funkcja

kapłan diecezjalny

wyznanie

Kościół łaciński (rzymsko-katolicki)
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2014.09.21]

diecezja / prowincja

diecezja kamieniecka
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2014.09.21]
diecezja żytomierska
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2014.11.14]

data i miejsce śmierci

08.12.1937

łagier SwirŁag
Łodiejnoje Pole, obw. leningradzki, Rosja

alt. daty i miejsca śmierci

Lewaszowskie Pustkowie
obw. nowogrodzki, Rosja
Sankt Petersburg
Sankt Petersburg miasto, Rosja

szczegóły śmierci

Ok. 1910 przebywał w klasztorze w Zasławiu, gdzie rosyjskie carskie władze zsyłały „nieprawomyślnych” kapłanów — za „wolnomyślicielstwo”. W końcu aresztowany przez Rosjan 26.01.1930. 10.05.1930 skazany przez zbrodniczy rosyjski sąd kapturowy Kolegium OGPU na 10 lat niewolniczej pracy przymusowej. 26.05.1930 przewieziony do więzienia w Jarosławiu, gdzie był przetrzymywany z ok. 30 polskimi kapłanami z Ukrainy. W 08.1933 zesłany do obozu koncentracyjnego SŁON na Wyspach Sołowieckich. Latem 1937 przeniesiony do celi więziennej. 25.11.1937 w bandyckim procesie kapłanów skazany przez ludobójczy rosyjski sąd kapturowy Kolegium Specjalnego NKWD (znany jako „Trojka NKWD”) na śmierć. Wywieziony z Wysp Sołowieckich i prawd. zawieziony do obozu koncentracyjnego SwirŁag, gdzie został zamordowany w zbiorowym mordzie — być może w okolicach monastery Aleksandra Świrskiego, gdzie Rosjanie wymordowali setki duchownych prawosławnych.

alt. szczegóły śmierci

Według niektórych źródeł rozstrzelany w więzieniu w Sankt Petersbugu albo w miejscu zbiorowych mordów na Lewaszowskim Pustkowiu, gdzie jego ciało wrzucono do zbiorowego dołu.

przyczyna śmierci

zbiorowy mord

sprawstwo

Rosjanie

data i miejsce urodzenia

1886

Barasze
rej. Nowogród Wołyński, obw. Żytomierz, Ukraina

alt. daty i miejsca urodzenia

Baraszówka
obw. Żytomierz, Ukraina

prezbiterat (święcenia)/
ordynacja

1909

szczegóły posługi

do ok. 1930 — administrator {parafia: Szarogród, pw. św. Floriana Męczennika; dek.: Mohylów Podolski}
od 1920 — administrator {parafia: Jaryszów, pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny; dek.: Mohylów Podolski}
1913–1918 — administrator {parafia: Ozarzyńce, pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny; dek.: Mohylów Podolski}
ok. 1910 — rezydent {Zasław, klasztor oo. Franciszkanów (Bernardynów)}
do 1909 — student {Żytomierz, filozofia i teologia, Seminarium Duchowne}

inni związani szczegółami śmierci

BIENIECKI Józef, BORECKI Stanisław, KARPIŃSKI Józef, KASPRZYKOWSKI Stanisław, KOBEĆ Antoni, KOWALSKI Józef, KRUMMEL Józef, KUROWSKI Antoni, MADERA Piotr, MARKUSZEWSKI Albin, MATUSZEWICZ Antoni, MIODUSZEWSKI Józef, PIETKIEWICZ Adolf, PROKOPOWICZ Teodor, STRONCZYŃSKI Wiktor, STRUSIEWICZ Mikołaj, SZYMAŃSKI Wacław, ŻMIGRODZKI Józef, HAŃSKI Stanisław, OPOLSKI Ignacy, SZYSZKO-BOHUSZ Ryszard, WORSŁAW Jan

miejsca zagłady
obozy (+ nr więźnia)

SwirŁag: Rosyjski obóz koncentracyjny niewolniczej pracy przymusowej w pobliżu miasta Łodiejnoje Pole ok. 244 km na północ od Sankt Petersburga — część ludobójczego systemu Gułag. Założony 17.11.1931 w dawnym monastyrze Aleksandra Swirskiego, głównie dla więźniów politycznych i religijnych. W 11.1935 przebywało w nim 36,500 więźniów. Przetrzymywani niewolniczo pracowali przy wycince lasów, a niektórzy w kopalniach przy wydobywaniu miki, kamienia i gliny. Tysiące zostało zamordowanych. (więcej na: books.google.pl [dostęp: 2018.09.02])

Lewaszowskie Pustkowie: Miejsce mordu — ok. 20 km od Sankt Petersburga — ok. 47,000 ofiar, zamordowanych w latach 1937‑54 przez Rosjan, w tym ok. 5,000 Polaków. W latach 1937‑1938 Rosjanie zamordowali ponad 100,000 Polaków („polski holocaust”). (więcej na: www.zplspb.ru [dostęp: 2014.11.14])

Sądowy mord 09.10.1937: 09.10.1937 tzw. „Trojka NKWD” — kapturowy, ludobójczy rosyjski sąd z Sankt Petersburga — skazała na śmierć jednym wyrokiem 1,116 więźniów obozu koncentracyjnego na Wyspach Sołowieckich na śmierć. Znane są nazwiska 1,111 ofiar zamordowanych w Sandarmoch oraz trzech zbrodniczych „sędziów”. Wiadomo też, że 25.11.1937 podobny sąd kapturowy „Trojka NKWD” skazał kilkoro pozostałych na Wyspach Sołowieckich kapłanów na śmierć. Wszyscy zostali wywiezieni w 12.1937 w kierunku Sankt Petersburga i zamordowani prawd. w obozie SwirŁag (albo w Sankt Petersburgu). (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2016.03.14])

