funkcja

kapłan diecezjalny

wyznanie

Kościół łaciński (rzymskokatolicki) RKwięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.09.21]

diecezja / prowincja

diecezja chełmińskawięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2012.11.23]

data i miejsce
śmierci

11.1939

Wielka Piaśnicapot. Piaśnica
dziś: gm. Puck, pow. Puck, woj. pomorskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.10.09]

alt. daty i miejsca
śmierci

29.10.1939‑11.11.1939

szczegóły śmierci

przyczyna śmierci

zbiorowy mord

sprawstwo

Niemcy

miejsca i wydarzenia

PiaśnicaKliknij by przejść do opisu, WejherowoKliknij by przejść do opisu, «Intelligenzaktion»Kliknij by przejść do opisu, Reichsgau Danzig‐WestpreußenKliknij by przejść do opisu, Encykliki Piusa XIKliknij by przejść do opisu, Encykliki Piusa XIKliknij by przejść do opisu, Filomaci PomorscyKliknij by przejść do opisu

data i miejsce
urodzenia

30.08.1888

Piasecznodziś: gm. Gniew, pow. Tczew, woj. pomorskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31]

prezbiterat (święcenia)
ordynacja

29.03.1914 (katedra pelplińskawięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.11.14])

szczegóły posługi

inni związani
szczegółami śmierci

ANGRYKKliknij by wyświetlić biogram Ludwik, BIEŃKOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Jan Antoni, BLAJERKliknij by wyświetlić biogram Błażej, BŁAŻEWSKIKliknij by wyświetlić biogram Ignacy, BORYSIAKKliknij by wyświetlić biogram Jan, BRODOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Jan, DUNAJSKIKliknij by wyświetlić biogram Piotr Paweł, FIEREKKliknij by wyświetlić biogram Anastazy, FITTKAUKliknij by wyświetlić biogram Edmund, GASIŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Ludwik, GLISZCZYŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Jan, GŁOWAKliknij by wyświetlić biogram Czesław, HEINIGKliknij by wyświetlić biogram Juliusz, HOEFTKliknij by wyświetlić biogram Walter Józef, JAKUBOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Jan Stanisław, JAMRÓGKliknij by wyświetlić biogram Witold (o. Henryk), JÓŹWIAKKliknij by wyświetlić biogram Joanna, KALISZKliknij by wyświetlić biogram Kazimierz Franciszek, KASZUBOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Alojzy, KITZERMANNKliknij by wyświetlić biogram Franciszek, KNITTERKliknij by wyświetlić biogram Alojzy Bernard, KONEWECKIKliknij by wyświetlić biogram Józef, KOTOWSKAKliknij by wyświetlić biogram Maria Jadwiga (s. Alicja), KRĘCKIKliknij by wyświetlić biogram Anastazy, LABUDAKliknij by wyświetlić biogram Bronisław, LEHMANNKliknij by wyświetlić biogram Józef, MOJKOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Julian, MÓWIŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Józef, OLKIEWICZKliknij by wyświetlić biogram Brunon, PRONOBISKliknij by wyświetlić biogram Wojciech, PRZYBYSZKliknij by wyświetlić biogram Franciszek, RACKIKliknij by wyświetlić biogram Czesław, ROMPCAKliknij by wyświetlić biogram Leon, SARNOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Robert Józef, SUDYKliknij by wyświetlić biogram Karol, SZYNALEWSKIKliknij by wyświetlić biogram Franciszek Ksawery Aleksy, SZYPNIEWSKIKliknij by wyświetlić biogram Władysław, TURZYŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Teodor Emilian, UGOFOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Franciszek, WARCZAKKliknij by wyświetlić biogram Augustyn, WĄTRÓBSKIKliknij by wyświetlić biogram Wojciech, WIELEWSKIKliknij by wyświetlić biogram Władysław Sylwester, WILEMSKIKliknij by wyświetlić biogram Czesław Kazimierz, WILEMSKIKliknij by wyświetlić biogram Paweł Feliks, WITKOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Bolesław, WOHLFEILKliknij by wyświetlić biogram Edmund Kazimierz, ZAKRZEWSKIKliknij by wyświetlić biogram Jan, ZĄBEKKliknij by wyświetlić biogram Edmund Leopold, ŻUREKKliknij by wyświetlić biogram Mieczysław

