• MATKA BOŻA CZĘSTOCHOWSKA: kościół św. Zygmunta, Słomczyn; źródło: zbiory własneMATKA BOŻA CZĘSTOCHOWSKA
    kościół pw. św. Zygmunta, Słomczyn
    źródło: zbiory własne
link to OUR LADY of PERPETUAL HELP in SŁOMCZYN infoLOGO PORTALU

Rzymskokatolicka Parafia
pw. św. Zygmunta
05-507 Słomczyn
ul. Wiślana 85
dekanat konstanciński
archidiecezja warszawska

  • św. ZYGMUNT: kościół św. Zygmunta, Słomczyn; źródło: zbiory własneśw. ZYGMUNT
    kościół pw. św. Zygmunta, Słomczyn
    źródło: zbiory własne
  • św. ZYGMUNT: XIX w., feretron, kościół św. Zygmunta, Słomczyn; źródło: zbiory własneśw. ZYGMUNT
    XIX w., feretron
    kościół pw. św. Zygmunta, Słomczyn
    źródło: zbiory własne
  • św. ZYGMUNT: XIX w., feretron, kościół św. Zygmunta, Słomczyn; źródło: zbiory własneśw. ZYGMUNT
    XIX w., feretron
    kościół pw. św. Zygmunta, Słomczyn
    źródło: zbiory własne
  • św. ZYGMUNT: XIX w., feretron, kościół św. Zygmunta, Słomczyn; źródło: zbiory własneśw. ZYGMUNT
    XIX w., feretron
    kościół pw. św. Zygmunta, Słomczyn
    źródło: zbiory własne
  • św. ZYGMUNT: XIX w., feretron, kościół św. Zygmunta, Słomczyn; źródło: zbiory własneśw. ZYGMUNT
    XIX w., feretron
    kościół pw. św. Zygmunta, Słomczyn
    źródło: zbiory własne
LINK do Nu HTML Checker

pełna lista:

wyświetlKliknij by wyświetlić pełną listę

displayClick to display full list in English


Martyrologium duchowieństwa — Polska

XX w. (lata 1914 – 1989)

dane osobowe

wersja:

EnglishClick to display this bio in English

link to PERSONAL RECORD - ENGLISH VERSIONClick to display this bio in English
  • GRYŹLAK Antoni; źródło: dzięki uprzejmości p. Joanny Niewiadomskiej (korespondencja prywatna, 09.03.2023), zasoby własne; KLIKNIJ by POWIĘKSZYĆ i WYŚWIETLIĆ INFOGRYŹLAK Antoni
    źródło: dzięki uprzejmości p. Joanny Niewiadomskiej (korespondencja prywatna, 09.03.2023)
    zasoby własne

nazwisko

GRYŹLAK

imiona

Antoni

funkcja

kapłan diecezjalny

wyznanie

Kościół łaciński (rzymskokatolicki) RKwięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.09.21]

diecezja / prowincja

archidiecezja lwowskawięcej na
www.rkc.lviv.ua
[dostęp: 2013.05.19]

ordynariat polowy Wojska Polskiegowięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.12.20]

data i miejsce
śmierci

04.03.1945

KL Flossenbürgobóz koncentracyjny
dziś: k. Weiden in der Oberpfalz, rej. Górny Palatynat, kraj Bawaria, Niemcy

więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2022.01.09]

alt. daty i miejsca
śmierci

KL Groß-Rosenobóz koncentracyjny
dziś: Rogoźnica, gm. Strzegom, pow. Świdnica, woj. dolnośląskie, Polska

więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.12.19]

szczegóły śmierci

Po niemieckiej i rosyjskiej inwazji Polski w 09.1939 i rozpoczęciu II wojny światowej, podczas okupacji rosyjskiej, współzałożyciel młodzieżowej konspiracyjnej organizacji „Młody Las” w Tarnopolu.

Członek dowództwa konspiracyjnej organizacji Związek Walki Zbrojnej ZWZ w regionie tarnopolskim (część rodzącego się Polskiego Państwa Podziemnego).

