funkcja

kapłan diecezjalny

wyznanie

Kościół łaciński (rzymskokatolicki) RKwięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.09.21]

diecezja / prowincja

diecezja chełmińskawięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2012.11.23]
ordynariat polowy Wojska Polskiegowięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.12.20]

akademickie wyróżnienia

magister świętej teologii

data i miejsce
śmierci

15.10.1939

Skarszewydziś: gm. Skarszewy, pow. Starogard Gdański, woj. pomorskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31]

alt. daty i miejsca
śmierci

15.10.1939, 11.1939

Wielka Piaśnicapot. Piaśnica
dziś: gm. Puck, pow. Puck, woj. pomorskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.10.09]

szczegóły śmierci

alt. szczegóły śmierci

przyczyna śmierci

zbiorowy mord

sprawstwo

Niemcy

miejsca i wydarzenia

SkarszewyKliknij by przejść do opisu, PiaśnicaKliknij by przejść do opisu, WejherowoKliknij by przejść do opisu, «Intelligenzaktion»Kliknij by przejść do opisu, Reichsgau Danzig‐WestpreußenKliknij by przejść do opisu, Encykliki Piusa XIKliknij by przejść do opisu, Encykliki Piusa XIKliknij by przejść do opisu

data i miejsce
urodzenia

29.01.1908

Nowe Miasto Lubawskiedziś: gm. Nowe Miasto Lubawskie miasto, pow. Nowe Miasto Lubawskie, woj. warmińsko‐mazurskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31]

alt. daty i miejsca
urodzenia

28.01.1908

prezbiterat (święcenia)
ordynacja

20.12.1930 (katedra pelplińskawięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.11.14])

szczegóły posługi

inni związani
szczegółami śmierci

DUNAJSKIKliknij by wyświetlić biogram Maksymilian, KAJUTKliknij by wyświetlić biogram Jan, KINKAKliknij by wyświetlić biogram Walerian, KŁOSKliknij by wyświetlić biogram Antoni, MAŁACHOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Paweł, RESZKAKliknij by wyświetlić biogram Bonifacy, RUCHNIEWICZKliknij by wyświetlić biogram Hugon Józef, SITKIEWICZKliknij by wyświetlić biogram Bronisław, SZUCAKliknij by wyświetlić biogram Brunon Paweł, JANKKliknij by wyświetlić biogram Leon, LIPSKIKliknij by wyświetlić biogram Franciszek, ŚPICAKliknij by wyświetlić biogram Walter Jan, WRÓBLEWSKIKliknij by wyświetlić biogram Alojzy Stanisław, ŁOBOCKIKliknij by wyświetlić biogram Józef Jan

miejsca i wydarzenia
opisy

Skarszewy: W lasach wokół Skarszew (m.in. w lesie Mestwinowo) w 10‐11.1939 Niemcy — prawd. jednostka Einsatzkommando EK 16 — wymordowali co najmniej 400 mieszkańców Skarszew i okolic, w masowych egzekucjach — jako część «Intelligenzaktion» skierowanej przeciwko polskim warstwom przywódczym. W egzekucjach brali też udział członkowie ludobójczej niemieckiej organizacji Volksdeutscher Selbstschutz (pl. Samoobrona) oraz funkcjonariusze SS i niemieckiej policji. Żołdacy Wehrmachtu zabezpieczali niekiedy miejsca kaźni. Zimą 1944, gdy do Pomorza zbliżali się tryumfujący Rosjanie, Niemcy wykopali i spalili zwłoki pochowane w niektórych zbiorowych mogiłach. Udało się ekshumować tylko ok. 340 ciał ofiar niemieckiego terroru. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2021.12.19])

