funkcja

kapłan diecezjalny

wyznanie

Kościół łaciński (rzymskokatolicki) RKwięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.09.21]

diecezja / prowincja

diecezja płockawięcej na
www.diecezjaplocka.pl
[dostęp: 2013.05.19]

data i miejsce
śmierci

19.09.1941

KL Soldauobóz koncentracyjny
dziś: Działdowo, gm. Działdowo miasto, pow. Działdowo, woj. warmińsko‐mazurskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2022.01.09]

alt. daty i miejsca
śmierci

09.09.1941 (data „urzędowa”)

las Białuckik. Białut
dziś: gm. Iłowo‐Osada, pow. Działdowo, woj. warmińsko‐mazurskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31]

szczegóły śmierci

alt. szczegóły śmierci

przyczyna śmierci

eksterminacja

sprawstwo

Niemcy

miejsca i wydarzenia

KL SoldauKliknij by przejść do opisu, las BiałuckiKliknij by przejść do opisu, PłockKliknij by przejść do opisu, Aresztowania 02‐03.1941 (rejencja Zichenau)Kliknij by przejść do opisu, Odpowiedzialność zbiorowa („zakładnicy”)Kliknij by przejść do opisu, Regierungsbezirk ZichenauKliknij by przejść do opisu, Ribbentrop‐MołotowKliknij by przejść do opisu, Encykliki Piusa XIKliknij by przejść do opisu

data i miejsce
urodzenia

19.04.1903

Wólka Łanięckadziś: gm. Opinogóra Górna, pow. Ciechanów, woj. mazowieckie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.12.19]

prezbiterat (święcenia)
ordynacja

10.06.1928 (katedra płockawięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.11.14])

szczegóły posługi

inni związani
szczegółami śmierci

ARENDZIKOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Adam, BARTUZIKliknij by wyświetlić biogram Tadeusz, BIAŁYKliknij by wyświetlić biogram Władysław, BŁOŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Włodzimierz, BROMIRSKIKliknij by wyświetlić biogram Władysław, BROSZKIEWICZKliknij by wyświetlić biogram Aleksander, CABANKliknij by wyświetlić biogram Stefan, CIBOROWSKIKliknij by wyświetlić biogram Tadeusz, DMOCHOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Piotr Julian, GIERGIELEWICZKliknij by wyświetlić biogram Franciszek, GLINKAKliknij by wyświetlić biogram Franciszek (br. Antoni od Zwiastowania Najświętszej Maryi Pannie), GOSZCZYŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Adam Lucjan, JAWORSKIKliknij by wyświetlić biogram Stanisław, KACZOROWSKIKliknij by wyświetlić biogram Michał, KALISZKAKliknij by wyświetlić biogram Tadeusz, KLENIEWSKIKliknij by wyświetlić biogram Eugeniusz Paweł, KLIMKIEWICZKliknij by wyświetlić biogram Franciszek, KŁAPKOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Władysław, KOBYLIŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Stanisław, KOLATORKliknij by wyświetlić biogram Bronisław, KOPERKliknij by wyświetlić biogram Bronisław, KOWALSKAKliknij by wyświetlić biogram Mieczysława (s. Maria Teresa od Dzieciątka Jezus), KOZERAKliknij by wyświetlić biogram Franciszek (o. Czesław), KOZŁOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Jan, KROGULECKIKliknij by wyświetlić biogram Jan, KRYSIAKKliknij by wyświetlić biogram Andrzej, KRZEMIŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Jan, KURACHKliknij by wyświetlić biogram Antoni, KURDZIELKliknij by wyświetlić biogram Jan, KUŚMIERCZYKKliknij by wyświetlić biogram Antoni, LATARSKIKliknij by wyświetlić biogram Józef, ŁADAKliknij by wyświetlić biogram Aleksander, ŁUCZECZKOKliknij by wyświetlić biogram Emil, ŁUKASZEWICZKliknij by wyświetlić biogram Ludwik, MALINOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Stanisław, MIASTKOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Antoni, MICHALAKKliknij by wyświetlić biogram Józef, MODZELEWSKIKliknij by wyświetlić biogram Adolf, MOLAKKliknij by wyświetlić biogram Józef Stanisław, MORAWSKIKliknij by wyświetlić biogram Michał, MOSSAKOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Leon, NASIŁOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Stanisław, NOWOWIEJSKIKliknij by wyświetlić biogram Antoni Julian, OGRODOWICZKliknij by wyświetlić biogram Józef, PAWLAKKliknij by wyświetlić biogram Antoni, PŁYWACZYKKliknij by wyświetlić biogram Wojciech, PRZYGÓDZKIKliknij by wyświetlić biogram Julian, RAMOTOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Władysław, ROESLERKliknij by wyświetlić biogram Aleksander, ROSZKOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Czesław, ROŚCISZEWSKIKliknij by wyświetlić biogram Józef, RUSZKOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Franciszek, SALWOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Józef, SKARŻYŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Bolesław, SKIERKOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Władysław, SOBOCIŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Józef, STEFAŃCZYKKliknij by wyświetlić biogram Faustyn, STĘPKOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Stanisław, STROJNOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Józef, SZCZEPAŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Jan Kazimierz, SZYDŁOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Jan, SZYMCZYKKliknij by wyświetlić biogram Józef, TROJAŃCZYKKliknij by wyświetlić biogram Piotr Aleksander, WALCZAKKliknij by wyświetlić biogram Antoni, WETMAŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Leon, WIĘCKOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Antoni, WILKOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Adam, WILOCHKliknij by wyświetlić biogram Jan Ludwik, WIŚNIEWSKIKliknij by wyświetlić biogram Eugeniusz, ZALESKIKliknij by wyświetlić biogram Adam, ZALEWSKIKliknij by wyświetlić biogram Julian, ZAREMBAKliknij by wyświetlić biogram Jan, ZAWADZKIKliknij by wyświetlić biogram Adam, ZAWIDZKIKliknij by wyświetlić biogram Jan, ŻOŁĘDZIOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Kazimierz

