funkcja

kapłan diecezjalny

wyznanie

Kościół łaciński (rzymskokatolicki) RKwięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.09.21]

diecezja / prowincja

diecezja przemyskawięcej na
www.przemyska.pl
[dostęp: 2013.02.15]
ordynariat polowy Wojska Polskiegowięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.12.20]

honorowe wyróżnienia

„Krzyż Walecznych”więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.12.19]

data i miejsce
śmierci

07.09.1942

KL Dachauobóz koncentracyjny
dziś: Dachau, rej. Górna Bawaria, kraj Bawaria, Niemcy
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2016.05.30]

szczegóły śmierci

numery obozowe

31222Kliknij by wyświetlić stronę źródłową (KL DachauKliknij by przejść do opisu), 1984Kliknij by wyświetlić stronę źródłową (KL BuchenwaldKliknij by przejść do opisu)

przyczyna śmierci

eksterminacja: wycieńczenie i głód

sprawstwo

Niemcy

miejsca i wydarzenia

KL DachauKliknij by przejść do opisu, KL BuchenwaldKliknij by przejść do opisu, Oflag IX C Rotenburg an der FuldaKliknij by przejść do opisu, Ribbentrop‐MołotowKliknij by przejść do opisu, Encykliki Piusa XIKliknij by przejść do opisu, Wojna polsko‐rosyjska 1919‐1921Kliknij by przejść do opisu, Wojna polsko‐ukraińska 1918‐1919Kliknij by przejść do opisu

data i miejsce
urodzenia

31.05.1892

Chłopydziś: Peremożne, grom. Komarno miasto, rej. Lwów, obw. Lwów, Ukraina
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.10.09]

prezbiterat (święcenia)
ordynacja

06.05.1917 (katedra przemyskawięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.11.14])

szczegóły posługi

inni związani
szczegółami śmierci

BELONKliknij by wyświetlić biogram Zdzisław Antoni, BRYDACKIKliknij by wyświetlić biogram Ludwik, DACHTERAKliknij by wyświetlić biogram Franciszek, DRWALKliknij by wyświetlić biogram Franciszek, FRANCUZKliknij by wyświetlić biogram Jan, GÓRALIKKliknij by wyświetlić biogram Jan, JĘDRYSIKKliknij by wyświetlić biogram Seweryn (o. Wincenty), KLARZAKKliknij by wyświetlić biogram Józef, KRYŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Adolf, LISSOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Czesław Józef, MIEGOŃKliknij by wyświetlić biogram Władysław, STOPCZAKKliknij by wyświetlić biogram Marian, SYPERKliknij by wyświetlić biogram Stanisław, SZABELSKIKliknij by wyświetlić biogram Edward, ŚWIDEREKKliknij by wyświetlić biogram Władysław, TOMIAKKliknij by wyświetlić biogram Józef, TRUSSKliknij by wyświetlić biogram Bolesław Cyriak, ZAKRZEWSKIKliknij by wyświetlić biogram Jan, ZIEMIAŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Michał Urban, ZIĘBAKliknij by wyświetlić biogram Wojciech

