funkcja

kapłan diecezjalny

wyznanie

Kościół łaciński (rzymsko-katolicki)
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2014.09.21]

diecezja / prowincja

archidiecezja gnieźnieńska i poznańska (aeque principaliter)
więcej na: www.archpoznan.pl [dostęp: 2012.11.23]

akademickie wyróżnienia

doktor świętej teologii

honorowe wyróżnienia

kanonik gremialny (kolegiata poznańska)
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2014.11.14], pl.wikipedia.org [dostęp: 2021.05.06]

data i miejsce śmierci

11.01.1945

Świder-Otwock
pow. Otwock, woj. mazowieckie, Polska

szczegóły śmierci

Po niemieckim i rosyjskim najeździe na Rzeczpospolitą w 09.1939 i rozpoczęciu II wojny światowej, po rozpoczęciu niemieckiej okupacji, aresztowany przez Niemców w 1941. Uwięziony w obozie koncentracyjnym KL Posen (Fort VII). Zwolniony ale po jakimś czasie deportowany do zarządzanego przez Niemców Generalnego Gubernatorstwa. Tam dożył do nadejścia Rosjan i rozpoczęcia okupacji rosyjskiej — Świder Rosjanie zajęli w 30.07.1944, ale później front niemiecko–rosyjski, wobec wybuchu 01.08.1944 Powstania Warszawskiego, prawd. na rozkaz rosyjskiego ludobójczego przywódcy, Józefa Stalina, stanął na linii rzeki Wisły. Do swej diecezji nie wrócił — zmarł kilka dni przez tzw. rosyjską ofensywą zimową 1945, która doprowadziła do klęski Niemiec.

przyczyna śmierci

eksterminacja

sprawstwo

Niemcy / Rosjanie

data i miejsce urodzenia

1879

Poznań
pow. Poznań miasto, woj. wielkopolskie, Polska

prezbiterat (święcenia)/
ordynacja

15.12.1901 (Gniezno)

szczegóły posługi

kanonik {Poznań, Penitencjarz większy, Notariusz, Archiwariusz i Ceremoniarz, kolegiata pw. św. Marii Magdaleny, Kapituła Kolegiacka}
egzaminator prosynodalny także: księży nauczających religii w szkołach średnich
sędzia prosynodalny {Poznań, Duchowny Sąd Diecezjalny}
cenzor ksiąg religijnych (łac. censores librorum) {Poznań}
1935–1936 — administrator {parafia: Poznań, pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy, św. Marii Magdaleny i św. Stanisława Biskupa; kolegiacka}
od 1909 — profesor {Poznań, Seminarium Duchowne}, m.in. wykładowca dogmatyki (1909‑19)
1904–1909 — wikariusz {parafia: Poznań, pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy, św. Marii Magdaleny i św. Stanisława Biskupa; kolegiacka}, mansjonarz
do ok. 1903 — doktorant {Monastyr, teologia, Westfalski Uniwersytet Wilhelma (od 1907), Królewski Uniwersytet Teologiczny i Filozoficzny (1902‑1907), Królewska Teologiczna i Filozoficzna Akademia (1843‑1902); dziś Münster, Nadrenia Północna–Westfalia}
do 1901 — student {Gniezno, filozofia i teologia, Duchowne Seminarium Praktyczne (łac. Seminarium Clericorum Practicum)}
od 1898 — student {Poznań, filozofia i teologia, Seminarium Duchowne}
{autor książek o Poznaniu}

inni związani szczegółami śmierci

ADAMSKI Ignacy, BINEK Sylwester, DĄBROWSKI Stefan, DUDZIŃSKI Stanisław, GIEBUROWSKI Wacław Kazimierz, GRASZYŃSKI Alfons, HAŁAS Antoni, HEYDUCKI Czesław, KAŹMIERSKI Bolesław, KRUSZKA Stefan, MICHALSKI Stanisław, PANEWICZ Roman, PANKOWSKI Piotr Romuald Kazimierz, ROSENBERG Ludwik, SOŁTYSIŃSKI Romuald, ŚPIKOWSKI Marian, TACZAK Teodor, THEINERT Roman Zygmunt, WIERZCHACZEWSKI Maksymilian, WOLSKI Franciszek, BAJEROWICZ Wojciech Stanisław, KANIEWSKI Zbigniew, NIKLEWICZ Czesław Stanisław, PACEWICZ Wacław, STEINMETZ Paweł, ZALEWSKI Edward

miejsca zagłady
obozy (+ nr więźnia)

Generalne Gubernatorstwo: Jednostka administracyjno–terytorialna utworzona przez Niemców w 1939 po agresji na Polskę, obejmująca część okupowanego przez Niemcy terytorium Polski, która nie została wcielona bezpośrednio do Rzeszy. Zarządzana przez Niemców do 1945 — do czasu ofensywy rosyjskiej — i stanowiąca część tzw. Wielkich Niemiec — Großdeutschland. Do 31.07.1940 zwane formalnie niem. Generalgouvernement für die besetzten polnischen Gebiete (pl. Generalne Gubernatorstwo dla okupowanych ziem polskich) — później już tylko niem. Generalgouvernement (pl. Generalne Gubernatorstwo). Od 07.1941 w jego skład wchodził też dystrykt Galicja. (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2013.12.04])

