funkcja

arcybiskup

wyznanie

Kościół Mariawitów w RP (od 1935) MJwięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2013.05.19]

akademickie wyróżnienia

magister świętej teologii

data i miejsce
śmierci

18.05.1942

na trasie KL Dachau ‐ Monachium ‐ TA HartheimNiemcy (Bawaria) ‐ Austria

alt. daty i miejsca
śmierci

26.05.1942 (data „świadectwa śmierci” KL Dachau)

szczegóły śmierci

numery obozowe

24542Kliknij by wyświetlić stronę źródłową (KL DachauKliknij by przejść do opisu)

przyczyna śmierci

eksterminacja: zagazowanie w komorze gazowej

sprawstwo

Niemcy

miejsca i wydarzenia

TA HartheimKliknij by przejść do opisu, «Aktion T4»Kliknij by przejść do opisu, KL DachauKliknij by przejść do opisu, PłockKliknij by przejść do opisu, «Intelligenzaktion»Kliknij by przejść do opisu, Regierungsbezirk ZichenauKliknij by przejść do opisu, Ribbentrop‐MołotowKliknij by przejść do opisu

data i miejsce
urodzenia

26.12.1871

Latowiczdziś: gm. Latowicz, pow. Mińsk Mazowiecki, woj. mazowieckie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.12.18]

alt. daty i miejsca
urodzenia

14.12.1871

prezbiterat (święcenia)
ordynacja

24.04.1897 (Warszawadziś: pow. Warszawa miasto, woj. mazowieckie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.12.19])

szczegóły posługi

uwagi

inni związani
szczegółami śmierci

KOMARKliknij by wyświetlić biogram Stanisław, KONIECZNYKliknij by wyświetlić biogram Julian, KOTLICKIKliknij by wyświetlić biogram Ignacy, KOTTKliknij by wyświetlić biogram Walenty, KOWALEWSKIKliknij by wyświetlić biogram Stanisław, KOWNACKIKliknij by wyświetlić biogram Marcin Stanisław, KOZANECKIKliknij by wyświetlić biogram Adam, KOŹBIAŁKliknij by wyświetlić biogram Michał, KRAWCZYŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Roman, KROPLEWSKIKliknij by wyświetlić biogram Albin Jan, KRUKOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Józef, KRUPCZYŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Kazimierz Stanisław, KUBIŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Stanisław, KUKLAKliknij by wyświetlić biogram Stanisław, KULIŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Stefan, KUTZNERKliknij by wyświetlić biogram Leon, KWAŚKIEWICZKliknij by wyświetlić biogram Leon Henryk, KWIATKOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Bolesław, LEWANDOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Franciszek, LUDWICZAKKliknij by wyświetlić biogram Antoni Jan, LUDWIKKliknij by wyświetlić biogram Józef, LUDWIKIEWICZKliknij by wyświetlić biogram Stefan Ignacy, ŁABENTOWICZKliknij by wyświetlić biogram Zygmunt Piotr, ŁASZKIEWICZKliknij by wyświetlić biogram Stanisław, MAJKOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Hilary, MAKOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Aleksander, MARUSARZKliknij by wyświetlić biogram Stanisław, MATEUSZCZYKKliknij by wyświetlić biogram Teodor, MAZALONKliknij by wyświetlić biogram Beniamin Alojzy, MICHALEWSKIKliknij by wyświetlić biogram Jan, MICKIEWICZKliknij by wyświetlić biogram Leon, MIJAKOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Bogdan Józef, MOKSKliknij by wyświetlić biogram Stefan Andrzej, MOSZCZEŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Stanisław, MREŁAKliknij by wyświetlić biogram Franciszek Ksawery (o. Zygmunt), MŚCICHOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Antoni, MULLERKliknij by wyświetlić biogram Józef Stanisław Kostka, MUSZYŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Zygmunt, NAPIERAŁAKliknij by wyświetlić biogram Franciszek, NIEDZIELAKliknij by wyświetlić biogram Józef, NITECKIKliknij by wyświetlić biogram Antoni, NOAKKliknij by wyświetlić biogram Teodor, NOWAKKliknij by wyświetlić biogram Wincenty, NOWICKIKliknij by wyświetlić biogram Felicjan, NOWICKIKliknij by wyświetlić biogram Józef Henryk, OGŁAZAKliknij by wyświetlić biogram Józef Stanisław, OPRZĄDEKKliknij by wyświetlić biogram Jan (br. Marcin), ORYNTKliknij by wyświetlić biogram Piotr, OSIŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Henryk, PABICHKliknij by wyświetlić biogram Stanisław, PACEWSKIKliknij by wyświetlić biogram Antoni

