• MATKA BOŻA CZĘSTOCHOWSKA: kościół św. Zygmunta, Słomczyn; źródło: zbiory własneMATKA BOŻA CZĘSTOCHOWSKA
    kościół pw. św. Zygmunta, Słomczyn
    źródło: zbiory własne
link to OUR LADY of PERPETUAL HELP in SŁOMCZYN infoLOGO PORTALU

Rzymskokatolicka Parafia
pw. św. Zygmunta
05-507 Słomczyn
ul. Wiślana 85
dekanat konstanciński
archidiecezja warszawska

  • św. ZYGMUNT: kościół św. Zygmunta, Słomczyn; źródło: zbiory własneśw. ZYGMUNT
    kościół pw. św. Zygmunta, Słomczyn
    źródło: zbiory własne
  • św. ZYGMUNT: XIX w., feretron, kościół św. Zygmunta, Słomczyn; źródło: zbiory własneśw. ZYGMUNT
    XIX w., feretron
    kościół pw. św. Zygmunta, Słomczyn
    źródło: zbiory własne
  • św. ZYGMUNT: XIX w., feretron, kościół św. Zygmunta, Słomczyn; źródło: zbiory własneśw. ZYGMUNT
    XIX w., feretron
    kościół pw. św. Zygmunta, Słomczyn
    źródło: zbiory własne
  • św. ZYGMUNT: XIX w., feretron, kościół św. Zygmunta, Słomczyn; źródło: zbiory własneśw. ZYGMUNT
    XIX w., feretron
    kościół pw. św. Zygmunta, Słomczyn
    źródło: zbiory własne
  • św. ZYGMUNT: XIX w., feretron, kościół św. Zygmunta, Słomczyn; źródło: zbiory własneśw. ZYGMUNT
    XIX w., feretron
    kościół pw. św. Zygmunta, Słomczyn
    źródło: zbiory własne
LINK do Nu HTML Checker

pełna lista:

wyświetlKliknij by wyświetlić pełną listę

displayClick to display full list in English


Martyrologium duchowieństwa — Polska

XX w. (lata 1914 – 1989)

dane osobowe

wersja:

EnglishClick to display this bio in English

link to PERSONAL RECORD - ENGLISH VERSIONClick to display this bio in English
  • BORREL Jan (o. od Wcielenia), źródło: www.pijarzy.pl, zasoby własne; KLIKNIJ by POWIĘKSZYĆ i WYŚWIETLIĆ INFOBORREL Jan (o. od Wcielenia)
    źródło: www.pijarzy.pl
    zasoby własne
  • BORREL Jan (o. od Wcielenia), źródło: www.rp.pl, zasoby własne; KLIKNIJ by POWIĘKSZYĆ i WYŚWIETLIĆ INFOBORREL Jan (o. od Wcielenia)
    źródło: www.rp.pl
    zasoby własne

nazwisko

BORREL

inne wersje nazwiska

BORRELL

imiona

Jan

imiona zakonne

od Wcielenia

funkcja

ojciec zakonny

wyznanie

Kościół łaciński (rzymskokatolicki) RKwięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.09.21]

zakon

Zakon Kleryków Regularnych Ubogich Matki Bożej Szkół Pobożnych SPwięcej na
www.pijarzy.pl
[dostęp: 2012.12.28]

(i.e. Pijarzy, Zakon Szkół Pobożnych)

diecezja / prowincja

diecezja pińskawięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2013.05.19]

narodowość

hiszpańska

data i miejsce
śmierci

28.10.1943

Lubieszówdziś: grom. Lubieszów, rej. Kamień Koszyrski, obw. Wołyń, Ukraina
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31]

szczegóły śmierci

Po niemieckiej i rosyjskiej inwazji Polski w 09.1939 i rozpoczęciu II wojny światowej, w czasie okupacji rosyjskiej 1939‐1941, wyrzucony w 1940 wraz ze swoim proboszczem, o. Aleksandrem Zającem, i współbraćmi przez Rosjan z klasztoru.

