funkcja

kleryk diecezjalny

wyznanie

Kościół łaciński (rzymskokatolicki) RKwięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.09.21]

diecezja / prowincja

archidiecezja wileńskawięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2013.05.19]

data i miejsce
śmierci

18.02.1943

Ponarydziś: dzielnica w Wilnie, gm. Ponary, rej. Wilno miasto, okr. Wilno, Litwa
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31]

szczegóły śmierci

przyczyna śmierci

zbiorowy mord

sprawstwo

Niemcy

miejsca i wydarzenia

PonaryKliknij by przejść do opisu, Wilno (Łukiszki)Kliknij by przejść do opisu, Aresztowania 03.03.1942 (Wilno)Kliknij by przejść do opisu, Ribbentrop‐MołotowKliknij by przejść do opisu, Encykliki Piusa XIKliknij by przejść do opisu

data i miejsce
urodzenia

18.08.1911

Nowa Wilejkadziś: dzielnica w Wilnie, rej. Wilno miasto, okr. Wilno, Litwa
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31]

szczegóły posługi

inni związani
szczegółami śmierci

ŚWIRKOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Romuald, WĘCKIEWICZKliknij by wyświetlić biogram Piotr, KOCHANOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Feliks, PIÓRKOKliknij by wyświetlić biogram Augustyn, SOKOŁOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Józef, WASILEWSKIKliknij by wyświetlić biogram Anastazy, WENTAKliknij by wyświetlić biogram Stefan, ŻYŹNIEWSKIKliknij by wyświetlić biogram Henryk

miejsca i wydarzenia
opisy

Ponary: W latach 1941‐1944 w Ponarach k. Wilna Niemcy wymordowali ok. 100 tys. ludzi, w tym ok. 60‐70% stanowili Żydzi i 20% Polacy (głównie inteligencja, w tym profesorowie w Uniwersytetu im. Stefana Batorego w Wilnie, a także księża). Wykonawcami egzekucji byli głównie członkowie litewskiej formacji Ypatingasis būrys, zwani potocznie strzelcami ponarskimi lub szaulisami. Ofiary przywożono pociągami lub gnano w Wilno pieszo. Rozstrzeliwano je etapami — niektórzy zmuszani byli czekać przed bramą kilkanaście godzin, a nawet kilka dni. W międzyczasie szaulisi katowali je gumowymi pałkami i szczuli psami. Co kilkanaście minut wybierano kolejne partie skazańców, zmuszano do rozebrania się i wyprowadzona do „poczekalni” — jednego z uprzednio wykopanych dołów. Stamtąd po 10‐12 ofiar wyprowadzano nad masowy grób i rozstrzeliwano. Dokładna liczba ofiar jest trudna do ustalenia — pod koniec wojny Niemcy ekshumowali masowe groby i spalili większość zwłok. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2021.12.19])

Wilno (Łukiszki): Więzienie w Wilnie wykorzystywany zarówno przez Niemców jak I Rosjan. Miejsce kaźni tysięcy Polaków. Przetrzymywano w nim jednorazowo od 2,000 do 16,000 więźniów. W 06.1941 Rosjanie, po ataku niemieckim, wymordowali większą część więźniów. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2021.12.19])

Aresztowania 03.03.1942 (Wilno): 03.03.1942 w Wilnie Niemcy aresztowali 28 profesorów oraz 81 kleryków wileńskiego seminarium duchownego, prawd. z donosu litewskiego. Kilka tygodni później, 26.03.1942, Niemcy i wysługujący się im Litwini aresztowali 9 ojców zakonnych, 5 braci, 2 nowicjuszów i 1 chłopca pomagającego w kuchni, jezuickiego Kolegium Wileńskiego. Wszystkich przetrzymywano w więzieniu Łukiszki w Wilnie. Profesorów 18.03.1942 przewieziono do Wyłkowyszek i tam internowano. W 10.1942 zesłano ich następnie do obozów koncentracyjnych (m. in. Szałtupie, IL Poniewieżyk). kleryków 04.05.1942 wywieziono na roboty do Niemiec, ale spora część uciekła z transportu. Seminarium duchowne zamknięto. Kilka tygodni po aresztowaniach w seminarium duchownym, 26.03.1942 Niemcy zatrzymali wileńskich zakonników (m.in. oo. jezuitów i misjonarzy św. Wincentego a Paulo), którzy przeszli przez podobną drogę więzienną. (więcej na: www.tygodnik.ltKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.05.19])

