Rzymskokatolicka Parafia
pw. św. Zygmunta
05-507 Słomczyn
ul. Wiślana 85
dekanat konstanciński
archidiecezja warszawska
pełna lista:
wyświetlKliknij by wyświetlić pełną listę
przeszukujKliknij by wyświetlić listę z selekcją kategorii
displayClick to display full list in English
searchClick to display selectable list in English
Martyrologium duchowieństwa — Polska
XX w. (lata 1914 – 1989)
dane osobowe
nazwisko
PĘZA
imiona
Aleksander
funkcja
kapłan diecezjalny
wyznanie
Kościół łaciński (rzymskokatolicki) RKwięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.09.21]
diecezja / prowincja
diecezja łomżyńskawięcej na
www.kuria.lomza.pl
[dostęp: 2012.11.23]
ordynariat polowy Wojska Polskiegowięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.12.20]
honorowe wyróżnienia
„Krzyż Walecznych”więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.12.19]
data i miejsce
śmierci
15.07.1943
las Kosówkadziś: gm. Rajgród, pow. Grajewo, woj. podlaskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31]
alt. daty i miejsca
śmierci
15.08.1941
szczegóły śmierci
Po niemieckim i rosyjskim najeździe na Rzeczpospolitą w 09.1939 i rozpoczęciu II wojny światowej, po rozpoczęciu okupacji rosyjskiej — Niemcy zdobyli Grajewo 07.09.1939 a 28.09.1939 przekazali, zgodnie z paktem Ribbentrop–Mołotow, Rosjanom — prowadził, wraz ze swym proboszczem, ks. Aleksandrem Wyszyńskim, konspiracyjną edukację dzieci i młodzieży.
Organizował ruch oporu (ludobójcze NKWD prowadziło śledztwo przeciw obu kapłanom, pod nazwą „Dzwon”, pod zarzutem „namawiania młodzieży do wstępowania do oddziałów powstańczych i walki zbrojnej z okupantem”).
Po niemieckim ataku 22.06.1941 na uprzedniego sojusznika, Rosjan, i rozpoczęciu okupacji niemieckiej, kapelan polskiej organizacji niepodległościowej Związek Walki Zbrojnej ZWZ, przekształconej w Armię Krajową AK (część Polskiego Państwa Podziemnego) ps. „Sokół”.
Był także kapelanem jednego z oddziałów partyzanckich.
Pomagał w ukrywaniu Żydów (m.in. dr Zygmunta (Załmona) Szejtelmana).
Aresztowany w 06.1943 po nawoływaniu do odrzucania antyżydowskich prowokacji.
Zamordowany w zbiorowej egzekucji wraz z innymi osobami z Grajewa — w ramach eksterminacji polskiej inteligencji regionu Białystok, zwanej Czarnym Lipcem 1943.
przyczyna śmierci
zbiorowy mord
sprawstwo
Niemcy
miejsca i wydarzenia
las KosówkaKliknij by przejść do opisu, Czarny lipiec 1943Kliknij by przejść do opisu, Pomoc ŻydomKliknij by przejść do opisu, Ribbentrop‐MołotowKliknij by przejść do opisu, Encykliki Piusa XIKliknij by przejść do opisu
data i miejsce
urodzenia
16.02.1910
Porośl‐Kijedziś: gm. Sokoły, pow. Wysokie Mazowieckie, woj. podlaskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2022.01.28]
prezbiterat (święcenia)
ordynacja
22.05.1937 (Łomżadziś: pow. Łomża miasto, woj. podlaskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31])
szczegóły posługi
1938 – 1943
wikariusz — Grajewodziś: gm. Grajewo miasto, pow. Grajewo, woj. podlaskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31] ⋄ parafia RK pw. Trójcy Świętej ⋄ dekanat RK Grajewodziś: gm. Grajewo miasto, pow. Grajewo, woj. podlaskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31] — także: prefekt szkół powszechnych
1937 – 1938
wikariusz — Lachowodziś: gm. Kolno, pow. Kolno, woj. podlaskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2022.08.05] ⋄ parafia RK pw. Zwiastowania Najświętszej Maryi Pannie ⋄ dekanat RK Kolnodziś: gm. Kolno miasto, pow. Kolno, woj. podlaskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.12.18]
1932 – 1937
student — Łomżadziś: pow. Łomża miasto, woj. podlaskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31] ⋄ filozofia i teologia, Seminarium Duchowne
inni związani
