funkcja

kapłan diecezjalny

wyznanie

Kościół łaciński (rzymskokatolicki) RKwięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.09.21]

diecezja / prowincja

diecezja łucko‐żytomierska (aeque principaliter)więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.11.14]

data i miejsce
śmierci

08.12.1937

ITŁ SwirŁagsieć obozów pracy niewolniczej GuŁAG
dziś: Łodiejnoje Pole, obw. leningradzki, Rosja
więcej na
en.wikipedia.org
[dostęp: 2018.09.02]
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31]

alt. daty i miejsca
śmierci

Lewaszowow tym: Lewaszowskie Pustkowie
dziś: osiedle w dzielnicy Wyborg w Sankt Peterburgu, Sankt Petersburg miasto, Rosja
więcej na
en.wikipedia.org
[dostęp: 2022.06.29]
Sankt Petersburgdziś: Sankt Petersburg miasto, Rosja
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31]

szczegóły śmierci

alt. szczegóły śmierci

przyczyna śmierci

zbiorowy mord

sprawstwo

Rosjanie

miejsca i wydarzenia

ITŁ SwirŁagKliknij by przejść do opisu, Lewaszowskie PustkowieKliknij by przejść do opisu, Sądowy mord 09.10.1937Kliknij by przejść do opisu, Ludobójstwo rosyjskie 11.08.1937Kliknij by przejść do opisu, Wielka Czystka 1937Kliknij by przejść do opisu, Sankt Petersburg (Kresty)Kliknij by przejść do opisu, ITŁ SLONKliknij by przejść do opisu, GułagKliknij by przejść do opisu, Jarosław n. WołgąKliknij by przejść do opisu, Proces 10‐12.05.1930Kliknij by przejść do opisu, Kijów (Łukianiwska)Kliknij by przejść do opisu, Aresztowania 1928‐1932 (diecezja kamieniecka i żytomierska)Kliknij by przejść do opisu

data i miejsce
urodzenia

1889

Dąbrówkadziś: część wsi Kutkowce, grom. Kutkowce, rej. Kamieniec Podolski, obw. Płoskirów/Chmielnicki, Ukraina
więcej na
dir.icm.edu.pl
[dostęp: 2020.07.31]

prezbiterat (święcenia)
ordynacja

1915

szczegóły posługi

inni związani
szczegółami śmierci

BIENIECKIKliknij by wyświetlić biogram Józef, BORECKIKliknij by wyświetlić biogram Stanisław, KARPIŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Józef, KASPRZYKOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Stanisław, KOBEĆKliknij by wyświetlić biogram Antoni, KOWALSKIKliknij by wyświetlić biogram Józef, KRUMMELKliknij by wyświetlić biogram Józef, KUROWSKIKliknij by wyświetlić biogram Antoni, MARKUSZEWSKIKliknij by wyświetlić biogram Albin, MATUSZEWICZKliknij by wyświetlić biogram Antoni, MIODUSZEWSKIKliknij by wyświetlić biogram Józef, PIETKIEWICZKliknij by wyświetlić biogram Adolf, PROKOPOWICZKliknij by wyświetlić biogram Teodor, STRONCZYŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Wiktor Wincenty, STRUSIEWICZKliknij by wyświetlić biogram Mikołaj, SZYMAŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Wacław, TUROWSKIKliknij by wyświetlić biogram Maksymilian, ŻMIGRODZKIKliknij by wyświetlić biogram Jan Józef, HAŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Stanisław, OPOLSKIKliknij by wyświetlić biogram Ignacy, SZYSZKO–BOHUSZKliknij by wyświetlić biogram Ryszard, WORSŁAWKliknij by wyświetlić biogram Jan

