funkcja

kapłan diecezjalny

wyznanie

Kościół łaciński (rzymskokatolicki) RKwięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.09.21]

diecezja / prowincja

diecezja włocławskawięcej na
www.diecezja.wloclawek.pl
[dostęp: 2012.11.23]

data i miejsce
śmierci

02.1940

las Komornickidziś: gm. Działdowo, pow. Działdowo, woj. warmińsko‐mazurskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31]

alt. daty i miejsca
śmierci

01‑04.1940, 12.1939

KL Soldauobóz koncentracyjny
dziś: Działdowo, gm. Działdowo miasto, pow. Działdowo, woj. warmińsko‐mazurskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2022.01.09]
AbL Groß‐Mischenobóz pracy przymusowej
dziś: Miszewo‐Swobodnoje, rej. Gurjewsk, obw. królewiecki, Rosja
AbL Rudauobóz pracy przymusowej
dziś: Rudawa‐Melnikowo, rej. Gurjewsk, obw. królewiecki, Rosja
KL Mauthausen‐Gusenobóz koncentracyjny
dziś: Mauthausen, pow. Perg, kraj Górna Austria, Austria
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2022.01.09]

szczegóły śmierci

alt. szczegóły śmierci

przyczyna śmierci

zbiorowy mord

sprawstwo

Niemcy

miejsca i wydarzenia

las KomornickiKliknij by przejść do opisu, KL SoldauKliknij by przejść do opisu, KL Mauthausen‐GusenKliknij by przejść do opisu, AbL Groß‐MischenKliknij by przejść do opisu, AbL RudauKliknij by przejść do opisu, Stalag I A StablackKliknij by przejść do opisu, WłocławekKliknij by przejść do opisu, «Intelligenzaktion»Kliknij by przejść do opisu, Ribbentrop‐MołotowKliknij by przejść do opisu, Encykliki Piusa XIKliknij by przejść do opisu

data i miejsce
urodzenia

05.07.1911

Kaliszdziś: pow. Kalisz miasto, woj. wielkopolskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31]

alt. daty i miejsca
urodzenia

20.06.1911

prezbiterat (święcenia)
ordynacja

20.06.1937 (katedra włocławskawięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.11.14])

szczegóły posługi

inni związani
szczegółami śmierci

BAGDZIŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Mieczysław, CHWIŁOWICZKliknij by wyświetlić biogram Mieczysław, GUZENDAKliknij by wyświetlić biogram Karol Zygmunt, JANKOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Antoni, KEMPIŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Stanisław, KLEPACZEWSKIKliknij by wyświetlić biogram Ludwik, KRYSIŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Jan Julian, PŁOSZAJKliknij by wyświetlić biogram Stanisław, SZCZEPANOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Stanisław Feliks, SZCZODROWSKIKliknij by wyświetlić biogram Marian, BIAŁYKliknij by wyświetlić biogram Władysław, CIBOROWSKIKliknij by wyświetlić biogram Tadeusz, KŁAPKOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Władysław, KRYSIAKKliknij by wyświetlić biogram Andrzej, KURACHKliknij by wyświetlić biogram Antoni, LATARSKIKliknij by wyświetlić biogram Józef, ŁADAKliknij by wyświetlić biogram Aleksander, MORAWSKIKliknij by wyświetlić biogram Michał, PAWLAKKliknij by wyświetlić biogram Antoni, PIEŃKOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Władysław, RAMOTOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Władysław, ROGIŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Józef Stanisław, ROSZKOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Czesław, STEFAŃCZYKKliknij by wyświetlić biogram Faustyn, SZYMCZYKKliknij by wyświetlić biogram Józef, WĄDOŁOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Franciszek

