funkcja

kapłan diecezjalny

wyznanie

Kościół łaciński (rzymskokatolicki) RKwięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.09.21]

diecezja / prowincja

archidiecezja gnieźnieńska i poznańska (aeque principaliter)więcej na
www.archpoznan.pl
[dostęp: 2012.11.23]
ordynariat polowy Wojska Polskiegowięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.12.20]

data i miejsce
śmierci

06.02.1945

k. Częstochowydziś: pow. Częstochowa, woj. śląskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31]

szczegóły śmierci

przyczyna śmierci

zesłanie

sprawstwo

Niemcy

data i miejsce
urodzenia

06.02.1874

Nowe Miasto Lubawskiedziś: gm. Nowe Miasto Lubawskie miasto, pow. Nowe Miasto Lubawskie, woj. warmińsko–mazurskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31]

prezbiterat (święcenia)
ordynacja

12.11.1899 (Gnieznodziś: gm. Gniezno miasto, pow. Gniezno, woj. wielkopolskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31])

szczegóły posługi

inni związani
szczegółami śmierci

ADAMSKIKliknij by wyświetlić biografię Ignacy, BINEKKliknij by wyświetlić biografię Sylwester, DĄBROWSKIKliknij by wyświetlić biografię Stefan, DUDZIŃSKIKliknij by wyświetlić biografię Stanisław, GIEBUROWSKIKliknij by wyświetlić biografię Wacław Kazimierz, GRASZYŃSKIKliknij by wyświetlić biografię Alfons, HAŁASKliknij by wyświetlić biografię Antoni, HEYDUCKIKliknij by wyświetlić biografię Czesław, KAŹMIERSKIKliknij by wyświetlić biografię Bolesław, KRUSZKAKliknij by wyświetlić biografię Stefan, MICHALSKIKliknij by wyświetlić biografię Stanisław, PANKOWSKIKliknij by wyświetlić biografię Piotr Romuald Kazimierz, ROSENBERGKliknij by wyświetlić biografię Ludwik, SOŁTYSIŃSKIKliknij by wyświetlić biografię Romuald, ŚPIKOWSKIKliknij by wyświetlić biografię Marian, TACZAKKliknij by wyświetlić biografię Teodor, THEINERTKliknij by wyświetlić biografię Roman Zygmunt, WIERZCHACZEWSKIKliknij by wyświetlić biografię Maksymilian, WOLSKIKliknij by wyświetlić biografię Franciszek, ZWOLSKIKliknij by wyświetlić biografię Stefan, BAJEROWICZKliknij by wyświetlić biografię Wojciech Stanisław, KANIEWSKIKliknij by wyświetlić biografię Zbigniew, NIKLEWICZKliknij by wyświetlić biografię Czesław Stanisław, PACEWICZKliknij by wyświetlić biografię Wacław, STEINMETZKliknij by wyświetlić biografię Paweł, ZALEWSKIKliknij by wyświetlić biografię Edward

miejsca zagłady
nazwy obozów
(+ nr więźnia)

Generalne Gubernatorstwo: Jednostka administracyjno‑terytorialna utworzona przez Niemców w 1939 po agresji na Polskę, obejmująca część okupowanego przez Niemcy terytorium Polski, która nie została wcielona bezpośrednio do Rzeszy. Powstała w rezultacie paktu Ribbentrop‑Mołotow w sensie politycznym odtwarzać miała niemiecki pomysł z 1915 (po klęsce Rosjan w bitwie pod Gorlicami w 05.1915 w czasie I wojny światowej) utworzenia polskiej enklawy w ramach Niemiec (także wówczas zwana Generalnym Gubernatorstwem). Zarządzana przez Niemców do 1945 — do czasu ofensywy rosyjskiej — i stanowiąca część tzw. Wielkich Niemiec — Großdeutschland. Do 31.07.1940 zwana formalnie niem. Generalgouvernement für die besetzten polnischen Gebiete (pl. Generalne Gubernatorstwo dla okupowanych ziem polskich) — później już tylko niem. Generalgouvernement (pl. Generalne Gubernatorstwo). Od 07.1941 w jego skład wchodził też dystrykt Galicja. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.12.04])