miejsca i wydarzenia
opisy

ITŁ SwirŁag: Rosyjski ros. Исправи́тельно‐Трудово́й Ла́герь (pl. Poprawczy Obóz Pracy) ITŁ ros. Свирьский (pl. Swirskij) — obóz koncentracyjny i niewolniczej pracy przymusowej (w ramach kompleksu Gułag) — z siedzibą w Łodiejnoje Pole w obw. Sankt Petersburg. Założony 17.09.1931, po wyodrębnieniu z podobozów nr 9 i 10 obozu koncentracyjnego ITŁ SŁON Wysp Sołowieckich, obejmujących m.in. dawny monastyr Aleksandra Swirskiego. Więźniowie niewolniczo pracowali przy pozyskiwaniu drewna opałowego dla oddalonego ok. 240 km Sankt Petersburga, w tartaku, zakładach obróbki drewna, w budownictwie cywilnym i kolejowym, w kopalniach miki, kamienia, wydobywaniu gliny, przy pracach rolniczych i produkcji dóbr konsumpcyjnych, etc. W szczytowym okresie przetrzymywano w nim ok. 48,000 więźniów: e.g. 47,400 (12.1932); 43,770 (01.01.1934); 40,761 (01.01.1935); 44,273 (01.06.1935); 34,856 (01.01.1936); 22,774 (01.01.1937). Wśród nich było wielu więźniów politycznych i religijnych. Wielu rozstrzelano na terenie obozu w czasie tzw. Wielkiej Czystki 1937‐1938. Formalnie zakończył działalność w ok. 07.1937. (więcej na: old.memo.ruKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2024.04.08])

Lewaszowskie Pustkowie: Miejsce mordu — ok. 20 km od Sankt Petersburga — ok. 47,000 ofiar, zamordowanych w latach 1937‐1954 przez Rosjan, w tym ok. 5,000 Polaków. W latach 1937‐1938 Rosjanie zamordowali ponad 100,000 Polaków („polski holocaust”). (więcej na: www.zplspb.ruKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.11.14])

Sądowy mord 09.10.1937: 09.10.1937 tzw. «Trojka NKWD» — kapturowy, ludobójczy rosyjski sąd z Sankt Petersburga — skazała na śmierć jednym wyrokiem 1,116 więźniów obozu koncentracyjnego na Wyspach Sołowieckich na śmierć. Znane są nazwiska 1,111 ofiar zamordowanych w Sandarmoch oraz trzech zbrodniczych „sędziów”. Wiadomo też, że 25.11.1937 podobny sąd kapturowy «Trojka NKWD» skazał kilkoro pozostałych na Wyspach Sołowieckich kapłanów na śmierć. Wszyscy zostali wywiezieni w 12.1937 w kierunku Sankt Petersburga i zamordowani prawd. w obozie ITŁ SwirŁag (albo w Sankt Petersburgu). (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2016.03.14])

Ludobójstwo rosyjskie 11.08.1937: 11.08.1937 rosyjski przywódca Józef Stalin nakazał, a szef NKWD Nikołaj Jeżow podpisał, rozkaz nr 00485 o przeprowadzeniu tzw. «operacji polskiej». Na śmierć skazano 139,835 Polaków żyjących w Rosji. Według danych Międzynarodowego Stowarzyszenia Historyczno‐Oświatowego, Dobroczynnego i Obrony Praw Człowieka „Memoriał” (ros. Международное историко‐просветительское, правозащитное и благотворительное общество „Мемориал”), zajmującego się badaniami historycznymi i propagowaniem wiedzy o ofiarach represji rosyjskich — zamordowano 111,091. 28,744 skazano na pobyt w obozach koncentracyjnych — łagrach Gułag. Razem jednak deportowano ponad 100 tys. Polaków, głównie do Kazachstanu, na Syberię, w rejony Charkowa i Dniepropetrowska. Według niektórych historyków liczbę ofiar należy pomnożyć przez co najmniej dwa, bowiem mordowano nie tylko wymienione z nazwiska osoby, ale całe rodziny polskie (wystarczało samo podejrzenie o narodowość polską). Gdy uwzględnić fakt, że podana liczba w zasadzie nie obejmuje ludobójstwa na wschodnich obszarach Rosji (Syberia), to liczba ofiar może wynosić nawet 500,000 Polaków. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2016.03.14])

