funkcja

ojciec zakonny

wyznanie

Kościół łaciński (rzymsko-katolicki)
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2014.09.21]

zakon

Towarzystwo św. Franciszka Salezego (salezjanie - SDB)
więcej na: www.salezjanie.pl [dostęp: 2012.11.23]

diecezja / prowincja

inspektoria krakowska pw. św. Jacka SDB
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2015.05.09]
archidiecezja krakowska
więcej na: www.diecezja.pl [dostęp: 2013.05.19]

data i miejsce śmierci

18.09.1942

KL Auschwitz
Oświęcim, gm. Oświęcim, pow. Oświęcim, woj. małopolskie, Polska

alt. daty i miejsca śmierci

07.09.1942, 22.09.1942

szczegóły śmierci

Po niemieckim i rosyjskim najeździe na Rzeczpospolitą w 09.1939 i rozpoczęciu II wojny światowej, po rozpoczęciu okupacji niemieckiej, aresztowany przez Niemców 09.07.1942. Dobrowolnie ofiarował siebie za innego kapłana, 72‑letniego ks. Walentego Kozaka, którego Niemcy zamierzali aresztować w związku z ucieczką innej osoby. Niemcy zatrzymali jednak obu zakonników. Dwa tygodnie później, 22.07.1942, zwolnili ks. Kozaka. Więziony w Nowym Targu po czym przewieziony do Zakopanego, gdzie poddany torturom. Z wyłamanymi stawami barkowymi, popękanymi żebrami i gangreną nogi przewieziony do więzienia w Tarnowie. W końcu 16.09.1942 przetransportowany do obozu koncentracyjnego KL Auschwitz, gdzie dwa dni później zginął. Formalna „przyczyna” śmierci podana na karcie zgonu: niem. „Herzmuskeldegeneration” (pl. „zawał mięśnia sercowego”).

przyczyna śmierci

mord

sprawstwo

Niemcy

data i miejsce urodzenia

22.04.1883

Poręba Żegoty
pow. Chrzanów, woj. małopolskie, Polska

alt. daty i miejsca urodzenia

02.04.1883

śluby zakonne

10.08.1929 (czasowe)

prezbiterat (święcenia)/
ordynacja

03.06.1934 (Kraków)

szczegóły posługi

zakonnik klasztoru Kraków–Dębniki, duszpasterz w Skawie (od ok. 1939), b. ekonom w Wyższym Seminarium Duchownym Towarzystwa Salezjańskiego w Krakowie, b. nauczyciel agronomii w Kopcu k. Częstochowy, b. sekretarz inspektorialny w Krakowie, b. student teologii i filozofii w Krakowie (do 1934) i Oświęcimiu, b. zakonnik klasztoru Aleksandrów Kujawski — praktykant pedagogiczny, nowicjat w klasztorze Czerwińsk 1928‑9, b. administrator rodzinnej posiadłości w Węgierce, Pruchniku i Kramarzówce k. Jarosławia (do 1928), b. student rolnictwa Uniwersytetu Jagiellońskiego UJ w Krakowie

inni związani szczegółami śmierci

BUKOWSKI Leopold, DAŃKOWSKI Piotr Edward, DROŹDZIK Piotr, PRZYWARA Piotr, ROZMUS Wincenty, SOSIN Józef, STASZEWSKA Helena (s. Maria Klemensa), SZOTT Franciszek

miejsca zagłady
obozy (+ nr więźnia)

KL Auschwitz (nr więźnia: 60019): Niemiecki obóz koncentracyjny (niem. Konzentrationslager) i obóz zagłady (niem. Vernichtungslager) KL Auschwitz w okolicy Oświęcimia, założony przez Niemców 27.01.1940 na ówczesnym terytorium Niemiec (najpierw w niem. Provinz Schlesien — Prowincji Śląsk; a od 1941 niem. Provinz Oberschlesien — Prowincja Górny Śląsk). KL Auschwitz był początkowo obozem głównie dla Polaków, od 1942 stał się miejscem zagłady europejskich Żydów. W skład kompleksu obozów koncentracyjnych KL Auschwitz wchodził znajdujący się zaraz obok obóz zagłady (niem. Vernichtungslager) KL Auschwitz II Birkenau, gdzie Niemcy zamordowali nawet do ponad miliona ludzi, głównie Żydów, w komorach gazowych. Przez KL Auschwitz przeszło ponad 400 kapłanów i osób zakonnych, z których ok. 40% zostało zamordowanych (większość z nich to Polacy). (więcej na: en.auschwitz.org.pl [dostęp: 2012.11.23], www.meczennicy.pelplin.pl [dostęp: 2013.07.06])

Tarnów: Niemieckie więzienie i areszt śledczy, wykorzystywane przez Niemców jako areszt tymczasowy przed wysłaniem do obozów koncentracyjnych, np. KL Auschwitz. (więcej na: www.sw.gov.pl [dostęp: 2013.08.17])