Wysiedlenia z niem. Reichsgau Wartheland: Przyłączony — po pokonaniu Polski w 1939 — bezpośrednio do Niemiec, jako now prowincji, niem. Reichsgau Wartheland (pl. Okręg Rzeszy Kraj Warty) Niemcy uznali za obszar „rdzennie niemieckie”, choć w 1939 stanowili tam mniej niż 10% ogółu ludności. W tymże 1939 narodowo‑socjalistyczny przywódca Niemiec, Adolf Hitler, ogłosił konieczność przemieszczenia Niemców ze Wschodu na tereny Rzeszy, głównie do niem. Reichsgau Wartheland. Inny niemiecki przywódca, Robert Ley, stwierdził „Za 50 lat będzie tu kwitnący kraj niemiecki, gdzie nie będzie ani Polaka, ani Żyda!. Jeśli ktoś mnie spyta, gdzie będą, odpowiem: nie wiem. W Palestynie albo na pustyni Sahara, to mi zupełnie obojętne. Ale tu będą mieszkać ludzie niemieccy!”. Rozpoczęły się wysiedlenia. Do końca 1939 do Generalnego Gubernatorstwa wysłano ok. 80 transportów kolejowych — ogółem 87,883 osób, głównie Polaków, a także Żydów. Do 03.1941 wysiedlono ponad 280,000 osób. Wysiedleni mieli prawo do zabrania ze sobą 12‑30 kg na osobę. Dawano im pół godziny na spakowanie. Na ich miejsce sprowadzono przeszło 60,000 Niemców z Estonii, Łotwy, Finlandii, później z innych regionów. W 1941 wysiedlono ok. 70 tys. pozostałych Żydów. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2022.11.20])

Lubiń: W opactwie benedyktyńskim w Lubiniu k. Kościana Niemcy na początku 1940 zorganizowali obóz internowania — przejściowy — dla księży i zakonników z Wielkopolski. M.in. w 04.1941 przewieziono doń internowanych do tej pory w klasztorze w Goruszkach zakonników franciszkańskich. Razem w klasztorze przetrzymywano 104 osoby duchowne. 06.10.1941, w ramach trzeciej wielkiej akcji aresztowań duchowieństwa polskiego Wielkopolski — precyzyjniej z utworzonej na okupowanych przez Niemców Wielkopolsce prowincji niem. Reichsgau Wartheland (pl. Okręg Rzeszy Kraj Warty) — wszystkich internowanych kapłanów wywieziono do obozu koncentracyjnego KL Dachau. Braciom zakonnym pozwolono wrócić do domów rodzinnych. Klasztor przeznaczono na dom starców, a później na ośrodek szkoleniowy narodowo‑socjalistycznej młodzieży niemieckiej niem. Hitler‑Jugend. Bogate zbiory biblioteczne i inne dobra zagrabiono. Benedyktyni powrócili do klasztoru 25.01.1945, po niemieckiej klęsce. (więcej na: www.benedyktyni.netKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.08.10], pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.08.10])

Goruszki: Klasztor franciszkański Goruszki w Miejskiej Górce od 15.02.1940 stał się miejscem internowania księży z okolicznych powiatów, przed wysłaniem do niemieckich obozów koncentracyjnych. 01.04.1941 Niemcy przejęli klasztor, przewożąc wszystkich internowanych do obozu w Lubinu. Budynki klasztorne zamienili na więzienie (filia więzienia w Rawiczu). Stały się one miejsce kaźni setek Polaków — na cmentarzu klasztornym znajduje się 453 groby zamordowanych. Więzienie funkcjonował do 1945 i upadku Niemiec. (więcej na: www.franciszkanie-goruszki.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2021.12.19])

Aresztowania 02‑03.1940 (Kraj Warty): Pierwsza duża fala aresztowań polskich kapłanów z okupowanego przez Niemcy regionu Warthegau (pl. Kraj Warty — Wielkopolska), rozpoczęta w zasadzie już w 01.1940, ale której największa ilość kapłanów zatrzymana została w 02‑03.1940. W ramach planu Gaulaitera Warthegau, Artura Greisera, prowadzącego politykę „Ohne Gott, ohne Religion, ohne Priesters und Sakramenten” — „bez Boga, bez religii, bez kapłana i sakramentu” — kilkuset zatrzymanych księży, przed wywiezieniem do obozów koncentracyjnych w głębi Niemiec było przetrzymywanych w obozach przejściowych w Puszczykowie, Lubiniu, Bruczkowie, Goruszkach, Chludowie i obozie koncentracyjnym KL Posen (Fort VII).

