funkcja

brat zakonny

wyznanie

Kościół łaciński (rzymskokatolicki) RKwięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.09.21]

zakon

Zgromadzenie Braci Serca Jezusowego CFCIwięcej na
www.zbsj.pl
[dostęp: 2013.05.19]
(i.e. Bracia Serca Jezusowego)

data i miejsce
śmierci

06.04.1941

KL Buchenwaldobóz koncentracyjny
dziś: k. Weimar, pow. Weimar miasto, kraj Turyngia, Niemcy
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2022.01.09]

szczegóły śmierci

alt. szczegóły śmierci

numery obozowe

4045Kliknij by wyświetlić stronę źródłową (KL BuchenwaldKliknij by przejść do opisu)

przyczyna śmierci

eksterminacja: wycieńczenie i głód

sprawstwo

Niemcy

miejsca i wydarzenia

KL BuchenwaldKliknij by przejść do opisu, KL PosenKliknij by przejść do opisu, IL BruckauKliknij by przejść do opisu, IL ChludowoKliknij by przejść do opisu, IL LubinKliknij by przejść do opisu, Reichsgau WarthelandKliknij by przejść do opisu, «Intelligenzaktion»Kliknij by przejść do opisu, Ribbentrop‐MołotowKliknij by przejść do opisu

data i miejsce
urodzenia

12.10.1901

Dębnodziś: gm. Nowe Miasto nad Wartą, pow. Środa Wielkopolska, woj. wielkopolskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.07.18]

śluby zakonne

17.04.1926 (czasowe)

szczegóły posługi

inni związani
szczegółami śmierci

BUKOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Leopold, DOMERACKIKliknij by wyświetlić biogram Józef, DRWALKliknij by wyświetlić biogram Franciszek, GLAKOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Stanisław, HANKEKliknij by wyświetlić biogram Franciszek, HAROŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Leon, HUWERKliknij by wyświetlić biogram Józef, KULISZKliknij by wyświetlić biogram Karol, KUPILASKliknij by wyświetlić biogram Franciszek, LANGNERKliknij by wyświetlić biogram Herbert, PANKOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Marian, POLEDNIAKliknij by wyświetlić biogram Paweł, ROGACZEWSKIKliknij by wyświetlić biogram Wojciech Teofil, SCHULZKliknij by wyświetlić biogram Józef Walenty, SEKRECKIKliknij by wyświetlić biogram Henryk, STOCKKliknij by wyświetlić biogram Józef

miejsca i wydarzenia
opisy

KL Buchenwald: W niemieckim niem. Konzentrationslager (pl. obóz koncentracyjny) KL Buchenwald, założonym w 1937 i funkcjonującym do 1945, Niemcy przetrzymywali ok. 238,380 więźniów, z których zamordowali ok. 56,000, w tym tysiące Polaków. Na więźniach prowadzono badania pseudonaukowe, na potrzeby firm Behring‐Werke z Marburga i Instytutu Roberta Kocha z Berlina. Więźniowie niewolniczo pracowali m.in. na potrzeby spółek Gustloff z Weimaru oraz Fritz‐Sauckel produkujących sprzęt zbrojeniowy. Na rzecz Erla‐Maschinenwerk GmbH w Lipsku, Junkers w Schönebeck (samoloty) i Rautal w Wernigerode Niemcy utworzyli specjalne podobozy. W 1945 było ich ponad 100. Do KL Buchenwald początkowo należał też podobóz KL Dora, a od 08.1944 również i podobozy KL Ravensbrück. 08.04.1945 polski więzień, Gwidon Damazyn, na potajemnie przez siebie zrobionym nadajniku krótkofalowym wysłał, wraz z rosyjskim więźniem, informację w świat — do nadciągających Aliantów — z prośbą o pomoc. Usłyszano go i otrzymał odpowiedź: „KL Bu. Trzymajcie się. Nadciągamy z pomocą. Żołnierze Trzeciej Armii” (amerykańskiej). Trzy dni później obóz został wyzwolony. (więcej na: www.buchenwald.deKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.08.10], pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2012.11.23])