miejsca i wydarzenia
opisy

KL Soldau: Niemiecki niem. Konzentrationslager (pl. obóz koncentracyjny) KL Soldau (na terenie dzisiejszego Działdowa) — wobec włączenia przez Niemców polskiego powiatu działdowskiego do niem. Regierungsbezirk Allenstein (pl. rejencja olsztyńska) znajdujący się na okupowanym terenie, w którym obowiązywały prawa stosowane w całych Niemczech, a zatem na terenie Niemiec — zaczął działaność w 09.1939, gdy w byłych koszarach 32. Pułku Piechoty Wojska Polskiego Niemcy zorganizowali obój przejściowy dla jeńców wojennych kampanii wrześniowej. Na jesieni 1939 wykorzystywano go także jako areszt tymczasowy. Na przełomie 1939‐1940 przekształcono go w niem. Durchgangslager für polnische Zivilgefangene (pl. obóz przejściowy dla polskich jeńców cywilnych), przed wysłaniem dalej do obozów koncentracyjnych. W rzeczywistości wykorzystywany był wówczas do eksterminacji polskiej inteligencji w ramach ludobójczego programu niem. «Intelligenzaktion», a także eksterminacji osób niepełnosprawnych w ramach «Aktion T4». Następnie w 05.1940 obóz przekształcono w niem. Arbeitserziehungslager (pl. Wychowawczy Obóz Pracy), a w końcu w obóz karny dla więźniów karnych i politycznych, w większości skazanych na śmierć. W latach 1939‐1941 w KL Soldau Niemcy przetrzymywali, poniżając i torturując, setki polskich duchownych i zakonników. Ok. 80 księży, zakonników i zakonnic zamordowano. Mordowano ich w samym obozie, strzałem w głowę, oraz w miejscach masowych egzekucji w okolicznych lasach (las Białucki, las w Malinowie, Komorniki). Ani dat ani dokładnych miejsc mordu duchownych nie udało się ustalić. Razem w KL Soldau zamordowano ok. 15,000 ofiar, wśród nich tysiące pacjentów zakładów psychiatrycznych (w ramach «Aktion T4»). (więcej na: mazowsze.hist.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.08.17], pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2012.11.23])

las Białucki: Miejsce egzekucji przetrzymywanych więźniów obozu koncentracyjnego KL Soldau, niedaleko wsi Iłowo Osada. Prawdopodobnie zamordowano tam. m.in. oo. Pasjonistów z Przasnysza oraz ok. 58 kapłanów okręgu płockiego. Razem w latach 1941‐1945 Niemcy zamordowali tam ok. 12,000 więźniów obozu KL Soldau. Zamordowanych grzebano w trzech masowych grobach na terenie, który obejmowało 200 ha zwartego lasu. W celu zamaskowania zbrodni żołdacy niemieccy w miejscu zakopania zwłok sadzili młode świerki. W 1944 w ramach „Sonderaktion 1005” (pl. „Akcja specjalna 1005”) — także „Enterdungsaktion” (pl. „Akcja Ekshumacja”) — niemieckie jednostki niem. Sicherheitsdienst des Reichsführers‐SS (pl. Służba Bezpieczeństwa Reichsführera‐SS), i.e. SD, oraz umundurowani żołdacy niem. Ordnungspolizei (pl. Policja Porządkowa), i.e. OrPo, opróżniali mogiły, palili zwłoki, rozrzucali popiół a na nim ponownie sadzili las. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.01.13], www.polskaniezwykla.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.05.09])