miejsca i wydarzenia
opisy

Piaśnica: W lasach piaśnickich, ok. 1 km od centrum wsi Wielka Piaśnica w pobliżu Wejherowa na Pomorzu, w ramach niem. «Intelligenzaktion», od 10.1939 do 04.1940 Niemcy zamordowali, w masowych egzekucjach, 12,000‐14,000 Polaków z Pomorza Gdańskiego, w większości polskiej inteligencji. Ludobójstwa dokonywały jednostki SS (m.in. z oddziału Wachsturmbann „Eimann”) z pomocą członków paramilitarnej organizacji Volksdeutscher Selbstschutz, zdradzieckich obywateli Polski niemieckiego pochodzenia. Mordowano aresztowane osoby, które znalazły się na wcześniej przygotowanej w Niemczech tzw. niem. „Sonderfahndungsbuch Polen” — imiennej liście proskrypcyjnej „wrogów Rzeszy”. Ofiary dowożono zazwyczaj pociągami do Wejherowa, w doczepionych do zwykłego pojazdu kursowego zamkniętych wagonach. Tam wagony odczepiano i ofiary, po brutalnej selekcji z rodzielaniem rodzin i dzieci, ładowany na samochody ciężarowe i autobusy. Na miejscu czekały na nich doły, wykopywane wcześniej najpierw przez lokalnych niemieckich rolników, a później przez Polaków‐więźniów z obozu niem. Neufahrwasser w Gdańsku, zwanych niem. „Himmelfahrtskommando” (pl. „Komando Wniebowstąpienia”), których po jakimś czasie mordowano i sprowadzano nowych. Ofiary musiały się rozebrać do bielizny, a następnie w grupach po 5‐6 osób były mordowane strzałem w tył głowy, w pozycji stojącej lub klęczącej nad wykopanym dołem. Ranni byli dobijani — niektórzy ciosami kolb karabinowych. Groby zakopywano, a w 1940 zasadzono na nich sadzonki drzew i krzewów. W 1944, wobec zbliżającej się klęski wojennej Niemcy zmusili polskich więźniów z obozu koncentracyjneg KL Stutthof do rozkopania grobów i spalenia zwłok, po czym więźniów zamordowali. Piaśnica określana jest jako „pomorski Katyń” lub „Kaszubska Golgota”. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2021.12.19])

Wejherowo: Areszt śledczy zarządzany przez Niemców. W 1939 miejsce masowych mordów Polaków i ostatecznej selecji przed wywiezieniem do Piaśnicy, miejsca mordów Polaków w ramach «Intelligenzaktion» — akcji eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych Pomorza. (więcej na: www.sw.gov.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.08.17])

«Intelligenzaktion»: (pl. „akcja inteligencja”) — niemiecki program eksterminacji polskiej elity, głównie inteligencji, przeprowadzony od początku okupacji w 09.1939 do 04.1940, głównie na terenach przyłączonych bezpośrednio do Niemiec, ale także na terenie tzw. Generalnego Gubernatorstwa, gdzie nosił miano «AB‐aktion». W pierwszej fazie, tuż po rozpoczęciu okupacji niemieckiej, realizowany pod nazwą niem. Unternehmen „Tannenberg” (pl. „operacja Tannenberg”) — w oparciu o opracowane przez jednostkę Zentralstelle II/P (Polen) niemieckiego Głównego Urzędu SD listy proskrypcyjne Polaków (niem. Sonderfahndungsbuch Polen), uznawanych za szczególnie niebezpiecznych dla III Rzeszy. Znalazły się na niej nazwiska 61,000 Polaków. Razem w trakcie tego ludobójstwa planowo i metodycznie zamordowano ok. 50 tys. nauczycieli, księży, przedstawicieli ziemiaństwa, wolnych zawodów, działaczy społecznych i politycznych oraz emerytowanych wojskowych. Kolejnych 50 tys. zesłano do obozów koncentracyjnych, gdzie przeżył tylko znikomy procent. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.10.04])