miejsca i wydarzenia
opisy

las Komornicki: Szereg masowych mordów dokonanych przez Niemców w lasach u stóp Góry Komornickiej, ok. 6 km od Działdowa, na Polakach, przedstawicielach polskiej niem. Führungsschicht (pl. warstwa przywódcza), nauczycieli, księży katolickich, urzędników, ziemian, działaczy politycznych i społecznych — więźniach ówczesnego DL Soldau niem. „Durchgangslager für polnische Zivilgefangene” (pl. „obóz przejściowy dla polskich jeńców cywilnych”). Pierwszego mordu dokonano prawd. w 12.1939, na 34 nauczycielach z pow. Ciechanów. Później mordowano m.in. wcześniej aresztowanych i przywiezionych z obozów w Prusach Wschodnich — KL Hohenbruch, AbL Rudau, AbL AbL Groß‐Mischen, AbL Baydritten, Stalag I B Hohenstein. Więźniów przywożono samochodami ciężarowymi. Mordowano z broni maszynowej nad grobami o wymiarach 8 m × 6 m × 2 m. Pojedyncze egzekucje na więźniach przeprowadzono także na terenie obozu w piwnicach budynku obozowego. Tam zabijano więźniów strzałem w tył głowy a zwłoki zakopywano w lesie Komornickim. Razem zamordowano ok. wówczas ok. 1,500 Polaków, w tym ok. 26 kapłanów katolickich. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2020.07.31])

KL Soldau: Niemiecki niem. Konzentrationslager (pl. obóz koncentracyjny) KL Soldau (na terenie dzisiejszego Działdowa) — wobec włączenia przez Niemców polskiego powiatu działdowskiego do niem. Regierungsbezirk Allenstein (pl. rejencja olsztyńska) znajdujący się na okupowanym terenie, w którym obowiązywały prawa stosowane w całych Niemczech, a zatem na terenie Niemiec — zaczął działaność w 09.1939, gdy w byłych koszarach 32. Pułku Piechoty Wojska Polskiego Niemcy zorganizowali obój przejściowy dla jeńców wojennych kampanii wrześniowej. Na jesieni 1939 wykorzystywano go także jako areszt tymczasowy. Na przełomie 1939‐1940 przekształcono go w niem. Durchgangslager für polnische Zivilgefangene (pl. obóz przejściowy dla polskich jeńców cywilnych), przed wysłaniem dalej do obozów koncentracyjnych. W rzeczywistości wykorzystywany był wówczas do eksterminacji polskiej inteligencji w ramach ludobójczego programu niem. «Intelligenzaktion», a także eksterminacji osób niepełnosprawnych w ramach «Aktion T4». Następnie w 05.1940 obóz przekształcono w niem. Arbeitserziehungslager (pl. Wychowawczy Obóz Pracy), a w końcu w obóz karny dla więźniów karnych i politycznych, w większości skazanych na śmierć. W latach 1939‐1941 w KL Soldau Niemcy przetrzymywali, poniżając i torturując, setki polskich duchownych i zakonników. Ok. 80 księży, zakonników i zakonnic zamordowano. Mordowano ich w samym obozie, strzałem w głowę, oraz w miejscach masowych egzekucji w okolicznych lasach (las Białucki, las w Malinowie, Komorniki). Ani dat ani dokładnych miejsc mordu duchownych nie udało się ustalić. Razem w KL Soldau zamordowano ok. 15,000 ofiar, wśród nich tysiące pacjentów zakładów psychiatrycznych (w ramach «Aktion T4»). (więcej na: mazowsze.hist.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.08.17], pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2012.11.23])

