funkcja

kapłan diecezjalny

wyznanie

Kościół łaciński (rzymsko-katolicki)
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2014.09.21]

diecezja / prowincja

archidiecezja wileńska
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2013.05.19]

data i miejsce śmierci

19.03.1943

Ponary-Wilno
rej. Wilno miasto, okr. Wilno, Litwa

alt. daty i miejsca śmierci

Łyntupy
rej. Postawy, obw. Witebsk, Białoruś
Postawy
rej. Postawy, obw. Witebsk, Białoruś

szczegóły śmierci

Po niemieckim i rosyjskim najeździe na Rzeczpospolitą w 09.1939 i rozpoczęciu II wojny światowej, po niemieckim ataku 22.06.1941 na uprzedniego sojusznika, Rosjan, po niemieckiej rewizji w jego plebanii nie zgłosił się na posterunek policji i zaczął się ukrywać. Gdy Niemcy wzięli jego matkę jako zakładniczkę ujawinił się i w 1942 został przez Niemców aresztowany. Prawd. przetrzymywany w areszcie w Łyntupach lub Postawach. W 03.1943 był prawd. przetrzymywany w więzieniu Łukiszki w Wilnie. 19.03.1943 wywieziony z więzienia I prawd. zamordowany w niemieckim obozie zagłady Ponary.

przyczyna śmierci

zbiorowy mord

sprawstwo

Niemcy

data i miejsce urodzenia

04.07.1899

Litwa

prezbiterat (święcenia)/
ordynacja

06.06.1925

szczegóły posługi

1940–1942 — proboszcz {parafia: Komaje; dek.: Święciany}
1935–1940 — proboszcz {parafia: Zadziewie; dek.: Postawy–nadwileński}
1932–1935 — proboszcz {parafia: Bobrowszczyzna; dek.: Głębokie}
1930–1932 — proboszcz {parafia: Mickuny; dek.: Worniany}
1927–1930 — proboszcz {parafia: Skrundzie; dek.: Zdzięcioł}
1926–1927 — wikariusz {parafia: Duniłowicze; dek.: Postawy–nadwileński}, prefekt
1925–1926 — wikariusz {parafia: Łuczaj; dek.: Postawy–nadwileński}, prefekt
do 1925 — student {Wilno, filozofia i teologia, Seminarium Duchowne}

inni związani szczegółami śmierci

OGANOWSKI Franciszek, ŚWIRKOWSKI Romuald

miejsca zagłady
obozy (+ nr więźnia)

Ponary: W latach 1941‑44 w Ponarach k. Wilna Niemcy wymordowali ok. 100 tys. ludzi, w tym ok. 60‑70% stanowili Żydzi i 20% Polacy (głównie inteligencja, w tym profesorowie w Uniwersytetu im. Stefana Batorego w Wilnie, a także księża). Wykonawcami egzekucji byli głównie członkowie litewskiej formacji Ypatingasis būrys, zwani potocznie strzelcami ponarskimi lub szaulisami. Ofiary przywożono pociągami lub gnano w Wilno pieszo. Rozstrzeliwano je etapami — niektórzy zmuszani byli czekać przed bramą kilkanaście godzin, a nawet kilka dni. W międzyczasie szaulisi katowali je gumowymi pałkami i szczuli psami. Co kilkanaście minut wybierano kolejne partie skazańców, zmuszano do rozebrania się i wyprowadzona do „poczekalni” — jednego z uprzednio wykopanych dołów. Stamtąd po 10‑12 ofiar wyprowadzano nad masowy grób i rozstrzeliwano. Dokładna liczba ofiar jest trudna do ustalenia — pod koniec wojny Niemcy ekshumowali masowe groby i spalili większość zwłok. (więcej na:  pl.wikipedia.org [dostęp: 2021.09.20])

Wilno (Łukiszki): Więzienie w Wilnie wykorzystywany zarówno przez Niemców jak I Rosjan. Miejsce kaźni tysięcy Polaków. Przetrzymywano w nim jednorazowo od 2,000 do 16,000 więźniów. W 06.1941 Rosjanie, po ataku niemieckim, wymordowali większą część więźniów. (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2021.07.04])

Ribbentrop-Mołotow: Ludobójczy rosyjsko–niemiecki pakt przyjaźni między przywódcą rosyjskim Józefem Stalinem i niemieckim Adolfem Hitlerem, podpisany 23.08.1939 w Moskwie przez ministrów spraw zagranicznych Rosji — Wiaczesława Mołotowa — i Niemiec — Joachima von Ribbentropa — który sankcjonował i był bezpośrednią przyczyną niemieckiego i rosyjskiego najazdu na Polskę i rozpoczęcia II wojny światowej w 09.1939. „Wojna była jedną z największych w historii klęsk i dramatów ludzkości, bo dwie ateistyczne i antychrześcijańskie ideologie: narodowego i międzynarodowego socjalizmu, odrzuciły Boga i Jego piąte przykazanie Dekalogu: Nie zabijaj!” (abp Stanisław Gądecki, 01.09.2019). Ustalenia paktu — wsparte zdradą formalnych sojuszników Polski, Francji i Niemiec, które 12.09.1939 na wspólnej konferencji w Abbeville, zdecydowały o nieudzielaniu pomocy zaatakowanej Polsce i niepodejmowaniu działań zbrojnych wobec Niemiec (co było złamaniem zobowiązań traktatowych z Polską) — zostały sprecyzowane 28.09.1939 w traktacie „o granicach i przyjaźni Niemcy–Rosja”, podpisanym przez tych samych zbrodniarzy. Jednym z jego ustaleń było podzielenie się strefami wpływów w środkowej i wschodniej Europie oraz IV rozbiór Polski. W jednym z tajnych aneksów zapisano: „Obie strony nie będą tolerować na swych terytoriach jakiejkolwiek polskiej propagandy, która dotyczy terytoriów drugiej strony. Będą one tłumić na swych terytoriach wszelkie zaczątki takiej propagandy i informować się wzajemnie w odniesieniu do odpowiednich środków w tym celu”. Skutkiem porozumień była seria spotkań między ludobójczymi organizacjami — niemieckim Gestapo i rosyjskim NKWD, na których dyskutowano koordynację wysiłków w celu eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych (w Niemczech zwane Intelligenzaktion, w Rosji przyjęła formę zbrodni katyńskiej). Skutkiem porozumień była śmierć setek tysięcy polskiej inteligencji, w tym tysięcy przedstawianych kapłanów, i dziesiątków milionów zwykłych ludzi. Skutki tej rosyjsko–niemieckiej umowy trwały do 1989, a i dziś są odczuwalne. (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2015.09.30])

źródła

osobowe:
kurierwilenski.lt [dostęp: 2017.06.16]
bibliograficzne:
„Martyrologium polskiego duchowieństwa rzymskokatolickiego pod okupacją hitlerowską w latach 1939‑1945”, Wiktor Jacewicz, Jan Woś, tom I‑V, Akademia Teologii Katolickiej, 1977‑1981
„Martyrologia duchowieństwa archidiecezji wileńskiej 1939‑1945”, ks. Tadeusz Krahel, Białystok, 2017