miejsca i wydarzenia
opisy

TA Hartheim: Od 05.1940 w niem. Tötungsanstalt (pl. Centrum Zabijania/Eutanazyjne) TA Hartheim, na zamku Schloss Hartheim w miejscowości Alkoven w Górnej Austrii, wchodzącym w skład kompleksu obozów koncentracyjnych KL Mauthausen‐Gusen, w ramach programu «Aktion T4», Niemcy mordowali ofiary — osoby niedorozwinięte psychicznie i niepełnosprawne — w komorach gazowych, za pomocą tlenku węgla. Do 24.08.1941 i formalnego zakończenia programu «Aktion T4» w TA Hartheim zamordowano ok. 18,000 osób. Od 04.1941 program rozszerzono o więźniów obozów koncentracyjnych. Większość, jeśli nie wszyscy, zamordowani tam duchowni z obozu koncentracyjnego KL Dachau byli zawożeni do TA Hartheim w tzw. niem. „Invalidentransport” (pl. „transport inwalidów”), więźniów chorych i według Niemców „niezdolnych do pracy” (początkowo pod pretekstem transferu do lepszego obozu) — po formalnym zakończeniu «Aktion T4» w ramach programu pod kryptonimem «Aktion 14 f 13». Szacuje się, że na tym etapie — do 11.12.1944 — w TA Hartheim zagazowano ok. 12,000 więźniów.
Uwaga: Podane w „Białej Księdze” daty śmierci zamordowanych w Schloss Hartheim są datami wywiezienia ofiar z ostatniego obozu koncentracyjnego, gdzie byli przetrzymywani. Nieznane są rzeczywiste daty śmierci — poza ok. 49 kapłanami, których nazwiska znalazły się na listach niem. „Invalidentransport”, ale którzy nie dotarli do TA Hartheim. Prawd. zginęli w dniu wyjazdu z KL Dachau, po drodze, z KL Dachau do Monachium, i ich ciała zostały w Monachium wyrzucone z transportu i skremowane. Śledztwo polskiego Instytutu Pamięci Narodowej IPN wskazuje, że pozostałe ofiary były mordowane natychmiast po przywiezieniu do Schloss Hartheim, ciała palone a prochy rozrzucane po pobliskich polach bądź do Dunaju. Dla ukrycia ludobójczych mordów Niemcy fałszowali zarówno daty śmierci (na przykład te zapisane w księgach obozu KL Dachau, które w „Białej Księdze” ukazane zostały jako daty alternatywne) jak i przyczyny śmierci. (więcej na: ipn.gov.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2019.05.30], pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2012.12.28])

«Aktion T4»: Niemiecki państwowy program eutanazyjny, systematycznego fizycznego mordu ludzi niedorozwiniętych psychicznie, przewlekle chorych psychicznie i neurologicznie — „eliminacji życia niewartego życia” (niem. „Vernichtung von lebensunwertem Leben”). W szczytowym okresie lat 1940‐1941 zamordowano ok. 70,000 osób, w tym pensjonariuszy szpitali psychiatrycznych w okupowanej przez Niemców Polsce — niemieccy formaliści odnotowali wówczas, że m.in. „dokonanie dezynfekcji [i.e. zagazowanie] 70,273 osób o oczekiwanym czasie życia do 10 lat zaoszczędziło żywność na kwotę 141,775,573.80 niemieckich marek”. Od 04.1941 programem objęto chorych psychicznie i „niepełnosprawnych” (co oznaczało niezdolnych do pracy) więźniów niemieckich obozów koncentracyjnych — pod kryptonimem «Aktion 14 f 13». Zamordowano wówczas ok. 20,000 więźniów, m.in. w komorach gazowych w TA Hartheim mordowano polskich kapłanów przetrzymywanych w obozie koncentracyjnym KL Dachau. Innym „regionalnym przedłużeniem” «Aktion T4» był program «Aktion Brandt», w trakcie którego Niemcy mordowali przewlekle chorych, by zwolnić miejsca w szpitalach dla rannych żołnierzy. Szacuje się, że w tym programie zamordowano co najmniej 30,000 osób. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2012.12.28])