KL Mauthausen‐Gusen: Duża grupa niemieckich obozów niem. Konzentrationslager (pl. obóz koncentracyjny) KL wokół wiosek Mauthausen i Gusen w Górnej Austrii, ok. 30 km na wschód od Linzu, funkcjonująca od 1938 do 05.1945. Z biegiem czasu stała się jednym z największych kompleksów obozowym w kontrolowanej przez Niemcy części Europy, obejmujących cztery główne obozy koncentracyjne (Mauthausen, Gusen I, Gusen II i Gusen III) oraz ponad 50 mniejszych, gdzie więźniowie niewolniczo pracowali w kamieniołomach (wydobywany granit, z którego wyłożone były ulice Wiednia, przeznaczony był na całościową rekonstrukcję niemieckich miast według planów Alberta Speera), fabrykach amunicji, kopalniach, fabrykach zbrojeniowych i montowniach samolotów myśliwskich Me 262. Kompleks służył niemieckiej machinie wojennej oraz jako środek eksterminacji przez pracę. Początkowo nie miał własnej komory gazowej i ofiary wysyłane były głównie do zamku w Hartheim, ok. 40.7 km na wschód, lub zabijane śmiertelnym zastrzykiem i palone w piecach krematoryjnych. Później między Mauthausen i Gusen zaczął jeździć samochód z rurami wydechowymi skierowanymi do wnętrza. Wreszcie w 12.1941 wybudowano komorę gazową. Ok. 122,000‐360,000 więźniów zginęło bądź zostało zamordowanych. Wielu polskich kapłanów, głównie zatrzymanych w ramach akcji eksterminacji polskiej inteligencji «Intelligenzaktion», straciło tam życie. Kompleks został założony i służył jako źródło taniej siły roboczej prywatnemu przedsiębiorstwu. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2012.11.23])

AbL Groß‐Mischen: AbL Groß‐Mischen (Miszewo‐Swobodnoje w Sambii) był w 1939 niemieckim obozem, w którym przetrzymywano m.in. ok. 200 nauczycieli szkół średnich i katolickich duchownych z Włocławka i okolic aresztowanych w ramach akcji niem. «Intelligenzaktion» — fizycznej eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych, zmuszając ich m.in. do pracy przy budowie autostrad. Prawd. traktowany był jako niem. Arbeitslager (pl. obóz pracy) — i tak przyjęto w Białej Księdze. Obóz przestał funkcjonować w 12.1939 / 01.1940 a listy wysyłane do uwięzionych wracały z adnotacją „adresat wyjechał”. Nikt z aresztowanych i przetrzymywanych w obozach AbL Rudau, AbL Groß‐Mischen i AbL Beidritten nie wrócił do domu — wszystkich Polaków na początku 1940 przetransportowano do KL Soldau (wówczas jeszcze DL Soldau) i tam, w ramach niem. «Intelligenzaktion», zamordowano. (więcej na: pamiec.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.03.10])

AbL Rudau: AbL Rudau II bei Königsberg (Rudawa‐Melnikowo koło Królewca) był w 1939 niemieckim obozem, w którym przetrzymywano m.in. ok. 200 nauczycieli szkół średnich i katolickich duchownych z Włocławka i okolic aresztowanych w ramach akcji niem. «Intelligenzaktion» — fizycznej eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych, zmuszając ich m.in. do pracy przy budowie autostrad. Prawd. traktowany był jako niem. Arbeitslager (pl. obóz pracy) — i tak przyjęto w Białej Księdze. Obóz przestał funkcjonować w 12.1939 / 01.1940 a listy wysyłane do uwięzionych wracały z adnotacją „adresat wyjechał”. Nikt z aresztowanych i przetrzymywanych w obozach AbL Rudau, AbL Groß‐Mischen i AbL Beidritten nie wrócił do domu — wszystkich Polaków na początku 1940 przetransportowano do KL Soldau (wówczas jeszcze DL Soldau) i tam, w ramach niem. «Intelligenzaktion», zamordowano. (więcej na: www.1wrzesnia39.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.10.05])

Stalag I A Stablack: Stalag I A — niemiecki obóz jeniecki dla podoficerów i szeregowców wojsk lądowych w okolicy dziejszych wsi Stabławek i Kamińska (pow. Bartoszyce), oraz częściowo w okolicy Dołgorukowa w dawnym powiecie Pruskiej Iławy (dziś w rosyjskim obwodzie królewieckim). Po ataku na Polskę do końca 09.1939 Niemcy przewieźli doń ponad 40,000 polskich jeńców. Podczas funkcjonowania w latach 1939‐1945 przetrzymywano w nim razem ok. 255,000 jeńców wojennych z całej Europy. Kilkanaście tysięcy zmarło. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.03.10])

