Rzymskokatolicka Parafia
pw. św. Zygmunta
05-507 Słomczyn
ul. Wiślana 85
dekanat konstanciński
archidiecezja warszawska
pełna lista:
wyświetlKliknij by wyświetlić pełną listę
przeszukujKliknij by wyświetlić listę z selekcją kategorii
displayClick to display full list in English
searchClick to display selectable list in English
Martyrologium duchowieństwa — Polska
XX w. (lata 1914 – 1989)
dane osobowe
nazwisko
TOMIAK
imiona
Józef
funkcja
kapłan diecezjalny
wyznanie
Kościół łaciński (rzymskokatolicki) RKwięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.09.21]
diecezja / prowincja
archidiecezja gnieźnieńska i poznańska (aeque principaliter)więcej na
www.archpoznan.pl
[dostęp: 2012.11.23]
ordynariat polowy Wojska Polskiego RKwięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.12.20]
honorowe wyróżnienia
Srebrny „Krzyż Zasługi”więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.12.19]
4 × „Krzyż Walecznych”więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.12.19]
data i miejsce
śmierci
08.08.1942
KL Dachauobóz koncentracyjny
dziś: Dachau, rej. Górna Bawaria, kraj Bawaria, Niemcy
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2016.05.30]
alt. daty i miejsca
śmierci
09.08.1942
szczegóły śmierci
W czasie pobierania nauk w niem. Königliches Gymnasium (pl. Królewskie Gimnazjum) w Międzyrzeczu członek tajnego Koła Towarzystwa Tomasza Zana.
W 1915 powołany do Armii Cesarstwa Niemieckiego. Prawd. od początku posługiwał w niem. 89. Infanterie–Division (89. Dywizja Piechoty), noszącej tę nazwę od 08.1915, sformowanej w 11.1914 Poznaniu jako niem. Division Westernhagen (pl. Dywizja Westernhagena), od nazwiska dowódcy. W 1915 Dywizja walczyła na froncie wschodnim, biorąc udział w walkach wypierania Rosjan na wschód — po tryumfie Państw Centralnych (Niemiec i Austro–Węgier) w bitwie pod Gorlicami 02‐05.05.1918. Brała udział w bitwach pod Warszawą w 08.1915, nad Niemnem 19.08‐08.09.1915, pod Wilnem 09.09‐02.10.1915. Następnie od 26.11.1915 zaczęła bronić osiągniętej linii na wysokości rzeki Berezyna na północnym wschodzie Białorusi. W którymś momencie tej kampanii został jej kapelanem i sanitariuszem.
27.08.1916 Rumunia wypowiedziała wojnę Państwom Centralnym i zaatakowała Transylwanię, stanowiącą część Cesarstwa Austro–Węgierskiego. Wówczas jego dywizja został przerzucona na front rumuński. Wzięła udział w zmaganiach, w trakcie których w 11.09.1916‐08.01.1917 armia rumuńska została wypchnięta w kierunku Mołdawii — poczynając od bitwy pod Nagyszeben, poprzez Fogarasz, starcia w górach Perșani, pod Braszowem 07‐09.10.1916, o przejścia górskie k. Predeal, nad rzekami Jałomica i Buzău, nad rzeką Rymnik, po bitwę nad rzeką Putną i ustalenie frontu nad rzekami Putna i Seret. Tam też wzięła udział w największej bitwie na froncie rumuńskim, pod Mărășești 06‐10.08.1917, w trakcie której wojskom Państw Centralnych nie udało się przełamać linii frontu, bronionej przez Rumunów i wspierających ich Rosjan. W bitwie, w której brało udział razem ok. 500,000 żołnierzy straty obu strony wyniosły ok. 120,000 zabitych i rannych.
10.12.1917 podpisano rozejm w Fokszanach. Dwa dni przedtem wszelako dostał się do niewoli rumuńskiej. Prawd. na wiosnę 1918 został zwolniony. Nastąpiło to prawd. po podpisaniu 03.03.1918 traktatu pokojowego w Brześciu między Państwami Centralnymi a Rosją bolszewicką — bolszewicy przejęli władzę w Rosji w 11.1918 w drodze puczu, sponsorowanego przez Niemców. Dla Rumunii oznaczało to de facto okrążenie przez Państwa Centralne i zmusiło ją do podpisania 07.05.1918 traktatu w Bukareszcie, który kończył udział Rumunii w wojnie. Być może wówczas, być może trochę wcześniej, a być może dopiero ok. 02.11.1918, gdy jego Dywizja wycofała się z Rumunii, powrócił do swej diecezji.