«Intelligenzaktion»: (pl. „akcja inteligencja”) — niemiecki program eksterminacji polskiej elity, głównie inteligencji, przeprowadzony od początku okupacji w 09.1939 do 04.1940, głównie na terenach przyłączonych bezpośrednio do Niemiec, ale także na terenie tzw. Generalnego Gubernatorstwa, gdzie nosił miano «AB‑aktion». W pierwszej fazie, tuż po rozpoczęciu okupacji niemieckiej, realizowany pod nazwą niem. Unternehmen „Tannenberg” (pl. „operacja Tannenberg”) — w oparciu o opracowane przez jednostkę Zentralstelle II/P (Polen) niemieckiego Głównego Urzędu SD listy proskrypcyjne Polaków (niem. Sonderfahndungsbuch Polen), uznawanych za szczególnie niebezpiecznych dla III Rzeszy. Znalazły się na niej nazwiska 61,000 Polaków. Razem w trakcie tego ludobójstwa planowo i metodycznie zamordowano ok. 50 tys. nauczycieli, księży, przedstawicieli ziemiaństwa, wolnych zawodów, działaczy społecznych i politycznych oraz emerytowanych wojskowych. Kolejnych 50 tys. zesłano do obozów koncentracyjnych, gdzie przeżył tylko znikomy procent. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.10.04])

Ribbentrop‑Mołotow: Ludobójczy rosyjsko‑niemiecki pakt przyjaźni między przywódcą rosyjskim Józefem Stalinem i niemieckim Adolfem Hitlerem, podpisany 23.08.1939 w Moskwie przez ministrów spraw zagranicznych Rosji — Wiaczesława Mołotowa — i Niemiec — Joachima von Ribbentropa — który sankcjonował i był bezpośrednią przyczyną niemieckiego i rosyjskiego najazdu na Polskę i rozpoczęcia II wojny światowej w 09.1939. W sensie politycznym pakt był próbą przywrócenia status quo ante sprzed 1914, z jednym wyjątkiem, a mianowicie „handlową” wymianą tzw. „Królestwa Polskiego”, wchodzącego w 1914 w skład Imperium Rosyjskiego, na Galicję Wschodnią (dzisiejszą zachodnią Ukrainę), w 1914 należącą do Imperium Austro‑Węgierskiego. Galicję, ze Lwowem, mieli przejąć Rosjanie, „Królestwo Polskie” — pod nazwą Generalnego Gubernatorstwa — Niemcy. Wybuchła w rezultacie „wojna była jedną z największych w historii klęsk i dramatów ludzkości, bo dwie ateistyczne i antychrześcijańskie ideologie: narodowego i międzynarodowego socjalizmu, odrzuciły Boga i Jego piąte przykazanie Dekalogu: Nie zabijaj!” (abp Stanisław Gądecki, 01.09.2019). Ustalenia paktu — wsparte zdradą formalnych sojuszników Polski, Francji i Niemiec, które 12.09.1939 na wspólnej konferencji w Abbeville, zdecydowały o nieudzielaniu pomocy zaatakowanej Polsce i niepodejmowaniu działań zbrojnych wobec Niemiec (co było złamaniem zobowiązań traktatowych z Polską) — zostały sprecyzowane 28.09.1939 w traktacie „o granicach i przyjaźni Niemcy‑Rosja”, podpisanym przez tych samych zbrodniarzy. Jednym z jego ustaleń było podzielenie się strefami wpływów w środkowej i wschodniej Europie oraz IV rozbiór Polski. W jednym z tajnych aneksów zapisano: „Obie strony nie będą tolerować na swych terytoriach jakiejkolwiek polskiej propagandy, która dotyczy terytoriów drugiej strony. Będą one tłumić na swych terytoriach wszelkie zaczątki takiej propagandy i informować się wzajemnie w odniesieniu do odpowiednich środków w tym celu”. Skutkiem porozumień była seria spotkań między ludobójczymi organizacjami — niemieckim Gestapo i rosyjskim NKWD, na których dyskutowano koordynację wysiłków w celu eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych (w Niemczech zwane «Intelligenzaktion», w Rosji przyjęła formę zbrodni katyńskiej). Skutkiem porozumień była śmierć setek tysięcy polskiej inteligencji, w tym tysięcy przedstawianych kapłanów, i dziesiątków milionów zwykłych ludzi. Skutki tej rosyjsko‑niemieckiej umowy trwały do 1989, a i dziś są odczuwalne. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.09.30])