Płock: W obecnej lokalizacji więzienie w Płocku zbudowali w 1803 Prusacy (Płock po III rozbiorze Polski znalazł się początkowo w zaborze pruskim). Od 1815 funkcjonowało jako więzienie rosyjskie (przetrzymywano w nim m.in. powstańców listopadowych). W czasie II wojny światowej, podczas okupacji niemieckiej — Płock znalazł się w tzw. niem. Regierungsbezirk Zichenau (pl. rejencja ciechanowska), wchodzącej w skład niem. Provinz Ostpreußen (pl. prowincja Prusy Wschodnie) — zarządzane przez Niemców. Areszt niemieckiej policji politycznej Gestapo znajdował się w innym miejscu — początkowo w piwnicach obecnego ratusza w Płocku. Od 1941 przeniesiono go — jako więzienie śledcze — do budynku przy ul. 1 Maja, zbudowanego w 1905. Wielu z polskich więźniów przewożono następnie do niemieckich obozów koncentracyjnych, głównie KL Soldau, gdzie ponieśli śmierć. Po niemieckiej klęsce areszt przejęli Rosjan, a potem polscy komunaziści na usługach rosyjskiego KGB, i prawd. dokonywali w nim skrytobójczych mordów na b. żołnierzach Polskiego Państwa Podziemnego. W 1991 główne więzienie odwiedził Papież św. Jan Paweł II, który powiedział do osadzonych: „Jesteście skazani, ale nie potępieni”.

Aresztowania 02‐03.1941 (rejencja Zichenau): W nocy z 17 na 18.02.1941 oraz w nocy z 06 na 07.03.1941 Niemcy aresztowali dziesiątki księży katolickich i sióstr zakonnych z wchodzącego w skład niemieckiej prowincji Prus Wschodnich okupowanego regionu Regierungsbezirk Zichenau (rejencja ciechanowska). Wszystkich poprzez Płock przewieziono do obozu koncentracyjnego KL Soldau.Wśród aresztowanych było dwóch biskupów diecezji płockiej, abp Nowowiejski i bp Wetmański. Kilku z kapłanów zostało zamordowanych w KL Soldau (w tym obaj biskupi), spora część w innych obozach koncentracyjnych, w szczególności KL Dachau. Część sióstr zakonnych została później zwolniona.

Odpowiedzialność zbiorowa („zakładnicy”): Zbrodnicza praktyka stosowana przez Niemców na okupowanych terenach Polski, od pierwszego w zasadzie dnia II wojny światowej. Polegała na wyznaczeniu i publicznym ogłoszeniu listy nazwisk wybranych osób, których życie zależało od bezwzględnego stosowania się do zarządzeń niemieckich. Każde złamanie owych zarządzeń, przez dowolną osobę, niezależnie od okoliczoności, skutowało mordem wyznaczonych „zakładników”. W pierwszych dniach wojny i okupacji stosowowana była m.in. przez niemieckie wojsko Wehrmacht, by zapobiec aktom kontynuacji walk obronych przez polskie społeczeństwo. W późniejszym czasie, w szczególności w zarządzanym przez Niermców Generalnym Gubernartorstwie, stanowiła część oficjalnej polityki władz okupacyjnych — zbiorowej odpowiedzialności za jakiekolwiek akty oporu wobec praktyk okupupanta. Za życie jednego Niemca, choćby i śmierć nastąpiła z przyczyn obyczajowych, Niemcy dokonywali egzekucji od kilkunastu do nawet stu wcześniej wyznaczonych jako „zakładników” Polaków.