Po abdykacji 09.11.1918 niemieckiego cesarza Wilhelma II Hohenzollerna; po podpisaniu 11.11.1918 przez Aliantów i Niemców, w wagonie sztabowym w Compiègne, w kwaterze marszałka Francji Ferdynanda Focha, rozejmu i zawieszenia broni — co oznaczało de facto zakończenie I wojny światowej; a także po przekazaniu 11.11.1918 przez Radę Regencyjną — działającą na terenie okupowanego przez Państwa Centralne (Niemcy i Austro–Węgry) tzw. niem. Königreich Polen (pl. Królestwo Polskie) — zwierzchniej władzy nad wojskiem brygadierowi Józefowi Piłsudskiemu oraz zamianowaniu go naczelnym dowódcą wojsk polskich, co oznaczało de facto odrodzenie państwa polskiego, obejmującego aliści tylko obszar niem. Königreich Polen, czyli polskie terytorium do 1915 znajdujące się pod zaborem rosyjskim, i nie obejmującego ziem zaboru pruskiego; Wielkopolska — jako pruska niem. Provinz Posen (pl. Prowincja Poznańska) — nadal formalnie pozostawała częścią państwa niemieckiego. Wziął wówczas udział w Powstaniu Wielkopolskim 1918‐1919, które wybuchło 27.12.1918 Poznaniu. Powstanie zakończyło się 16.02.1919 rozejmem w Trewirze, wymuszonym przez zwycięskie państwa Ententy, mocą którego polska powstańcza Armia Wielkopolska została uznana za wojsko sprzymierzone i wyznaczono granicę, której przekraczania „zabroniono wojskom niemieckim”, pozostawiając dużą część Wielkopolski poza ich wpływem. Dopiero jednak traktat wersalski, zawarty 28.06.1919, przyznał Wielkopolskę Polsce. Częścią Polski formalnie stała się 10.01.1920, po ratyfikacjach traktatu przez wszystkie strony.
Jeszcze przed podpisaniem traktatu wersalskiego prawd. został formalnie — ok. 01.05.1919 — kapelanem Armii Wielkopolskiej. Wyznaczono mu 3. Pułk Artylerii Polowej Wielkopolskiej, który powołany do życia został rozkazem z 16.05.1919, a sformowany z kilku mniejszych dywizjonów powstańczych, w tym jednego z dywizjonów 1. pułku artylerii lekkiej. Na front Litewsko–Białoruski L‐B wojny polsko–rosyjskiej 1919‐1921 Pułk wyjechał w 08.1919.
03‐04.08.1919 dotarł do stacji Radoszkowicze, ok. 35 km na północ od Mińska. 08.08.1919 wziął udział w ataku i zdobyciu Mińska. Po forsownym marszu na południe, rozpoczętym 10.08.1919, wziął udział bitwie o Bobrujsk 28.08‐03.09.1919, zdobywając to miasto. Polska ofensywa 06‐12.1919 doprowadziła do oparcia polsko–rosyjskiego frontu L‐B o rzeki Berezyna i Dźwina na północy. Pułk bronił linii rzeki Berezyny w okolicy Bobrujska, acz niektóre oddziały brały udział nawet w okolicy Połocka nad Dźwiną. I to wówczas nad Berezynę dotarł 1. Pułk Strzelców Wielkopolskich, do tej pory biorący udział w wojnie polsko–ukraińskiej 1918‐1919. W którymś momencie został kapelanem tego Pułku. Być może stało się to w 01.1920, po wejściu w życie traktatu wersalskiego, gdy oba pułki stały się formalnie jednostkami Wojska Polskiego i zmieniły nazwy: 1. Pułk Artylerii Wielkopolskiej na 14. Wielkopolski Pułk Artylerii Lekkiej, a 1. Pułk Strzelców Wielkopolskich na 55. Poznański Pułk Piechoty. Na wiosnę miała miejsce bodajże pierwsza większa próba rosyjskiej ofensywy. Oba pułki wzięły udział 09‐22.04.1920 w bitwie pod Szaciłkami, gdzie znajdował się strategiczny most nad Berezyną. W późniejszym wniosku o Krzyż walecznych tak opisano jego postawę: na wypad, organizowany przez pułk 17‐18.04.1920 z Szaciłek do oddalonej o ok. 10 km wsi Borowiki „wybrał się z własnej inicjatywy […] i w najcięższych walkach, jakie wywiązały się przy zdobywaniu baterji pod Borowikami, znajdował się w linji przedniej, spowiadając rannych i błogosławiąc idących w bój. Wytrwawszy w największym natężeniu ognia, zachowaniem się swym i dodawaniem otuchy uspokajająco wpływał na otoczenie, co przy ogólnym naprężeniu nerwów było nadzwyczaj dodatnim objawem”. Polacy utrzymali swe pozycje. Po rozpoczęciu 04.07.1920 wielkiej rosyjskiej ofensywy na północy pod dowództwem gen. Michała Tuchaczewskiego jego Pułk — już wówczas 55. Pułk Piechoty — zaczął od 09.07.1920 wycofywać się na zachód. W nieustannych starciach z