Włocławek: Policyjny areszt śledczy przy ul. Karnkowskiego w centrum Włocławka, zarządzany przez Niemców. W latach 1939‐1940 Niemcy przetrzymywali w nim setki Polaków, w tym dziesiątki polskiego duchowieństwa, którzy następnie zostali przetransportowani do niemieckich obozów koncentracyjnych. (więcej na: www.sztetl.org.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2017.01.21])

«Intelligenzaktion»: (pl. „akcja inteligencja”) — niemiecki program eksterminacji polskiej elity, głównie inteligencji, przeprowadzony od początku okupacji w 09.1939 do 04.1940, głównie na terenach przyłączonych bezpośrednio do Niemiec, ale także na terenie tzw. Generalnego Gubernatorstwa, gdzie nosił miano «AB‐aktion». W pierwszej fazie, tuż po rozpoczęciu okupacji niemieckiej, realizowany pod nazwą niem. Unternehmen „Tannenberg” (pl. „operacja Tannenberg”) — w oparciu o opracowane przez jednostkę Zentralstelle II/P (Polen) niemieckiego Głównego Urzędu SD listy proskrypcyjne Polaków (niem. Sonderfahndungsbuch Polen), uznawanych za szczególnie niebezpiecznych dla III Rzeszy. Znalazły się na niej nazwiska 61,000 Polaków. Razem w trakcie tego ludobójstwa planowo i metodycznie zamordowano ok. 50 tys. nauczycieli, księży, przedstawicieli ziemiaństwa, wolnych zawodów, działaczy społecznych i politycznych oraz emerytowanych wojskowych. Kolejnych 50 tys. zesłano do obozów koncentracyjnych, gdzie przeżył tylko znikomy procent. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.10.04])

Ribbentrop‐Mołotow: Ludobójczy rosyjsko‐niemiecki pakt przyjaźni między przywódcą rosyjskim Józefem Stalinem i niemieckim Adolfem Hitlerem, podpisany 23.08.1939 w Moskwie przez ministrów spraw zagranicznych Rosji — Wiaczesława Mołotowa — i Niemiec — Joachima von Ribbentropa — który sankcjonował i był bezpośrednią przyczyną niemieckiego i rosyjskiego najazdu na Polskę i rozpoczęcia II wojny światowej w 09.1939. W sensie politycznym pakt był próbą przywrócenia status quo ante sprzed 1914, z jednym wyjątkiem, a mianowicie „handlową” wymianą tzw. „Królestwa Polskiego”, wchodzącego w 1914 w skład Imperium Rosyjskiego, na Galicję Wschodnią (dzisiejszą zachodnią Ukrainę), w 1914 należącą do Imperium Austro‐Węgierskiego. Galicję, ze Lwowem, mieli przejąć Rosjanie, „Królestwo Polskie” — pod nazwą Generalnego Gubernatorstwa — Niemcy. Wybuchła w rezultacie „wojna była jedną z największych w historii klęsk i dramatów ludzkości, bo dwie ateistyczne i antychrześcijańskie ideologie: narodowego i międzynarodowego socjalizmu, odrzuciły Boga i Jego piąte przykazanie Dekalogu: Nie zabijaj!” (abp Stanisław Gądecki, 01.09.2019). Ustalenia paktu — wsparte zdradą formalnych sojuszników Polski, Francji i Niemiec, które 12.09.1939 na wspólnej konferencji w Abbeville, zdecydowały o nieudzielaniu pomocy zaatakowanej Polsce i niepodejmowaniu działań zbrojnych wobec Niemiec (co było złamaniem zobowiązań traktatowych z Polską) — zostały sprecyzowane 28.09.1939 w traktacie „o granicach i przyjaźni Niemcy‐Rosja”, podpisanym przez tych samych zbrodniarzy. Jednym z jego ustaleń było podzielenie się strefami wpływów w środkowej i wschodniej Europie oraz IV rozbiór Polski. W jednym z tajnych aneksów zapisano: „Obie strony nie będą tolerować na swych terytoriach jakiejkolwiek polskiej propagandy, która dotyczy terytoriów drugiej strony. Będą one tłumić na swych terytoriach wszelkie zaczątki takiej propagandy i informować się wzajemnie w odniesieniu do odpowiednich środków w tym celu”. Skutkiem porozumień była seria spotkań między ludobójczymi organizacjami — niemieckim Gestapo i rosyjskim NKWD, na których dyskutowano koordynację wysiłków w celu eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych (w Niemczech zwane «Intelligenzaktion», w Rosji przyjęła formę zbrodni katyńskiej). Skutkiem porozumień była śmierć setek tysięcy polskiej inteligencji, w tym tysięcy przedstawianych kapłanów, i dziesiątków milionów zwykłych ludzi. Skutki tej rosyjsko‐niemieckiej umowy trwały do 1989, a i dziś są odczuwalne. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.09.30])