Regierungsbezirk Zichenau: Po polskiej klęsce w kampanii 09.1939, będącej rezultatem paktu Ribbentrop‐Mołotow i stanowiącej pierwszy etap II wojny światowej, i rozpoczęciu w części Polski okupacji niemieckiej (w drugiej, wschodniej części Polski rozpoczęła się okupacja rosyjska), Niemcy podzielili okupowane polskie terytorium na pięć głównych obszarów (i kilka mniejszych). Największy przekształcili w niem. Generalgouvernement (pl. Generalne Gubernatorstwo), przeznaczone wyłącznie dla Polaków i Żydów i stanowiące część tzw. niem. Großdeutschland (pl. Wielkie Niemcy). Z dwóch utworzyli odrębne nowe prowincje. Dwa pozostałe przyłączyli do już istniejących niemieckich prowincji. Jednym z nich była niem. Regierungsbezirk Zichenau (pl. rejencja ciechanowska), utworzona z części okupowanego woj. warszawskiego, i włączona do niem. Provinz Ostpreußen (pl. Prusy Wschodnie) — na podstawie, dekretu przywódcy niemieckiego Adolfa Hitlera z 08.10.1939 (formalnie obowiązującego od 26.10.1939) — w którym obowiązywało prawo państwa niemieckiego. Główną osią polityki rejencji, której obszar Niemcy uznali za niem. „Ursprünglich Deutsche” (pl. „rdzennie niemieckie”), mimo iż tylko ok. 2% mieszkańców stanowili Niemcy, było niem. „Entpolonisierung” (pl. „odpolszczenie”), czyli przymusowa germanizacja, oraz niem. Zwangsarbeit (pl. niewolnicza praca przymusowa). Większość niem. Zivilarbeiter (pl. robotnik cywilny) niewolniczo pracowała w niem. Provinz Ostpreußen. Część Polaków — ok. 25,000 — wysiedlono do niem. Generalgouvernement; część zesłano do obozów koncentracyjnych. Dzieci mogły się uczyć tylko po niemiecku. Wobec ludności polskiej prowadzono politykę terroru — niewielkim obszarze funkcjonowało 8 wielkich więzień, zamknięto polskie organizacje, instytucje. Zlikwidowano polską prasę. Z 200 aresztowanych kapłanów katolickich diecezji płockiej 110 zostało zamordowanych. Większość parafii była bez duszpasterzy — dozwolono na posługę tylko kilku księżom na powiat. Zabroniono odprawiania nabożeństw, kazań i spowiedzi po polsku. Kościoły splądrowano i zamieniono na magazyny. Zabraniano katolickich pogrzebów o udziale większym niż 10 osób. Niszczono krzyże, kapliczki przydrożne, nagrobki, cmentarze. Po zakończeniu działań zbrojnych II wojny światowej nadzorca prowincji niem. Provinz Ostpreußen, niem. Reichsstatthalter (pl. Namiestnik Rzeszy) i niem. Gauleiter (pl. naczelnik okręgu) niemieckiej partii narodowo–socjalistycznej, Erich Koch, początkowo się ukrywał, potem został schwytany i wydany komunazistowskiej republice polskiej prl, skazany na karę śmierci, ale wyroku nie wykonano i zmarł w więzieniu w 1986. Natomiast niem. Regierungspräsidenten Zichenau (pl. nadprezydent rezydencji Ciechanów) ukrył się lepiej i do dziś jego losy powojenne nie są znane. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2024.06.24])