nacierających Rosjanami, przez m.in. Berezę Kartuską, próbę obrony linii Bugu, oparł się dopiero 14.08.1920 na linii Wisły, we wsi Gołąb k. Dęblina. Stamtąd 16.08.1920 ruszyła polska kontrofensywa znad Wieprza, część zwycięskiej, decydującej Bitwy Warszawskiej (zwanej „Cudem nad Wisłą”). Wszystkie polskie oddziały wycofujące się znad Berezyny uderzyły spod Dęblina na północ, przecinając rosyjski front północny na pół. Jego Pułk maszerował na Kołbiel i 14 km dalej na Mińsk Mazowiecki. Tak opisano jego postawę: „17.08.1920 […] został na skraju Kołbiela przy rannych […] Z zachodu tymczasem nadciągała brygada bolszewicka, starająca się wykorzystać lukę […] Choć doskonale zdawał sobie […] sprawę z grożącego mu niebezpieczeństwa […], zachował żelazny spokój wraz z równowagą i nie opuścił rannych, starając się przyjść im z jak największą pomocą. Mimo iż nieprzyjaciel był już o 300 metrów od miasta, a plac opatrunkowy, na którym znajdował się […] był pod silnym obstrzałem, wytrwał on spokojnie na stanowisku aż do chwili, kiedy nadciągnąć zdążyła jeszcze 7 komp. i stawiła kres posuwania się nieprzyjaciela” (Ibid.). Zaczął się pościg za Rosjanami. Część wypchnięto do niemieckich Prusk, gdzie ich internowano; większość uciekała na wschód. Pułk gonił Rosjan biorąc udział m.in. bitwach w okolicy Brześcia nad Bugiem, w tym pod Żabinką, a następnie pod Kobryniem, stanowiących część wielkiej bitwy nad Niemnem 20‐26.09.1920. W nieustannych bojach wzdłuż drogi na Mińsk dotarł 11.10.1920 do Kojdanowa, ok. 35 od Mińska. Tam „Spieszył on niejednokrotnie do linji przednich wśród morderczego ognia, jakim ostrzeliwał stale nieprzyjaciel zapole nasze, by nieść tam rannym pomoc […] Nie zaprzestawał ani na chwilę swej zbożnej pracy, dopóki nie ucichła zupełnie krwawa walka. Spokojem swym i zaparciem się siebie bardzo dodatnio oddziaływał na zachowanie się żołnierzy” (Ibid.). 14.10.1920 Pułk wkroczył znów do Mińska, by następnego dnia, 15.10.1920 zakończyć działania wojenne, w związku z podpisanym w Rydze rozejmem.
24.12.1920 Pułk powrócił do Wielkopolski, do Krotoszyna.
W czasie pokoju, od 1921, kapelan służby czynnej Wojska Polskiego.
Prawd. w 08.1939 mianowany dziekanem Służby Duszpasterskiej Rzymskokatolickiej przy Dowództwie Okręgu Korpusu Nr VII Poznań i jednocześnie szefem Służby Duszpasterskiej Rzymskokatolickiej przy Armii „Poznań”.
I z tą ostatnią funkcją oraz sztabem Armii „Poznań” związały się jego losy podczas pierwszych miesięcy II wojny światowej. Armia „Poznań” rozpoczęła mobilizację w 08.1939, a jej dowódca, gen. Tadeusz Kutrzeba, w rejon mobilizacji — do Gniezna — przybył wraz ze swym sztabem 29.08.1939. Wojna wybuchła po niemieckim ataku 01.09.1939 na Polskę (Rosjanie zaatakowali Polskę 17 dni później). W związku z tym, że niemiecki atak w zasadzie ominął Wielkopolskę — główne siły niemieckie zaatakowały od północy i południa dalej na wschód, omijając Armię „Poznań”, najbardziej na zachód wysuniętą część polskich sił zbrojnych — Armia „Poznań” od 05.09.1939 zaczęła wycofywać się w kierunku Warszawy bez podejmowania walki. Podjęła je dopiero 09.09.1939, rozpoczynając z inicjatywy gen. Kutrzeby i za zgodą naczelnego dowództwa działania zbrojne, którze przeksztaciły się największą bitwę kampanii wrześniowej 1939, zwaną bitwą nad Bzurą. W wyniku przegranej bitwy — zginęło ok. 15,000 polskich żołnierzy, w tym 3 generałów (niemieckie straty były ok. połowy mniejsze) — gen. Kutrzeba rozwiązał 21.09.1939 Armię „Poznań”. Następnego dnia ze sztabem zdołał przedostać się do okrążonej już Warszawy.
W ostatnich dniach oblężenia Warszawy posługiwał w jednym z warszawskich szpitali polowych.
29.09.1939 ujęty przez Niemców w Warszawie, po kapitulacji stolicy.
Początkowo prawd. traktowany na równi z kadrą oficerską, w tym członkami sztabu byłej Armii „Poznań”. Przewieziony został do jenieckiego obozu oficerskiego Oflag VII A Murnau (prawd. poprzez jenieckie obozy oficerskie Oflag X B Nienburg i Oflag XVIII C Spittal an der Drau).