miejsca i wydarzenia
opisy

KL Dachau: KL Dachau w niemieckiej Bawarii, założony w 1933, stał się głównym niemieckim niem. Konzentrationslager (pl. obóz koncentracyjny) KL dla księży katolickich w czasie II wojny światowej: 09.11.1940 Reichsführer‐SS Heinrich Himmler, szef SS, Gestapo i niemieckiej policji, w wyniku interwencji Watykanu, podjął decyzję o przeniesieniu wszystkich duchownych przetrzymywanych w różnych obozach koncentracyjnych do obozu KL Dachau. Pierwsze większe transporty miały miejsce 08.12.1940. W KL Dachau Niemcy więzili ok. 3,000 kapłanów, w tym ok. 1,800 polskich. Kapłanów zmuszano do niewolniczej pracy na tzw. „Plantagach” — niem. „Die Plantage”, największym w Europie, zarządzanym przez ludobójcze SS ogrodzie ziołowym, składającym się z wielu szklarni, budynków laboratoryjnych i ziemi ornej, gdzie prowadzono eksperymenty z noymi lekami naturalnymi — przez wiele godzin, bez przerw, bez ochronnych ubrań, bez pożywienia. Pracowali przy budowach, m.in. krematorium. W barakach więziennych panował głód, szczególnie w latach 1941‐1942, zimą przejmujące zimno a latem nieznośny upał. Więźniowie zapadali na choroby, w szczególności gruźlicę. Na wielu przeprowadzano zbrodnicze „eksperymenty medyczne” — in 11.1942 ok. 20 kapłanów otrzymało zastrzyki z flegmony; od 07.1920 do 05.1944 ok. 120 poddanych zostało eksperymentom malarycznym. Ponad 750 polskich duchownych zostało przez Niemców zamordowanych, w tym wielu zagazowanych w ośrodku eutanacyjnym Scholoss Hartheim w Austrii. System obozów KL Dachau w szczytowym momencie miał ok. 100 podobozów niewolniczej pracy przymusowej — w południowych Niemczech i Austrii. Udokumentowanych zostało ok. 32,000 przypadków śmierci w obozie, tysiące zginęło bez śladu. W momencie oswobodzenia 29.04.1945 przez wojska USA ok. 10,000 na 30,000 więźniów było chorych… (więcej na: www.kz-gedenkstaette-dachau.deKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.08.10], pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2016.05.30])

KL Buchenwald: W niemieckim niem. Konzentrationslager (pl. obóz koncentracyjny) KL Buchenwald, założonym w 1937 i funkcjonującym do 1945, Niemcy przetrzymywali ok. 238,380 więźniów, z których zamordowali ok. 56,000, w tym tysiące Polaków. Na więźniach prowadzono badania pseudonaukowe, na potrzeby firm Behring‐Werke z Marburga i Instytutu Roberta Kocha z Berlina. Więźniowie niewolniczo pracowali m.in. na potrzeby spółek Gustloff z Weimaru oraz Fritz‐Sauckel produkujących sprzęt zbrojeniowy. Na rzecz Erla‐Maschinenwerk GmbH w Lipsku, Junkers w Schönebeck (samoloty) i Rautal w Wernigerode Niemcy utworzyli specjalne podobozy. W 1945 było ich ponad 100. Do KL Buchenwald początkowo należał też podobóz KL Dora, a od 08.1944 również i podobozy KL Ravensbrück. 08.04.1945 polski więzień, Gwidon Damazyn, na potajemnie przez siebie zrobionym nadajniku krótkofalowym wysłał, wraz z rosyjskim więźniem, informację w świat — do nadciągających Aliantów — z prośbą o pomoc. Usłyszano go i otrzymał odpowiedź: „KL Bu. Trzymajcie się. Nadciągamy z pomocą. Żołnierze Trzeciej Armii” (amerykańskiej). Trzy dni później obóz został wyzwolony. (więcej na: www.buchenwald.deKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.08.10], pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2012.11.23])

Oflag IX C Rotenburg an der Fulda: Niemiecki oficerski obóz jeniecki w Rotenburg an der Fulda w Hesji. Tu w 12.1939 Niemcy zgromadzili ok. 60‐70 polskich księży katolickich, w większości kapelanów wojskowych, zatrzymanych przez Niemców w 09.1939, po niemieckim ataku na Polskę. W związku z planowanym atakiem na Francję wszystkich — z pogwałceniem konwencji genewskiej z 27.07.1929 — przetransportowano 18.04.1940 do obozu koncentracyjnego KL Buchenwald. Od 06.1940 niem. Zweiglager (pl. podobóz) obozu jenieckiego Oflag IX A/H Spangenberg, odtąd zwany Oflag IX A/Z. (więcej na: en.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.08.17])

