funkcja

pastor

wyznanie

Kościół Ewangelicko-Augsburski w Rzeczypospolitej Polskiej

diecezja / prowincja

superintendentura warszawska
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2021.05.06]

data i miejsce śmierci

30.05.1940

Warszawa
pow. Warszawa miasto, woj. mazowieckie, Polska

alt. daty i miejsca śmierci

01.06.1940, 1941

szczegóły śmierci

Po niemieckim i rosyjskim najeździe na Polskę w 09.1939 i rozpoczęciu II wojny światowej aresztowany 08.10.1939 przez Niemców wraz z innymi księżmi parafii ewangelicko–augsburskiej w Warszawie. Przetrzymywany w więzieniach przy ul. Daniłowiczowskiej i Pawiak w Warszawie. Zmarł wkrótce po zwolnieniu, na skutek doświadczeń i nabytej w więzieniu Pawiak choroby.

przyczyna śmierci

wycieńczenie

sprawstwo

Niemcy

data i miejsce urodzenia

04.05.1912

prezbiterat (święcenia)/
ordynacja

09.10.1938

szczegóły posługi

wikariusz parafii pw. Świętej Trójcy w Warszawie, starszy asystent Wydziału Teologii Ewangelickiej Uniwersytetu Warszawskiego, b. student Wydziału Teologii Ewangelickiej Uniwersytetu Warszawskiego, poeta

inni związani szczegółami śmierci

BANSZEL Karol, BIELIŃSKI Józef, BURSCHE Edmund, BURSCHE Juliusz, FALZMANN Aleksander Karol, FREYDE Alfred, GNIDA Franciszek, GUMPERT Stefan, GUTKNECHT Brunon, GUTSCH Zygmunt, HAUSE Paweł Henryk, KAHANE Jerzy, KULISZ Karol, KUŹWA Zygmunt, LEHMANN Jerzy, MAY Leon Witold, MAMICA Józef, MANITIUS Gustaw, NIEROSTEK Józef, NITSCHMANN Adam Robert, OŻANA Gustaw, PASZKO Ryszard, PAWLAS Władysław, WAGNER Ryszard Ernest, ZMEŁTY Adolf

miejsca zagłady
obozy (+ nr więźnia)

Pawiak: Więzienie śledcze w Warszawie. Największe niemieckie więzienie w Generalnym Gubernatorstwie. 100 tys. więźniów w latach 1939‑44 przeszło przez Pawiak, z czego ok. 37 tys. Niemcy zamordowali w egzekucjach, w czasie przesłuchań, w celach albo „szpitalu” więziennym. (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2013.08.10])

Warszawa (Daniłowiczowska): Warszawski centralny areszt — Centralniak — wykorzystywany przez Niemców jako więzienie sądowe, w którym przetrzymywano osoby podejrzewane o przestępstwa polityczne. Wielu wywieziono następnie na miejsca straceń (m.in. w podwarszawskich miejscowościach Magdalenka i Anin). (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2013.08.17])

Intelligenzaktion Schlesien: Przeprowadzona przez Niemców głównie w 04‑05.1940 akcja aresztowań i eksterminacji polskiej elity intelektualnej Górnego Śląska, w większości umieszczonej na liście proskrypcyjnej zwanej „Sonderfahndungsbuch Polen” — powstańców śląskich, działaczy plebiscytowych, dziennikarzy, polityków, intelektualistów, urzędników oraz duchownych — mająca na celu całkowitą germanizację regionu. Część aresztowanych zamordowano w zbiorowych egzekucjach, część zesłano do obozów koncentracyjnych (duchowni zostali zesłani najpierw do KL Dachau, a potem do KL Gusen, gdzie niewolniczo pracowali w kamieniołomach), skąd większość już nie wróciła, część wydalono do zarządzanego przez Niemców Generalnego Gubernatorstwa. Razem Niemcy zamordowali ok. 2,000 członków górnośląskiej polskiej elity inteligenckiej. (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2016.05.30])

Ribbentrop-Mołotow: Ludobójczy rosyjsko–niemiecki pakt przyjaźni między przywódcą rosyjskim Józefem Stalinem i niemieckim Adolfem Hitlerem, podpisany 23.08.1939 w Moskwie przez ministrów spraw zagranicznych Rosji — Wiaczesława Mołotowa — i Niemiec — Joachima von Ribbentropa — który sankcjonował i był bezpośrednią przyczyną niemieckiego i rosyjskiego najazdu na Polskę i rozpoczęcia II wojny światowej w 09.1939. „Wojna była jedną z największych w historii klęsk i dramatów ludzkości, bo dwie ateistyczne i antychrześcijańskie ideologie: narodowego i międzynarodowego socjalizmu, odrzuciły Boga i Jego piąte przykazanie Dekalogu: Nie zabijaj!” (abp Stanisław Gądecki, 01.09.2019). Ustalenia paktu — wsparte zdradą formalnych sojuszników Polski, Francji i Niemiec, które 12.09.1939 na wspólnej konferencji w Abbeville, zdecydowały o nieudzielaniu pomocy zaatakowanej Polsce i niepodejmowaniu działań zbrojnych wobec Niemiec (co było złamaniem zobowiązań traktatowych z Polską) — zostały sprecyzowane 28.09.1939 w traktacie „o granicach i przyjaźni Niemcy–Rosja”, podpisanym przez tych samych zbrodniarzy. Jednym z jego ustaleń było podzielenie się strefami wpływów w środkowej i wschodniej Europie oraz IV rozbiór Polski. W jednym z tajnych aneksów zapisano: „Obie strony nie będą tolerować na swych terytoriach jakiejkolwiek polskiej propagandy, która dotyczy terytoriów drugiej strony. Będą one tłumić na swych terytoriach wszelkie zaczątki takiej propagandy i informować się wzajemnie w odniesieniu do odpowiednich środków w tym celu”. Skutkiem porozumień była seria spotkań między ludobójczymi organizacjami — niemieckim Gestapo i rosyjskim NKWD, na których dyskutowano koordynację wysiłków w celu eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych (w Niemczech zwane Intelligenzaktion, w Rosji przyjęła formę zbrodni katyńskiej). Skutkiem porozumień była śmierć setek tysięcy polskiej inteligencji, w tym tysięcy przedstawianych kapłanów, i dziesiątków milionów zwykłych ludzi. Skutki tej rosyjsko–niemieckiej umowy trwały do 1989, a i dziś są odczuwalne. (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2015.09.30])

źródła

osobowe:
old.luteranie.pl [dostęp: 2012.11.23], straty.pl [dostęp: 2019.04.16], www.miejscapamiecinarodowej.pl [dostęp: 2013.12.04]
oryginalnych zdjęć:
www.trojca.waw.pl [dostęp: 2019.04.16], www.miejscapamiecinarodowej.pl [dostęp: 2013.12.04]