Wielka Czystka 1937: „Wielki terror” (również «Wielka Czystka», zwana także od nazwiska ówczesnego szefa NKWD „Jeżowszczyzną”) — rosyjska państwowa akcja terroru politycznego, zaplanowana i skierowana przeciw milionom niewinnych ofiar — mniejszościom narodowym, bogatszym chłopom (kułacy), osobom uznanym za przeciwników politycznych, oficerom armii, której największe nasilenie miało miejsce od 09.1936 do 08.1938. Szczytowy punkt osiągnęła poczynając od lata 1937, gdy do Kodeksu Karnego wprowadzono art. 58‐14 o „kontrrewolucyjnym sabotażu”, co stało u podstaw „legalizacji” mordów, i 02.07.1937, gdy najwyższe władze Rosji, pod przywództwem Józefa Stalina, wydały dekret o rozpoczęciu akcji przeciw kułakom. Następnie wydano szerego rozkazów wykonawczych NKWD, w tym Nr 00439 z 25.07.1937, rozpoczynający likwidację 25,000‐42,000 Niemców żyjących Rosji (głównie tzw. Niemców nadwołżańskich); Nr 00447 z 30.07.1937 rozpoczynający likwidację „elementów antyrosyjskich”, oraz 00485[2] z 11.08.1937 nakazujący mord 139,835 osób narodowości polskiej (ta ostatnia była największą operacją tego typu — objęła 12.5% wszystkich zamordowanych podczas «Wielkiej Czystki», podczas gdy Polacy stanowili 0.4% populacji). Więzionych w obozach koncentracyjnych na Wyspach Sołowieckich, wyspie Anzer czy obozie koncentracyjnym ITŁ BelBałtŁag polskich kapłanów Rosjanie latem 1937 przenieśli do więziennych cel (część w Sankt Petersburgu). Następnie w kilku odrębnych, kapturowych, bandyckich procesach prowadzonych przez tzw. «Trojkę NKWD» (m.in. 09.10.1937, 25.11.1937) wszystkich skazali na karę śmierci i zamordowali w zbiorowych mordach. Strzałami w tył głowy pozbawiono ich życia albo w więzieniu w Sankt Petersburgu, albo bezpośrednio na miejscach pochówku, m.in. w Sandarmoch, czy Lewaszowskim Pustkowiu k. Leningradu, gdzie ich ciała wrzucono do zbiorowych dołów. Innych kapłanów aresztowany w miejscach, gdzie posługali, a następnie mordowano w okolicznych centralach NKWD (np. w Mińsku na Białorusi), po równie ludobójczych procesach przeprowadzanych przez wspomniany sąd kapturowy «Trojka NKWD».

Sankt Petersburg (Kresty): Rosyjskie więzienie w Sankt Petersburgu, gdzie więzionych było wielu polskich kapłanów. Wielu z nich zostało w tymże więzieniu zamordowanych. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.12.20])

