funkcja

kapłan diecezjalny

wyznanie

Kościół łaciński (rzymsko-katolicki)
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2014.09.21]

diecezja / prowincja

diecezja żytomierska
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2014.11.14]

data i miejsce śmierci

1937

łagier BelBałtŁag
rep. Karelii, Rosja

alt. daty i miejsca śmierci

Sandarmoch
rep. Karelii, Rosja

szczegóły śmierci

W 1897 powołany do carskiego wojska rosyjskiego. Służył w indendenturze w Moskwie. Zdemobilizowany w 1906. W 07.1914, po rozpoczęciu I wojny światowej, ponownie powołany do wojska rosyjskiego. Służył w oddziale sanitarnym w Kijowie. Później skierowany na front północno–zachodni. Od 10.1915 ponownie w oddziale sanitarnym w Kijowie. Od 05.1917 szef polowej apteki na froncie rumuńskim. Od 06.1918 starszy farmaceuta medycznego magazynu wojskowego w Kijowie. Następnie posługiwał w różnych armiach okupujących Odessę i Kijów, jako specjalista medyczny. Zdemobilizowany z bolszewickiej armii w 1923, w randze porucznika. Potajemnie wyświęcony na na kapłana/prezbitera Kościoła Katolickiego w 1928. Aresztowany przez Rosjan 25.05.1929 (14.06.1929). Przetrzymywany w więzieniu w Kijowie. Oskarżony o „działalność kontrrewolucyjną”. 26.02.1930 sądzony w grupowym procesie katolików Ukrainy i skazany przez zbrodniczy rosyjski sąd kapturowy Kolegium OGPU na 3 lata niewolniczej pracy przymusowej. Przetrzymywany w jednym z obozów Gułag. W 1932 zwolniony. Powrócił do parafii Machnówka. 22.08.1935 aresztowany ponownie. Oskarżony o członkostwo „kontrewolucyjnej organizacji Polska Organizacja Wojskowa POW (tajnej organizacji polskiej istniejącej w latach I wojny światowej 1914‑8)”. 31.12.1935 skazany na 6 lat niewolniczej pracy przymusowej. Zesłany do obozu koncentracyjnego BelBałtŁag, gdzie zginął.

przyczyna śmierci

mord

sprawstwo

Rosjanie

data i miejsce urodzenia

21.11.1875

Kłopoty-Patry
pow. Siemiatycze, woj. podlaskie, Polska

prezbiterat (święcenia)/
ordynacja

04.12.1928 (Sankt Petersburg)

szczegóły posługi

1933–1934 — duszpasterz {parafia: Machnówka, pw. św. Jana Nepomucena; dek.: Berdyczów}
1929 — administrator {parafia: Pohrebyszcze, pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny; dek.: Berdyczów}
1925–1928 — student {Kijów, Seminarium Duchowne diecezji żytomierskiej — konspiracyjne}, prowadzone przez administratorów apostolskich: ks. Teofila Skalskiego, a potem ks. Kazimierza Naskręckiego
od 1924 — kierownik {Kijów, apteka}
1914 — {dyplomowany farmaceuta}
do 1914 — student {Kijów, farmacja, Imperatorski Uniwersytet im. św. Włodzimierza}
1908/9–1914 — {subiekt w aptece w Kijowie}
1907–1908 — {subiekt w aptece w Moskwie}
1897–1906 — żołnierz {Armia Rosyjska}
1897 — {kandydat do zakonu franciszkańskiego}

inni związani szczegółami śmierci

BLECHMAN Bolesław, GRZEGORZEWSKI Stanisław, KOWALSKI Józef, LUBOWSKI Bronisław, MARECKI Brunon, MARKUSZEW, PIETKIEWICZ Józef, ROSZKIEWICZ Bolesław

miejsca zagłady
obozy (+ nr więźnia)

Sandarmoch: Była strzelnica rosyjskiego obozu koncentracyjnego niewolniczej pracy przymusowej BelBałtŁag — k. wsi Powieniec nad jez. Onega, ok. 19 km od Niedźwiedziej Góry (Miedwieżjegorsk), w republice Karelia, gdzie znajdowało się kierownictwo rosyjskiego obozu koncentracyjnego niewolniczej pracy przymusowej BelBałtŁag — miejsce zbiorowych egzekucji, przeprowadzonych od 11.08.1937 do 27.11.1938, ponad 9,500 osób 58 narodowości, w tym wielu Polaków, głównie więźniów BelBałtŁagu, obozu koncentracyjnego dla budowniczych kanału Białomorsko–Bałtyckiego, oraz ok. 1,111 więźniów oddalonych o ok. 250 km obozów na Wyspach Sołowieckich na Morzu Białym. Co najmniej 32 kapłanów, w tym 12 Polaków i 11 Niemców, wśród nich jednego biskupa, w dniach 27.10–04.11.1937 zamordowano tam strzałami w tył głowy. Ich szczątki odkryto w 1997 — na powierzchni ok. 10 hektarów znaleziono 236 jam grobowych. (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2019.02.02], sand.mapofmemory.org [dostęp: 2019.02.02])