Ludobójstwo rosyjskie 11.08.1937: 11.08.1937 rosyjski przywódca Józef Stalin nakazał, a szef NKWD Nikołaj Jeżow podpisał, rozkaz nr 00485 o przeprowadzeniu tzw. „operacji polskiej”. Na śmierć skazano 139,835 Polaków żyjących w Rosji. Zamordowano 111,091. 28,744 skazano na pobyt w obozach koncentracyjnych — łagrach Gułag. Razem jednak deportowano ponad 100 tys. Polaków, głównie do Kazachstanu, na Syberię, w rejony Charkowa i Dniepropetrowska. (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2016.03.14])

Wielka Czystka 1937: Więzionych w obozach koncentracyjnych na Wyspach Sołowieckich, wyspie Anzer czy obozie koncentracyjnym BelBałtŁag polskich kapłanów Rosjanie latem 1937 przenieśli do więziennych cel (część w Sankt Petersburgu). Następnie w kilku odrębnych, kapturowych, bandyckich procesach prowadzonych przez tzw. „Trojkę NKWD” (m.in. 09.10.1937, 25.11.1937) wszystkich skazali na karę śmierci i zamordowali w zbiorowych mordach. Strzałami w tył głowy pozbawiono ich życia albo w więzieniu w Sankt Petersburgu, albo bezpośrednio na miejscach pochówku, m.in. w Sandarmoch, czy Lewaszowskim Pustkowiu k. Leningradu, gdzie ich ciała wrzucono do zbiorowych dołów. Innych kapłanów aresztowany w miejscach, gdzie posługali, a następnie mordowano w okolicznych centralach NKWD (np. w Mińsku na Białorusi), po równie ludobójczych procesach przeprowadzanych przez wspomniany sąd kapturowy „Trojka NKWD”.

Sankt Petersburg (Kresty): Rosyjskie więzienie w Sankt Petersburgu, gdzie więzionych było wielu polskich kapłanów. Wielu z nich zostało w tymże więzieniu zamordowanych. (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2014.12.20])

Sołówki: Sołowiecki Obóz Specjalnego Przeznaczenia SŁON (ros. Солове́цкий ла́герь осо́бого назначе́ния) — rosyjski obóz koncentracyjny i pracy przymusowej na Wyspach Sołowieckich, funkcjonujący od 1923 i początkowo założony w słynnym prawosławnym monasterze. Działał do 1939 (od 1936 jako więzienie). W latach 1920 jeden z pierwszych i największy obóz koncentracyjny w Rosji. Miejsce niewolniczej pracy i mordów setek kapłanów katolickich i innych wyznań, głównie chrześcijańskich, szczególnie w latach 1920‑30. Koncepcja późniejszego systemu rosyjskich obozów koncentracyjnych Gułag swój początek prawd. bierze właśnie w obozach na Wyspach Sołowieckich — stamtąd przeniosła się na obszar objęty budową kanału Białomor (Morze Bałtyckie — Morze Białe), a stamtąd dalej, na cały obszar państwa rosyjskiego. Od sieci obozów na Wyspach Sołowieckich — zwanych także archipelagiem Wysp Sołowieckich — prawd. pochodzi też pojęcie „Archipelagu Gułag” stworzonego przez Aleksandra Sołżenicyna. Szacuje się, że przez obozy koncentracyjne Wysp Sołowieckich przeszło od dziesiątek do setek tysięcy więźniów. W latach 1937‑8 ok. 9.500 więźniów wywieziono z obozu i zamordowano w kilku miejscach zbiorowych egzekucji, w tym w Sandarmoch i Łodiejnoje Polie — w tym wielu kapłanów katolickich. (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2014.05.09])

Jarosław n. Wołgą: Ciężkie rosyjskie więzienie polityczne — tzw. polit–izolator — w którym Rosjanie przetrzymywali wielu kapłanów katolickich, w pojedynczych celach, głównie w latach 1930., przed wysłaniem do obozów koncentracyjnych na Wyspach Sołowieckich.

Proces 10—12.05.1930: Grupowy proces ok. 30 polskich kapłanów, w ramach szeregu procesów polskich kapłanów z Ukrainy, przed tzw. „Trojką OGPU”, rosyjskim zbrodniczym sądem kapturowym, który miał miejsce w Kijowie. Większość kapłanów skazano na lata niewolniczej prawy przymusowej w obozach koncentracyjnych i zesłano najpierw do więzienia w Jarosławiu n. Wołgą a potem do obozu koncentracyjnego na Wyspach Sołowieckich. Co najmniej 18 z nich nie wróciło i zginęło w rosyjskich obozach koncentracyjnych, miejscach kaźni, bądź na zesłaniu.

Kijów (Łukianiwska): Rosyjskie więzienie polityczne w Kijowie, prowadzone przez zbrodnicze NKWD. (więcej na: en.wikipedia.org [dostęp: 2014.09.21])

źródła

osobowe:
przegladpolskopolonijny.files.wordpress.com [dostęp: 2014.12.20], biographies.library.nd.edu [dostęp: 2014.12.20], ru.openlist.wiki [dostęp: 2019.10.13], www.pan-ol.lublin.pl [dostęp: 2021.09.20], christking.info [dostęp: 2018.09.02]
bibliograficzne:
„Losy duchowieństwa katolickiego w ZSSR 1917‑1939. Martyrologium”, Roman Dzwonkowski, SAC, wyd. Towarzystwo Naukowe KUL, 2003, Lublin
oryginalnych zdjęć:
www.gazetapetersburska.org [dostęp: 2014.05.09], ipn.gov.pl [dostęp: 2019.02.02]