Reichsgau Danzig‐Westpreußen: Po polskiej klęsce w kampanii 09.1939, będącej rezultatem paktu Ribbentrop‐Mołotow i stanowiącej pierwszy etap II wojny światowej, i rozpoczęciu w części Polski okupacji niemieckiej (w drugiej, wschodniej części Polski rozpoczęła się okupacja rosyjska), Niemcy podzielili okupowane polskie terytorium na pięć głównych obszarów (i kilka mniejszych). Największy przekształcili w niem. Generalgouvernement (pl. Generalne Gubernatorstwo), przeznaczone wyłącznie dla Polaków i Żydów i stanowiące część tzw. niem. Großdeutschland (pl. Wielkie Niemcy). Dwa przyłączyli do już istniejących niemieckich prowincji. Z dwóch utworzyli odrębne nowe prowincje. Jednym z nich było Pomorze Nadwiślańskie, już 08.10.1939, dekretem przywódcy niemieckiego Adolfa Hitlera wcielone do Niemiec (formalnie zaczął obowiązywać 26.10.1939), a 02.11.1939 przekształcone w prowincję niem. Reichsgau Danzig‐Westpreußen (pl. Okręg Rzeszy Gdańsk‐Prusy Zachodnie), w której obowiązywać miało prawo państwa niemieckiego. Główną osią polityki nowej prowincji, której obszar Niemcy uznali za niem. „Ursprünglich Deutsche” (pl. „rdzennie niemieckie”), mimo iż ok. 85% jej mieszkańców stanowili Polacy, było niem. „Entpolonisierung” (pl. „odpolszczenie”), czyli przymusowa germanizacja. Ok. 60,000 Polaków zamordowano w 1939‐1940, w ramach niem. „Intelligenzaktion”, i.e. eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych, w ok. 432 miejscach skrytobójczych mordów — w tym ok. 220 polskich kapłanów katolickich. Drugie tyle zesłano do niemieckich obozów koncentracyjnych, skąd wróciło niewielu (aresztowano ponad 300 kapłanów, z których w obozach koncentracyjnych zginęło ok. 130). Wysiedlono ok. 124,000‐170,000, przy czym ok. 90,000 do niem. Generalgouvernement. Masowo zmuszano Polaków do podpisywania niemieckiej listy narodowościowej niem. Deutsche Volksliste (pl. folkslista) DVL. Dzieci polskie mogły się uczyć tylko po niemiecku. Zakazano używania języka polskiego podczas katolickich Mszy św., a także podczas spowiedzi. Konfiskowane polskie majątki ziemskie. By jeszcze bardziej ograniczyć liczbę ludności polskiej wysyłano Polaków na roboty przymusowe w głąb Niemiec. Pozostałych Polaków traktowano jako nisko wykwalifikowaną siłę roboczą, izolowano od Niemców i ściśle kontrolowano — legalnie spotykać mogli się najwyżej we trzech lub we troje, nawet we własnych mieszkaniach. Wielu wcielono do niemieckiej armii Wehrmacht. Po zakończeniu działań zbrojnych II wojny światowej nadzorca tej prowincji, niem. Reichsstatthalter (pl. Namiestnik Rzeszy) i niem. Gauleiter (pl. naczelnik okręgu) niemieckiej partii narodowo–socjalistycznej, Albert Maria Forster, został stracony. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2024.06.24])

Encykliki Piusa XI: Wobec powstania w Europie dwóch systemów totalitarnych, które zdawały się ze sobą konkurować, acz więcej było między nimi podobieństw niż sprzeczności, papież Pius XI wydał w 03.1937 (w ciągu 5 dni) dwie encykliki. W wydanej 14.03.1938 „Mit brennender Sorge” (pl. „Z palącą troską”) potępił narodowy socjalizm panujący w Niemczech. Pisał: „Kto idąc za wierzeniami starogermańsko — przedchrześcijańskimi, na miejsce Boga osobowego stawia różne nieosobowe fatum, ten przeczy mądrości Bożej i Opatrzności […], kto wynosi ponad skalę wartości ziemskie: rasę albo naród, albo państwo, albo ustrój państwa, przedstawicieli władzy państwowej albo inne podstawowe wartości ludzkiej społeczności, […] i czyni z nich najwyższą normę wszelkich wartości, także religijnych, i oddaje się im bałwochwalczo, ten […] daleki jest od prawdziwej wiary w Boga i od światopoglądu odpowiadającego takiej wierze”. 19.03.1937 wydał „Divini Redemptoris” (pl. „Boski Odkupiciel”), w której poddał krytyce komunizm rosyjski, materializm dialektyczny i teorię walki klas. Pisał: „Komunizm pozbawia człowieka wolności, a więc duchowej podstawy wszelkich norm życiowych. Odbiera osobie ludzkiej całą jej godność i wszelkie moralne oparcie, z którego pomocą mogłaby się przeciwstawić naporowi ślepych namiętności […] To nowa ewangelia, którą bolszewicki i bezbożny komunizm głosi jako orędzie zbawienia i odkupienia ludzkości”… Pius XI domagał się poddania stanowionego prawa ludzkiego naturalnemu prawu Bożemu, zalecał wcielanie w życie ideału państwa i społeczeństwa chrześcijańskiego, i wzywał katolików do oporu. Dwa lata później narodowo socjalistyczne Niemcy i komunistyczna Rosja porozumiały się i wywołały II wojnę światową. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28], pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28])