Sądowy mord 09.10.1937: 09.10.1937 tzw. „Trojka NKWD” — kapturowy, ludobójczy rosyjski sąd z Sankt Petersburga — skazała na śmierć jednym wyrokiem 1,116 więźniów obozu koncentracyjnego na Wyspach Sołowieckich na śmierć. Znane są nazwiska 1,111 ofiar zamordowanych w Sandarmoch oraz trzech zbrodniczych „sędziów”. Wiadomo też, że 25.11.1937 podobny sąd kapturowy „Trojka NKWD” skazał kilkoro pozostałych na Wyspach Sołowieckich kapłanów na śmierć. Wszyscy zostali wywiezieni w 12.1937 w kierunku Sankt Petersburga i zamordowani prawd. w obozie SwirŁag (albo w Sankt Petersburgu). (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2016.03.14])

Ludobójstwo rosyjskie 11.08.1937: 11.08.1937 rosyjski przywódca Józef Stalin nakazał, a szef NKWD Nikołaj Jeżow podpisał, rozkaz nr 00485 o przeprowadzeniu tzw. „operacji polskiej”. Na śmierć skazano 139,835 Polaków żyjących w Rosji. Zamordowano 111,091. 28,744 skazano na pobyt w obozach koncentracyjnych — łagrach Gułag. Razem jednak deportowano ponad 100 tys. Polaków, głównie do Kazachstanu, na Syberię, w rejony Charkowa i Dniepropetrowska. (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2016.03.14])

Wielka Czystka 1937: Więzionych w obozach koncentracyjnych na Wyspach Sołowieckich, wyspie Anzer czy obozie koncentracyjnym BelBałtŁag polskich kapłanów Rosjanie latem 1937 przenieśli do więziennych cel (część w Sankt Petersburgu). Następnie w kilku odrębnych, kapturowych, bandyckich procesach prowadzonych przez tzw. „Trojkę NKWD” (m.in. 09.10.1937, 25.11.1937) wszystkich skazali na karę śmierci i zamordowali w zbiorowych mordach. Strzałami w tył głowy pozbawiono ich życia albo w więzieniu w Sankt Petersburgu, albo bezpośrednio na miejscach pochówku, m.in. w Sandarmoch, czy Lewaszowskim Pustkowiu k. Leningradu, gdzie ich ciała wrzucono do zbiorowych dołów. Innych kapłanów aresztowany w miejscach, gdzie posługali, a następnie mordowano w okolicznych centralach NKWD (np. w Mińsku na Białorusi), po równie ludobójczych procesach przeprowadzanych przez wspomniany sąd kapturowy „Trojka NKWD”.

BelBałtŁag: Białomorsko–Bałtycki — rosyjski obóz koncentracyjny i niewolniczej pracy przymusowej (w ramach Gułagu), nad Morzem Białym, z centralą w Miedwieżjegorsku. Więżniów wykorzystywano do budowy kanału Białomorskiego. Do 25,000 z nich zginęło. (więcej na: www.gulagmuseum.org [dostęp: 2014.05.09], en.wikipedia.org [dostęp: 2014.05.09])

Gułag: Sieć rosyjskich obozów koncentracyjnych niewolniczej pracy przymusowej. Jednorazowo przetrzymywano w nich do 12 mln więźniów, z których miliony zginęły. (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2014.05.09])

Proces 26.02.1930: Grupowy proces, w ramach szeregu procesów polskich kapłanów z Ukrainy, który miał miejsce 26.02.1930 przed tzw. „Trojką NKWD”, rosyjskim zbrodniczym sądem kapturowym, który miał miejsce w Kijowie. Obejmował m.in. kilku kleryków „nielegalnego” seminarium duchownego w Kijowie, których głównie skazano na zesłanie na Północne Terytoria (Syberia) Rosji.

Kijów (Łukianiwska): Rosyjskie więzienie polityczne w Kijowie, prowadzone przez zbrodnicze NKWD. (więcej na: en.wikipedia.org [dostęp: 2014.09.21])

źródła

osobowe:
biographies.library.nd.edu [dostęp: 2014.12.20]
bibliograficzne:
„Losy duchowieństwa katolickiego w ZSSR 1917‑1939. Martyrologium”, Roman Dzwonkowski, SAC, wyd. Towarzystwo Naukowe KUL, 2003, Lublin
oryginalnych zdjęć:
www.russiacristiana.org [dostęp: 2014.12.20], ipn.gov.pl [dostęp: 2019.02.02]