Encykliki Piusa XI: Wobec powstania w Europie dwóch systemów totalitarnych, które zdawały się ze sobą konkurować, acz więcej było między nimi podobieństw niż sprzeczności, papież Pius XI wydał w 03.1937 (w ciągu 5 dni) dwie encykliki. W wydanej 14.03.1938 „Mit brennender Sorge” (pl. „Z palącą troską”) potępił narodowy socjalizm panujący w Niemczech. Pisał: „Kto idąc za wierzeniami starogermańsko — przedchrześcijańskimi, na miejsce Boga osobowego stawia różne nieosobowe fatum, ten przeczy mądrości Bożej i Opatrzności […], kto wynosi ponad skalę wartości ziemskie: rasę albo naród, albo państwo, albo ustrój państwa, przedstawicieli władzy państwowej albo inne podstawowe wartości ludzkiej społeczności, […] i czyni z nich najwyższą normę wszelkich wartości, także religijnych, i oddaje się im bałwochwalczo, ten […] daleki jest od prawdziwej wiary w Boga i od światopoglądu odpowiadającego takiej wierze”. 19.03.1937 wydał „Divini Redemptoris” (pl. „Boski Odkupiciel”), w której poddał krytyce komunizm rosyjski, materializm dialektyczny i teorię walki klas. Pisał: „Komunizm pozbawia człowieka wolności, a więc duchowej podstawy wszelkich norm życiowych. Odbiera osobie ludzkiej całą jej godność i wszelkie moralne oparcie, z którego pomocą mogłaby się przeciwstawić naporowi ślepych namiętności […] To nowa ewangelia, którą bolszewicki i bezbożny komunizm głosi jako orędzie zbawienia i odkupienia ludzkości”… Pius XI domagał się poddania stanowionego prawa ludzkiego naturalnemu prawu Bożemu, zalecał wcielanie w życie ideału państwa i społeczeństwa chrześcijańskiego, i wzywał katolików do oporu. Dwa lata później narodowo socjalistyczne Niemcy i komunistyczna Rosja porozumiały się i wywołały II wojnę światową. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28], pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28])

Powstanie Wielkopolskie: Powstanie polskich mieszkańców byłej niemieckiej niem. Posen Provinz (pl. Prowincja Poznańska) na przełomie lat 1918‑1919 — po abdykacji 09.11.1918 niemieckiego cesarza Wilhelma II Hohenzollerna; po rozejmie i zawieszeniu broni między Aliantami a Niemcami podpisanym 11.11.1918 w wagonie sztabowym w Compiègne, w kwaterze marszałka Francji Ferdynanda Focha — co oznaczało de facto zakończenie I wojny światowej — przeciwko powstałej na gruzach Cesarstwa Niemieckiego niemieckiej Republice Weimarskiej, z zamiarem przyłączenia ziem zaboru pruskiego do odrodzonej w 1918 Rzeczypospolitej. Rozpoczęte 27.12.1918 w Poznaniu i zakończone 16.02.1919 rozejmem w Trewirze (w którym znalazły się postanowienia nakazujące Niemcom zaprzestania działań przeciw Polsce), co oznaczało de facto polskie zwycięstwo. Udział w Powstaniu wzięło wielu polskich kapłanów, zarówno jako kapelanów oddziałów powstańczych, jak i członków i przywódców nowych władz polskich na terenach objętych Powstaniem. W 1939, po najeździe niemieckim na Polskę i rozpoczęciu II wojny światowej ci kapłani byli szczególnie prześladowani przez Niemców i w większości zamordowani. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2016.08.14])

źródła

osobowe:
www.wtg-gniazdo.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.12.27], www.informator-miedzychodzki.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.12.27], www.csw2020.com.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.01.06], www.wbc.poznan.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.09.30]
pierwotnych (oryginalnych) zdjęć:
www.wbc.poznan.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.09.30], www.eszkola-wielkopolska.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.12.27], www.csw2020.com.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.01.06], www.csw2020.com.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.01.06], billiongraves.comKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2016.08.14]