Piaśnica: W lasach piaśnickich, ok. 1 km od centrum wsi Wielka Piaśnica w pobliżu Wejherowa na Pomorzu, w ramach niem. «Intelligenzaktion», od 10.1939 do 04.1940 Niemcy zamordowali, w masowych egzekucjach, 12,000‐14,000 Polaków z Pomorza Gdańskiego, w większości polskiej inteligencji. Ludobójstwa dokonywały jednostki SS (m.in. z oddziału Wachsturmbann „Eimann”) z pomocą członków paramilitarnej organizacji Volksdeutscher Selbstschutz, zdradzieckich obywateli Polski niemieckiego pochodzenia. Mordowano aresztowane osoby, które znalazły się na wcześniej przygotowanej w Niemczech tzw. niem. „Sonderfahndungsbuch Polen” — imiennej liście proskrypcyjnej „wrogów Rzeszy”. Ofiary dowożono zazwyczaj pociągami do Wejherowa, w doczepionych do zwykłego pojazdu kursowego zamkniętych wagonach. Tam wagony odczepiano i ofiary, po brutalnej selekcji z rodzielaniem rodzin i dzieci, ładowany na samochody ciężarowe i autobusy. Na miejscu czekały na nich doły, wykopywane wcześniej najpierw przez lokalnych niemieckich rolników, a później przez Polaków‐więźniów z obozu niem. Neufahrwasser w Gdańsku, zwanych niem. „Himmelfahrtskommando” (pl. „Komando Wniebowstąpienia”), których po jakimś czasie mordowano i sprowadzano nowych. Ofiary musiały się rozebrać do bielizny, a następnie w grupach po 5‐6 osób były mordowane strzałem w tył głowy, w pozycji stojącej lub klęczącej nad wykopanym dołem. Ranni byli dobijani — niektórzy ciosami kolb karabinowych. Groby zakopywano, a w 1940 zasadzono na nich sadzonki drzew i krzewów. W 1944, wobec zbliżającej się klęski wojennej Niemcy zmusili polskich więźniów z obozu koncentracyjneg KL Stutthof do rozkopania grobów i spalenia zwłok, po czym więźniów zamordowali. Piaśnica określana jest jako „pomorski Katyń” lub „Kaszubska Golgota”. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2021.12.19])

Wejherowo: Areszt śledczy zarządzany przez Niemców. W 1939 miejsce masowych mordów Polaków i ostatecznej selecji przed wywiezieniem do Piaśnicy, miejsca mordów Polaków w ramach «Intelligenzaktion» — akcji eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych Pomorza. (więcej na: www.sw.gov.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.08.17])

«Intelligenzaktion»: (pl. „akcja inteligencja”) — niemiecki program eksterminacji polskiej elity, głównie inteligencji, przeprowadzony od początku okupacji w 09.1939 do 04.1940, głównie na terenach przyłączonych bezpośrednio do Niemiec, ale także na terenie tzw. Generalnego Gubernatorstwa, gdzie nosił miano «AB‐aktion». W pierwszej fazie, tuż po rozpoczęciu okupacji niemieckiej, realizowany pod nazwą niem. Unternehmen „Tannenberg” (pl. „operacja Tannenberg”) — w oparciu o opracowane przez jednostkę Zentralstelle II/P (Polen) niemieckiego Głównego Urzędu SD listy proskrypcyjne Polaków (niem. Sonderfahndungsbuch Polen), uznawanych za szczególnie niebezpiecznych dla III Rzeszy. Znalazły się na niej nazwiska 61,000 Polaków. Razem w trakcie tego ludobójstwa planowo i metodycznie zamordowano ok. 50 tys. nauczycieli, księży, przedstawicieli ziemiaństwa, wolnych zawodów, działaczy społecznych i politycznych oraz emerytowanych wojskowych. Kolejnych 50 tys. zesłano do obozów koncentracyjnych, gdzie przeżył tylko znikomy procent. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.10.04])

