funkcja

kapłan diecezjalny

wyznanie

Kościół łaciński (rzymskokatolicki) RKwięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.09.21]

diecezja / prowincja

archidiecezja mohylewskawięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2013.06.23]
diecezja mińskawięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2013.05.19]

honorowe wyróżnienia

kanonik honorowywięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.11.14] (katedra mohylewskawięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.11.14])

data i miejsce
śmierci

27.08.1937

Mińskdziś: obw. miasto Mińsk, Białoruś
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31]

szczegóły śmierci

przyczyna śmierci

zbiorowy mord

sprawstwo

Rosjanie

miejsca i wydarzenia

Sądowe mordy 1937 MińskKliknij by przejść do opisu, Ludobójstwo rosyjskie 11.08.1937Kliknij by przejść do opisu, Wielka Czystka 1937Kliknij by przejść do opisu, MińskKliknij by przejść do opisu, Proces 21‐25.03.1923Kliknij by przejść do opisu

data i miejsce
urodzenia

11.05.1861

Ungurydziś: gm. Towiany, rej. Wiłkomierz, okr. Wilno, Litwa
więcej na
lt.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31]

alt. daty i miejsca
urodzenia

09.06.1861

prezbiterat (święcenia)
ordynacja

11.02.1887 (Sankt Petersburgdziś: Sankt Petersburg miasto, Rosja
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31])

szczegóły posługi

inni związani
szczegółami śmierci

ANDREKUSKliknij by wyświetlić biogram Konstanty, BOROWIKKliknij by wyświetlić biogram Jan, FILIPPKliknij by wyświetlić biogram Adolf, JACZEJKOKliknij by wyświetlić biogram Antoni, JANUKOWICZKliknij by wyświetlić biogram Piotr, JAROSZEWICZKliknij by wyświetlić biogram Stanisław, KASZCZYCKliknij by wyświetlić biogram Adolf, KAZIUNASKliknij by wyświetlić biogram Paweł, PRYTUŁŁOKliknij by wyświetlić biogram Aleksander, RAJKOKliknij by wyświetlić biogram Stanisław

miejsca i wydarzenia
opisy

Sądowe mordy 1937 Mińsk: W 1937 i 1938, w ramach realizacji „operacji polskiej” — rosyjskiego ludobójstwa na ludności polskiej w Rosji — w Mińsku, i szerzej: na Białorusi, odbył się szereg procesów Polaków, oskarżanych o przynależności do Polskiej Organizacji Wojskowej POW (tajnej organizacji polskiej istniejącej w latach I wojny światowej 1914‐1918) oraz szpiegostwo na rzecz Polski. Razem od 08.1937 do 09.1938 na Białorusi aresztowano 23,429 osób, w tym 21,407 Polaków. Ludobójcze rosyjskie sądy kapturowe «Trojka NKWD» skazywały głównie na jeden wymiar kary: karę śmierci (tylko na Ukrainie podczas całej „operacji polskiej” 61.77% wyroków to wyroki śmierci). M.in. 25.08.1937 skazano w Mińsku co najmniej 7 polskich kapłanów: ks. Konstantego Andrekusa, ks. Piotra Awgło, ks. Jana Borowika, ks. Piotra Janukowicza, ks. Antoniego Jaczejko, ks. Aleksandra Prytułło i ks. Stanisławem Rajko. 20.10.1937 w Witebsku skazany został ks. Adolf Fillip. 22.10.1937 skazany został ks. Paweł Kaziunas. Tego samego dnia w Orszy Rosjanie skazali na śmierć ks. Adolfa Kaszczyca. Wreszcie 03.01.1938 skazany został ks. Stanisław Jaroszewicz. Wszyscy zostali zamordowani w rosyjskich więzieniach. (więcej na: pamiec.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2019.02.02])

Ludobójstwo rosyjskie 11.08.1937: 11.08.1937 rosyjski przywódca Józef Stalin nakazał, a szef NKWD Nikołaj Jeżow podpisał, rozkaz nr 00485 o przeprowadzeniu tzw. «operacji polskiej». Na śmierć skazano 139,835 Polaków żyjących w Rosji. Według danych Międzynarodowego Stowarzyszenia Historyczno‐Oświatowego, Dobroczynnego i Obrony Praw Człowieka „Memoriał” (ros. Международное историко‐просветительское, правозащитное и благотворительное общество „Мемориал”), zajmującego się badaniami historycznymi i propagowaniem wiedzy o ofiarach represji rosyjskich — zamordowano 111,091. 28,744 skazano na pobyt w obozach koncentracyjnych — łagrach Gułag. Razem jednak deportowano ponad 100 tys. Polaków, głównie do Kazachstanu, na Syberię, w rejony Charkowa i Dniepropetrowska. Według niektórych historyków liczbę ofiar należy pomnożyć przez co najmniej dwa, bowiem mordowano nie tylko wymienione z nazwiska osoby, ale całe rodziny polskie (wystarczało samo podejrzenie o narodowość polską). Gdy uwzględnić fakt, że podana liczba w zasadzie nie obejmuje ludobójstwa na wschodnich obszarach Rosji (Syberia), to liczba ofiar może wynosić nawet 500,000 Polaków. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2016.03.14])