ITŁ SLON: Rosyjski ros. Исправи́тельно‐Трудово́й Ла́герь (pl. Poprawczy Obóz Pracy) ITŁ ros. Солове́цкий ла́герь осо́бого назначе́ния Ла́герь (pl. Sołowiecki Obóz Specjalnego Przeznaczenia) SŁON, zwany też potocznie „Sołówki” — obóz koncentracyjny i niewolniczej pracy przymusowej (w ramach kompleksu później nazwanego Gułag) — z siedzibą na Wyspach Sołowieckich w obw. archangielskim. Założony 13.10.1923 w znanym prawosławnym monasterze. W latach 1920. jeden z pierwszych i największy obóz koncentracyjny w Rosji. Miejsce niewolniczej pracy więźniów przy wyrębie lasów, w tartakach, wydobyciu torfu, połowie ryb, pracach załadunkowych Kolejowej Magistrali Murmańskiej, przy budowie dróg, produkcji żywności i dóbr konsumpcyjnych, przy rozpoczęciu budowy kanału Morze Białe ‐ Bałtyk, etc. Koncepcja późniejszego systemu rosyjskich obozów koncentracyjnych Gułag swój początek prawd. bierze właśnie w obozach na Wyspach Sołowieckich — stamtąd przeniosła się na obszar objęty budową kanału Morze Białe ‐ Bałtyk, czyli ITŁ BelBałtŁag, a stamtąd dalej, na cały obszar państwa rosyjskiego. Od sieci obozów na Wyspach Sołowieckich — zwanych także archipelagiem Wysp Sołowieckich — prawd. pochodzi też pojęcie „Archipelagu Gułag” stworzone przez Aleksandra Sołżenicyna. Szacuje się, że przez obozy koncentracyjne Wysp Sołowieckich przeszło od dziesiątek do setek tysięcy więźniów. W szczytowym okresie przetrzymywano w nim ok. 72,000 więźniów: e.g. 14,810 (12.1927); 12,909 (03.1928); 65,000 (1929); 53,123 (01.01.1930); 63,000 (01.06.1930); 71,800 (01.01.1931); 15,130 (1932); 19,287 (1933) — z których zamordowanych miało być ok. 43,000, w tym w latach 1937‐1938 ok. 9.500 więźniów wywieziono z obozu i zamordowano w kilku miejscach zbiorowych egzekucji, w tym w Sandarmoch, Krasnym Borze i Łodiejnoje Pole. Wśród nich było wielu kapłanów katolickich i prawosławnych. Po dojściu w 1933 do władzy w Niemczech partii narodowo‐socjalistycznej podobóz ITŁ SŁON odwiedziła niemiecka delegacja, „podpatrując” rozwiązania, które potem zostały wykorzystane w niemieckich obozach koncentracyjnych. Funkcjonował do 04.12.1933, z przerwą od 16.11.1931 do 01.01.1932, gdy był i potem stał się podobozem obozu ITŁ BelBałtŁag. Jako taki działał do 1939 (od 1936 jako więzienie). (więcej na: old.memo.ruKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2024.04.08])

Gułag: Akronim Gułag pochodzi od ros. Главное управление исправительно‐трудовых лагерей и колоний (pl. Główny Zarząd Poprawczych Obozów Pracy). Sieć rosyjskich obozów koncentracyjnych niewolniczej pracy przymusowej formalnie założony został decyzją najwyższych władz rosyjskich 27.06.1929. Kontrolę przejęło OGPU, poprzednik ludobójczego NKWD (od 1934) i MGB (od 1946). Poszczególne łagry (obozy) powstawały często w oddalonych, słabo zaludnionych obszarach, na których budowano ważne dla rosyjskiego państwa obiekty przemysłowe lub transportowe. Modelem stała się pierwsza „wielka budowa komunizmu”, czyli Kanał Białomorsko‐Bałtycki (1931‐1932), a za twórcę ukształtowanego tam systemu wykorzystania niewolniczej pracy przymusowej w ramach Gułagu, uznawany jest Naftali Frenkel, żydowskiego pochodzenia, który przeszedł do historii jako autor zasady „Z więźnia musimy wycisnąć wszystko w ciągu pierwszych trzech miesięcy — potem nic nam po nim”. Miał być twórcą, wg Aleksandra Sołżenicyna, tzw. „systemu kotłów”, czyli uzależnienia racji żywnościowych od wypracowania określonej liczby procent normy. W zarządzanym przez niego obozie ITŁ BelBałtŁag ukuto pojęcie ZEK — więzień — i.e. ros. заключенный‐каналоармеец (pl. kanałowy żołnierz), które przyjęło się jako określenie więźnia rosyjskich obozów niewolniczej pracy przymusowej. Jednorazowo w obozach Gułag przetrzymywano do 12 mln więźniów, czyli ok. 5% ludności Rosji. Sołżenicyn w książce „Archipelag GUŁag” szacował, że w Gułag do 1956 uśmiercono ok. 60 mln ludzi. Formalnie rozwiązany 20.01.1960. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.05.09])