Stamtąd w 12.1939 przetransportowany do obozu jenieckiego Oflag IX C Rotenburg an der Fulda — tam pełnił funkcję dziekana grupy kapelanów przetrzymywanych w obozie i m.in. prowadził rozmowy z niemiecką komendą obozu.
Następnie 18.04.1940, z pogwałceniem konwencji genewskiej z 27.07.1929, jako jeniec wojskowy przesłany do obozu koncentracyjnego KL Buchenwald, gdzie niewolniczo pracował w kamieniołomach.
W końcu 06‐07.07.1942 przetransportowany do obozu koncentracyjnego KL Dachau, gdzie zginął: zachorował na krwawą biegunkę i ropowicę i w „szpitalu” obozowym prawd. zamordowany zastrzykiem z fenolu.
alt. szczegóły śmierci
Według niektórych źródeł do niewoli rumuńskiej dostał się 08.12.1918, a zwolniony został wiosną 1919. Wydaje się to mało prawdopodobne, z trzech powodów. Po pierwsze byłoby to już po powrocie jego Dywizji do Niemiec. Po wtóre byłoby to już po zakończeniu I wojny światowej 11.11.1918. Po trzecie nie mógłby wziąć udział w Powstaniu Wielkopolskim, o którym niektóre źródła świadczą.
numery obozowe
31235Kliknij by wyświetlić stronę źródłową (KL DachauKliknij by przejść do opisu), 2185Kliknij by wyświetlić stronę źródłową (KL BuchenwaldKliknij by przejść do opisu)
przyczyna śmierci
mord
sprawstwo
Niemcy
miejsca i wydarzenia
KL DachauKliknij by przejść do opisu, KL BuchenwaldKliknij by przejść do opisu, Oflag IX C Rotenburg an der FuldaKliknij by przejść do opisu, Oflag VII A MurnauKliknij by przejść do opisu, Oflag XVIII C Spittal an der DrauKliknij by przejść do opisu, Oflag X B NienburgKliknij by przejść do opisu, Ribbentrop‐MołotowKliknij by przejść do opisu, Encykliki Piusa XIKliknij by przejść do opisu, Wojna polsko‐rosyjska 1919‐1921Kliknij by przejść do opisu, Towarzystwa Tomasza ZanaKliknij by przejść do opisu
data i miejsce
urodzenia
09.03.1890
Wolsztyndziś: gm. Wolsztyn, pow. Wolsztyn, woj. wielkopolskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.12.19]
alt. daty i miejsca
urodzenia
19.03.1890
prezbiterat (święcenia)
ordynacja
19.12.1914 (katedra gnieźnieńskawięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.11.14])
szczegóły posługi
1939
proboszcz wojskowy RK — Dowództwo Okręgu Korpusu DOK Nr VII Poznań, Wojsko Polskie — p.o. („ad interim”) dziekana; nominowany prawd. w 08.1939
02.05.1936 – 1939
proboszcz wojskowy RK — Warszawadziś: pow. Warszawa miasto, woj. mazowieckie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.12.19] ⋄ Dowództwo Okręgu Korpusu DOK Nr I Warszawa, Wojsko Polskie ⋄ parafia wojskowa RK — szef duszpasterstwa Okręgu; awansowany na proboszcza duchowieństwa wojskowego wyznania rzymskokatolickiego ze starszeństwem z 01.01.1936, w randze podpułkownika
01.09.1929 – 1936
starszy kapelan wojskowy RK — Poznańdziś: pow. Poznań miasto, woj. wielkopolskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31] ⋄ Okręg Korpusu OK Nr VII Poznań, Wojsko Polskie ⋄ parafia wojskowa RK pw. św. Józefa Oblubieńca Najświętszej Maryi Panny — zastępca dziekana Okręgu; także: administrator parafii wojskowej
31.03.1925 – 1929
starszy kapelan wojskowy RK — Poznańdziś: pow. Poznań miasto, woj. wielkopolskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31] ⋄ wojskowy Rejon Duszpasterstwa RK, Okręg Korpusu OK Nr VII Poznań, Wojsko Polskie ⋄ parafia wojskowa RK pw. św. Józefa Oblubieńca Najświętszej Maryi Panny — kierownik rejonu duszpasterstwa; także: ok. 1929 kapelan garnizonu „Poznań”
ok. 1921 – 1925
starszy kapelan wojskowy RK — Gnieznodziś: gm. Gniezno miasto, pow. Gniezno, woj. wielkopolskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31] ⋄ wojskowy Rejon Duszpasterstwa RK, Okręg Korpusu OK Nr VII Poznań, Wojsko Polskie ⋄ parafia wojskowa RK pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika — kierownik rejonu duszpasterstwa; dekretem Naczelnika Państwa z 03.05.1922, zatwierdzony ze starszeństwem z 01.06.1919 i 25. lokatą wśród starszych kapelanów wojskowych wyznania rzymskokatolickiego, w randze majora; dekretem L. 3448 Naczelnego Wodza z 16.12.1921, zweryfikowany ze starszeństwem z 01.04.1920 i 28. lokatą wśród starszych kapelanów wojskowych wyznania rzymskokatolickiego, w randze majora; rezydent przy kościele pw. Trójcy Świętej; także: w 1921 prowadzący kursy dla analfabetów, wykładowca historii i literatury polskiej