KL Posen: Niemiecki obóz Posen — Fort VII — założony ok. 10.10.1939 w Poznaniu do połowy 11.1939 funkcjonował formalnie jako niem. Konzentrationslager (pl. obóz koncentracyjny) KL Posen, i takie określenie używane jest w Białej Księdze także dla późniejszego okresu działania obozu. Był pierwszym takim obozem założonym przez Niemców na ziemiach polskich — w przypadku Wielkopolski włączonych bezpośrednio do Niemiec. Już w 10.1939 w KL Posen Niemcy po raz pierwszy użyli gazu do mordowania ludności cywilnej, w szczególności pacjentów szpitali psychiatrycznych. Od 11.1939 obóz funkcjonował jako więzienie policji politycznej Gestapo oraz obóz przejściowy (niem. Übergangslager), przed wysłaniem do obozów koncentracyjnych, takich jak KL Dachau czy KL Auschwitz. Od 28.05.1941 obóz został przemianowany na więzienie policyjne i korekcyjny obóz niewolniczej pracy (niem. Arbeitserziehungslager). W szczycie w obozie dokonywano od 7 do 9 egzekucji dziennie, masowo wieszano więźniów, część wyprowadzając także na egzekucje poza terenem obozu. Razem Niemcy zamordowali w KL Posen ok. 20 tys. mieszkańców Wielkopolski, w tym wielu przedstawicieli polskiej inteligencji, pacjentów i personel szpitali psychiatrycznych oraz kilkunastu kapłanów. Setki kapłanów katolickich przeszło przez obóz przed wysłaniem do obozów koncentracyjnych, głównie KL Dachau. Od 03.1943 rozpoczyna się okres przekształcenia obozu w zakłady przemysłowe (od 25.04.1944 — fabryka fimy Telefunken, produkująca radio dla łodzi podwodnych i samolotów). (więcej na: www.wmn.poznan.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2019.02.02], pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2012.11.23])

IL Bruckau: Urząd Okręgowy Gestapo w Poznaniu wydał 13.12.1939 instrukcję wykonawczą sygn. IIB nr 406/39 Tgb. nr 3045/39, w której nakazał: „Na podstawie rozporządzenia niem. Höherer SS‐ und Polizeiführer (pl. Wyższy Dowódca SS i Policji) [prowincji niem. Warthegau (pl. Kraj Warty)] z dnia 12.11.1939 [SS‐Gruppenführera Wilhelma Koppe] będą objęci wydaleniem, poza Polakami i Żydami także duchowni katoliccy. Akcję przeciw tej grupie osób należy tak przeprowadzić, aby internowanie i transport były oddzielne […] Do wydalenia przewiduje się ok. 80% katolickich duchownych. Wyboru osób należy dokonać kierując się ich politycznym zagrożeniem. Internowanych nie można umieścić w zwykłych obozach przejściowych z uwagi na możliwość międzynarodowego protestu. Katoliccy duchowni powinni być internowani w klasztorach męskich i tam trzymani do zbiorowego transportu”. Jednym z nich stał się dom Zgromadzenia Księży Werbistów SVD w Bruczkowie, ok. 15 km od Jarocina, w którym Niemcy — niem. Geheime Staatspolizei (pl. Tajna Policja Państwowa), i.e. Gestapo — utworzyli niem. „Internierungslager” (pl. „obóz internowania”) IL Bruckau dla polskiego duchowieństwa. Od ok. 14.03.1940 przetrzymywano w nim 56 polskich księży i 12 zakonników. W 08.1940 większość wysłano do niemieckich obozów koncentracyjnych KL Buchenwald i KL Dachau. Od 12.1941, nakazem SS‐Obergruppenführera, niem. Gauleitera (pl. naczelnika okręgu) niemieckiej partii narodowo–socjalistycznej i niem. Reichsstatthaltera (pl. Namiestnik Rzeszy) w niem. Warthegau, Artura Karola Greisera,w domu Zgromadzenia istniał zakład germanizacyjny dla polskich dzieci, zrabowanych przez Niemców z polskich sierocińców (m.in. z Olsztyna) i rodzin. Austriacka „psycholog” Hildegarda Hetzel podejmowała tam decyzję, czy dzieci „nadają się do germanizacji” (po zakończeniu wojny kontynuowała karierę psychologa uniwersyteckiego, twierdząc, że „nie wiedziała”, w jaki sposób wyniki jej badań „mają być wykorzystane”). Prawd. w 1942 miał tam miejsce strajk 15 dzieci, które wywieziono w okolice Poznania i zamordowano. (więcej na: www.bruczkow.powiatgostyn.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.06.23])