Reichsgau Danzig‐Westpreußen: Po polskiej klęsce w kampanii 09.1939, będącej rezultatem paktu Ribbentrop‐Mołotow i stanowiącej pierwszy etap II wojny światowej, i rozpoczęciu w części Polski okupacji niemieckiej (w drugiej, wschodniej części Polski rozpoczęła się okupacja rosyjska), Niemcy podzielili okupowane polskie terytorium na pięć głównych obszarów (i kilka mniejszych). Największy przekształcili w niem. Generalgouvernement (pl. Generalne Gubernatorstwo), przeznaczone wyłącznie dla Polaków i Żydów i stanowiące część tzw. niem. Großdeutschland (pl. Wielkie Niemcy). Dwa przyłączyli do już istniejących niemieckich prowincji. Z dwóch utworzyli odrębne nowe prowincje. Jednym z nich było Pomorze Nadwiślańskie, już 08.10.1939, dekretem przywódcy niemieckiego Adolfa Hitlera wcielone do Niemiec (formalnie zaczął obowiązywać 26.10.1939), a 02.11.1939 przekształcone w prowincję niem. Reichsgau Danzig‐Westpreußen (pl. Okręg Rzeszy Gdańsk‐Prusy Zachodnie), w której obowiązywać miało prawo państwa niemieckiego. Główną osią polityki nowej prowincji, której obszar Niemcy uznali za niem. „Ursprünglich Deutsche” (pl. „rdzennie niemieckie”), mimo iż ok. 85% jej mieszkańców stanowili Polacy, było niem. „Entpolonisierung” (pl. „odpolszczenie”), czyli przymusowa germanizacja. Ok. 60,000 Polaków zamordowano w 1939‐1940, w ramach niem. „Intelligenzaktion”, i.e. eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych, w ok. 432 miejscach skrytobójczych mordów — w tym ok. 220 polskich kapłanów katolickich. Drugie tyle zesłano do niemieckich obozów koncentracyjnych, skąd wróciło niewielu (aresztowano ponad 300 kapłanów, z których w obozach koncentracyjnych zginęło ok. 130). Wysiedlono ok. 124,000‐170,000, przy czym ok. 90,000 do niem. Generalgouvernement. Masowo zmuszano Polaków do podpisywania niemieckiej listy narodowościowej niem. Deutsche Volksliste (pl. folkslista) DVL. Dzieci polskie mogły się uczyć tylko po niemiecku. Zakazano używania języka polskiego podczas katolickich Mszy św., a także podczas spowiedzi. Konfiskowane polskie majątki ziemskie. By jeszcze bardziej ograniczyć liczbę ludności polskiej wysyłano Polaków na roboty przymusowe w głąb Niemiec. Pozostałych Polaków traktowano jako nisko wykwalifikowaną siłę roboczą, izolowano od Niemców i ściśle kontrolowano — legalnie spotykać mogli się najwyżej we trzech lub we troje, nawet we własnych mieszkaniach. Wielu wcielono do niemieckiej armii Wehrmacht. Po zakończeniu działań zbrojnych II wojny światowej nadzorca tej prowincji, niem. Reichsstatthalter (pl. Namiestnik Rzeszy) i niem. Gauleiter (pl. naczelnik okręgu) niemieckiej partii narodowo–socjalistycznej, Albert Maria Forster, został stracony. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2024.06.24])

Encykliki Piusa XI: Wobec powstania w Europie dwóch systemów totalitarnych, które zdawały się ze sobą konkurować, acz więcej było między nimi podobieństw niż sprzeczności, papież Pius XI wydał w 03.1937 (w ciągu 5 dni) dwie encykliki. W wydanej 14.03.1938 „Mit brennender Sorge” (pl. „Z palącą troską”) potępił narodowy socjalizm panujący w Niemczech. Pisał: „Kto idąc za wierzeniami starogermańsko — przedchrześcijańskimi, na miejsce Boga osobowego stawia różne nieosobowe fatum, ten przeczy mądrości Bożej i Opatrzności […], kto wynosi ponad skalę wartości ziemskie: rasę albo naród, albo państwo, albo ustrój państwa, przedstawicieli władzy państwowej albo inne podstawowe wartości ludzkiej społeczności, […] i czyni z nich najwyższą normę wszelkich wartości, także religijnych, i oddaje się im bałwochwalczo, ten […] daleki jest od prawdziwej wiary w Boga i od światopoglądu odpowiadającego takiej wierze”. 19.03.1937 wydał „Divini Redemptoris” (pl. „Boski Odkupiciel”), w której poddał krytyce komunizm rosyjski, materializm dialektyczny i teorię walki klas. Pisał: „Komunizm pozbawia człowieka wolności, a więc duchowej podstawy wszelkich norm życiowych. Odbiera osobie ludzkiej całą jej godność i wszelkie moralne oparcie, z którego pomocą mogłaby się przeciwstawić naporowi ślepych namiętności […] To nowa ewangelia, którą bolszewicki i bezbożny komunizm głosi jako orędzie zbawienia i odkupienia ludzkości”… Pius XI domagał się poddania stanowionego prawa ludzkiego naturalnemu prawu Bożemu, zalecał wcielanie w życie ideału państwa i społeczeństwa chrześcijańskiego, i wzywał katolików do oporu. Dwa lata później narodowo socjalistyczne Niemcy i komunistyczna Rosja porozumiały się i wywołały II wojnę światową. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28], pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28])

