funkcja

kapłan diecezjalny

wyznanie

Kościół łaciński (rzymskokatolicki) RKwięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.09.21]

diecezja / prowincja

diecezja łódzkawięcej na
archidiecezja.lodz.pl
[dostęp: 2013.05.19]
ordynariat polowy Wojska Polskiego RKwięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.12.20]

data i miejsce
śmierci

18.04.1942

KL Dachauobóz koncentracyjny
dziś: Dachau, rej. Górna Bawaria, kraj Bawaria, Niemcy
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2016.05.30]

szczegóły śmierci

numery obozowe

28347Kliknij by wyświetlić stronę źródłową (KL DachauKliknij by przejść do opisu)

przyczyna śmierci

eksterminacja: wycieńczenie i głód

sprawstwo

Niemcy

miejsca i wydarzenia

KL DachauKliknij by przejść do opisu, DL KonstantinowKliknij by przejść do opisu, Aresztowania 06.10.1941 (Kraj Warty)Kliknij by przejść do opisu, Reichsgau WarthelandKliknij by przejść do opisu, Ribbentrop‐MołotowKliknij by przejść do opisu, Encykliki Piusa XIKliknij by przejść do opisu

data i miejsce
urodzenia

07.04.1898

Słodkówdziś: gm. Turek, pow. Turek, woj. wielkopolskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.12.18]

prezbiterat (święcenia)
ordynacja

18.06.1922 (Włocławekdziś: pow. Włocławek miasto, woj. kujawsko‐pomorskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.12.19])

szczegóły posługi

uwagi

inni związani
szczegółami śmierci

BARTKIEWICZKliknij by wyświetlić biogram Bronisław, BĘDKOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Kazimierz, BIERNACKIKliknij by wyświetlić biogram Feliks, BRZEZIŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Romuald, CHMIELIŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Jan, CHOJNACKIKliknij by wyświetlić biogram Władysław, CHOMICZEWSKIKliknij by wyświetlić biogram Stanisław, CIESIELSKIKliknij by wyświetlić biogram Władysław Antoni, CZERWIŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Wincenty, DOMAGAŁAKliknij by wyświetlić biogram Władysław, DROZDALSKIKliknij by wyświetlić biogram Jan, DZIUDAKliknij by wyświetlić biogram Józef, FIJAŁKOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Jan, GAJEWICZKliknij by wyświetlić biogram Zygmunt, GIERCZAKKliknij by wyświetlić biogram Jan, GOSTKOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Stefan, GRĘDAKliknij by wyświetlić biogram Mieczysław, GRZELAKKliknij by wyświetlić biogram Władysław, GUZOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Władysław, HAUSERKliknij by wyświetlić biogram Stefan, JABŁOŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Wincenty, JAWORSKIKliknij by wyświetlić biogram Marian, JĘDRZEJCZAKKliknij by wyświetlić biogram Korneliusz, KACZYŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Dominik, KASPROWICZKliknij by wyświetlić biogram Jan, KASZUBSKIKliknij by wyświetlić biogram Leon Konstanty, KNAPSKIKliknij by wyświetlić biogram Zygmunt, KOCHANIAKKliknij by wyświetlić biogram Franciszek, KONECKIKliknij by wyświetlić biogram Roman, KOZANECKIKliknij by wyświetlić biogram Edmund Eugeniusz, KRUPCZYŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Jan Aleksander, LASKOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Ludwik, LEWANDOWICZKliknij by wyświetlić biogram Mieczysław, LISKliknij by wyświetlić biogram Tomasz, MACHNIKOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Antoni, MACKIEWICZKliknij by wyświetlić biogram Jan, MIKOŁAJEWSKIKliknij by wyświetlić biogram Zygmunt, NOWICKIKliknij by wyświetlić biogram Kazimierz, PALINCEUSZKliknij by wyświetlić biogram Józef, PATRYCYKliknij by wyświetlić biogram Czesław Aleksander, PAWŁOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Ignacy, PEŁCZYŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Józef, PERZYNAKliknij by wyświetlić biogram Michał, PYSZYŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Hipolit, RABIŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Stanisław, RYCHTERKliknij by wyświetlić biogram Leon Tadeusz, SIERADZKIKliknij by wyświetlić biogram Mateusz, SIKORSKIKliknij by wyświetlić biogram Wacław Stefan, SKOCZYLASKliknij by wyświetlić biogram Kazimierz, SKOWROŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Stefan, STAŃCZAKKliknij by wyświetlić biogram Czesław, SZYMAŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Kazimierz, ŚWIDEREKKliknij by wyświetlić biogram Władysław, ŚWITAJSKIKliknij by wyświetlić biogram Jan Bronisław, WILKKliknij by wyświetlić biogram Stanisław, WRONOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Zygmunt, ZYSKKliknij by wyświetlić biogram Franciszek, ŻWIREKKliknij by wyświetlić biogram Władysław