Podczas okupacji niemieckiej — po 22.06.1941, gdy Niemcy zaatakowali uprzedniego sojusznika, Rosjan — współpracował jako kapelan z polską niepodległościową podziemną Armią Krajową AK (część Polskiego Państwa Podziemnego).

W 02.1944, podczas «Genocidium Atrox», czyli ludobójstwa popełnionego przez Ukraińców, zwanego „wołyńskim”, przeżył w Firlejowie zbrodnicze ataki ludobójczej ukraińskiej organizacji OUN/UPA — zamordowano ok.75 parafian, przy czym ok. 20 w sposób biestialski.

Wówczas z upoważnienia ordynariusza krakowskiego, abpa Sapiehy, oraz za wiedzą Armii Krajowej AK prawd. zgłosił się wraz ze swymi pozostałymi parafianami, dobrowolnie, na tzw. roboty do Niemiec — jako tzw. freiwilliger — by potajemnie posługiwać wśród Polaków zmuszonych do wyjazdu do Niemiec, jako robotnicy przymusowi.

Tam aresztowany przez Niemców.

Przewieziony do obozu koncentracyjnego KL Groß‑Rosen.

13.02.1945, tuż przed nadejściem wojsk rosyjskich, wyprowadzony w tzw. „marszu śmierci” do obozu koncentracyjnego KL Flossenbürg, gdzie zginął.

przyczyna śmierci

eksterminacja: mord / wycieńczenie

sprawstwo

Niemcy

data i miejsce
urodzenia

07.05.1909

prezbiterat (święcenia)
ordynacja

1933 (Lwówdziś: grom. Lwów miasto, rej. Lwów, obw. Lwów, Ukraina
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31]
)

szczegóły posługi

1940 – 1944

wikariusz — Firlejówdziś: Lipówka, grom. Rohatyn miasto, rej. Stanisławów/Iwano–Frankiwsk, obw. Stanisławów/Iwano–Frankiwsk, Ukraina
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.11.22]
⋄ parafia RK pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika ⋄ dekanat RK Brzeżanydziś: grom. Brzeżany miasto, rej. Tarnopol, obw. Tarnopol, Ukraina
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.11.15]
 — zamieszkały w miejscowości Błonie

od 1938

prefekt — Tarnopoldziś: grom. Tarnopol miasto, rej. Tarnopol, obw. Tarnopol, Ukraina
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.12.19]
⋄ Seminarium Nauczycielskie

1935 – 1938

prefekt — Rohatyndziś: grom. Rohatyn miasto, rej. Stanisławów/Iwano–Frankiwsk, obw. Stanisławów/Iwano–Frankiwsk, Ukraina
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.11.20]
⋄ szkoła żeńska ⋄ parafia RK pw. św. Mikołaja Biskupa ⋄ dekanat RK Konkolnikidziś: grom. Bołszowce, rej. Stanisławów/Iwano–Frankiwsk, obw. Stanisławów/Iwano–Frankiwsk, Ukraina
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.11.27]

1933 – 1935

prefekt — Horodenkadziś: grom. Horodenka miasto, rej. Kołomyja, obw. Stanisławów/Iwano–Frankiwsk, Ukraina
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.11.22]
⋄ parafia RK pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny ⋄ dekanat RK Horodenkadziś: grom. Horodenka miasto, rej. Kołomyja, obw. Stanisławów/Iwano–Frankiwsk, Ukraina
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.11.22]