Ribbentrop‐Mołotow: Ludobójczy rosyjsko‐niemiecki pakt przyjaźni między przywódcą rosyjskim Józefem Stalinem i niemieckim Adolfem Hitlerem, podpisany 23.08.1939 w Moskwie przez ministrów spraw zagranicznych Rosji — Wiaczesława Mołotowa — i Niemiec — Joachima von Ribbentropa — który sankcjonował i był bezpośrednią przyczyną niemieckiego i rosyjskiego najazdu na Polskę i rozpoczęcia II wojny światowej w 09.1939. W sensie politycznym pakt był próbą przywrócenia status quo ante sprzed 1914, z jednym wyjątkiem, a mianowicie „handlową” wymianą tzw. „Królestwa Polskiego”, wchodzącego w 1914 w skład Imperium Rosyjskiego, na Galicję Wschodnią (dzisiejszą zachodnią Ukrainę), w 1914 należącą do Imperium Austro‐Węgierskiego. Galicję, ze Lwowem, mieli przejąć Rosjanie, „Królestwo Polskie” — pod nazwą Generalnego Gubernatorstwa — Niemcy. Wybuchła w rezultacie „wojna była jedną z największych w historii klęsk i dramatów ludzkości, bo dwie ateistyczne i antychrześcijańskie ideologie: narodowego i międzynarodowego socjalizmu, odrzuciły Boga i Jego piąte przykazanie Dekalogu: Nie zabijaj!” (abp Stanisław Gądecki, 01.09.2019). Ustalenia paktu — wsparte zdradą formalnych sojuszników Polski, Francji i Niemiec, które 12.09.1939 na wspólnej konferencji w Abbeville, zdecydowały o nieudzielaniu pomocy zaatakowanej Polsce i niepodejmowaniu działań zbrojnych wobec Niemiec (co było złamaniem zobowiązań traktatowych z Polską) — zostały sprecyzowane 28.09.1939 w traktacie „o granicach i przyjaźni Niemcy‐Rosja”, podpisanym przez tych samych zbrodniarzy. Jednym z jego ustaleń było podzielenie się strefami wpływów w środkowej i wschodniej Europie oraz IV rozbiór Polski. W jednym z tajnych aneksów zapisano: „Obie strony nie będą tolerować na swych terytoriach jakiejkolwiek polskiej propagandy, która dotyczy terytoriów drugiej strony. Będą one tłumić na swych terytoriach wszelkie zaczątki takiej propagandy i informować się wzajemnie w odniesieniu do odpowiednich środków w tym celu”. Skutkiem porozumień była seria spotkań między ludobójczymi organizacjami — niemieckim Gestapo i rosyjskim NKWD, na których dyskutowano koordynację wysiłków w celu eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych (w Niemczech zwane «Intelligenzaktion», w Rosji przyjęła formę zbrodni katyńskiej). Skutkiem porozumień była śmierć setek tysięcy polskiej inteligencji, w tym tysięcy przedstawianych kapłanów, i dziesiątków milionów zwykłych ludzi. Skutki tej rosyjsko‐niemieckiej umowy trwały do 1989, a i dziś są odczuwalne. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.09.30])

Encykliki Piusa XI: Wobec powstania w Europie dwóch systemów totalitarnych, które zdawały się ze sobą konkurować, acz więcej było między nimi podobieństw niż sprzeczności, papież Pius XI wydał w 03.1937 (w ciągu 5 dni) dwie encykliki. W wydanej 14.03.1938 „Mit brennender Sorge” (pl. „Z palącą troską”) potępił narodowy socjalizm panujący w Niemczech. Pisał: „Kto idąc za wierzeniami starogermańsko — przedchrześcijańskimi, na miejsce Boga osobowego stawia różne nieosobowe fatum, ten przeczy mądrości Bożej i Opatrzności […], kto wynosi ponad skalę wartości ziemskie: rasę albo naród, albo państwo, albo ustrój państwa, przedstawicieli władzy państwowej albo inne podstawowe wartości ludzkiej społeczności, […] i czyni z nich najwyższą normę wszelkich wartości, także religijnych, i oddaje się im bałwochwalczo, ten […] daleki jest od prawdziwej wiary w Boga i od światopoglądu odpowiadającego takiej wierze”. 19.03.1937 wydał „Divini Redemptoris” (pl. „Boski Odkupiciel”), w której poddał krytyce komunizm rosyjski, materializm dialektyczny i teorię walki klas. Pisał: „Komunizm pozbawia człowieka wolności, a więc duchowej podstawy wszelkich norm życiowych. Odbiera osobie ludzkiej całą jej godność i wszelkie moralne oparcie, z którego pomocą mogłaby się przeciwstawić naporowi ślepych namiętności […] To nowa ewangelia, którą bolszewicki i bezbożny komunizm głosi jako orędzie zbawienia i odkupienia ludzkości”… Pius XI domagał się poddania stanowionego prawa ludzkiego naturalnemu prawu Bożemu, zalecał wcielanie w życie ideału państwa i społeczeństwa chrześcijańskiego, i wzywał katolików do oporu. Dwa lata później narodowo socjalistyczne Niemcy i komunistyczna Rosja porozumiały się i wywołały II wojnę światową. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28], pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28])

źródła

osobowe:
wspolnotapolska.org.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2012.11.23], www.ogrodywspomnien.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2012.12.28], rodzinaponarska.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.05.09]
bibliograficzne:
„Martyrologia duchowieństwa archidiecezji wileńskiej 1939‐1945”, ks. Tadeusz Krahel, Białystok, 2017
pierwotnych (oryginalnych) zdjęć:
www.archiwumwilenskie.ltKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.05.09]