IL Chludowo: Urząd Okręgowy Gestapo w Poznaniu wydał 13.12.1939 instrukcję wykonawczą sygn. IIB nr 406/39 Tgb. nr 3045/39, w której nakazał: „Na podstawie rozporządzenia niem. Höherer SS‐ und Polizeiführer (pl. Wyższy Dowódca SS i Policji) [prowincji niem. Warthegau (pl. Kraj Warty)] z dnia 12.11.1939 [SS‐Gruppenführera Wilhelma Koppe] będą objęci wydaleniem, poza Polakami i Żydami także duchowni katoliccy. Akcję przeciw tej grupie osób należy tak przeprowadzić, aby internowanie i transport były oddzielne […] Do wydalenia przewiduje się ok. 80% katolickich duchownych. Wyboru osób należy dokonać kierując się ich politycznym zagrożeniem. Internowanych nie można umieścić w zwykłych obozach przejściowych z uwagi na możliwość międzynarodowego protestu. Katoliccy duchowni powinni być internowani w klasztorach męskich i tam trzymani do zbiorowego transportu”. Jednym z nich stał się dom Zgromadzenia Księży Werbistów SVD w Chludowie ok. 20 km na północ od Poznania, zakupiony przez Zgromadzenie w 1934 od jednego z najwybitniejszych polskich polityków i publicystów, Romana Dmowskiego. Tam 25.01.1940 Niemcy — niem. Geheime Staatspolizei (pl. Tajna Policja Państwowa), i.e. Gestapo — utworzyli niem. „Internierungslager” (pl. „obóz internowania”) IL Chludowo dla katolickiego duchowieństwa. Wszystkich zakonników internowano, pozbawiając ich w praktyce środków do życia, i dowieziono ponad 60 aresztowanych księży z okolicznych parafii archidiecezji poznańskiej i gnieźnieńskiej. 22.05.1940 większość wywieziono — przez obóz koncentracyjny KL Posen — do obozu koncentracyjnego KL Dachau w Bawarii. Obiekt przekazano wówczas niemieckiej armii Wehrmacht, jej XXI Wehrkreis (pl. Okręg Wojskowy), obejmującemu okupowaną przez Niemców Wielkopolskę, i prawd. nadal wykorzystywano jako IL XXI Chludowo obóz jeniecki dla Polaków. W 1943 obóz zlikwidowano, a w budynkach Niemcy utworzyli punkt obserwacyjny niemieckich sił powietrznych Luftwaffe. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2012.11.23])

IL Lubin: Urząd Okręgowy Gestapo w Poznaniu wydał 13.12.1939 instrukcję wykonawczą sygn. IIB nr 406/39 Tgb. nr 3045/39, w której nakazał: „Na podstawie rozporządzenia niem. Höherer SS‐ und Polizeiführer (pl. Wyższy Dowódca SS i Policji) [prowincji niem. Warthegau (pl. Kraj Warty)] z dnia 12.11.1939 [SS‐Gruppenführera Wilhelma Koppe] będą objęci wydaleniem, poza Polakami i Żydami także duchowni katoliccy. Akcję przeciw tej grupie osób należy tak przeprowadzić, aby internowanie i transport były oddzielne […] Do wydalenia przewiduje się ok. 80% katolickich duchownych. Wyboru osób należy dokonać kierując się ich politycznym zagrożeniem. Internowanych nie można umieścić w zwykłych obozach przejściowych z uwagi na możliwość międzynarodowego protestu. Katoliccy duchowni powinni być internowani w klasztorach męskich i tam trzymani do zbiorowego transportu”. I tak w opactwie benedyktyńskim w Lubiniu k. Kościana Niemcy — niem. Geheime Staatspolizei (pl. Tajna Policja Państwowa), i.e. Gestapo — na początku 1940 zorganizowali niem. „Internierungslager” (pl. „obóz internowania”) IL Lubin — przejściowy — dla księży i zakonników z Wielkopolski (datowany od 15.02.1940, acz już wcześniej Niemcy zwieźli do opactwa kilku kapłanów). M.in. w 04.1941 przewieziono doń internowanych do tej pory w klasztorze w Goruszkach zakonników franciszkańskich. Razem w klasztorze przetrzymywano 104 osoby duchowne. 06.10.1941, w ramach trzeciej wielkiej akcji aresztowań duchowieństwa polskiego Wielkopolski — prezycyjnie z okupacyjnej prowincji niem. Warthegau — wszystkich internowanych kapłanów wywieziono do obozu koncentracyjnego KL Dachau. Braciom zakonnym pozwolono wrócić do domów rodzinnych. Klasztor przeznaczono na dom starców, a później na ośrodek szkoleniowy narodowo‐socjalistycznej młodzieży niemieckiej niem. „Hitler‐Jugend” (pl. „młodzież Hitlera”). Bogate zbiory biblioteczne i inne dobra zagrabiono. Benedyktyni powrócili do klasztoru 25.01.1945, po niemieckiej klęsce. (więcej na: www.benedyktyni.netKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.08.10], pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.08.10])