szczegółami śmierci
WYSZYŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Stanisław, BESZTA–BOROWSKIKliknij by wyświetlić biogram Antoni, BURAKKliknij by wyświetlić biogram Marek, KLIMCZAKKliknij by wyświetlić biogram Michał Eugeniusz (o. Dionizy), KOCHANOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Feliks, KOZŁOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Józef, KUŹMICKIKliknij by wyświetlić biogram Witold, OLSZEWSKIKliknij by wyświetlić biogram Ludwik, OPIATOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Henryk, PŁOŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Józef, ROSZAKKliknij by wyświetlić biogram Edmund, RUTKOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Bronisław, SKOKOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Justyn, SZULCKliknij by wyświetlić biogram Józef, SZYPIŁŁOKliknij by wyświetlić biogram Kazimierz
miejsca i wydarzenia
opisy
las Kosówka: W lesie k. wsi Prostki i Bogusze, ok. 5 km od Grajewa — niedaleko szeregu obozów jenieckich, założonego po niemieckim ataku 21.06.1941 na uprzedniego sojusznika, Rosjan (Stalag I E, Stalag I F/Z, Stalag I B/PR, Stalag 373 oraz Oflag 56), w których przetrzymywano ok. 50,000 jeńców wojennych — Niemcy, w ramach ludobójczej eksterminacji polskiej inteligencji określanej mianem „czarnego lipca 1943”, zamordowali 15.07.1943 w zbiorowym mordzie ok. 150 Polaków. Wśród zamordowanych byli aresztowani członkowie polskiego podziemia niepodległościowego (część Polskiego Państwa Podziemnego). Las „Kosówka” był również miejscem masowych mordów przetrzymywanych jeńców, a i później był miejscem zbiorowych zbrodni, m.in. 20.01.1945 w tym samym miejscu zamordowano ok. 120 Polaków. (więcej na: historialomzy.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.08.17])
Czarny lipiec 1943: 20.05.1943 nowym niemieckim dowódcą SS und Polizeiführer (pl. dowódca SS i policji) Bezirk (pl. okręg) Białystok, z mianowania niemieckiego gaulaitera Prus Wschodnich, Ericha Kocha, został Otton Hellwig. Natychmiast rozpoczął zakrojoną na szeroką skalę akcję pacyfikacyjną wymierzoną w zamierzeniu w polską partyzantkę. Rzeczywistym celem było przestraszenie ludności polskiej oraz wyeliminowanie polskiej warstwy przywódczej w regionie Białegostoku. Herbert Zimmermann, komendant policji bezpieczeństwa i SD, zastępca dowódcy Einsatzgruppen SS (pl. Grupy Operacyjne) na okręg niem. Bezirk Białystok, wydał rozkaz, aby we wszystkich miastach powiatowych aresztować i rozstrzelać po 19 osób ze środowiska lekarzy, adwokatów, urzędników miejskich i nauczycieli wraz z ich rodzinami. 10.07.1943 do Białegostoku przybyło tzw. „Kommando Müller” (od nazwiska innego zbrodniczego dowódcy, prawd. Hermanna Müllera), w skład którego wchodziły białoruski batalion pomocniczy, oddziały litewskie w mundurach niemieckich, żandarmeria i policja niemiecka oraz Gestapo, i które dokonało szeregu masowych mordów w różnych miejscowościach Bezirk Bialystok (obejmującego m.in. ziemie łomżyńską i grodzieńską). W 07.1943 Niemcy zamordowali ponad 1,000 osób (prawd. ok. 2,000). Tylko 15.07.1943 we wszystkich miastach powiatowych Bezirk Bialystok rozstrzelano po 9 rodzin miejscowej inteligencji, w tym kobiety, starców i dzieci. Wśród ofiar było wielu duchownych: w mordach w lesie Pilickim, lesie Wiszownik, lesie Kosówka, Naumowiczach, Jeziorku, etc. zamordowano co najmniej 15 członków duchowieństwa. (więcej na: www.swzygmunt.knc.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2019.10.13])
Pomoc Żydom: W czasie II wojny światowej Niemcy na okupowanych ziemiach polskich zabronili udzielania pomocy Żydom pod karą śmierci. Setki kapłanów i duchowieństwa mimo tego takiej pomocy Żydom udzielało. Wielu poniosło śmierć.