KL Posen: Niemiecki obóz Posen — Fort VII — założony ok. 10.10.1939 w Poznaniu do połowy 11.1939 funkcjonował formalnie jako obóz koncentracyjny (niem. Konzentrationslager) KL Posen, i takie określenie używane jest w Białej Księdze także dla późniejszego okresu działania obozu. Był pierwszym takim obozem założonym przez Niemców na ziemiach polskich — w przypadku Wielkopolski włączonych bezpośrednio do Niemiec. Już w 10.1939 w KL Posen Niemcy po raz pierwszy użyli gazu do mordowania ludności cywilnej, w szczególności pacjentów szpitali psychiatrycznych. Od 11.1939 obóz funkcjonował jako więzienie policji politycznej Gestapo oraz obóz przejściowy (niem. Übergangslager), przed wysłaniem do obozów koncentracyjnych, takich jak KL Dachau czy KL Auschwitz. Od 28.05.1941 obóz został przemianowany na więzienie policyjne i korekcyjny obóz niewolniczej pracy (niem. Arbeitserziehungslager). W szczycie w obozie dokonywano od 7 do 9 egzekucji dziennie, masowo wieszano więźniów, część wyprowadzając także na egzekucje poza terenem obozu. Razem Niemcy zamordowali w KL Posen ok. 20 tys. mieszkańców Wielkopolski, w tym wielu przedstawicieli polskiej inteligencji, pacjentów i personel szpitali psychiatrycznych oraz kilkunastu kapłanów. Setki kapłanów katolickich przeszło przez obóz przed wysłaniem do obozów koncentracyjnych, głównie KL Dachau. Od 03.1943 rozpoczyna się okres przekształcenia obozu w zakłady przemysłowe (od 25.04.1944 — fabryka fimy Telefunken, produkująca radio dla łodzi podwodnych i samolotów). (więcej na: www.wmn.poznan.pl [dostęp: 2019.02.02], pl.wikipedia.org [dostęp: 2012.11.23])

Ribbentrop-Mołotow: Ludobójczy rosyjsko–niemiecki pakt przyjaźni między przywódcą rosyjskim Józefem Stalinem i niemieckim Adolfem Hitlerem, podpisany 23.08.1939 w Moskwie przez ministrów spraw zagranicznych Rosji — Wiaczesława Mołotowa — i Niemiec — Joachima von Ribbentropa — który sankcjonował i był bezpośrednią przyczyną niemieckiego i rosyjskiego najazdu na Polskę i rozpoczęcia II wojny światowej w 09.1939. „Wojna była jedną z największych w historii klęsk i dramatów ludzkości, bo dwie ateistyczne i antychrześcijańskie ideologie: narodowego i międzynarodowego socjalizmu, odrzuciły Boga i Jego piąte przykazanie Dekalogu: Nie zabijaj!” (abp Stanisław Gądecki, 01.09.2019). Ustalenia paktu — wsparte zdradą formalnych sojuszników Polski, Francji i Niemiec, które 12.09.1939 na wspólnej konferencji w Abbeville, zdecydowały o nieudzielaniu pomocy zaatakowanej Polsce i niepodejmowaniu działań zbrojnych wobec Niemiec (co było złamaniem zobowiązań traktatowych z Polską) — zostały sprecyzowane 28.09.1939 w traktacie „o granicach i przyjaźni Niemcy–Rosja”, podpisanym przez tych samych zbrodniarzy. Jednym z jego ustaleń było podzielenie się strefami wpływów w środkowej i wschodniej Europie oraz IV rozbiór Polski. W jednym z tajnych aneksów zapisano: „Obie strony nie będą tolerować na swych terytoriach jakiejkolwiek polskiej propagandy, która dotyczy terytoriów drugiej strony. Będą one tłumić na swych terytoriach wszelkie zaczątki takiej propagandy i informować się wzajemnie w odniesieniu do odpowiednich środków w tym celu”. Skutkiem porozumień była seria spotkań między ludobójczymi organizacjami — niemieckim Gestapo i rosyjskim NKWD, na których dyskutowano koordynację wysiłków w celu eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych (w Niemczech zwane Intelligenzaktion, w Rosji przyjęła formę zbrodni katyńskiej). Skutkiem porozumień była śmierć setek tysięcy polskiej inteligencji, w tym tysięcy przedstawianych kapłanów, i dziesiątków milionów zwykłych ludzi. Skutki tej rosyjsko–niemieckiej umowy trwały do 1989, a i dziś są odczuwalne. (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2015.09.30])

źródła

osobowe:
www.wbc.poznan.pl [dostęp: 2020.04.25], www.wtg-gniazdo.org [dostęp: 2016.08.14], www.straty.pl [dostęp: 2019.10.30]
bibliograficzne:
„Martyrologium polskiego duchowieństwa rzymskokatolickiego pod okupacją hitlerowską w latach 1939‑1945”, Wiktor Jacewicz, Jan Woś, tom I‑V, Akademia Teologii Katolickiej, 1977‑1981
oryginalnych zdjęć:
audiovis.nac.gov.pl [dostęp: 2016.03.14], audiovis.nac.gov.pl [dostęp: 2016.03.14], www.wbc.poznan.pl [dostęp: 2021.07.20], www.wbc.poznan.pl [dostęp: 2020.04.25], billiongraves.com [dostęp: 2016.08.14]