1920 – ok. 1921
kapelan wojskowy RK — 55. Poznański Pułk Piechoty, 14. Wielkopolska Dywizja Piechoty, Wojsko Polskie — formalnie do Wojska Polskiego przyjęty jako kapelan dekretem L. 2238 Naczelnego Wodza z 30.07.1920
1919 – 1920
kapelan wojskowy RK — 3. Pułk Artylerii Polowej Wielkopolskiej, Armia Wielkopolska (i.e. Siły Zbrojne Polskie w byłym zaborze pruskim), Wojsko Polskie
1915 – 1918
kapelan wojskowy RK — niem. 89. Infanterie–Division (89. Dywizja Piechoty), Armia Cesarstwa Niemieckiego
1915
wikariusz — Winna Góradziś: gm. Środa Wielkopolska, pow. Środa Wielkopolska, woj. wielkopolskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2022.02.03] ⋄ parafia RK pw. św. Michała Archanioła ⋄ dekanat RK Miłosławdziś: gm. Miłosław, pow. Września, woj. wielkopolskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.07.18]
1915
wikariusz — Słupiadziś: gm. Stęszew, pow. Poznań, woj. wielkopolskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31] ⋄ parafia RK pw. Wszystkich Świętych ⋄ dekanat RK Stęszewdziś: gm. Stęszew, pow. Stęszew, woj. wielkopolskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.06.20]
do 1915
student — Gnieznodziś: gm. Gniezno miasto, pow. Gniezno, woj. wielkopolskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31] ⋄ filozofia i teologia, Arcybiskupie Duchowne Seminarium Praktyczne (łac. Seminarium Clericorum Practicum)
od 1910
student — Poznańdziś: pow. Poznań miasto, woj. wielkopolskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31] ⋄ filozofia i teologia, Arcybiskupie Seminarium Duchowne (Collegium Leoninum)
inni związani
szczegółami śmierci
BELONKliknij by wyświetlić biogram Zdzisław Antoni, BRYDACKIKliknij by wyświetlić biogram Ludwik, DACHTERAKliknij by wyświetlić biogram Franciszek, DRWALKliknij by wyświetlić biogram Franciszek, FRANCUZKliknij by wyświetlić biogram Jan, GÓRALIKKliknij by wyświetlić biogram Jan, JĘDRYSIKKliknij by wyświetlić biogram Seweryn (o. Wincenty), KLARZAKKliknij by wyświetlić biogram Józef, KRYŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Adolf, LISSOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Czesław Józef, MICHUŁKAKliknij by wyświetlić biogram Jan, MIEGOŃKliknij by wyświetlić biogram Władysław, STOPCZAKKliknij by wyświetlić biogram Marian, SYPERKliknij by wyświetlić biogram Stanisław, SZABELSKIKliknij by wyświetlić biogram Edward, ŚWIDEREKKliknij by wyświetlić biogram Władysław, TRUSSKliknij by wyświetlić biogram Bolesław Cyriak, ZAKRZEWSKIKliknij by wyświetlić biogram Jan, ZIEMIAŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Michał Urban, ZIĘBAKliknij by wyświetlić biogram Wojciech
miejsca i wydarzenia
opisy
KL Dachau: KL Dachau w niemieckiej Bawarii, założony w 1933, stał się głównym niemieckim niem. Konzentrationslager (pl. obóz koncentracyjny) KL dla księży katolickich w czasie II wojny światowej: 09.11.1940 Reichsführer‐SS Heinrich Himmler, szef SS, Gestapo i niemieckiej policji, w wyniku interwencji Watykanu, podjął decyzję o przeniesieniu wszystkich duchownych przetrzymywanych w różnych obozach koncentracyjnych do obozu KL Dachau. Pierwsze większe transporty miały miejsce 08.12.1940. W KL Dachau Niemcy więzili ok. 3,000 kapłanów, w tym ok. 1,800 polskich. Kapłanów zmuszano do niewolniczej pracy na tzw. „Plantagach” — niem. „Die Plantage”, największym w Europie, zarządzanym przez ludobójcze SS ogrodzie ziołowym, składającym się z wielu szklarni, budynków laboratoryjnych i ziemi ornej, gdzie prowadzono eksperymenty z noymi lekami naturalnymi — przez wiele godzin, bez przerw, bez ochronnych ubrań, bez pożywienia. Pracowali przy budowach, m.in. krematorium. W barakach więziennych panował głód, szczególnie w latach 1941‐1942, zimą przejmujące zimno a latem nieznośny upał. Więźniowie zapadali na choroby, w szczególności gruźlicę. Na wielu przeprowadzano zbrodnicze „eksperymenty medyczne” — in 11.1942 ok. 20 kapłanów otrzymało zastrzyki z flegmony; od 07.1920 do 05.1944 ok. 120 poddanych zostało eksperymentom malarycznym. Ponad 750 polskich duchownych zostało przez Niemców zamordowanych, w tym wielu zagazowanych w ośrodku eutanacyjnym Scholoss Hartheim w Austrii. System obozów KL Dachau w szczytowym momencie miał ok. 100 podobozów niewolniczej pracy przymusowej — w południowych Niemczech i Austrii. Udokumentowanych zostało ok. 32,000 przypadków śmierci w obozie, tysiące zginęło bez śladu. W momencie oswobodzenia 29.04.1945 przez wojska USA ok. 10,000 na 30,000 więźniów było chorych… (więcej na: www.kz-gedenkstaette-dachau.deKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.08.10], pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2016.05.30])