Reichsgau Wartheland: Po polskiej klęsce w kampanii 09.1939, będącej rezultatem paktu Ribbentrop‐Mołotow i stanowiącej pierwszy etap II wojny światowej, i rozpoczęciu w części Polski okupacji niemieckiej (w drugiej, wschodniej części Polski rozpoczęła się okupacja rosyjska), Niemcy podzielili okupowane polskie terytorium na pięć głównych obszarów (i kilka mniejszych). Największy przekształcili w niem. Generalgouvernement (pl. Generalne Gubernatorstwo), przeznaczone wyłącznie dla Polaków i Żydów i stanowiące część tzw. niem. Großdeutschland (pl. Wielkie Niemcy). Dwa przyłączyli do już istniejących niemieckich prowincji. Z dwóch utworzyli odrębne nowe prowincje. Jednym z nich była Wielkopolska, już 08.10.1939, dekretem przywódcy niemieckiego Adolfa Hitlera wcielona do Niemiec (formalnie zaczął obowiązywać 26.10.1939), a 24.01.1940 przekształcona w prowincję niem. Reichsgau Wartheland (pl. Okręg Rzeszy Kraj Warty), w której obowiązywać miało prawo państwa niemieckiego. Główną osią polityki nowej prowincji, której obszar Niemcy uznali za niem. „Ursprünglich Deutsche” (pl. „rdzennie niemieckie”), mimo iż 90% jej mieszkańców stanowili Polacy, było niem. „Entpolonisierung” (pl. „odpolszczenie”), czyli przymusowa germanizacja. Ok. 100,000 Polaków zamordowano w ramach niem. „Intelligenzaktion”, i.e. eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych. Ok. 630,000 przymusowo przesiedlono do niem. Generalgouvernement, a na ich miejsce sprowadzano Niemców z innych terenów okupowanych przez Niemcy (e.g. z krajów bałtyckich, Besarabii, Bukowiny, etc.). Zmuszano Polaków do podpisywania niemieckiej listy narodowościowej niem. Deutsche Volksliste (pl. folkslista) DVL. W ramach polityki „Ohne Gott, ohne Religion, ohne Priesters und Sakramenten” (pl. „Bez Boga, bez religii, bez kapłana i sakramentu”) większość kapłanów katolickich aresztowano i wysłano do obozów koncentracyjnych. Zamknięto wszystkie szkoły nauczające w języku polskim, polskie biblioteki, teatry i muzea. Konfiskowane polskie majątki ziemskie. By jeszcze bardziej ograniczyć liczbę ludności polskiej wysyłano Polaków na roboty przymusowe w głąb Niemiec, podwyższono dozwolony wiek zawierania małżeństw dla Polaków (25 dla kobiet, 28 dla mężczyzn). Niemiecki urząd państwowy niem. Rasse‐ und Siedlungshauptamt (niem. Główny Urząd Rasy i Osadnictwa) RuSHA w majestacie prawa niemieckiego uprowadził kilkanaście tysięcy dzieci, spełniających określone kryteria rasowe, z polskich rodzin i poddał je przymusowej germanizacji, przekazując rodzinom niemieckim. Po zakończeniu działań zbrojnych II wojny światowej nadzorca tej prowincji, niem. Reichsstatthalter (pl. Namiestnik Rzeszy) i niem. Gauleiter (pl. naczelnik okręgu) niemieckiej partii narodowo–socjalistycznej, Arthur Karl Greiser, został stracony. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2024.06.21])