Nękany podatkami.

Po rozpoczęciu okupacji niemieckiej w 1941, podczas ludobójstwa popełnionego przez Ukraińców, zwanego „wołyńskim”, i po zamordowaniu o. Zająca, jedyny kapłan w Lubieszowie.

W Wielkanoc 1943 pomagał mu ks. Józef Szostak z oddalonej o ok. 40 parafii Małe Hołuby.

Gdy ten 05.04.1943 odwożony był przez br. Piotra Mojisijanka, pijara, obaj zostali zamordowani przez Ukraińców z ludobójczej organizacji OUN/UPA.

24.10.1943 poszedł pomodlić się na grobie innego zamordowanego przez Ukraińców Polaka.

Stanął na minie podłożonej prawd. przez OUN/UPA.

Po czterech dniach zmarł.

Mszę św. pogrzebową odprawił ks. Wacław Chojecki, proboszcz z odległej o ok. 20 km parafii Czerwiszcze.

Gdy po pogrzebie odprowadzał go br. Dominik Kowalik, pijar, obaj — oraz furman — zostali zaatakowanie i nieludzko zamordowani przez ludobójców z OUN/UPA.

przyczyna śmierci

mord

sprawstwo

Ukraińcy

miejsca i wydarzenia

«Genocidium Atrox»Kliknij by przejść do opisu, GeneralgouvernementKliknij by przejść do opisu, Ribbentrop‐MołotowKliknij by przejść do opisu, Encykliki Piusa XIKliknij by przejść do opisu

data i miejsce
urodzenia

16.09.1867

San Esteban de Castellardziś: Castellar del Vallès, prow. Barcelona, wsp. aut. Katalonia, Hiszpania
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31]

śluby zakonne

27.08.1884 (czasowe)
30.07.1889 (wieczyste)

prezbiterat (święcenia)
ordynacja

1891 (kaplica klasztoru San Pedro de Cardeñawięcej na
es.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31]
)

szczegóły posługi

1934 – 1943

zakonnik i wikariusz parafii — Lubieszówdziś: grom. Lubieszów, rej. Kamień Koszyrski, obw. Wołyń, Ukraina
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31]
⋄ Kolegium, klasztor, Pijarzy SP ⋄ parafia RK pw. św. Jana Ewangelisty ⋄ dekanat RK Janów Poleskidziś: Janów, rej. Janów, obw. Brześć, Białoruś
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2022.07.16]
— także: do 1939 mistrz nowicjatu

1932 – 1934

zakonnik — Rakowicedziś: część Dzielnicy III Prądnik Czerwony i Dzielnicy XIV Czyżyny w Krakowie, pow. Kraków miasto, woj. małopolskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2022.12.21]
⋄ Zakład Naukowo–Wychowawczy, i.e. Prywatne Gimnazjum im. ks. Stanisława Konarskiego, Pijarzy SP

1927 – 1932

magister nowicjatu — Szczuczyntakże: Szczuczyn Litewski
dziś: rej. Szczuczyn, obw. Grodno, Białoruś

więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.12.19]
⋄ klasztor, Pijarzy SP — także: prefekt w Państwowym Seminarium Nauczycielskim Męskim, od 1929 nauczyciel j. angielskiego w zakonnej Prywatna Męska Średnia Szkoła Handlowa im. ks. Stanisława Konarskiego w Lidzie (ok. 50 km od Szczuczyna)

1925 – 1927

profesor — Rakowicedziś: część Dzielnicy III Prądnik Czerwony i Dzielnicy XIV Czyżyny w Krakowie, pow. Kraków miasto, woj. małopolskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2022.12.21]
⋄ Zakład Naukowo–Wychowawczy, i.e. Prywatne Gimnazjum im. ks. Stanisława Konarskiego, Pijarzy SP — także: magister nowicjatu

1903 – 1925

prowincjał — Prowincja Polska, Pijarzy SP — także: od 1913 delegat generalny Zakonu