Ribbentrop‐Mołotow: Ludobójczy rosyjsko‐niemiecki pakt przyjaźni między przywódcą rosyjskim Józefem Stalinem i niemieckim Adolfem Hitlerem, podpisany 23.08.1939 w Moskwie przez ministrów spraw zagranicznych Rosji — Wiaczesława Mołotowa — i Niemiec — Joachima von Ribbentropa — który sankcjonował i był bezpośrednią przyczyną niemieckiego i rosyjskiego najazdu na Polskę i rozpoczęcia II wojny światowej w 09.1939. W sensie politycznym pakt był próbą przywrócenia status quo ante sprzed 1914, z jednym wyjątkiem, a mianowicie „handlową” wymianą tzw. „Królestwa Polskiego”, wchodzącego w 1914 w skład Imperium Rosyjskiego, na Galicję Wschodnią (dzisiejszą zachodnią Ukrainę), w 1914 należącą do Imperium Austro‐Węgierskiego. Galicję, ze Lwowem, mieli przejąć Rosjanie, „Królestwo Polskie” — pod nazwą Generalnego Gubernatorstwa — Niemcy. Wybuchła w rezultacie „wojna była jedną z największych w historii klęsk i dramatów ludzkości, bo dwie ateistyczne i antychrześcijańskie ideologie: narodowego i międzynarodowego socjalizmu, odrzuciły Boga i Jego piąte przykazanie Dekalogu: Nie zabijaj!” (abp Stanisław Gądecki, 01.09.2019). Ustalenia paktu — wsparte zdradą formalnych sojuszników Polski, Francji i Niemiec, które 12.09.1939 na wspólnej konferencji w Abbeville, zdecydowały o nieudzielaniu pomocy zaatakowanej Polsce i niepodejmowaniu działań zbrojnych wobec Niemiec (co było złamaniem zobowiązań traktatowych z Polską) — zostały sprecyzowane 28.09.1939 w traktacie „o granicach i przyjaźni Niemcy‐Rosja”, podpisanym przez tych samych zbrodniarzy. Jednym z jego ustaleń było podzielenie się strefami wpływów w środkowej i wschodniej Europie oraz IV rozbiór Polski. W jednym z tajnych aneksów zapisano: „Obie strony nie będą tolerować na swych terytoriach jakiejkolwiek polskiej propagandy, która dotyczy terytoriów drugiej strony. Będą one tłumić na swych terytoriach wszelkie zaczątki takiej propagandy i informować się wzajemnie w odniesieniu do odpowiednich środków w tym celu”. Skutkiem porozumień była seria spotkań między ludobójczymi organizacjami — niemieckim Gestapo i rosyjskim NKWD, na których dyskutowano koordynację wysiłków w celu eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych (w Niemczech zwane «Intelligenzaktion», w Rosji przyjęła formę zbrodni katyńskiej). Skutkiem porozumień była śmierć setek tysięcy polskiej inteligencji, w tym tysięcy przedstawianych kapłanów, i dziesiątków milionów zwykłych ludzi. Skutki tej rosyjsko‐niemieckiej umowy trwały do 1989, a i dziś są odczuwalne. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.09.30])