KL Buchenwald: W niemieckim niem. Konzentrationslager (pl. obóz koncentracyjny) KL Buchenwald, założonym w 1937 i funkcjonującym do 1945, Niemcy przetrzymywali ok. 238,380 więźniów, z których zamordowali ok. 56,000, w tym tysiące Polaków. Na więźniach prowadzono badania pseudonaukowe, na potrzeby firm Behring‐Werke z Marburga i Instytutu Roberta Kocha z Berlina. Więźniowie niewolniczo pracowali m.in. na potrzeby spółek Gustloff z Weimaru oraz Fritz‐Sauckel produkujących sprzęt zbrojeniowy. Na rzecz Erla‐Maschinenwerk GmbH w Lipsku, Junkers w Schönebeck (samoloty) i Rautal w Wernigerode Niemcy utworzyli specjalne podobozy. W 1945 było ich ponad 100. Do KL Buchenwald początkowo należał też podobóz KL Dora, a od 08.1944 również i podobozy KL Ravensbrück. 08.04.1945 polski więzień, Gwidon Damazyn, na potajemnie przez siebie zrobionym nadajniku krótkofalowym wysłał, wraz z rosyjskim więźniem, informację w świat — do nadciągających Aliantów — z prośbą o pomoc. Usłyszano go i otrzymał odpowiedź: „KL Bu. Trzymajcie się. Nadciągamy z pomocą. Żołnierze Trzeciej Armii” (amerykańskiej). Trzy dni później obóz został wyzwolony. (więcej na: www.buchenwald.deKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.08.10], pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2012.11.23])
Oflag IX C Rotenburg an der Fulda: Niemiecki oficerski obóz jeniecki w Rotenburg an der Fulda w Hesji. Tu w 12.1939 Niemcy zgromadzili ok. 60‐70 polskich księży katolickich, w większości kapelanów wojskowych, zatrzymanych przez Niemców w 09.1939, po niemieckim ataku na Polskę. W związku z planowanym atakiem na Francję wszystkich — z pogwałceniem konwencji genewskiej z 27.07.1929 — przetransportowano 18.04.1940 do obozu koncentracyjnego KL Buchenwald. Od 06.1940 niem. Zweiglager (pl. podobóz) obozu jenieckiego Oflag IX A/H Spangenberg, odtąd zwany Oflag IX A/Z. (więcej na: en.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.08.17])
Oflag VII A Murnau: Niemiecki obóz jeniecki dla oficerów polskich w Murnau am Staffelsee w Bawarii, założony w 09.1939 (pierwszych jeńców przywieziono 06.10.1939). Przetrzymywano w nim do 5,457 (w tym 5,114 Polaków, a wśród nich co najmniej 31 generałów) jeńców. Obóz założono w zbudowanych w 1939 koszarach — przeznaczonych na ok. 600 żołnierzy — niewykończonych w zasadzie do końca funkcjonowania obozu. W miarę powiększania się stanów liczebnych w obozie na pomieszczenia dostosowano strychy i piwnice w budynkach mieszkalnych oraz garaże. Obóz wyzwolony został 29.04.1945 przez oddział wojsk amerykańskich. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.10.05])
Oflag XVIII C Spittal an der Drau: Od 11.11.1939 do 05.1940, po rozpoczęciu II wojny światowej, w byłych wojskowych barakach k. miejscowości Spittal an der Drau, nad Drawą, w austriackiej Karyntii, Niemcy przetrzymywali ok. 891 polskich oficerów, głównie biorących udział m.in. w obronie Warszawy i Wybrzeża, internowanych w 09.1939, przeniesionych z Oflagu X B Nienburg. 30‐31.05.1940 jeńców przewieziono do Oflagu II C Woldenberg. Od 02.07.1940 przetrzywano w nim francuskich oficerów internowanych podczas inwazji Francji, łącznie 1,272. W 01.1941 jeńców francuskich przeniesiono do innych obozów. (więcej na: www.cmjw.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2024.12.13])
Oflag X B Nienburg: Od 09.1939 do 05.1940, po rozpoczęciu II wojny światowej, w wojskowych barakach niem. Mudra‐Kaserne (pl. baraki Mudra) k. miejscowości Nienburg (Weser) w Dolnej Saksonii, Niemcy przetrzymywali ok. 1,000 polskich oficerów, głównie Armii „Poznań” i Armii „Pomorze” Polskiego Wojska, internowanych w 09.1939. W 03.1940 rozpoczęły się transporty oficerów do innego obozu jenieckiego Oflag X A Itzehoe. W tym czasie tuż obok rozpoczęła się budowa nowego obozu. Od 05.1940 przetrzywano w nim francuskich oficerów internowanych podczas inwazji Francji. Obóz wyzwolili 09.04.1945 Brytyjczycy. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.08.17])