1903 – 1925

rektor — Krakówdzielnica Stare Miasto
dziś: pow. Kraków miasto, woj. małopolskie, Polska

więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.12.18]
⋄ Studium Filozoficzno‐Teologiczne Zakonu Franciszkanów Konwentualnych, klasztor (przy kościele pw. Przemienienia Pańskiego), Pijarzy SP

1900 – 1903

profesor — Barcelonadziś: prow. Barcelona, wsp. aut. Katalonia, Hiszpania
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2022.12.21]
⋄ Kolegium (Pia Sarrià), Pijarzy SP — nauczyciel języków obcych; także: magister nowicjatu

ok. 1900

student — (terytorium Francji)dziś: Francja
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2023.04.10]

1891 – 1900

profesor — Castrillo del Valdziś: gm. Burgos, prow. Kastylia i León, Estonia
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31]
⋄ Studium Teologiczne, klasztor (w Cardeña), Pijarzy SP — wykładowca teologii dogmatycznej i moralnej, j. angielskiego i j. niemieckiego oraz geometrii

1889 – 1891

profesor — Barcelonadziś: prow. Barcelona, wsp. aut. Katalonia, Hiszpania
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2022.12.21]
⋄ Kolegium pw. św. Antoniego (hiszp. Pia Sant Antoni), Pijarzy SP — nauczyciel geografii i statystyki

student — Castrillo del Valdziś: gm. Burgos, prow. Kastylia i León, Estonia
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31]
⋄ Studium Teologiczne, klasztor (w Cardeña), Pijarzy SP

student — Leóndziś: prow. León, wsp. aut. Kastylia i León, Hiszpania
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2022.12.21]
⋄ Studium Filozoficzne, Pijarzy SP

01.10.1882

wstąpienie — Moiàdziś: prow. Barcelona, wsp. aut. Katalonia, Hiszpania
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2022.12.21]
⋄ klasztor, Pijarzy SP

tłumacz (z hiszpańskiego na polski)

inni związani
szczegółami śmierci

KOWALIKKliknij by wyświetlić biogram Franciszek (br. Dominik od św. Józefa Kalasancjusza), MOJSIJONEKKliknij by wyświetlić biogram Piotr (br. Piotr od Najświętszego Serca Pana Jezusa), SZOSTAKKliknij by wyświetlić biogram Józef, ZAJĄCKliknij by wyświetlić biogram Józef (o. Aleksander od św. Józefa), CZECHOWICZKliknij by wyświetlić biogram Józef (o. Kasjan), GANOKliknij by wyświetlić biogram Jadwiga (s. Maria Alojza), HŁADZIOKliknij by wyświetlić biogram Stefan (br. Sylwester), OSSAKOWSKAKliknij by wyświetlić biogram Maria (s. Andrzeja)