Ribbentrop‐Mołotow: Ludobójczy rosyjsko‐niemiecki pakt przyjaźni między przywódcą rosyjskim Józefem Stalinem i niemieckim Adolfem Hitlerem, podpisany 23.08.1939 w Moskwie przez ministrów spraw zagranicznych Rosji — Wiaczesława Mołotowa — i Niemiec — Joachima von Ribbentropa — który sankcjonował i był bezpośrednią przyczyną niemieckiego i rosyjskiego najazdu na Polskę i rozpoczęcia II wojny światowej w 09.1939. W sensie politycznym pakt był próbą przywrócenia status quo ante sprzed 1914, z jednym wyjątkiem, a mianowicie „handlową” wymianą tzw. „Królestwa Polskiego”, wchodzącego w 1914 w skład Imperium Rosyjskiego, na Galicję Wschodnią (dzisiejszą zachodnią Ukrainę), w 1914 należącą do Imperium Austro‐Węgierskiego. Galicję, ze Lwowem, mieli przejąć Rosjanie, „Królestwo Polskie” — pod nazwą Generalnego Gubernatorstwa — Niemcy. Wybuchła w rezultacie „wojna była jedną z największych w historii klęsk i dramatów ludzkości, bo dwie ateistyczne i antychrześcijańskie ideologie: narodowego i międzynarodowego socjalizmu, odrzuciły Boga i Jego piąte przykazanie Dekalogu: Nie zabijaj!” (abp Stanisław Gądecki, 01.09.2019). Ustalenia paktu — wsparte zdradą formalnych sojuszników Polski, Francji i Niemiec, które 12.09.1939 na wspólnej konferencji w Abbeville, zdecydowały o nieudzielaniu pomocy zaatakowanej Polsce i niepodejmowaniu działań zbrojnych wobec Niemiec (co było złamaniem zobowiązań traktatowych z Polską) — zostały sprecyzowane 28.09.1939 w traktacie „o granicach i przyjaźni Niemcy‐Rosja”, podpisanym przez tych samych zbrodniarzy. Jednym z jego ustaleń było podzielenie się strefami wpływów w środkowej i wschodniej Europie oraz IV rozbiór Polski. W jednym z tajnych aneksów zapisano: „Obie strony nie będą tolerować na swych terytoriach jakiejkolwiek polskiej propagandy, która dotyczy terytoriów drugiej strony. Będą one tłumić na swych terytoriach wszelkie zaczątki takiej propagandy i informować się wzajemnie w odniesieniu do odpowiednich środków w tym celu”. Skutkiem porozumień była seria spotkań między ludobójczymi organizacjami — niemieckim Gestapo i rosyjskim NKWD, na których dyskutowano koordynację wysiłków w celu eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych (w Niemczech zwane «Intelligenzaktion», w Rosji przyjęła formę zbrodni katyńskiej). Skutkiem porozumień była śmierć setek tysięcy polskiej inteligencji, w tym tysięcy przedstawianych kapłanów, i dziesiątków milionów zwykłych ludzi. Skutki tej rosyjsko‐niemieckiej umowy trwały do 1989, a i dziś są odczuwalne. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.09.30])

Encykliki Piusa XI: Wobec powstania w Europie dwóch systemów totalitarnych, które zdawały się ze sobą konkurować, acz więcej było między nimi podobieństw niż sprzeczności, papież Pius XI wydał w 03.1937 (w ciągu 5 dni) dwie encykliki. W wydanej 14.03.1938 „Mit brennender Sorge” (pl. „Z palącą troską”) potępił narodowy socjalizm panujący w Niemczech. Pisał: „Kto idąc za wierzeniami starogermańsko — przedchrześcijańskimi, na miejsce Boga osobowego stawia różne nieosobowe fatum, ten przeczy mądrości Bożej i Opatrzności […], kto wynosi ponad skalę wartości ziemskie: rasę albo naród, albo państwo, albo ustrój państwa, przedstawicieli władzy państwowej albo inne podstawowe wartości ludzkiej społeczności, […] i czyni z nich najwyższą normę wszelkich wartości, także religijnych, i oddaje się im bałwochwalczo, ten […] daleki jest od prawdziwej wiary w Boga i od światopoglądu odpowiadającego takiej wierze”. 19.03.1937 wydał „Divini Redemptoris” (pl. „Boski Odkupiciel”), w której poddał krytyce komunizm rosyjski, materializm dialektyczny i teorię walki klas. Pisał: „Komunizm pozbawia człowieka wolności, a więc duchowej podstawy wszelkich norm życiowych. Odbiera osobie ludzkiej całą jej godność i wszelkie moralne oparcie, z którego pomocą mogłaby się przeciwstawić naporowi ślepych namiętności […] To nowa ewangelia, którą bolszewicki i bezbożny komunizm głosi jako orędzie zbawienia i odkupienia ludzkości”… Pius XI domagał się poddania stanowionego prawa ludzkiego naturalnemu prawu Bożemu, zalecał wcielanie w życie ideału państwa i społeczeństwa chrześcijańskiego, i wzywał katolików do oporu. Dwa lata później narodowo socjalistyczne Niemcy i komunistyczna Rosja porozumiały się i wywołały II wojnę światową. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28], pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28])

źródła

osobowe:
mazowsze.hist.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2012.11.23], forum.tradytor.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.01.13]
bibliograficzne:
„Martyrologium duchowieństwa diecezji płockiej w latach II wojny światowej 1939‐1945”, ks. Michał Marian Grzybowski, Włocławek–Płock 2002
„Martyrologium polskiego duchowieństwa rzymskokatolickiego pod okupacją hitlerowską w latach 1939‐1945”, Wiktor Jacewicz, Jan Woś, tom I‐V, Akademia Teologii Katolickiej, 1977‐1981
pierwotnych (oryginalnych) zdjęć:
forum.tradytor.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.01.13], radioolsztyn.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2021.08.06]