Zakopane - Palace: Areszt śledczy i więzienie zorganizowane przez niemiecką policję polityczną Gestapo w pensjonacie „Palace” przy ul. Chałubińskiego 7, w kurorcie Zakopane u podnóża Tatr. Funkcjonowały od początku niemieckiej okupacji w 10.1939 do 01.1945. Miejsce masowych mordów i okrutnych tortur — ofiary bito, katowano, wieszano — wielu Polaków. Szacuje się, że w areszcie „Palace” przetrzymywano ok. 2,000 więźniów, z których 400 Niemcy zamordowali, część w samym areszcie, część na cmentarzu w Suchej Dolinie w Zakopanem. Pozostałych więźniów przewożono do obozów koncentracyjnych, głównie KL Auschwitz, gdzie większość zginęła. (więcej na: z-ne.pl [dostęp: 2021.05.06])

Generalne Gubernatorstwo: Jednostka administracyjno–terytorialna utworzona przez Niemców w 1939 po agresji na Polskę, obejmująca część okupowanego przez Niemcy terytorium Polski, która nie została wcielona bezpośrednio do Rzeszy. Zarządzana przez Niemców do 1945 — do czasu ofensywy rosyjskiej — i stanowiąca część tzw. Wielkich Niemiec — Großdeutschland. Do 31.07.1940 zwane formalnie niem. Generalgouvernement für die besetzten polnischen Gebiete (pl. Generalne Gubernatorstwo dla okupowanych ziem polskich) — później już tylko niem. Generalgouvernement (pl. Generalne Gubernatorstwo). Od 07.1941 w jego skład wchodził też dystrykt Galicja. (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2013.12.04])

Ribbentrop-Mołotow: Ludobójczy rosyjsko–niemiecki pakt przyjaźni między przywódcą rosyjskim Józefem Stalinem i niemieckim Adolfem Hitlerem, podpisany 23.08.1939 w Moskwie przez ministrów spraw zagranicznych Rosji — Wiaczesława Mołotowa — i Niemiec — Joachima von Ribbentropa — który sankcjonował i był bezpośrednią przyczyną niemieckiego i rosyjskiego najazdu na Polskę i rozpoczęcia II wojny światowej w 09.1939. „Wojna była jedną z największych w historii klęsk i dramatów ludzkości, bo dwie ateistyczne i antychrześcijańskie ideologie: narodowego i międzynarodowego socjalizmu, odrzuciły Boga i Jego piąte przykazanie Dekalogu: Nie zabijaj!” (abp Stanisław Gądecki, 01.09.2019). Ustalenia paktu — wsparte zdradą formalnych sojuszników Polski, Francji i Niemiec, które 12.09.1939 na wspólnej konferencji w Abbeville, zdecydowały o nieudzielaniu pomocy zaatakowanej Polsce i niepodejmowaniu działań zbrojnych wobec Niemiec (co było złamaniem zobowiązań traktatowych z Polską) — zostały sprecyzowane 28.09.1939 w traktacie „o granicach i przyjaźni Niemcy–Rosja”, podpisanym przez tych samych zbrodniarzy. Jednym z jego ustaleń było podzielenie się strefami wpływów w środkowej i wschodniej Europie oraz IV rozbiór Polski. W jednym z tajnych aneksów zapisano: „Obie strony nie będą tolerować na swych terytoriach jakiejkolwiek polskiej propagandy, która dotyczy terytoriów drugiej strony. Będą one tłumić na swych terytoriach wszelkie zaczątki takiej propagandy i informować się wzajemnie w odniesieniu do odpowiednich środków w tym celu”. Skutkiem porozumień była seria spotkań między ludobójczymi organizacjami — niemieckim Gestapo i rosyjskim NKWD, na których dyskutowano koordynację wysiłków w celu eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych (w Niemczech zwane Intelligenzaktion, w Rosji przyjęła formę zbrodni katyńskiej). Skutkiem porozumień była śmierć setek tysięcy polskiej inteligencji, w tym tysięcy przedstawianych kapłanów, i dziesiątków milionów zwykłych ludzi. Skutki tej rosyjsko–niemieckiej umowy trwały do 1989, a i dziś są odczuwalne. (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2015.09.30])

źródła

osobowe:
bws.sdb.org.pl [dostęp: 2019.05.30], www.harmeze.franciszkanie.pl [dostęp: 2012.12.28], www.meczennicy.pelplin.pl [dostęp: 2013.05.19], pl.wikipedia.org [dostęp: 2013.05.19]
bibliograficzne:
„Towarzystwo Salezjańskie w Polsce w warunkach okupacji 1939‑1945”, o. Jan Pietrzykowski SDB, Instytut Pamięci Narodowej IPN, Warszawa, 2015
oryginalnych zdjęć:
www.meczennicy.pelplin.pl [dostęp: 2013.05.19], www.biskupzezloczowa.prv.pl [dostęp: 2018.02.15], romanikowie.pruchnik.pl [dostęp: 2018.02.15], www.auschwitz.org [dostęp: 2018.11.18], www.auschwitz.org [dostęp: 2018.11.18], www.dolfi-wood.com [dostęp: 2021.05.06], www.zyciezakonne.pl [dostęp: 2018.02.15], www.bj.uj.edu.pl [dostęp: 2013.05.19], pl.wikipedia.org [dostęp: 2013.12.04], polski-cmentarz.com [dostęp: 2015.03.01]