijańskie ideologie: narodowego i międzynarodowego socjalizmu, odrzuciły Boga i Jego piąte przykazanie Dekalogu: Nie zabijaj!” (abp Stanisław Gądecki, 01.09.2019). Ustalenia paktu — wsparte zdradą formalnych sojuszników Polski, Francji i Niemiec, które 12.09.1939 na wspólnej konferencji w Abbeville, zdecydowały o nieudzielaniu pomocy zaatakowanej Polsce i niepodejmowaniu działań zbrojnych wobec Niemiec (co było złamaniem zobowiązań traktatowych z Polską) — zostały sprecyzowane 28.09.1939 w traktacie „o granicach i przyjaźni Niemcy‐Rosja”, podpisanym przez tych samych zbrodniarzy. Jednym z jego ustaleń było podzielenie się strefami wpływów w środkowej i wschodniej Europie oraz IV rozbiór Polski. W jednym z tajnych aneksów zapisano: „Obie strony nie będą tolerować na swych terytoriach jakiejkolwiek polskiej propagandy, która dotyczy terytoriów drugiej strony. Będą one tłumić na swych terytoriach wszelkie zaczątki takiej propagandy i informować się wzajemnie w odniesieniu do odpowiednich środków w tym celu”. Skutkiem porozumień była seria spotkań między ludobójczymi organizacjami — niemieckim Gestapo i rosyjskim NKWD, na których dyskutowano koordynację wysiłków w celu eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych (w Niemczech zwane «Intelligenzaktion», w Rosji przyjęła formę zbrodni katyńskiej). Skutkiem porozumień była śmierć setek tysięcy polskiej inteligencji, w tym tysięcy przedstawianych kapłanów, i dziesiątków milionów zwykłych ludzi. Skutki tej rosyjsko‐niemieckiej umowy trwały do 1989, a i dziś są odczuwalne. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.09.30])

źródła

osobowe:
pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2012.11.23], old.luteranie.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2012.11.23], prawy.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2016.04.23], www.straty.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.04.18], cieszynska.luteranie.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2019.04.16]
pierwotnych (oryginalnych) zdjęć:
zwrot.czKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.03.24], audiovis.nac.gov.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2016.04.23], commons.wikimedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2016.04.23], www.bsip.miastorybnik.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2017.11.07], www.bielsko.biala.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2019.04.16], www.bielsko.biala.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2019.04.16], commons.wikimedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2019.04.16], glos.liveKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.03.24], glos.liveKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.03.24], pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.12.04], www.miejscapamiecinarodowej.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.12.04], www.miejscapamiecinarodowej.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.10.31]