Jarosław n. Wołgą: Ciężkie rosyjskie więzienie polityczne — tzw. polit‐izolator — w którym Rosjanie przetrzymywali wielu kapłanów katolickich, w pojedynczych celach, głównie w latach 1930., przed wysłaniem do obozów koncentracyjnych na Wyspach Sołowieckich.

Proces 10‐12.05.1930: Grupowy proces ok. 30 polskich kapłanów, w ramach szeregu procesów polskich kapłanów z Ukrainy, przed tzw. «Trojką GPU», rosyjskim zbrodniczym sądem kapturowym, który miał miejsce w Kijowie. Większość kapłanów skazano na lata niewolniczej prawy przymusowej w obozach koncentracyjnych i zesłano najpierw do więzienia w Jarosławiu n. Wołgą a potem do obozu koncentracyjnego na Wyspach Sołowieckich. Co najmniej 18 z nich nie wróciło i zginęło w rosyjskich obozach koncentracyjnych, miejscach kaźni, bądź na zesłaniu.

Kijów (Łukianiwska): Rosyjskie więzienie polityczne w Kijowie, w I połowie XX w. prowadzone przez ludobójcze NKWD, określane nieformalnie jako więzienie nr 1, formalnie jako Śledcze Więzienie Nr 13 (SIZO#13). Założone w początkach XIX w. W XX w., za czasów sowieckich, cerkiew więzienna przekształcona została na kolejny blok cel. W czasach władzy J. Stalina w Rosji przeszło przezeń ponad 25,000 więźniów. (więcej na: en.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.09.21])

Aresztowania 1928‐1932 (diecezja kamieniecka i żytomierska): Przed 1930 Rosjanie aresztowali 8 kapłanów katolickich diecezji kamienieckiej i żytomierskiej; 06.01.1930 ‐ 3 kapłanów katolickich; a w dniach 10‐20.01.1930 — 14 kapłanów (na 46 posługujących tam w połowie 1928). Latem 1931 Rosjanie aresztowali kolejnych trzech. Jednocześnie aresztowano kolejnych 5 wikariuszy generalnych. Wszystkich skazano na kary więzienia albo zesłania: w więzi eniu Politizolator w Jarosławiu nad Wołgą, w Sarańsku nad Wołgą, w obozie koncentracyjnym Gułag na Wyspach Sołowieckich, w Archangielsku, w rep. Komi (w łagrze Uchto‐Peczorskim), Murmańsku. Obie diecezje de facto przestały istnieć. (więcej na: journals.pan.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2021.09.17])

źródła

osobowe:
pl.radiovaticana.vaKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.04.18], archive.todayKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.05.09], biographies.library.nd.eduKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.12.20], ru.openlist.wikiKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2019.04.16]
bibliograficzne:
„Losy duchowieństwa katolickiego w ZSSR 1917‐1939. Martyrologium”, Roman Dzwonkowski, SAC, wyd. Towarzystwo Naukowe KUL, 2003, Lublin
„Proboszczowie parafii diecezji łucko–żytomierskiej 1801‐1920 i kamienieckiej 1869‐1919Kliknij by wyświetlić stronę źródłową”, o. Waldemar Witold Żurek SDB, Lublin 2023
pierwotnych (oryginalnych) zdjęć:
www.russiacristiana.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.12.20], www.gazetapetersburska.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.05.09], ipn.gov.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2019.02.02]