Wielka Czystka 1937: „Wielki terror” (również «Wielka Czystka», zwana także od nazwiska ówczesnego szefa NKWD „Jeżowszczyzną”) — rosyjska państwowa akcja terroru politycznego, zaplanowana i skierowana przeciw milionom niewinnych ofiar — mniejszościom narodowym, bogatszym chłopom (kułacy), osobom uznanym za przeciwników politycznych, oficerom armii, której największe nasilenie miało miejsce od 09.1936 do 08.1938. Szczytowy punkt osiągnęła poczynając od lata 1937, gdy do Kodeksu Karnego wprowadzono art. 58‐14 o „kontrrewolucyjnym sabotażu”, co stało u podstaw „legalizacji” mordów, i 02.07.1937, gdy najwyższe władze Rosji, pod przywództwem Józefa Stalina, wydały dekret o rozpoczęciu akcji przeciw kułakom. Następnie wydano szerego rozkazów wykonawczych NKWD, w tym Nr 00439 z 25.07.1937, rozpoczynający likwidację 25,000‐42,000 Niemców żyjących Rosji (głównie tzw. Niemców nadwołżańskich); Nr 00447 z 30.07.1937 rozpoczynający likwidację „elementów antyrosyjskich”, oraz 00485[2] z 11.08.1937 nakazujący mord 139,835 osób narodowości polskiej (ta ostatnia była największą operacją tego typu — objęła 12.5% wszystkich zamordowanych podczas «Wielkiej Czystki», podczas gdy Polacy stanowili 0.4% populacji). Więzionych w obozach koncentracyjnych na Wyspach Sołowieckich, wyspie Anzer czy obozie koncentracyjnym ITŁ BelBałtŁag polskich kapłanów Rosjanie latem 1937 przenieśli do więziennych cel (część w Sankt Petersburgu). Następnie w kilku odrębnych, kapturowych, bandyckich procesach prowadzonych przez tzw. «Trojkę NKWD» (m.in. 09.10.1937, 25.11.1937) wszystkich skazali na karę śmierci i zamordowali w zbiorowych mordach. Strzałami w tył głowy pozbawiono ich życia albo w więzieniu w Sankt Petersburgu, albo bezpośrednio na miejscach pochówku, m.in. w Sandarmoch, czy Lewaszowskim Pustkowiu k. Leningradu, gdzie ich ciała wrzucono do zbiorowych dołów. Innych kapłanów aresztowany w miejscach, gdzie posługali, a następnie mordowano w okolicznych centralach NKWD (np. w Mińsku na Białorusi), po równie ludobójczych procesach przeprowadzanych przez wspomniany sąd kapturowy «Trojka NKWD».

Mińsk: Rosyjskie więzienie. W 1937 miejsce wielu mordów w czasie rosyjskiej „Wielkiej Czystki”. Po rosyjskiej inwazji na Polskę w 09.1939 i rozpoczęciu II wojny światowej miejsce przetrzymywania wielu Polaków. W 06.1941, po inwazji niemieckiej, Rosjanie wymordowali w nim część polskich więźniów osadzonych w Więzieniu Centralnym i tzw. Amerykance, a pozostałych pognano — w „marszu śmierci” (Rosjanie zamordowali ok. 10‐20 tys. więźniów) — w kierunku Czerwienia, w głąb Rosji. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.08.17])

Proces 21‐25.03.1923: Pokazowy proces przeciwko abpowi Janowi Cieplakowi, 14 kapłanom katolickim i jednemu świeckiemu w Moskwie w dniach 21‐25.03.1923, z oskarżenia m.in. „uczestnictwo w organizacji kontrewolucyjnej mającej na celu przeciwstawianie się dekretowi o rozdziale kościoła od państwa”, o „podżeganie do buntu poprzez zabobony”. Rosyjski prokurator grzmiał: „Każdy ruch skierowany przeciwko rządowi sowieckiemu jest kontrrewolucyjny i musi być karany jako taki. Za należenie do organizacji, której istotę wyjaśniłem, wszyscy oskarżeni zasługują na karę najwyższą”. I rzeczywiście, abp Cieplak i ks. Budkiewicz zostali 26.04.1923 skazani na śmierć, a pozostali na kary od 6 miesięcy do 10 lat więzienia i niewolniczej pracy przymusowej. Ks. Budkiewicz został w więzieniu zamordowany. Abp Cieplakowi zamieniono karę na 10 lat niewolniczej pracy przymusowej i zwolniono w wymianie za rosyjskich szpiegów w Polsce, wśród których był Bolesław Bierut, późniejszy pierwszy komunazistowski namiestnik w podbitej przez Rosjan Polsce. Większość pozostałych została również wymieniona i wywieziona do Polski. Co najmniej pięciu wszelako w rosyjskich więzieniach, obozach koncentracyjnych i na zesłaniu zginęło, wśród nich Rosjanin, ks. Leonid Fiodorow, pierwszy egzarcha greckokatolicki w Rosji, który w 2001 został beatyfikowany przez św. Jana Pawła II. (więcej na: www.przewodnik-katolicki.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.11.22])

źródła

osobowe:
biographies.library.nd.eduKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.12.20], katolicy1844.republika.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2021.12.19], www.vle.ltKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2018.09.02], angelorum.ltKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2018.09.02], archive.todayKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.05.09]
bibliograficzne:
„Losy duchowieństwa katolickiego w ZSSR 1917‐1939. Martyrologium”, Roman Dzwonkowski, SAC, wyd. Towarzystwo Naukowe KUL, 2003, Lublin
pierwotnych (oryginalnych) zdjęć:
ipn.gov.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2019.02.02]