Encykliki Piusa XI: Wobec powstania w Europie dwóch systemów totalitarnych, które zdawały się ze sobą konkurować, acz więcej było między nimi podobieństw niż sprzeczności, papież Pius XI wydał w 03.1937 (w ciągu 5 dni) dwie encykliki. W wydanej 14.03.1938 „Mit brennender Sorge” (pl. „Z palącą troską”) potępił narodowy socjalizm panujący w Niemczech. Pisał: „Kto idąc za wierzeniami starogermańsko — przedchrześcijańskimi, na miejsce Boga osobowego stawia różne nieosobowe fatum, ten przeczy mądrości Bożej i Opatrzności […], kto wynosi ponad skalę wartości ziemskie: rasę albo naród, albo państwo, albo ustrój państwa, przedstawicieli władzy państwowej albo inne podstawowe wartości ludzkiej społeczności, […] i czyni z nich najwyższą normę wszelkich wartości, także religijnych, i oddaje się im bałwochwalczo, ten […] daleki jest od prawdziwej wiary w Boga i od światopoglądu odpowiadającego takiej wierze”. 19.03.1937 wydał „Divini Redemptoris” (pl. „Boski Odkupiciel”), w której poddał krytyce komunizm rosyjski, materializm dialektyczny i teorię walki klas. Pisał: „Komunizm pozbawia człowieka wolności, a więc duchowej podstawy wszelkich norm życiowych. Odbiera osobie ludzkiej całą jej godność i wszelkie moralne oparcie, z którego pomocą mogłaby się przeciwstawić naporowi ślepych namiętności […] To nowa ewangelia, którą bolszewicki i bezbożny komunizm głosi jako orędzie zbawienia i odkupienia ludzkości”… Pius XI domagał się poddania stanowionego prawa ludzkiego naturalnemu prawu Bożemu, zalecał wcielanie w życie ideału państwa i społeczeństwa chrześcijańskiego, i wzywał katolików do oporu. Dwa lata później narodowo socjalistyczne Niemcy i komunistyczna Rosja porozumiały się i wywołały II wojnę światową. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28], pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28])

Filomaci Pomorscy: Tajne związki polskiej młodzieży, mające na celu samokształcenie i samowychowanie w duchu patriotycznym, działające głównie wśród szkół średnich — gimnazjów — na Pomorzu Nadwiślańskim (Pomorzu Gdańskim i ziemi chełmińskiej) w latach 1830‐1920, w zaborze pruskim (niemieckim). 08.01.1901 Niemcy przeprowadzili przesłuchania uczniów gimnazjów w Chełmnie, Brodnicy i Toruniu. 09‐12.09.1901 w Toruniu odbył się pierwszy procesów 60 polskich uczniów owych gimnazjów oraz studentów Seminarium Duchownego w Pelplinie. 1 osobę skazano na 3 miesiące więzienia, 1 na 2 miesiące, 3 na 6 tygodni, 7 na 3 tygodnie, 2 na 2 tygodnie, 19 na tydzień, 2 na 1 dzień, 10 udzielono nagany. 15 uniewinniono. Bardziej uciążliwe były kary wydalenia ze szkół z tzw. wilczym biletem, bez prawa studiowania w zakresie średnim i wyższym w zaborze pruskim (niemieckim). Wśród skazanych było kilku przyszłych kapłanów — ci mogli kontynuować edukację: ordynariusz diecezji chełmińskiej, bp Augustyn Rosentreter, odmówił bowiem wydalenia ze studiów skazanych kleryków. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2018.11.18])

źródła

osobowe:
biblioteka.wejherowo.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.05.19]
bibliograficzne:
„Słownik biograficzny kapłanów diecezji chełmińskiej wyświęconych w latach 1821‐1920”, Henryk Mross, Pelplin, 1995
pierwotnych (oryginalnych) zdjęć:
archiwum.allegro.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2018.11.18], biblioteka.wejherowo.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.05.19], picasaweb.google.comKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2016.03.14], plus.google.comKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.03.21]