Ribbentrop‐Mołotow: Ludobójczy rosyjsko‐niemiecki pakt przyjaźni między przywódcą rosyjskim Józefem Stalinem i niemieckim Adolfem Hitlerem, podpisany 23.08.1939 w Moskwie przez ministrów spraw zagranicznych Rosji — Wiaczesława Mołotowa — i Niemiec — Joachima von Ribbentropa — który sankcjonował i był bezpośrednią przyczyną niemieckiego i rosyjskiego najazdu na Polskę i rozpoczęcia II wojny światowej w 09.1939. W sensie politycznym pakt był próbą przywrócenia status quo ante sprzed 1914, z jednym wyjątkiem, a mianowicie „handlową” wymianą tzw. „Królestwa Polskiego”, wchodzącego w 1914 w skład Imperium Rosyjskiego, na Galicję Wschodnią (dzisiejszą zachodnią Ukrainę), w 1914 należącą do Imperium Austro‐Węgierskiego. Galicję, ze Lwowem, mieli przejąć Rosjanie, „Królestwo Polskie” — pod nazwą Generalnego Gubernatorstwa — Niemcy. Wybuchła w rezultacie „wojna była jedną z największych w historii klęsk i dramatów ludzkości, bo dwie ateistyczne i antychrześcijańskie ideologie: narodowego i międzynarodowego socjalizmu, odrzuciły Boga i Jego piąte przykazanie Dekalogu: Nie zabijaj!” (abp Stanisław Gądecki, 01.09.2019). Ustalenia paktu — wsparte zdradą formalnych sojuszników Polski, Francji i Niemiec, które 12.09.1939 na wspólnej konferencji w Abbeville, zdecydowały o nieudzielaniu pomocy zaatakowanej Polsce i niepodejmowaniu działań zbrojnych wobec Niemiec (co było złamaniem zobowiązań traktatowych z Polską) — zostały sprecyzowane 28.09.1939 w traktacie „o granicach i przyjaźni Niemcy‐Rosja”, podpisanym przez tych samych zbrodniarzy. Jednym z jego ustaleń było podzielenie się strefami wpływów w środkowej i wschodniej Europie oraz IV rozbiór Polski. W jednym z tajnych aneksów zapisano: „Obie strony nie będą tolerować na swych terytoriach jakiejkolwiek polskiej propagandy, która dotyczy terytoriów drugiej strony. Będą one tłumić na swych terytoriach wszelkie zaczątki takiej propagandy i informować się wzajemnie w odniesieniu do odpowiednich środków w tym celu”. Skutkiem porozumień była seria spotkań między ludobójczymi organizacjami — niemieckim Gestapo i rosyjskim NKWD, na których dyskutowano koordynację wysiłków w celu eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych (w Niemczech zwane «Intelligenzaktion», w Rosji przyjęła formę zbrodni katyńskiej). Skutkiem porozumień była śmierć setek tysięcy polskiej inteligencji, w tym tysięcy przedstawianych kapłanów, i dziesiątków milionów zwykłych ludzi. Skutki tej rosyjsko‐niemieckiej umowy trwały do 1989, a i dziś są odczuwalne. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.09.30])
Encykliki Piusa XI: Wobec powstania w Europie dwóch systemów totalitarnych, które zdawały się ze sobą konkurować, acz więcej było między nimi podobieństw niż sprzeczności, papież Pius XI wydał w 03.1937 (w ciągu 5 dni) dwie encykliki. W wydanej 14.03.1938 „Mit brennender Sorge” (pl. „Z palącą troską”) potępił narodowy socjalizm panujący w Niemczech. Pisał: „Kto idąc za wierzeniami starogermańsko — przedchrześcijańskimi, na miejsce Boga osobowego stawia różne nieosobowe fatum, ten przeczy mądrości Bożej i Opatrzności […], kto wynosi ponad skalę wartości ziemskie: rasę albo naród, albo państwo, albo ustrój państwa, przedstawicieli władzy państwowej albo inne podstawowe wartości ludzkiej społeczności, […] i czyni z nich najwyższą normę wszelkich wartości, także religijnych, i oddaje się im bałwochwalczo, ten […] daleki jest od prawdziwej wiary w Boga i od światopoglądu odpowiadającego takiej wierze”. 19.03.1937 wydał „Divini Redemptoris” (pl. „Boski Odkupiciel”), w której poddał krytyce komunizm rosyjski, materializm dialektyczny i teorię walki klas. Pisał: „Komunizm pozbawia człowieka wolności, a więc duchowej podstawy wszelkich norm życiowych. Odbiera osobie ludzkiej całą jej godność i wszelkie moralne oparcie, z którego pomocą mogłaby się przeciwstawić naporowi ślepych namiętności […] To nowa ewangelia, którą bolszewicki i bezbożny komunizm głosi jako orędzie zbawienia i odkupienia ludzkości”… Pius XI domagał się poddania stanowionego prawa ludzkiego naturalnemu prawu Bożemu, zalecał wcielanie w życie ideału państwa i społeczeństwa chrześcijańskiego, i wzywał katolików do oporu. Dwa lata później narodowo socjalistyczne Niemcy i komunistyczna Rosja porozumiały się i wywołały II wojnę światową. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28], pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28])
