funkcja

kapłan diecezjalny

wyznanie

Kościół łaciński (rzymskokatolicki)więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.09.21]

diecezja / prowincja

archidiecezja mohylewskawięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2013.06.23]
ordynariat polowy Wojska Polskiegowięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.12.20]

data i miejsce
śmierci

27.08.1937

Mińskdziś: obw. miasto Mińsk, Białoruś
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31]

szczegóły śmierci

przyczyna śmierci

zbiorowy mord

sprawstwo

Rosjanie

data i miejsce
urodzenia

18.10.1863

Dzienisowodziś: ssow. Miory, rej. Miory, obw. Witebsk, Białoruś
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2022.08.05]

prezbiterat (święcenia)
ordynacja

1891 (Kownodziś: rej. Kowno miasto, okr. Kowno, Litwa
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31])

szczegóły posługi

inni związani
szczegółami śmierci

ANDREKUSKliknij by wyświetlić biografię Konstanty, AWGŁOKliknij by wyświetlić biografię Piotr, BOROWIKKliknij by wyświetlić biografię Jan, FILIPPKliknij by wyświetlić biografię Adolf, JACZEJKOKliknij by wyświetlić biografię Antoni, JAROSZEWICZKliknij by wyświetlić biografię Stanisław, KASZCZYCKliknij by wyświetlić biografię Adolf, KAZIUNASKliknij by wyświetlić biografię Paweł, PRYTUŁŁOKliknij by wyświetlić biografię Aleksander, RAJKOKliknij by wyświetlić biografię Stanisław, CHODNIEWICZKliknij by wyświetlić biografię Paweł, CHWIEĆKOKliknij by wyświetlić biografię Lucjan, EJSMONTKliknij by wyświetlić biografię Stanisław, RUTKOWSKIKliknij by wyświetlić biografię Franciszek, TROJGOKliknij by wyświetlić biografię Jan, WASILEWSKIKliknij by wyświetlić biografię Antoni

miejsca zagłady
nazwy obozów
(+ nr więźnia)

Sądowe mordy 1937 Mińsk: W 1937 i 1938, w ramach realizacji „operacji polskiej” — rosyjskiego ludobójstwa na ludności polskiej w Rosji — w Mińsku, i szerzej: na Białorusi, odbył się szereg procesów Polaków, oskarżanych o przynależności do Polskiej Organizacji Wojskowej POW (tajnej organizacji polskiej istniejącej w latach I wojny światowej 1914‑8) oraz szpiegostwo na rzecz Polski. Razem od 08.1937 do 09.1938 na Białorusi aresztowano 23,429 osób, w tym 21,407 Polaków. Ludobójcze rosyjskie sądy kapturowe „Trójka NKWD” skazywały głównie na jeden wymiar kary: karę śmierci (tylko na Ukrainie podczas całej „operacji polskiej” 61.77% wyroków to wyroki śmierci). M.in. 25.08.1937 skazano w Mińsku co najmniej 7 polskich kapłanów: ks. Konstantego Andrekusa, ks. Piotra Awgło, ks. Jana Borowika, ks. Piotra Janukowicza, ks. Antoniego Jaczejko, ks. Aleksandra Prytułło i ks. Stanisławem Rajko. 20.10.1937 w Witebsku skazany został ks. Adolf Fillip. 22.10.1937 skazany został ks. Paweł Kaziunas. Tego samego dnia w Orszy Rosjanie skazali na śmierć ks. Adolfa Kaszczyca. Wreszcie 03.01.1938 skazany został ks. Stanisław Jaroszewicz. Wszyscy zostali zamordowani w rosyjskich więzieniach. (więcej na: pamiec.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2019.02.02])

Ludobójstwo rosyjskie 11.08.1937: 11.08.1937 rosyjski przywódca Józef Stalin nakazał, a szef NKWD Nikołaj Jeżow podpisał, rozkaz nr 00485 o przeprowadzeniu tzw. „operacji polskiej”. Na śmierć skazano 139,835 Polaków żyjących w Rosji. Według danych Międzynarodowego Stowarzyszenia Historyczno–Oświatowe, Dobroczynne i Obrony Praw Człowieka „Memoriał” (ros. Международное историко–просветительское, правозащитное и благотворительное общество „Мемориал”), zajmującego się badaniami historycznymi i propagowaniem wiedzy o ofiarach represji rosyjskich — zamordowano 111,091. 28,744 skazano na pobyt w obozach koncentracyjnych — łagrach Gułag. Razem jednak deportowano ponad 100 tys. Polaków, głównie do Kazachstanu, na Syberię, w rejony Charkowa i Dniepropetrowska. Według niektórych historyków liczbę ofiar należy pomnożyć przez co najmniej dwa, bowiem mordowano nie tylko wymienione z nazwiska osoby, ale całe rodziny polskie (wystarczało samo podejrzenie o narodowość polską). Gdy uwzględnić fakt, że podana liczba w zasadzie nie obejmuje ludobójstwa na wschodnich obszarach Rosji (Syberia), to liczba ofiar może wynosić nawet 500,000 Polaków. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2016.03.14])