KL Dachau: KL Dachau w niemieckiej Bawarii, założony w 1933, stał się głównym niemieckim niem. Konzentrationslager (pl. obóz koncentracyjny) KL dla księży katolickich w czasie II wojny światowej: 09.11.1940 Reichsführer‐SS Heinrich Himmler, szef SS, Gestapo i niemieckiej policji, w wyniku interwencji Watykanu, podjął decyzję o przeniesieniu wszystkich duchownych przetrzymywanych w różnych obozach koncentracyjnych do obozu KL Dachau. Pierwsze większe transporty miały miejsce 08.12.1940. W KL Dachau Niemcy więzili ok. 3,000 kapłanów, w tym ok. 1,800 polskich. Kapłanów zmuszano do niewolniczej pracy na tzw. „Plantagach” — niem. „Die Plantage”, największym w Europie, zarządzanym przez ludobójcze SS ogrodzie ziołowym, składającym się z wielu szklarni, budynków laboratoryjnych i ziemi ornej, gdzie prowadzono eksperymenty z noymi lekami naturalnymi — przez wiele godzin, bez przerw, bez ochronnych ubrań, bez pożywienia. Pracowali przy budowach, m.in. krematorium. W barakach więziennych panował głód, szczególnie w latach 1941‐1942, zimą przejmujące zimno a latem nieznośny upał. Więźniowie zapadali na choroby, w szczególności gruźlicę. Na wielu przeprowadzano zbrodnicze „eksperymenty medyczne” — in 11.1942 ok. 20 kapłanów otrzymało zastrzyki z flegmony; od 07.1920 do 05.1944 ok. 120 poddanych zostało eksperymentom malarycznym. Ponad 750 polskich duchownych zostało przez Niemców zamordowanych, w tym wielu zagazowanych w ośrodku eutanacyjnym Scholoss Hartheim w Austrii. System obozów KL Dachau w szczytowym momencie miał ok. 100 podobozów niewolniczej pracy przymusowej — w południowych Niemczech i Austrii. Udokumentowanych zostało ok. 32,000 przypadków śmierci w obozie, tysiące zginęło bez śladu. W momencie oswobodzenia 29.04.1945 przez wojska USA ok. 10,000 na 30,000 więźniów było chorych… (więcej na: www.kz-gedenkstaette-dachau.deKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.08.10], pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2016.05.30])

Płock: W obecnej lokalizacji więzienie w Płocku zbudowali w 1803 Prusacy (Płock po III rozbiorze Polski znalazł się początkowo w zaborze pruskim). Od 1815 funkcjonowało jako więzienie rosyjskie (przetrzymywano w nim m.in. powstańców listopadowych). W czasie II wojny światowej, podczas okupacji niemieckiej — Płock znalazł się w tzw. niem. Regierungsbezirk Zichenau (pl. rejencja ciechanowska), wchodzącej w skład niem. Provinz Ostpreußen (pl. prowincja Prusy Wschodnie) — zarządzane przez Niemców. Areszt niemieckiej policji politycznej Gestapo znajdował się w innym miejscu — początkowo w piwnicach obecnego ratusza w Płocku. Od 1941 przeniesiono go — jako więzienie śledcze — do budynku przy ul. 1 Maja, zbudowanego w 1905. Wielu z polskich więźniów przewożono następnie do niemieckich obozów koncentracyjnych, głównie KL Soldau, gdzie ponieśli śmierć. Po niemieckiej klęsce areszt przejęli Rosjan, a potem polscy komunaziści na usługach rosyjskiego KGB, i prawd. dokonywali w nim skrytobójczych mordów na b. żołnierzach Polskiego Państwa Podziemnego. W 1991 główne więzienie odwiedził Papież św. Jan Paweł II, który powiedział do osadzonych: „Jesteście skazani, ale nie potępieni”.