miejsca i wydarzenia
opisy

«Genocidium Atrox»: W latach 1939‐1947, szczególnie w latach 1943‐1944, niezależne jednostki ukraińskie, głównie przynależące do ludobójczych organizacji OUN (ramię polityczne) i UPA (ramię zbrojne), wspomagane przez ludność ukraińską, wymordowały — zazwyczaj w niezwykle brutalny sposób — na terenach Wołynia oraz sąsiadujących regionów Rzeczypospolitej, od 130,000 do 180,000 Polaków, ludności cywilnej, kobiet, dzieci, starszych, młodszych, mężczyzn. Konflikt polsko‐ukraiński, który otwarcie objawił się podczas i po zakończeniu I wojny światowej (w szczególności skutkując wojną polsko‐ukraińską lat 1918‐1919), który przetrwał, a nawet wzmocnił się podczas czasów II Rzeczpospolity, gdy zachodnia część Ukrainy wchodziła w skład państwa polskiego, wybuchł ponownie z momentem wybuchu II wojny światowej w 09.1939. Za czasów rosyjskiej okupacji 1939‐1941, gdy setki tysięcy Polaków zostało deportowanych w głąb Rosji, gdy dziesiątki tysięcy zostało zamordowanych (m.in. podczas tzw. zbrodni katyńskiej), miał jeszcze ograniczony zasięg, tym bardziej, że Ukraińcy, w szczególności nacjonaliści ukraińscy, również stali się obiektem prześladowań rosyjskich. Dopiero wybuch wojny niemiecko‐rosyjskiej 22.06.1941 i początek niemieckiej okupacji doprowadził do niezwykle krwawego konfliktu. Ukraińcy początkowo otwarcie wspierali Niemców (zakładając policję ukraińską,współuczestnicząc w zagładzie Żydów, wstępując do jednostek wojskowych walczących u boku Niemców). Później, wobec ambiwalentnej postawy Niemców, zaczęli się uniezależniać. I w 1943 jedna z jednostek ukraińskiej organizacji nacjonalistycznej OUN/UPA na Wołyniu doprowadziła do ludobójstwa miejscowej ludności polskiej. W ciągu paru tygodni zamordowano, przy biernej postawie Niemców, ponad 40 tys. Polaków. Strategię wołyńskiego OUN/UPA zaakceptowała i przyjęła cała organizacja i podobne akty ludobójstwa przeniosły się na tereny Małopolski Wschodniej, gdzie zamordowano ponad 20 tys. Polaków, napotykając jednakże na zbrojny opór ludności polskiej. Dalej na zachód, na terenie Chełmszczyzny, Rzeszowszczyzny, etc. ludobójstwo przekształciło się otwarty wręcz konflikt. Generalnie ludobójstwo dokonane przez ukraińskich nacjonalistów, współpracujących z niemieckimi siłami okupacyjnymi, na bezbronnych Polakach miało miejsce na całym terenie obecności ukraińskiej, zniszczono setki wiosek, mordując w wyrafinowany sposób wszystkich ich mieszkańców. W czasie tego holokaustu — znanego jako «Genocidium Atrox» (pl. „straszne ludobójstwo”) — zginęło ponad 200 kapłanów i sióstr zakonnych. Charakter i cel ludobójstwa może najlepiej oddaje pieśń śpiewana przez morderców: „Polaków wyrżniemy, Żydów wytniemy, wielką Ukrainę zdobyć musimy” (ukr. „Поляків виріжем, Євреїв видусим, велику Україну здобути мусим”). Ludobójstwo i konflikt, które doprowadziły do całkowitej eliminacji polskiej społeczności i polskiej kultury z Ukrainy, zakończyły się przymusowymi deportacji lat 1944‐1945 Polaków z terenów Ukrainy oraz części Ukraińców na Ukrainę, oraz „Akcją Wisła”, w trakcie której komunazistowskie siły kontrolowanych przez Rosjan polskich jednostek wysiedliły Ukraińców z terenów południowo‐wschodnich na zachód polskiej republiki prl. (więcej na: www.swzygmunt.knc.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2021.06.20]
)