1928 – 1933

student — Lwówdziś: grom. Lwów miasto, rej. Lwów, obw. Lwów, Ukraina
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31]
⋄ filozofia i teologia, Metropolitalne Seminarium Duchowne

inni związani
szczegółami śmierci

BŁĄDZIŃSKIKliknij by wyświetlić biografię Władysław, BOGACZKliknij by wyświetlić biografię Wojciech, CAGKliknij by wyświetlić biografię Józef, CAPKliknij by wyświetlić biografię Aleksander, CHMIELNICKIKliknij by wyświetlić biografię Zygmunt, DRYGASKliknij by wyświetlić biografię Franciszek, DRYGASKliknij by wyświetlić biografię Jan, JĘDRAKliknij by wyświetlić biografię Marcin, KOŚMIDERKliknij by wyświetlić biografię Wojciech, KRAJEWSKIKliknij by wyświetlić biografię Józef, LEŃKOKliknij by wyświetlić biografię Józef, ŁUKOWIAKKliknij by wyświetlić biografię Antoni, PLUCIŃSKIKliknij by wyświetlić biografię Walenty, PYKOSZKliknij by wyświetlić biografię Jan, SAROSIEKKliknij by wyświetlić biografię Witold, STOPIŃSKIKliknij by wyświetlić biografię Józef, SZMERGALSKIKliknij by wyświetlić biografię Szymon, WĄDRZYKKliknij by wyświetlić biografię Antoni, WIĘCKIEWICZKliknij by wyświetlić biografię Leon, ŻUREKKliknij by wyświetlić biografię Antoni

miejsca zagłady
nazwy obozów
(+ nr więźnia)

KL Flossenbürg (nr więźnia: 49884Kliknij by wyświetlić biografię): Niemiecki obóz koncentracyjny, założony w 05.1938, w którym przetrzymywano w sumie ok. 96 tys. więźniów. W 1942 stał się obozem „macierzystym” dla wielu komand zewnętrznych i podobozów, których więżniowie niewolniczo pracowali na potrzeby niemieckiego przemysłu zbrojeniowego. –09.04.1945 w obozie Niemcy dokonali egzekucji kilku osób związany z zamachem na Hitlera z 20.07.1944, w tym m.in. Wilhelma Canarisa, Hansa Ostera i Dietricha Bonhoeffera. 20.04.1945, wobec zbliżania się wojsk alianckich, ok. 22,000 więźniów zagnano w tzw. „marszu śmierci” do KL Dachau. Ponad 7,000 zginęło po drodze. Obóz wyzwolony został 23.04.1945 przez wojska amerykańskie. Razem w obozie zginęło 30,000‑77,000 więźniów, w tym do 17,000. Polaków. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.08.17]
)

KL Groß‑Rosen: Groß‑Rosen (dziś: Rogoźnica) był niemieckim obozem koncentracyjnym, założonym latem 1940 (pierwszy transport więźniów 02.08.1940). Początkowo filia obozu koncentracyjnego KL Sachsenhausen. W 1944 stał się centrum sieci ponad 100 podobozów. Więźniowie niewolniczo pracowali, przy głodowych racjach żywnościowych, przy wydobywaniu granitu z pobliskiego kamieniołomu. Przez obóz przeszło ok. 125,000 więźniów, z których ok. 40,000 tys. zginęło. W 1945 — w tzw. „marszach śmierci” — Niemcy przegnali przez obóz tysiące więźniów z obozów położonych na wschód, na terenach zajmowanych przez Rosjan. Obóz został zdobyty przez Rosjan 14.02.1945. (więcej na: www.gross-rosen.euKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2021.07.18]
, pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2021.12.19]
)

Roboty przymusowe w Niemczech: W czasie II wojny światowej Niemcy zmusili ok. 15 milionów ludzi do wykonywania niewolniczej, przymusowej pracy w Niemczech i na terenach okupowanych przez Niemcy. Obowiązek pracy w Generalnym Gubernatorstwie obejmował Polaków do 14 do 60 roku życia. Na terenach włączonych do Niemiec obejmował także dzieci — na terenie Warthegau (pl. Kraj Warty — Wielkopolska) od 12 lat. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2017.11.07]
)