«Intelligenzaktion»: (pl. „akcja inteligencja”) — niemiecki program eksterminacji polskiej elity, głównie inteligencji, przeprowadzony od początku okupacji w 09.1939 do 04.1940, głównie na terenach przyłączonych bezpośrednio do Niemiec, ale także na terenie tzw. niem. Generalgouvernement (pl. Generalne Gubernatorstwo), gdzie nosił miano «AB‐aktion». W pierwszej fazie, tuż po rozpoczęciu okupacji niemieckiej, realizowany pod nazwą niem. Unternehmen „Tannenberg” (pl. „operacja Tannenberg”) — w oparciu o opracowane przez jednostkę Zentralstelle II/P (Polen) niemieckiego Głównego Urzędu SD listy proskrypcyjne Polaków (niem. Sonderfahndungsbuch Polen), uznawanych za szczególnie niebezpiecznych dla III Rzeszy. Znalazły się na niej nazwiska 61,000 Polaków. Razem w trakcie tego ludobójstwa planowo i metodycznie zamordowano ok. 50 tys. nauczycieli, księży, przedstawicieli ziemiaństwa, wolnych zawodów, działaczy społecznych i politycznych oraz emerytowanych wojskowych. Kolejnych 50 tys. zesłano do obozów koncentracyjnych, gdzie przeżył tylko znikomy procent. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.10.04])

Regierungsbezirk Zichenau: Po polskiej klęsce w kampanii 09.1939, będącej rezultatem paktu Ribbentrop‐Mołotow i stanowiącej pierwszy etap II wojny światowej, i rozpoczęciu w części Polski okupacji niemieckiej (w drugiej, wschodniej części Polski rozpoczęła się okupacja rosyjska), Niemcy podzielili okupowane polskie terytorium na pięć głównych obszarów (i kilka mniejszych). Największy przekształcili w niem. Generalgouvernement (pl. Generalne Gubernatorstwo), przeznaczone wyłącznie dla Polaków i Żydów i stanowiące część tzw. niem. Großdeutschland (pl. Wielkie Niemcy). Z dwóch utworzyli odrębne nowe prowincje. Dwa pozostałe przyłączyli do już istniejących niemieckich prowincji. Jednym z nich była niem. Regierungsbezirk Zichenau (pl. rejencja ciechanowska), utworzona z części okupowanego woj. warszawskiego, i włączona do niem. Provinz Ostpreußen (pl. Prusy Wschodnie) — na podstawie, dekretu przywódcy niemieckiego Adolfa Hitlera z 08.10.1939 (formalnie obowiązującego od 26.10.1939) — w którym obowiązywało prawo państwa niemieckiego. Główną osią polityki rejencji, której obszar Niemcy uznali za niem. „Ursprünglich Deutsche” (pl. „rdzennie niemieckie”), mimo iż tylko ok. 2% mieszkańców stanowili Niemcy, było niem. „Entpolonisierung” (pl. „odpolszczenie”), czyli przymusowa germanizacja, oraz niem. Zwangsarbeit (pl. niewolnicza praca przymusowa). Większość niem. Zivilarbeiter (pl. robotnik cywilny) niewolniczo pracowała w niem. Provinz Ostpreußen. Część Polaków — ok. 25,000 — wysiedlono do niem. Generalgouvernement; część zesłano do obozów koncentracyjnych. Dzieci mogły się uczyć tylko po niemiecku. Wobec ludności polskiej prowadzono politykę terroru — niewielkim obszarze funkcjonowało 8 wielkich więzień, zamknięto polskie organizacje, instytucje. Zlikwidowano polską prasę. Z 200 aresztowanych kapłanów katolickich diecezji płockiej 110 zostało zamordowanych. Większość parafii była bez duszpasterzy — dozwolono na posługę tylko kilku księżom na powiat. Zabroniono odprawiania nabożeństw, kazań i spowiedzi po polsku. Kościoły splądrowano i zamieniono na magazyny. Zabraniano katolickich pogrzebów o udziale większym niż 10 osób. Niszczono krzyże, kapliczki przydrożne, nagrobki, cmentarze. Po zakończeniu działań zbrojnych II wojny światowej nadzorca prowincji niem. Provinz Ostpreußen, niem. Reichsstatthalter (pl. Namiestnik Rzeszy) i niem. Gauleiter (pl. naczelnik okręgu) niemieckiej partii narodowo–socjalistycznej, Erich Koch, początkowo się ukrywał, potem został schwytany i wydany komunazistowskiej republice polskiej prl, skazany na karę śmierci, ale wyroku nie wykonano i zmarł w więzieniu w 1986. Natomiast niem. Regierungspräsidenten Zichenau (pl. nadprezydent rezydencji Ciechanów) ukrył się lepiej i do dziś jego losy powojenne nie są znane. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2024.06.24])