Encykliki Piusa XI: Wobec powstania w Europie dwóch systemów totalitarnych, które zdawały się ze sobą konkurować, acz więcej było między nimi podobieństw niż sprzeczności, papież Pius XI wydał w 03.1937 (w ciągu 5 dni) dwie encykliki. W wydanej 14.03.1938 „Mit brennender Sorge” (pl. „Z palącą troską”) potępił narodowy socjalizm panujący w Niemczech. Pisał: „Kto idąc za wierzeniami starogermańsko — przedchrześcijańskimi, na miejsce Boga osobowego stawia różne nieosobowe fatum, ten przeczy mądrości Bożej i Opatrzności […], kto wynosi ponad skalę wartości ziemskie: rasę albo naród, albo państwo, albo ustrój państwa, przedstawicieli władzy państwowej albo inne podstawowe wartości ludzkiej społeczności, […] i czyni z nich najwyższą normę wszelkich wartości, także religijnych, i oddaje się im bałwochwalczo, ten […] daleki jest od prawdziwej wiary w Boga i od światopoglądu odpowiadającego takiej wierze”. 19.03.1937 wydał „Divini Redemptoris” (pl. „Boski Odkupiciel”), w której poddał krytyce komunizm rosyjski, materializm dialektyczny i teorię walki klas. Pisał: „Komunizm pozbawia człowieka wolności, a więc duchowej podstawy wszelkich norm życiowych. Odbiera osobie ludzkiej całą jej godność i wszelkie moralne oparcie, z którego pomocą mogłaby się przeciwstawić naporowi ślepych namiętności […] To nowa ewangelia, którą bolszewicki i bezbożny komunizm głosi jako orędzie zbawienia i odkupienia ludzkości”… Pius XI domagał się poddania stanowionego prawa ludzkiego naturalnemu prawu Bożemu, zalecał wcielanie w życie ideału państwa i społeczeństwa chrześcijańskiego, i wzywał katolików do oporu. Dwa lata później narodowo socjalistyczne Niemcy i komunistyczna Rosja porozumiały się i wywołały II wojnę światową. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28], pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28])

Wojna polsko‐rosyjska 1919‐1921: Wojna o niepodległość i granice Rzeczpospolitej. Polska odzyskała niepodległość w 1918, ale o granice musiała walczyć z dawnymi potęgami imperialnymi, w szczególności z Rosją. Rosja planowała wzniecenie rewolucji bolszewickiej w krajach zachodu Europy, co stało się przyczyną rozpętania przez nią w 1920 wojny przeciw Polsce. Pokonana został w bitwie warszawskiej, zwanej „cudem nad Wisłą” (jednej z 10 najważniejszych bitew w historii świata, według niektórych historyków), w 08.1920, dzięki której Polska odzyskała część ziem utraconych w ramach rozbiorów Polski w XVIII w., a Europa ocalona została przed ludobójczym komunizmem. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.12.20])

Wojna polsko‐ukraińska 1918‐1919: Jedna z wojen toczonych przez nowopowstałą Rzeczpospolitą w obronie swoich granic. Pod koniec 1918 na obszarach byłego zaboru austriackiego, w oparciu o ukraińskie oddziały byłej armii austro‐węgierskiej, Ukraińcy zaatakowali powstającą Rzeczpospolitą. W szczególności utworzyli zalążki państwowości i zaatakowali Lwów. Dzięki bohaterskiej postawie mieszkańców miasta, w szczególności młodych ludzi — zwanych odtąd orlętami lwowskimi — miasto zostało odbite przez Polaków i przez kilka miesięcy w niezwykły sposób bronione przed atakami ukraińskimi. W 1919 Polska — jej nowo utworzona armia — odepchnęła ukraińskie oddziały na wschód i południe, przejmując kontrolę nad swoimi ziemiami. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2021.12.19])

źródła

osobowe:
www.ipgs.usKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2012.11.23], www.podkarpacki.civitaschristiana.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.01.17], www.szukajwarchiwach.gov.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2021.10.09], www.ipgs.usKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2012.11.23]
bibliograficzne:
„Lista strat wśród duchowieństwa metropolii lwowskiej obrządku łacińskiego w latach 1939‐1945”, red. Józef Krętosz, Maria Pawłowiczowa, Opole, 2005
„Słownik biograficzny duchowieństwa metropolii lwowskiej obrządku łacińskiego ofiar II wojny światowej 1939‐1945”, Maria Pawłowiczowa (red.), ks. Józef Krętosz (red.), Wydawnictwo Świętego Krzyża, Opole, 2007
„Schematismus Venerabilis Cleri Dioecesis PremisliensisKliknij by wyświetlić stronę źródłową”, Kuria diecezji przemyskiej, od 1866 do 1938
pierwotnych (oryginalnych) zdjęć:
doi.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2021.10.09], hinterstacheldraht.jimdo.comKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2016.03.14], www.miejscapamiecinarodowej.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.08.14], www.katedrapolowa.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.01.16]