Wielka Czystka 1937: Więzionych w obozach koncentracyjnych na Wyspach Sołowieckich, wyspie Anzer czy obozie koncentracyjnym BelBałtŁag polskich kapłanów Rosjanie latem 1937 przenieśli do więziennych cel (część w Sankt Petersburgu). Następnie w kilku odrębnych, kapturowych, bandyckich procesach prowadzonych przez tzw. „Trojkę NKWD” (m.in. 09.10.1937, 25.11.1937) wszystkich skazali na karę śmierci i zamordowali w zbiorowych mordach. Strzałami w tył głowy pozbawiono ich życia albo w więzieniu w Sankt Petersburgu, albo bezpośrednio na miejscach pochówku, m.in. w Sandarmoch, czy Lewaszowskim Pustkowiu k. Leningradu, gdzie ich ciała wrzucono do zbiorowych dołów. Innych kapłanów aresztowany w miejscach, gdzie posługali, a następnie mordowano w okolicznych centralach NKWD (np. w Mińsku na Białorusi), po równie ludobójczych procesach przeprowadzanych przez wspomniany sąd kapturowy „Trojka NKWD”.

Mińsk: Rosyjskie więzienie. W 1937 miejsce wielu mordów w czasie rosyjskiej „Wielkiej Czystki”. Po rosyjskiej inwazji na Polskę w 09.1939 i rozpoczęciu II wojny światowej miejsce przetrzymywania wielu Polaków. W 06.1941, po inwazji niemieckiej, Rosjanie wymordowali w nim część polskich więźniów osadzonych w Więzieniu Centralnym i tzw. Amerykance, a pozostałych pognano — w „marszu śmierci” (Rosjanie zamordowali ok. 10‑20 tys. więźniów) — w kierunku Czerwienia, w głąb Rosji. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.08.17])

Moskwa (Lefortowo): Więzienie w Moskwie, w którym Rosjanie przetrzymywali wielu więźniów politycznych. W czasie wielkiej czystki lat 1936–7 wykorzystywane do przesłuchań połączonych z torturami. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.11.22])

Proces 21-25.03.1923: Pokazowy proces przeciwko abpowi Janowi Cieplakowi, 14 kapłanom katolickim i jednemu świeckiemu w Moskwie w dniach 21‑25.03.1923, z oskarżenia m.in. „uczestnictwo w organizacji kontrewolucyjnej mającej na celu przeciwstawianie się dekretowi o rozdziale kościoła od państwa”, o „podżeganie do buntu poprzez zabobony”. Rosyjski prokurator grzmiał: „Każdy ruch skierowany przeciwko rządowi sowieckiemu jest kontrrewolucyjny i musi być karany jako taki. Za należenie do organizacji, której istotę wyjaśniłem, wszyscy oskarżeni zasługują na karę najwyższą”. I rzeczywiście, abp Cieplak i ks. Budkiewicz zostali 26.04.1923 skazani na śmierć, a pozostali na kary od 6 miesięcy do 10 lat więzienia i niewolniczej pracy przymusowej. Ks. Budkiewicz został w więzieniu zamordowany. Abp Cieplakowi zamieniono karę na 10 lat niewolniczej pracy przymusowej i zwolniono w wymianie za rosyjskich szpiegów w Polsce, wśród których był Bolesław Bierut, późniejszy pierwszy komunazistowski namiestnik w podbitej przez Rosjan Polsce. Większość pozostałych została również wymieniona i wywieziona do Polski. Co najmniej pięciu wszelako w rosyjskich więzieniach, obozach koncentracyjnych i na zesłaniu zginęło, wśród nich Rosjanin, ks. Leonid Fiodorow, pierwszy egzarcha greckokatolicki w Rosji, który w 2001 został beatyfikowany przez św. Jana Pawła II. (więcej na: www.przewodnik-katolicki.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.11.22])

Moskwa (Butyrki): Przejściowe i śledcze. ciężkie więzienie w Moskwie — dla tzw. więźniów politycznych — w którym Rosjanie przetrzymywali i zamordowali tysiące Polaków. Założone prawd. w XVII w. W XIX w. przetrzymywano w nim wielu Polaków — uczestników powstań narodowych (1831 i 1863). W czasach komunizmu miejsce internowania politycznych więźniów, głównie przed wysłaniem do rosyjskich obozów pracy niewolniczej Gułag. W 1937‑8, podczas wielkich prześladowań, jednorazowo w więzieniu przetrzymywano do 20,000 ofiar (ok. 170 na celę). Tysiące zostało zamordowanych. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.05.09])

Zesłanie: Jedna ze standardowych represji rosyjskich. Skazańców zawożono zazwyczaj do niewielkiej miejscowości — na Syberii, na północy, na dalekim wschodzie — wyrzucano z wagonu czy wozu, i pozostawiano bez środków do życia, samym sobie. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.12.20])

źródła

osobowe:
katolicy1844.republika.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2021.12.19], biographies.library.nd.eduKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.12.20], archive.todayKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.05.09], cyclowiki.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2019.02.02]
bibliograficzne:, „Losy duchowieństwa katolickiego w ZSSR 1917‑1939. Martyrologium”, Roman Dzwonkowski, SAC, wyd. Towarzystwo Naukowe KUL, 2003, Lublin,
pierwotnych (oryginalnych) zdjęć:
www.sosnowiecfakty.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.11.28], ipn.gov.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2019.02.02]