funkcja

brat zakonny (koadiutor)

wyznanie

Kościół łaciński (rzymskokatolicki) RKwięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.09.21]

zakon

Towarzystwo św. Franciszka Salezego SDBwięcej na
www.salezjanie.pl
[dostęp: 2012.11.23]
(i.e. Salezjanie)

diecezja / prowincja

inspektoria warszawska pw. św. Stanisława Kostki SDB

data i miejsce
śmierci

15.02.1945

KL Mittelbau‐Doraobóz koncentracyjny
dziś: k. Nordhausen, pow. Nordhausen, kraj Turyngia, Niemcy
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2022.01.09]

alt. daty i miejsca
śmierci

19.02.1945

szczegóły śmierci

numery obozowe

115002Kliknij by wyświetlić stronę źródłową (KL Mittelbau‐DoraKliknij by przejść do opisu), 23850 (KL Groß‐RosenKliknij by przejść do opisu)

przyczyna śmierci

eksterminacja: mord / wycieńczenie

sprawstwo

Niemcy

miejsca i wydarzenia

KL Mittelbau‐DoraKliknij by przejść do opisu, KL Groß‐RosenKliknij by przejść do opisu, PawiakKliknij by przejść do opisu, Aresztowania 07.02.1944Kliknij by przejść do opisu, GeneralgouvernementKliknij by przejść do opisu, Ribbentrop‐MołotowKliknij by przejść do opisu, Encykliki Piusa XIKliknij by przejść do opisu

data i miejsce
urodzenia

11.11.1873

Wilcza Woladziś: gm. Dzikowiec, pow. Kolbuszowa, woj. podkarpackie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.12.19]

śluby zakonne

06.01.1906 (czasowe)

szczegóły posługi

inni związani
szczegółami śmierci

BŁĄDZIŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Władysław, BOGACZKliknij by wyświetlić biogram Wojciech, CAGKliknij by wyświetlić biogram Józef, CAPKliknij by wyświetlić biogram Aleksander, CHMIELNICKIKliknij by wyświetlić biogram Zygmunt, DRYGASKliknij by wyświetlić biogram Franciszek, DRYGASKliknij by wyświetlić biogram Jan, GRYŹLAKKliknij by wyświetlić biogram Antoni, KOŚMIDERKliknij by wyświetlić biogram Wojciech, KRAJEWSKIKliknij by wyświetlić biogram Józef, LEŃKOKliknij by wyświetlić biogram Józef, ŁUKOWIAKKliknij by wyświetlić biogram Antoni, PLUCIŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Walenty, PYKOSZKliknij by wyświetlić biogram Jan, SAROSIEKKliknij by wyświetlić biogram Witold, STOPIŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Józef, SZMERGALSKIKliknij by wyświetlić biogram Szymon, WĄDRZYKKliknij by wyświetlić biogram Antoni, WIĘCKIEWICZKliknij by wyświetlić biogram Leon, ŻUREKKliknij by wyświetlić biogram Antoni, GUZIKKliknij by wyświetlić biogram Stanisław, MAŁUSZYŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Adam, MICHAŁKOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Jan Chryzostom, PANKOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Marian, WOJCIECHOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Stefan

miejsca i wydarzenia
opisy

KL Mittelbau‐Dora: Niemiecki niem. Konzentrationslager (pl. obóz koncentracyjny) KL, funkcjonujący od 08.1943 do 11.04.1945, gdy do obozu wkroczyły wojska amerykańskie. Założony w celu dostarczenia niewolniczej siły roboczej dla podziemnej fabryki zbrojeniowej „Mittelwerk” — w tunelach góry Kohnstein, w pobliżu miejscowości Nordhausen, produkowano rakiety V‐1 i V‐2. Początkowo funkcjonujący jako podobóz obozu koncentracyjnego KL Buchenwald (do lata 1944). Zginęło w nim ponad 20,000 więźniów (część z nich zagnanych tam pod koniec 1944, w „marszach śmierci”, z KL Auschwitz), w tym ok. 10,000 podczas ewakuacji (która również przyjęła formę tzw. „marszów śmierci”) — w 04.1945, tuż przed wyzwoleniem. Ok. 1,200 więźniów zginęło też jako ofiary bombardowań alianckich. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2012.11.23])