Ribbentrop‐Mołotow: Ludobójczy rosyjsko‐niemiecki pakt przyjaźni między przywódcą rosyjskim Józefem Stalinem i niemieckim Adolfem Hitlerem, podpisany 23.08.1939 w Moskwie przez ministrów spraw zagranicznych Rosji — Wiaczesława Mołotowa — i Niemiec — Joachima von Ribbentropa — który sankcjonował i był bezpośrednią przyczyną niemieckiego i rosyjskiego najazdu na Polskę i rozpoczęcia II wojny światowej w 09.1939. W sensie politycznym pakt był próbą przywrócenia status quo ante sprzed 1914, z jednym wyjątkiem, a mianowicie „handlową” wymianą tzw. „Królestwa Polskiego”, wchodzącego w 1914 w skład Imperium Rosyjskiego, na Galicję Wschodnią (dzisiejszą zachodnią Ukrainę), w 1914 należącą do Imperium Austro‐Węgierskiego. Galicję, ze Lwowem, mieli przejąć Rosjanie, „Królestwo Polskie” — pod nazwą Generalnego Gubernatorstwa — Niemcy. Wybuchła w rezultacie „wojna była jedną z największych w historii klęsk i dramatów ludzkości, bo dwie ateistyczne i antychrześcijańskie ideologie: narodowego i międzynarodowego socjalizmu, odrzuciły Boga i Jego piąte przykazanie Dekalogu: Nie zabijaj!” (abp Stanisław Gądecki, 01.09.2019). Ustalenia paktu — wsparte zdradą formalnych sojuszników Polski, Francji i Niemiec, które 12.09.1939 na wspólnej konferencji w Abbeville, zdecydowały o nieudzielaniu pomocy zaatakowanej Polsce i niepodejmowaniu działań zbrojnych wobec Niemiec (co było złamaniem zobowiązań traktatowych z Polską) — zostały sprecyzowane 28.09.1939 w traktacie „o granicach i przyjaźni Niemcy‐Rosja”, podpisanym przez tych samych zbrodniarzy. Jednym z jego ustaleń było podzielenie się strefami wpływów w środkowej i wschodniej Europie oraz IV rozbiór Polski. W jednym z tajnych aneksów zapisano: „Obie strony nie będą tolerować na swych terytoriach jakiejkolwiek polskiej propagandy, która dotyczy terytoriów drugiej strony. Będą one tłumić na swych terytoriach wszelkie zaczątki takiej propagandy i informować się wzajemnie w odniesieniu do odpowiednich środków w tym celu”. Skutkiem porozumień była seria spotkań między ludobójczymi organizacjami — niemieckim Gestapo i rosyjskim NKWD, na których dyskutowano koordynację wysiłków w celu eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych (w Niemczech zwane «Intelligenzaktion», w Rosji przyjęła formę zbrodni katyńskiej). Skutkiem porozumień była śmierć setek tysięcy polskiej inteligencji, w tym tysięcy przedstawianych kapłanów, i dziesiątków milionów zwykłych ludzi. Skutki tej rosyjsko‐niemieckiej umowy trwały do 1989, a i dziś są odczuwalne. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.09.30])
Encykliki Piusa XI: Wobec powstania w Europie dwóch systemów totalitarnych, które zdawały się ze sobą konkurować, acz więcej było między nimi podobieństw niż sprzeczności, papież Pius XI wydał w 03.1937 (w ciągu 5 dni) dwie encykliki. W wydanej 14.03.1938 „Mit brennender Sorge” (pl. „Z palącą troską”) potępił narodowy socjalizm panujący w Niemczech. Pisał: „Kto idąc za wierzeniami starogermańsko — przedchrześcijańskimi, na miejsce Boga osobowego stawia różne nieosobowe fatum, ten przeczy mądrości Bożej i Opatrzności […], kto wynosi ponad skalę wartości ziemskie: rasę albo naród, albo państwo, albo ustrój państwa, przedstawicieli władzy państwowej albo inne podstawowe wartości ludzkiej społeczności, […] i czyni z nich najwyższą normę wszelkich wartości, także religijnych, i oddaje się im bałwochwalczo, ten […] daleki jest od prawdziwej wiary w Boga i od światopoglądu odpowiadającego takiej wierze”. 19.03.1937 wydał „Divini Redemptoris” (pl. „Boski Odkupiciel”), w której poddał krytyce komunizm rosyjski, materializm dialektyczny i teorię walki klas. Pisał: „Komunizm pozbawia człowieka wolności, a więc duchowej podstawy wszelkich norm życiowych. Odbiera osobie ludzkiej całą jej godność i wszelkie moralne oparcie, z którego pomocą mogłaby się przeciwstawić naporowi ślepych namiętności […] To nowa ewangelia, którą bolszewicki i bezbożny komunizm głosi jako orędzie zbawienia i odkupienia ludzkości”… Pius XI domagał się poddania stanowionego prawa ludzkiego naturalnemu prawu Bożemu, zalecał wcielanie w życie ideału państwa i społeczeństwa chrześcijańskiego, i wzywał katolików do oporu. Dwa lata później narodowo socjalistyczne Niemcy i komunistyczna Rosja porozumiały się i wywołały II wojnę światową. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28], pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28])
źródła
osobowe:
www.glaukopis.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2012.11.23], www.grajewiak.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.08.17], historialomzy.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.08.17]
pierwotnych (oryginalnych) zdjęć:
grajewiak.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2020.09.27], slideplayer.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2020.09.27], slideplayer.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2020.09.27]
Jeśli na Pana/Pani urządzeniu działa klient programu pocztowego — taki jak Mozilla Thunderbird, Windows Mail czy Microsoft Outlook, opisanych m.in. w WikipediiPatrz:
pl.wikipedia.org — proszę spróbować wybierając link poniżej:
LIST do KUSTOSZA/ADMINISTRATORAKliknij i spróbuj wywołać własnego klienta poczty E–majlowej
Jeśli natomiast Pan/Pani nie posiada takowego klienta na swoim urządzeniu lub powyższy link nie jest aktywny proszę wysłać Emajl do Kustosza/Administratora za pomocą używanego przez Pana/Panią konta — w stosowanym programie do wysyłania korespondencji — na poniższy adres:
jako temat podając:
MARTYROLOGIUM: PĘZA Aleksander
Powrót do przeglądania życiorysu:
Kliknij by powrócić do życiorysu