Ribbentrop‐Mołotow: Ludobójczy rosyjsko‐niemiecki pakt przyjaźni między przywódcą rosyjskim Józefem Stalinem i niemieckim Adolfem Hitlerem, podpisany 23.08.1939 w Moskwie przez ministrów spraw zagranicznych Rosji — Wiaczesława Mołotowa — i Niemiec — Joachima von Ribbentropa — który sankcjonował i był bezpośrednią przyczyną niemieckiego i rosyjskiego najazdu na Polskę i rozpoczęcia II wojny światowej w 09.1939. W sensie politycznym pakt był próbą przywrócenia status quo ante sprzed 1914, z jednym wyjątkiem, a mianowicie „handlową” wymianą tzw. „Królestwa Polskiego”, wchodzącego w 1914 w skład Imperium Rosyjskiego, na Galicję Wschodnią (dzisiejszą zachodnią Ukrainę), w 1914 należącą do Imperium Austro‐Węgierskiego. Galicję, ze Lwowem, mieli przejąć Rosjanie, „Królestwo Polskie” — pod nazwą Generalnego Gubernatorstwa — Niemcy. Wybuchła w rezultacie „wojna była jedną z największych w historii klęsk i dramatów ludzkości, bo dwie ateistyczne i antychrześcijańskie ideologie: narodowego i międzynarodowego socjalizmu, odrzuciły Boga i Jego piąte przykazanie Dekalogu: Nie zabijaj!” (abp Stanisław Gądecki, 01.09.2019). Ustalenia paktu — wsparte zdradą formalnych sojuszników Polski, Francji i Niemiec, które 12.09.1939 na wspólnej konferencji w Abbeville, zdecydowały o nieudzielaniu pomocy zaatakowanej Polsce i niepodejmowaniu działań zbrojnych wobec Niemiec (co było złamaniem zobowiązań traktatowych z Polską) — zostały sprecyzowane 28.09.1939 w traktacie „o granicach i przyjaźni Niemcy‐Rosja”, podpisanym przez tych samych zbrodniarzy. Jednym z jego ustaleń było podzielenie się strefami wpływów w środkowej i wschodniej Europie oraz IV rozbiór Polski. W jednym z tajnych aneksów zapisano: „Obie strony nie będą tolerować na swych terytoriach jakiejkolwiek polskiej propagandy, która dotyczy terytoriów drugiej strony. Będą one tłumić na swych terytoriach wszelkie zaczątki takiej propagandy i informować się wzajemnie w odniesieniu do odpowiednich środków w tym celu”. Skutkiem porozumień była seria spotkań między ludobójczymi organizacjami — niemieckim Gestapo i rosyjskim NKWD, na których dyskutowano koordynację wysiłków w celu eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych (w Niemczech zwane «Intelligenzaktion», w Rosji przyjęła formę zbrodni katyńskiej). Skutkiem porozumień była śmierć setek tysięcy polskiej inteligencji, w tym tysięcy przedstawianych kapłanów, i dziesiątków milionów zwykłych ludzi. Skutki tej rosyjsko‐niemieckiej umowy trwały do 1989, a i dziś są odczuwalne. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.09.30])

źródła

osobowe:
www.ipgs.usKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2012.11.23], pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.10.05], www.ipgs.usKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2012.11.23], arolsen-archives.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2019.05.30]
bibliograficzne:
„Urny przechowywane na cmentarzu Am Perlacher Forst — analiza”, p. Grzegorz Wróbel, kustosz Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi, korespondencja prywatna, 25.05.2020
ks. Maciej Budnik, korespondencja prywatna, 21.01.2021
pierwotnych (oryginalnych) zdjęć:
commons.wikimedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2020.05.26], www.ekumenizm.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2020.05.26], commons.wikimedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2020.05.26], www.mariawita.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2020.05.26], commons.wikimedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2020.05.26], www.ekumenizm.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2020.10.18]