«Intelligenzaktion»: (pl. „akcja inteligencja”) — niemiecki program eksterminacji polskiej elity, głównie inteligencji, przeprowadzony od początku okupacji w 09.1939 do 04.1940, głównie na terenach przyłączonych bezpośrednio do Niemiec, ale także na terenie tzw. niem. Generalgouvernement (pl. Generalne Gubernatorstwo), gdzie nosił miano «AB‐aktion». W pierwszej fazie, tuż po rozpoczęciu okupacji niemieckiej, realizowany pod nazwą niem. Unternehmen „Tannenberg” (pl. „operacja Tannenberg”) — w oparciu o opracowane przez jednostkę Zentralstelle II/P (Polen) niemieckiego Głównego Urzędu SD listy proskrypcyjne Polaków (niem. Sonderfahndungsbuch Polen), uznawanych za szczególnie niebezpiecznych dla III Rzeszy. Znalazły się na niej nazwiska 61,000 Polaków. Razem w trakcie tego ludobójstwa planowo i metodycznie zamordowano ok. 50 tys. nauczycieli, księży, przedstawicieli ziemiaństwa, wolnych zawodów, działaczy społecznych i politycznych oraz emerytowanych wojskowych. Kolejnych 50 tys. zesłano do obozów koncentracyjnych, gdzie przeżył tylko znikomy procent. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.10.04])

Ribbentrop‐Mołotow: Ludobójczy rosyjsko‐niemiecki pakt przyjaźni między przywódcą rosyjskim Józefem Stalinem i niemieckim Adolfem Hitlerem, podpisany 23.08.1939 w Moskwie przez ministrów spraw zagranicznych Rosji — Wiaczesława Mołotowa — i Niemiec — Joachima von Ribbentropa — który sankcjonował i był bezpośrednią przyczyną niemieckiego i rosyjskiego najazdu na Polskę i rozpoczęcia II wojny światowej w 09.1939. W sensie politycznym pakt był próbą przywrócenia status quo ante sprzed 1914, z jednym wyjątkiem, a mianowicie „handlową” wymianą tzw. „Królestwa Polskiego”, wchodzącego w 1914 w skład Imperium Rosyjskiego, na Galicję Wschodnią (dzisiejszą zachodnią Ukrainę), w 1914 należącą do Imperium Austro‐Węgierskiego. Galicję, ze Lwowem, mieli przejąć Rosjanie, „Królestwo Polskie” — pod nazwą Generalnego Gubernatorstwa — Niemcy. Wybuchła w rezultacie „wojna była jedną z największych w historii klęsk i dramatów ludzkości, bo dwie ateistyczne i antychrześcijańskie ideologie: narodowego i międzynarodowego socjalizmu, odrzuciły Boga i Jego piąte przykazanie Dekalogu: Nie zabijaj!” (abp Stanisław Gądecki, 01.09.2019). Ustalenia paktu — wsparte zdradą formalnych sojuszników Polski, Francji i Niemiec, które 12.09.1939 na wspólnej konferencji w Abbeville, zdecydowały o nieudzielaniu pomocy zaatakowanej Polsce i niepodejmowaniu działań zbrojnych wobec Niemiec (co było złamaniem zobowiązań traktatowych z Polską) — zostały sprecyzowane 28.09.1939 w traktacie „o granicach i przyjaźni Niemcy‐Rosja”, podpisanym przez tych samych zbrodniarzy. Jednym z jego ustaleń było podzielenie się strefami wpływów w środkowej i wschodniej Europie oraz IV rozbiór Polski. W jednym z tajnych aneksów zapisano: „Obie strony nie będą tolerować na swych terytoriach jakiejkolwiek polskiej propagandy, która dotyczy terytoriów drugiej strony. Będą one tłumić na swych terytoriach wszelkie zaczątki takiej propagandy i informować się wzajemnie w odniesieniu do odpowiednich środków w tym celu”. Skutkiem porozumień była seria spotkań między ludobójczymi organizacjami — niemieckim Gestapo i rosyjskim NKWD, na których dyskutowano koordynację wysiłków w celu eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych (w Niemczech zwane «Intelligenzaktion», w Rosji przyjęła formę zbrodni katyńskiej). Skutkiem porozumień była śmierć setek tysięcy polskiej inteligencji, w tym tysięcy przedstawianych kapłanów, i dziesiątków milionów zwykłych ludzi. Skutki tej rosyjsko‐niemieckiej umowy trwały do 1989, a i dziś są odczuwalne. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.09.30])

źródła

osobowe:
michaelstanislaus.salon24.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2012.06.01], jzaplata.blogspot.comKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.10.05], www.straty.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2019.04.16]
bibliograficzne:
„Martyrologium duchowieństwa polskiego pod okupacją niemiecką w latach 1939‐1945”, o. Szołdrski Władysław CSSR, Rzym 1965