Generalgouvernement: Po polskiej klęsce w kampanii 09.1939, będącej rezultatem paktu Ribbentrop‐Mołotow i stanowiącej pierwszy etap II wojny światowej, i rozpoczęciu w części Polski okupacji niemieckiej (w drugiej, wschodniej części Polski rozpoczęła się okupacja rosyjska), Niemcy podzielili okupowane polskie terytorium na pięć głównych rejonów. W dwóch z nich utworzyli nowe niemieckie prowincje, dwie wcielili do innych prowincji. Natomiast piąta część potraktowana została odrębnie, i w sensie politycznym odtwarzać miała niemiecki pomysł z 1915 (po klęsce Rosjan w bitwie pod Gorlicami w 05.1915 w czasie I wojny światowej) utworzenia polskiej enklawy w ramach Niemiec. Nielegalna w sensie prawa międzynarodowego, i.e. konwencji haskiej, i publicznego, zarządzana przez Niemców wedle odrębnych praw  — specjalnie ustanowionych dla polskich niem. Untermenschen (pl. podludzie) — do czasu ofensywy rosyjskiej w 1945 stanowiła niem. Großdeutschland (pl. Wielkie Niemcy). Do 31.07.1940 zwana formalnie niem. Generalgouvernement für die besetzten polnischen Gebiete (pl. Generalne Gubernatorstwo dla okupowanych ziem polskich) — później już tylko niem. Generalgouvernement (pl. Generalne Gubernatorstwo), tak jak w latach 1915‐1918. Od 07.1941, czyli po niemieckim ataku 22.06.1941 na uprzedniego sojusznika Rosjan, w jego skład wchodził też dystrykt Galicja, czyli polskie przedwojenne południowo–wschodnie województwa. Wobec Polaków i Żydów stosowano specjalne prawo karne, umożliwiające dowolne wymierzanie kary śmierci niezależnie od wieku „sprawcy”, sankcjonujące stosowanie odpowiedzialności zbiorowej. Po zakończeniu działań zbrojnych II wojny światowej rząd niem. Generalgouvernement uznano za organizację przestępczą, a jego przywódcę, gubernatora Hansa Franka, za zbrodniarza i stracono. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.12.04]
)

Ribbentrop‐Mołotow: Ludobójczy rosyjsko‐niemiecki pakt przyjaźni między przywódcą rosyjskim Józefem Stalinem i niemieckim Adolfem Hitlerem, podpisany 23.08.1939 w Moskwie przez ministrów spraw zagranicznych Rosji — Wiaczesława Mołotowa — i Niemiec — Joachima von Ribbentropa — który sankcjonował i był bezpośrednią przyczyną niemieckiego i rosyjskiego najazdu na Polskę i rozpoczęcia II wojny światowej w 09.1939. W sensie politycznym pakt był próbą przywrócenia status quo ante sprzed 1914, z jednym wyjątkiem, a mianowicie „handlową” wymianą tzw. „Królestwa Polskiego”, wchodzącego w 1914 w skład Imperium Rosyjskiego, na Galicję Wschodnią (dzisiejszą zachodnią Ukrainę), w 1914 należącą do Imperium Austro‐Węgierskiego. Galicję, ze Lwowem, mieli przejąć Rosjanie, „Królestwo Polskie” — pod nazwą Generalnego Gubernatorstwa — Niemcy. Wybuchła w rezultacie „wojna była jedną z największych w historii klęsk i dramatów ludzkości, bo dwie ateistyczne i antychrześcijańskie ideologie: narodowego i międzynarodowego socjalizmu, odrzuciły Boga i Jego piąte przykazanie Dekalogu: Nie zabijaj!” (abp Stanisław Gądecki, 01.09.2019). Ustalenia paktu — wsparte zdradą formalnych sojuszników Polski, Francji i Niemiec, które 12.09.1939 na wspólnej konferencji w Abbeville, zdecydowały o nieudzielaniu pomocy zaatakowanej Polsce i niepodejmowaniu działań zbrojnych wobec Niemiec (co było złamaniem zobowiązań traktatowych z Polską) — zostały sprecyzowane 28.09.1939 w traktacie „o granicach i przyjaźni Niemcy‐Rosja”, podpisanym przez tych samych zbrodniarzy. Jednym z jego ustaleń było podzielenie się strefami wpływów w środkowej i wschodniej Europie oraz IV rozbiór Polski. W jednym z tajnych aneksów zapisano: „Obie strony nie będą tolerować na swych terytoriach jakiejkolwiek polskiej propagandy, która dotyczy terytoriów drugiej strony. Będą one tłumić na swych terytoriach wszelkie zaczątki takiej propagandy i informować się wzajemnie w odniesieniu do odpowiednich środków w tym celu”. Skutkiem porozumień była seria spotkań między ludobójczymi organizacjami — niemieckim Gestapo i rosyjskim NKWD, na których dyskutowano koordynację wysiłków w celu eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych (w Niemczech zwane «Intelligenzaktion», w Rosji przyjęła formę zbrodni katyńskiej). Skutkiem porozumień była śmierć setek tysięcy polskiej inteligencji, w tym tysięcy przedstawianych kapłanów, i dziesiątków milionów zwykłych ludzi. Skutki tej rosyjsko‐niemieckiej umowy trwały do 1989, a i dziś są odczuwalne. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.09.30]
)