KL Groß‐Rosen: Groß‐Rosen (dziś: Rogoźnica) był niemieckim niem. Konzentrationslager (pl. obóz koncentracyjny) KL, założonym latem 1940 (pierwszy transport więźniów 02.08.1940). Początkowo filia obozu koncentracyjnego KL Sachsenhausen. W 1944 stał się centrum sieci ponad 100 podobozów. Więźniowie niewolniczo pracowali, przy głodowych racjach żywnościowych, przy wydobywaniu granitu z pobliskiego kamieniołomu. Przez obóz przeszło ok. 125,000 więźniów, z których ok. 40,000 zginęło. W 1945 — w tzw. „marszach śmierci” — Niemcy przegnali przez obóz tysiące więźniów z obozów położonych na wschód, na terenach zajmowanych przez Rosjan. Obóz został zdobyty przez Rosjan 14.02.1945. (więcej na: www.gross-rosen.euKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2021.07.18], pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2021.12.19])

Pawiak: Więzienie śledcze w Warszawie, zbudowane przez zaborcę rosyjskiego w latach 1830‐1835. W latach zaboru rosyjskie więzienie śledcze, zarówno kryminalne, jak i polityczne. W czasie II wojny światowej i okupacji niemieckiej, największe niemieckie więzienie w Generalnym Gubernatorstwie. Początkowo podlegało Wydziałowi Sprawiedliwości Urzędu niem. Generalgouvernement (pl. Generalne Gubernatorstwo), a od 03.1940 niem. Sicherheitspolizei und des Sicherheitsdienst (pl. Policja Bezpieczeństwa i Służba Bezpieczeństwa) Dystryktu Warszawskiego — w szczególności niemieckiej Tajnej Policji Politycznej Gestapo. Na Pawiaku przetrzymywano stale ok. 3,000 więźniów, z czego ok. 2,200 na oddziale męskim i ok. 800 na oddziale kobiecym (tzw. Serbia) — przy „pojemności” ok. 1000 więźniów. W sumie w latach 1939‐1944 przez więzienie przeszło ok. 100,000 więźniów, z czego ok. 37,000 Niemcy zamordowali w egzekucjach — od 10.1943 więźniów Pawiaka mordowano w jawnych egzekucjach na ulicach Warszawy (niekiedy kilka razy dziennie) — w czasie przesłuchań, w celach albo „szpitalu” więziennym, a ok. 60,000 wywieziono w 95 transportach do obozów koncentracyjnych (głównie KL Auischwitz), innych miejsc odosobnienia lub do pracy przymusowej. Więzienie Niemcy zburzyli w czasie Powstania Warszawskiego 08‐10.1944. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.08.10])

Aresztowania 07.02.1944: Niemieckie gestapo aresztowało — prawdopodobnie w odwecie za udany zamach na szefa gestapo i SS w Warszawie, gen. Kutscherę (01.02.1944) — wielu kapłanów w Warszawie, Krakowie, Lublinie i Radomiu, w tym 17 księży, 14 braci zakonnych oraz wielu wychowanków i personel pomocniczy zakładu dla sierot im. ks. Siemca prowadzonego przez ks. salezjanów w Warszawie, oraz 14 księży, 5 braci zakonnych ze zgromadzenia misjonarzy Wincentego à Paulo (lazarystów) i 3 osoby świeckie, związanych z kościołem pw. Świętego Krzyża w Warszawie. W Warszawie przewieziono ich do więzienia Pawiak, a potem część z nich zesłano do obozu koncentracyjnego KL Groß‐Rosen.