Encykliki Piusa XI: Wobec powstania w Europie dwóch systemów totalitarnych, które zdawały się ze sobą konkurować, acz więcej było między nimi podobieństw niż sprzeczności, papież Pius XI wydał w 03.1937 (w ciągu 5 dni) dwie encykliki. W wydanej 14.03.1938 „Mit brennender Sorge” (pl. „Z palącą troską”) potępił narodowy socjalizm panujący w Niemczech. Pisał: „Kto idąc za wierzeniami starogermańsko — przedchrześcijańskimi, na miejsce Boga osobowego stawia różne nieosobowe fatum, ten przeczy mądrości Bożej i Opatrzności […], kto wynosi ponad skalę wartości ziemskie: rasę albo naród, albo państwo, albo ustrój państwa, przedstawicieli władzy państwowej albo inne podstawowe wartości ludzkiej społeczności, […] i czyni z nich najwyższą normę wszelkich wartości, także religijnych, i oddaje się im bałwochwalczo, ten […] daleki jest od prawdziwej wiary w Boga i od światopoglądu odpowiadającego takiej wierze”. 19.03.1937 wydał „Divini Redemptoris” (pl. „Boski Odkupiciel”), w której poddał krytyce komunizm rosyjski, materializm dialektyczny i teorię walki klas. Pisał: „Komunizm pozbawia człowieka wolności, a więc duchowej podstawy wszelkich norm życiowych. Odbiera osobie ludzkiej całą jej godność i wszelkie moralne oparcie, z którego pomocą mogłaby się przeciwstawić naporowi ślepych namiętności […] To nowa ewangelia, którą bolszewicki i bezbożny komunizm głosi jako orędzie zbawienia i odkupienia ludzkości”… Pius XI domagał się poddania stanowionego prawa ludzkiego naturalnemu prawu Bożemu, zalecał wcielanie w życie ideału państwa i społeczeństwa chrześcijańskiego, i wzywał katolików do oporu. Dwa lata później narodowo socjalistyczne Niemcy i komunistyczna Rosja porozumiały się i wywołały II wojnę światową. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28], pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28])

źródła

osobowe:
www.sanktuarium.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.01.13], picasaweb.google.comKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.01.13], archiwum-ordynariat.wp.mil.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2021.12.19], biblioteka.wejherowo.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.05.19]
bibliograficzne:
„Martyrologium polskiego duchowieństwa rzymskokatolickiego pod okupacją hitlerowską w latach 1939‐1945”, Wiktor Jacewicz, Jan Woś, tom I‐V, Akademia Teologii Katolickiej, 1977‐1981
„Słownik biograficzny kapłanów wyświęconych w latach 1921‐1945 pracujących w diecezji chełmińskiej”, ks. prof. Anastazy Nadolny, wyd. Bernardinum 2021
pierwotnych (oryginalnych) zdjęć:
www.panoramio.comKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.10.31], plus.google.comKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.03.21], biblioteka.wejherowo.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.05.19]