«Genocidium Atrox»: W latach 1939‑1947, szczególnie w latach 1943‑1944, niezależne jednostki ukraińskie, głównie przynależące do ludobójczych organizacji OUN (ramię polityczne) i UPA (ramię zbrojne), wspomagane przez ludność ukraińską, wymordowały — zazwyczaj w niezwykle brutalny sposób — na terenach Wołynia oraz sąsiadujących regionów Rzeczypospolitej, od 130,000 do 180,000 Polaków, ludności cywilnej, kobiet, dzieci, starszych, młodszych, mężczyzn. Konflikt polsko–ukraiński, który otwarcie objawił się podczas i po zakończeniu I wojny światowej (w szczególności skutkując wojną polsko–ukraińską lat 1918‑1919), który przetrwał, a nawet wzmocnił się podczas czasów II Rzeczpospolity, gdy zachodnia część Ukrainy wchodziła w skład państwa polskiego, wybuchł ponownie z momentem wybuchu II wojny światowej w 09.1939. Za czasów rosyjskiej okupacji 1939‑1941, gdy setki tysięcy Polaków zostało deportowanych w głąb Rosji, gdy dziesiątki tysięcy zostało zamordowanych (m.in. podczas tzw. zbrodni katyńskiej), miał jeszcze ograniczony zasięg, tym bardziej, że Ukraińcy, w szczególności nacjonaliści ukraińscy, również stali się obiektem prześladowań rosyjskich. Dopiero wybuch wojny niemiecko–rosyjskiej 22.06.1941 i początek niemieckiej okupacji doprowadził do niezwykle krwawego konfliktu. Ukraińcy początkowo otwarcie wspierali Niemców (zakładając policję ukraińską,współuczestnicząc w zagładzie Żydów, wstępując do jednostek wojskowych walczących u boku Niemców). Później, wobec ambiwalentnej postawy Niemców, zaczęli się uniezależniać. I w 1943 jedna z jednostek ukraińskiej organizacji nacjonalistycznej OUN/UPA na Wołyniu doprowadziła do ludobójstwa miejscowej ludności polskiej. W ciągu paru tygodni zamordowano, przy biernej postawie Niemców, ponad 40 tys. Polaków. Strategię wołyńskiego OUN/UPA zaakceptowała i przyjęła cała organizacja i podobne akty ludobójstwa przeniosły się na tereny Małopolski Wschodniej, gdzie zamordowano ponad 20 tys. Polaków, napotykając jednakże na zbrojny opór ludności polskiej. Dalej na zachód, na terenie Chełmszczyzny, Rzeszowszczyzny, etc. ludobójstwo przekształciło się otwarty wręcz konflikt. Generalnie ludobójstwo dokonane przez ukraińskich nacjonalistów, współpracujących z niemieckimi siłami okupacyjnymi, na bezbronnych Polakach miało miejsce na całym terenie obecności ukraińskiej, zniszczono setki wiosek, mordując w wyrafinowany sposób wszystkich ich mieszkańców. W czasie tego holokaustu — znanego jako «Genocidium Atrox» (pl. „straszne ludobójstwo”) — zginęło ponad 200 kapłanów i sióstr zakonnych. Charakter i cel ludobójstwa może najlepiej oddaje pieśń śpiewana przez morderców: „Polaków wyrżniemy, Żydów wytniemy, wielką Ukrainę zdobyć musimy” (ukr. „Поляків виріжем, Євреїв видусим, велику Україну здобути мусим”). Ludobójstwo i konflikt, które doprowadziły do całkowitej eliminacji polskiej społeczności i polskiej kultury z Ukrainy, zakończyły się przymusowymi deportacji lat 1944‑1945 Polaków z terenów Ukrainy oraz części Ukraińców na Ukrainę, oraz „Akcją Wisła”, w trakcie której komunazistowskie siły kontrolowanych przez Rosjan polskich jednostek wysiedliły Ukraińców z terenów południowo–wschodnich na zachód polskiej republiki prl. (więcej na: www.swzygmunt.knc.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2021.06.20]
)