Encykliki Piusa XI: Wobec powstania w Europie dwóch systemów totalitarnych, które zdawały się ze sobą konkurować, acz więcej było między nimi podobieństw niż sprzeczności, papież Pius XI wydał w 03.1937 (w ciągu 5 dni) dwie encykliki. W wydanej 14.03.1938 „Mit brennender Sorge” (pl. „Z palącą troską”) potępił narodowy socjalizm panujący w Niemczech. Pisał: „Kto idąc za wierzeniami starogermańsko — przedchrześcijańskimi, na miejsce Boga osobowego stawia różne nieosobowe fatum, ten przeczy mądrości Bożej i Opatrzności […], kto wynosi ponad skalę wartości ziemskie: rasę albo naród, albo państwo, albo ustrój państwa, przedstawicieli władzy państwowej albo inne podstawowe wartości ludzkiej społeczności, […] i czyni z nich najwyższą normę wszelkich wartości, także religijnych, i oddaje się im bałwochwalczo, ten […] daleki jest od prawdziwej wiary w Boga i od światopoglądu odpowiadającego takiej wierze”. 19.03.1937 wydał „Divini Redemptoris” (pl. „Boski Odkupiciel”), w której poddał krytyce komunizm rosyjski, materializm dialektyczny i teorię walki klas. Pisał: „Komunizm pozbawia człowieka wolności, a więc duchowej podstawy wszelkich norm życiowych. Odbiera osobie ludzkiej całą jej godność i wszelkie moralne oparcie, z którego pomocą mogłaby się przeciwstawić naporowi ślepych namiętności […] To nowa ewangelia, którą bolszewicki i bezbożny komunizm głosi jako orędzie zbawienia i odkupienia ludzkości”… Pius XI domagał się poddania stanowionego prawa ludzkiego naturalnemu prawu Bożemu, zalecał wcielanie w życie ideału państwa i społeczeństwa chrześcijańskiego, i wzywał katolików do oporu. Dwa lata później narodowo socjalistyczne Niemcy i komunistyczna Rosja porozumiały się i wywołały II wojnę światową. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28]
, pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28]
)

źródła

osobowe:
www.duszki.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2012.11.23]
, www.rp.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2012.12.28]
, www.pijarzy.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.01.13]

bibliograficzne:
Słownik biograficzny duchowieństwa metropolii lwowskiej obrządku łacińskiego ofiar II wojny światowej 1939‐1945”, Maria Pawłowiczowa (red.), ks. Józef Krętosz (red.), Wydawnictwo Świętego Krzyża, Opole, 2007
pierwotnych (oryginalnych) zdjęć:
www.pijarzy.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.11.02]
, www.rp.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2021.12.19]

LIST do KUSTOSZA/ADMINISTRATORA

Jeśli na Pana/Pani urządzeniu działa klient programu pocztowego — taki jak Mozilla Thunderbird, Windows Mail czy Microsoft Outlook, opisanych m.in. WikipediiPatrz:
pl.wikipedia.org
 — proszę spróbować wybierając link poniżej:

LIST do KUSTOSZA/ADMINISTRATORAKliknij i spróbuj wywołać własnego klienta poczty E–majlowej

Jeśli natomiast Pan/Pani nie posiada takowego klienta na swoim urządzeniu lub powyższy link nie jest aktywny proszę wysłać Emajl do Kustosza/Administratora za pomocą używanego przez Pana/Panią konta — w stosowanym programie do wysyłania korespondencji — na poniższy adres:

ADRES EMAJL

jako temat podając:

MARTYROLOGIUM: BORREL Jan

Powrót do przeglądania życiorysu:

kliknij by powrócić do życiorysuKliknij by powrócić do życiorysu