Wojna polsko‐rosyjska 1919‐1921: Wojna o niepodległość i granice Rzeczpospolitej. Polska odzyskała niepodległość w 1918, ale o granice musiała walczyć z dawnymi potęgami imperialnymi, w szczególności z Rosją. Rosja planowała wzniecenie rewolucji bolszewickiej w krajach zachodu Europy, co stało się przyczyną rozpętania przez nią w 1920 wojny przeciw Polsce. Pokonana został w bitwie warszawskiej, zwanej „cudem nad Wisłą” (jednej z 10 najważniejszych bitew w historii świata, według niektórych historyków), w 08.1920, dzięki której Polska odzyskała część ziem utraconych w ramach rozbiorów Polski w XVIII w., a Europa ocalona została przed ludobójczym komunizmem. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.12.20])
Towarzystwa Tomasza Zana: Tajne związki polskiej młodzieży, mające na celu samokształcenie i samowychowanie w duchu patriotycznym, w buncie przeciw germanizacji i cenzurze kultury polskiej, działające głównie wśród szkół średnich — gimnazjów — głównie w Wielkopolsce, a później na Śląsku. Pierwsze powstały w 1817. W 1897 odbył się zjazd w Bydgoszczy, który wypracował zasady działalności konspiracyjnej. Na innym zjeździe w Poznaniu powołano „Czerwoną Różę”, nadrzędną organizację dla wszystkich kół gimnazjalnych i koordynującą ich pracę. W 1900 „Czerwona Róża” skupiła organizacje Filomatów z Pomorza. Po procesie toruńskim w 1901 organizacji Filomatów z Pomorza w 1903 Niemcy wytoczyli proces 24 członkom Towarzystwa Filomatów i Filaretów z Gniezna. 21 z uczniów skazanych zostało na kary od nagany do 6 tygodni więzienia. Najbardziej dotkliwe były karty relegacji ze szkół z zakazem kontynuacji nauczania w szkołach średnich i wyższych Prus. Mimo represji Towarzystwo działało do 1918 i odzyskania przez Polskę niepodległości. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2021.12.19])
źródła
osobowe:
www.bohaterowie1939.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2016.08.14], arolsen-archives.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2019.10.13], ordynariat.wp.mil.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2024.12.13], www.ipgs.usKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2012.11.23]
pierwotnych (oryginalnych) zdjęć:
audiovis.nac.gov.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2016.08.14], ordynariat.wp.mil.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2024.12.13], www.facebook.comKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2016.08.14], www.wtg-gniazdo.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2012.12.28], doi.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2021.10.09], www.wtg-gniazdo.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2012.12.28], hinterstacheldraht.jimdo.comKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2016.03.14], www.powiatwolsztyn.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.01.06], www.katedrapolowa.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.01.16]
LIST do KUSTOSZA/ADMINISTRATORA
Jeśli na Pana/Pani urządzeniu działa klient programu pocztowego — taki jak Mozilla Thunderbird, Windows Mail czy Microsoft Outlook, opisanych m.in. w WikipediiPatrz:
pl.wikipedia.org — proszę spróbować wybierając link poniżej:
LIST do KUSTOSZA/ADMINISTRATORAKliknij i spróbuj wywołać własnego klienta poczty E–majlowej
Jeśli natomiast Pan/Pani nie posiada takowego klienta na swoim urządzeniu lub powyższy link nie jest aktywny proszę wysłać Emajl do Kustosza/Administratora za pomocą używanego przez Pana/Panią konta — w stosowanym programie do wysyłania korespondencji — na poniższy adres:
jako temat podając:
MARTYROLOGIUM: TOMIAK Józef
Powrót do przeglądania życiorysu:
Kliknij by powrócić do życiorysu