Generalne Gubernatorstwo: Jednostka administracyjno–terytorialna utworzona przez Niemców w 1939 po agresji na Polskę, obejmująca część okupowanego przez Niemcy terytorium Polski, która nie została wcielona bezpośrednio do Rzeszy. Powstała w rezultacie paktu Ribbentrop–Mołotow w sensie politycznym odtwarzać miała niemiecki pomysł z 1915 (po klęsce Rosjan w bitwie pod Gorlicami w 05.1915 w czasie I wojny światowej) utworzenia polskiej enklawy w ramach Niemiec (także wówczas zwana Generalnym Gubernatorstwem). Zarządzana przez Niemców do 1945 — do czasu ofensywy rosyjskiej — i stanowiąca część tzw. Wielkich Niemiec — Großdeutschland. Do 31.07.1940 zwana formalnie niem. Generalgouvernement für die besetzten polnischen Gebiete (pl. Generalne Gubernatorstwo dla okupowanych ziem polskich) — później już tylko niem. Generalgouvernement (pl. Generalne Gubernatorstwo). Od 07.1941 w jego skład wchodził też dystrykt Galicja. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.12.04]
)

Ribbentrop–Mołotow: Ludobójczy rosyjsko–niemiecki pakt przyjaźni między przywódcą rosyjskim Józefem Stalinem i niemieckim Adolfem Hitlerem, podpisany 23.08.1939 w Moskwie przez ministrów spraw zagranicznych Rosji — Wiaczesława Mołotowa — i Niemiec — Joachima von Ribbentropa — który sankcjonował i był bezpośrednią przyczyną niemieckiego i rosyjskiego najazdu na Polskę i rozpoczęcia II wojny światowej w 09.1939. W sensie politycznym pakt był próbą przywrócenia status quo ante sprzed 1914, z jednym wyjątkiem, a mianowicie „handlową” wymianą tzw. „Królestwa Polskiego”, wchodzącego w 1914 w skład Imperium Rosyjskiego, na Galicję Wschodnią (dzisiejszą zachodnią Ukrainę), w 1914 należącą do Imperium Austro–Węgierskiego. Galicję, ze Lwowem, mieli przejąć Rosjanie, „Królestwo Polskie” — pod nazwą Generalnego Gubernatorstwa — Niemcy. Wybuchła w rezultacie „wojna była jedną z największych w historii klęsk i dramatów ludzkości, bo dwie ateistyczne i antychrześcijańskie ideologie: narodowego i międzynarodowego socjalizmu, odrzuciły Boga i Jego piąte przykazanie Dekalogu: Nie zabijaj!” (abp Stanisław Gądecki, 01.09.2019). Ustalenia paktu — wsparte zdradą formalnych sojuszników Polski, Francji i Niemiec, które 12.09.1939 na wspólnej konferencji w Abbeville, zdecydowały o nieudzielaniu pomocy zaatakowanej Polsce i niepodejmowaniu działań zbrojnych wobec Niemiec (co było złamaniem zobowiązań traktatowych z Polską) — zostały sprecyzowane 28.09.1939 w traktacie „o granicach i przyjaźni Niemcy–Rosja”, podpisanym przez tych samych zbrodniarzy. Jednym z jego ustaleń było podzielenie się strefami wpływów w środkowej i wschodniej Europie oraz IV rozbiór Polski. W jednym z tajnych aneksów zapisano: „Obie strony nie będą tolerować na swych terytoriach jakiejkolwiek polskiej propagandy, która dotyczy terytoriów drugiej strony. Będą one tłumić na swych terytoriach wszelkie zaczątki takiej propagandy i informować się wzajemnie w odniesieniu do odpowiednich środków w tym celu”. Skutkiem porozumień była seria spotkań między ludobójczymi organizacjami — niemieckim Gestapo i rosyjskim NKWD, na których dyskutowano koordynację wysiłków w celu eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych (w Niemczech zwane «Intelligenzaktion», w Rosji przyjęła formę zbrodni katyńskiej). Skutkiem porozumień była śmierć setek tysięcy polskiej inteligencji, w tym tysięcy przedstawianych kapłanów, i dziesiątków milionów zwykłych ludzi. Skutki tej rosyjsko–niemieckiej umowy trwały do 1989, a i dziś są odczuwalne. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.09.30]
)