Encykliki Piusa XI: Wobec powstania w Europie dwóch systemów totalitarnych, które zdawały się ze sobą konkurować, acz więcej było między nimi podobieństw niż sprzeczności, papież Pius XI wydał w 03.1937 (w ciągu 5 dni) dwie encykliki. W wydanej 14.03.1938 „Mit brennender Sorge” (pl. „Z palącą troską”) potępił narodowy socjalizm panujący w Niemczech. Pisał: „Kto idąc za wierzeniami starogermańsko — przedchrześcijańskimi, na miejsce Boga osobowego stawia różne nieosobowe fatum, ten przeczy mądrości Bożej i Opatrzności […], kto wynosi ponad skalę wartości ziemskie: rasę albo naród, albo państwo, albo ustrój państwa, przedstawicieli władzy państwowej albo inne podstawowe wartości ludzkiej społeczności, […] i czyni z nich najwyższą normę wszelkich wartości, także religijnych, i oddaje się im bałwochwalczo, ten […] daleki jest od prawdziwej wiary w Boga i od światopoglądu odpowiadającego takiej wierze”. 19.03.1937 wydał „Divini Redemptoris” (pl. „Boski Odkupiciel”), w której poddał krytyce komunizm rosyjski, materializm dialektyczny i teorię walki klas. Pisał: „Komunizm pozbawia człowieka wolności, a więc duchowej podstawy wszelkich norm życiowych. Odbiera osobie ludzkiej całą jej godność i wszelkie moralne oparcie, z którego pomocą mogłaby się przeciwstawić naporowi ślepych namiętności […] To nowa ewangelia, którą bolszewicki i bezbożny komunizm głosi jako orędzie zbawienia i odkupienia ludzkości”… Pius XI domagał się poddania stanowionego prawa ludzkiego naturalnemu prawu Bożemu, zalecał wcielanie w życie ideału państwa i społeczeństwa chrześcijańskiego, i wzywał katolików do oporu. Dwa lata później narodowo socjalistyczne Niemcy i komunistyczna Rosja porozumiały się i wywołały II wojnę światową. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28], pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28])

źródła

osobowe:
www.parafia-lubraniec.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2021.12.19], www.parafia-lubraniec.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2021.12.19], www.straty.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.04.18]
bibliograficzne:
„Ofiary zbrodni niemieckiej spośród duchowieństwa diec. włocławskiej”, ks. Stanisław Librowski, „Kronika Diecezji Włocławskiej”, 07‐08.1947
„Roczniki diecezji włocławskiej — 1926‐1939 (także: Catalogus Ecclesiarum et Utriusque Cleri tam Saecularis quam Regularis dioecesis Wladislaviensis seu Calissiensis — do 1925)”, Kuria diecezjalna włocławska i włocławsko-kaliska