Generalgouvernement: Po polskiej klęsce w kampanii 09.1939, będącej rezultatem paktu Ribbentrop‐Mołotow i stanowiącej pierwszy etap II wojny światowej, i rozpoczęciu w części Polski okupacji niemieckiej (w drugiej, wschodniej części Polski rozpoczęła się okupacja rosyjska), Niemcy podzielili okupowane polskie terytorium na pięć głównych rejonów. W dwóch z nich utworzyli nowe niemieckie prowincje, dwie wcielili do innych prowincji. Natomiast piąta część potraktowana została odrębnie, i w sensie politycznym odtwarzać miała niemiecki pomysł z 1915 (po klęsce Rosjan w bitwie pod Gorlicami w 05.1915 w czasie I wojny światowej) utworzenia polskiej enklawy w ramach Niemiec. Nielegalna w sensie prawa międzynarodowego, i.e. konwencji haskiej, i publicznego, zarządzana przez Niemców wedle odrębnych praw — specjalnie ustanowionych dla polskich niem. Untermenschen (pl. podludzie) — do czasu ofensywy rosyjskiej w 1945 stanowiła część niem. Großdeutschland (pl. Wielkie Niemcy). Do 31.07.1940 zwana formalnie niem. Generalgouvernement für die besetzten polnischen Gebiete (pl. Generalne Gubernatorstwo dla okupowanych ziem polskich) — później już tylko niem. Generalgouvernement (pl. Generalne Gubernatorstwo), tak jak w latach 1915‐1918. Od 07.1941, czyli po niemieckim ataku 22.06.1941 na uprzedniego sojusznika Rosjan, w jego skład wchodził też dystrykt Galicja, czyli polskie przedwojenne południowo–wschodnie województwa. Wobec Polaków i Żydów stosowano specjalne prawo karne, umożliwiające dowolne wymierzanie kary śmierci niezależnie od wieku „sprawcy”, sankcjonujące stosowanie odpowiedzialności zbiorowej. Po zakończeniu działań zbrojnych II wojny światowej rząd niem. Generalgouvernement uznano za organizację przestępczą, a jego przywódcę, gubernatora Hansa Franka, za zbrodniarza i stracono. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2024.12.13])

Ribbentrop‐Mołotow: Ludobójczy rosyjsko‐niemiecki pakt przyjaźni między przywódcą rosyjskim Józefem Stalinem i niemieckim Adolfem Hitlerem, podpisany 23.08.1939 w Moskwie przez ministrów spraw zagranicznych Rosji — Wiaczesława Mołotowa — i Niemiec — Joachima von Ribbentropa — który sankcjonował i był bezpośrednią przyczyną niemieckiego i rosyjskiego najazdu na Polskę i rozpoczęcia II wojny światowej w 09.1939. W sensie politycznym pakt był próbą przywrócenia status quo ante sprzed 1914, z jednym wyjątkiem, a mianowicie „handlową” wymianą tzw. „Królestwa Polskiego”, wchodzącego w 1914 w skład Imperium Rosyjskiego, na Galicję Wschodnią (dzisiejszą zachodnią Ukrainę), w 1914 należącą do Imperium Austro‐Węgierskiego. Galicję, ze Lwowem, mieli przejąć Rosjanie, „Królestwo Polskie” — pod nazwą Generalnego Gubernatorstwa — Niemcy. Wybuchła w rezultacie „wojna była jedną z największych w historii klęsk i dramatów ludzkości, bo dwie ateistyczne i antychrześcijańskie ideologie: narodowego i międzynarodowego socjalizmu, odrzuciły Boga i Jego piąte przykazanie Dekalogu: Nie zabijaj!” (abp Stanisław Gądecki, 01.09.2019). Ustalenia paktu — wsparte zdradą formalnych sojuszników Polski, Francji i Niemiec, które 12.09.1939 na wspólnej konferencji w Abbeville, zdecydowały o nieudzielaniu pomocy zaatakowanej Polsce i niepodejmowaniu działań zbrojnych wobec Niemiec (co było złamaniem zobowiązań traktatowych z Polską) — zostały sprecyzowane 28.09.1939 w traktacie „o granicach i przyjaźni Niemcy‐Rosja”, podpisanym przez tych samych zbrodniarzy. Jednym z jego ustaleń było podzielenie się strefami wpływów w środkowej i wschodniej Europie oraz IV rozbiór Polski. W jednym z tajnych aneksów zapisano: „Obie strony nie będą tolerować na swych terytoriach jakiejkolwiek polskiej propagandy, która dotyczy terytoriów drugiej strony. Będą one tłumić na swych terytoriach wszelkie zaczątki takiej propagandy i informować się wzajemnie w odniesieniu do odpowiednich środków w tym celu”. Skutkiem porozumień była seria spotkań między ludobójczymi organizacjami — niemieckim Gestapo i rosyjskim NKWD, na których dyskutowano koordynację wysiłków w celu eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych (w Niemczech zwane «Intelligenzaktion», w Rosji przyjęła formę zbrodni katyńskiej). Skutkiem porozumień była śmierć setek tysięcy polskiej inteligencji, w tym tysięcy przedstawianych kapłanów, i dziesiątków milionów zwykłych ludzi. Skutki tej rosyjsko‐niemieckiej umowy trwały do 1989, a i dziś są odczuwalne. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.09.30])