Encykliki Piusa XI: Wobec powstania w Europie dwóch systemów totalitarnych, które zdawały się ze sobą konkurować, acz więcej było między nimi podobieństw niż sprzeczności, papież Pius XI wydał w 03.1937 (w ciągu 5 dni) dwie encykliki. W wydanej 14.03.1938 „Mit brennender Sorge” (pl. „Z palącą troską”) potępił narodowy socjalizm panujący w Niemczech. Pisał: „Kto idąc za wierzeniami starogermańsko — przedchrześcijańskimi, na miejsce Boga osobowego stawia różne nieosobowe fatum, ten przeczy mądrości Bożej i Opatrzności […], kto wynosi ponad skalę wartości ziemskie: rasę albo naród, albo państwo, albo ustrój państwa, przedstawicieli władzy państwowej albo inne podstawowe wartości ludzkiej społeczności, […] i czyni z nich najwyższą normę wszelkich wartości, także religijnych, i oddaje się im bałwochwalczo, ten […] daleki jest od prawdziwej wiary w Boga i od światopoglądu odpowiadającego takiej wierze”. 19.03.1937 wydał „Divini Redemptoris” (pl. „Boski Odkupiciel”), w której poddał krytyce komunizm rosyjski, materializm dialektyczny i teorię walki klas. Pisał: „Komunizm pozbawia człowieka wolności, a więc duchowej podstawy wszelkich norm życiowych. Odbiera osobie ludzkiej całą jej godność i wszelkie moralne oparcie, z którego pomocą mogłaby się przeciwstawić naporowi ślepych namiętności […] To nowa ewangelia, którą bolszewicki i bezbożny komunizm głosi jako orędzie zbawienia i odkupienia ludzkości”… Pius XI domagał się poddania stanowionego prawa ludzkiego naturalnemu prawu Bożemu, zalecał wcielanie w życie ideału państwa i społeczeństwa chrześcijańskiego, i wzywał katolików do oporu. Dwa lata później narodowo socjalistyczne Niemcy i komunistyczna Rosja porozumiały się i wywołały II wojnę światową. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28]
, pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28]
)

źródła

osobowe:
cracovia-leopolis.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.01.06]
, patrimonium.tchr.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2017.01.29]
, www.straty.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.04.18]

bibliograficzne:
Słownik biograficzny duchowieństwa metropolii lwowskiej obrządku łacińskiego ofiar II wojny światowej 1939‑1945”, Maria Pawłowiczowa (red.), ks. Józef Krętosz (red.), Wydawnictwo Świętego Krzyża, Opole, 2007
Schematismus Universi Saecularis et Regularis Cleri Archi Diaeceseos Metropol. Leopol. Rit. Lat.”, Kuria Metropolitalna Lwowska, od 1860 do 1938

LIST do KUSTOSZA/ADMINISTRATORA

Jeśli na Pana/Pani urządzeniu działa klient programu pocztowego — taki jak Mozilla Thunderbird, Windows Mail czy Microsoft Outlook, opisanych m.in. WikipediiPatrz:
pl.wikipedia.org
 — proszę spróbować wybierając link poniżej:

LIST do KUSTOSZA/ADMINISTRATORAKliknij i spróbuj wywołać własnego klienta poczty E-majlową

Jeśli natomiast Pan/Pani nie posiada takowego klienta na swoim urządzeniu lub powyższy link nie jest aktywny proszę wysłać Emajl do Kustosza/Administratora za pomocą używanego przez Pana/Panią konta — w stosowanym programie do wysyłania korespondencji — na poniższy adres:

ADRES EMAJL

jako temat podając:

MARTYROLOGIUM: GRYŹLAK Antoni

Powrót do przeglądania życiorysu:

kliknij by powrócić do życiorysuKliknij by powrócić do życiorysu