Encykliki Piusa XI: Wobec powstania w Europie dwóch systemów totalitarnych, które zdawały się ze sobą konkurować, acz więcej było między nimi podobieństw niż sprzeczności, papież Pius XI wydał w 03.1937 (w ciągu 5 dni) dwie encykliki. W wydanej 14.03.1938 „Mit brennender Sorge” (pl. „Z palącą troską”) potępił narodowy socjalizm panujący w Niemczech. Pisał: „Kto idąc za wierzeniami starogermańsko — przedchrześcijańskimi, na miejsce Boga osobowego stawia różne nieosobowe fatum, ten przeczy mądrości Bożej i Opatrzności […], kto wynosi ponad skalę wartości ziemskie: rasę albo naród, albo państwo, albo ustrój państwa, przedstawicieli władzy państwowej albo inne podstawowe wartości ludzkiej społeczności, […] i czyni z nich najwyższą normę wszelkich wartości, także religijnych, i oddaje się im bałwochwalczo, ten […] daleki jest od prawdziwej wiary w Boga i od światopoglądu odpowiadającego takiej wierze”. 19.03.1937 wydał „Divini Redemptoris” (pl. „Boski Odkupiciel”), w której poddał krytyce komunizm rosyjski, materializm dialektyczny i teorię walki klas. Pisał: „Komunizm pozbawia człowieka wolności, a więc duchowej podstawy wszelkich norm życiowych. Odbiera osobie ludzkiej całą jej godność i wszelkie moralne oparcie, z którego pomocą mogłaby się przeciwstawić naporowi ślepych namiętności […] To nowa ewangelia, którą bolszewicki i bezbożny komunizm głosi jako orędzie zbawienia i odkupienia ludzkości”… Pius XI domagał się poddania stanowionego prawa ludzkiego naturalnemu prawu Bożemu, zalecał wcielanie w życie ideału państwa i społeczeństwa chrześcijańskiego, i wzywał katolików do oporu. Dwa lata później narodowo socjalistyczne Niemcy i komunistyczna Rosja porozumiały się i wywołały II wojnę światową. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28], pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28])

źródła

osobowe:
bws.sdb.org.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2019.05.30]
bibliograficzne:
„Martyrologium duchowieństwa polskiego pod okupacją niemiecką w latach 1939‐1945”, o. Szołdrski Władysław CSSR, Rzym 1965
„Towarzystwo Salezjańskie w Polsce w warunkach okupacji 1939‐1945”, o. Jan Pietrzykowski SDB, Instytut Pamięci Narodowej IPN, Warszawa, 2015
pierwotnych (oryginalnych) zdjęć:
pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.12.04]