miejsca i wydarzenia
opisy

KL Dachau: KL Dachau w niemieckiej Bawarii, założony w 1933, stał się głównym niemieckim niem. Konzentrationslager (pl. obóz koncentracyjny) KL dla księży katolickich w czasie II wojny światowej: 09.11.1940 Reichsführer‐SS Heinrich Himmler, szef SS, Gestapo i niemieckiej policji, w wyniku interwencji Watykanu, podjął decyzję o przeniesieniu wszystkich duchownych przetrzymywanych w różnych obozach koncentracyjnych do obozu KL Dachau. Pierwsze większe transporty miały miejsce 08.12.1940. W KL Dachau Niemcy więzili ok. 3,000 kapłanów, w tym ok. 1,800 polskich. Kapłanów zmuszano do niewolniczej pracy na tzw. „Plantagach” — niem. „Die Plantage”, największym w Europie, zarządzanym przez ludobójcze SS ogrodzie ziołowym, składającym się z wielu szklarni, budynków laboratoryjnych i ziemi ornej, gdzie prowadzono eksperymenty z noymi lekami naturalnymi — przez wiele godzin, bez przerw, bez ochronnych ubrań, bez pożywienia. Pracowali przy budowach, m.in. krematorium. W barakach więziennych panował głód, szczególnie w latach 1941‐1942, zimą przejmujące zimno a latem nieznośny upał. Więźniowie zapadali na choroby, w szczególności gruźlicę. Na wielu przeprowadzano zbrodnicze „eksperymenty medyczne” — in 11.1942 ok. 20 kapłanów otrzymało zastrzyki z flegmony; od 07.1920 do 05.1944 ok. 120 poddanych zostało eksperymentom malarycznym. Ponad 750 polskich duchownych zostało przez Niemców zamordowanych, w tym wielu zagazowanych w ośrodku eutanacyjnym Scholoss Hartheim w Austrii. System obozów KL Dachau w szczytowym momencie miał ok. 100 podobozów niewolniczej pracy przymusowej — w południowych Niemczech i Austrii. Udokumentowanych zostało ok. 32,000 przypadków śmierci w obozie, tysiące zginęło bez śladu. W momencie oswobodzenia 29.04.1945 przez wojska USA ok. 10,000 na 30,000 więźniów było chorych… (więcej na: www.kz-gedenkstaette-dachau.deKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.08.10], pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2016.05.30])

DL Konstantinow: niem. Durchgangslager Konstantinow (pl. obóz przejściowy) — koncentracyjny przesiedleńczy niemiecki obóz, założony 05.01.1940 w Konstantynowie Łódzkim (ok. 10 km na zachód od centrum Łodzi), działający do 16.08.1943. Do obozu kierowano więźniów z terenów Wielkopolski, Pomorza i Polski Centralnej. Przez obóz przeszło ok 42 tys. osób, zginęło tysiące, z których zidentyfikowano ok. 700. W okresie 10.1941‐12.1941 ok. 450 więziono w obozie polskich kapłanów z diecezji częstochowskiej, łódzkiej i włocławskiej oraz archidiecezji poznańskiej przed wysłaniem do obozu koncentracyjnego KL Dachau. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.08.10], ipn.gov.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2021.12.19])

Aresztowania 06.10.1941 (Kraj Warty): 13.09.1941 Gaulaiter niemieckiej prowincji niem. Warthegau i.e. Reichsgau Wartheland (pl. Kraj Warty) w okupowanej przez Niemców Wielkopolsce (gdzie obowiązywały niemieckie prawa), Artur Greiser, prowadzący politykę „Ohne Gott, ohne Religion, ohne Priesters und Sakramenten” — „bez Boga, bez religii, bez kapłana i sakramentu” — wydał rozporządzenie formalnie delegalizujące Kościół katolicki, na jego miejsce powołując Kościół Rzymskokatolicki Narodowości Niemieckiej w niem. Warthegau, organizację podlegającą prawu prywatnemu Niemiec. Rozporządzenie wydano z datą wsteczną 01.09.1939, czyli datą niemieckiej inwazji na Polskę, co sankcjonowało późniejszy rabunek własności Kościoła katolickiego działającego na rzecz ludności polskiej przez Niemców. Zabroniono także wszelkich kontaktów ze Stolicą Apostolską. Jednocześnie zdelegalizowano wszystkie zakony. Zaraz potem, 06‐07.10.1941, nastąpiły masowe aresztowania polskich kapłanów — objęły ok. 352 osób. Wszystkich umieszczono w obozach przejściowych DL Konstantinow w Konstantynowie i IL Lond w Lądzie n. Wartą bądź w obozie koncentracyjnym KL Posen (w tym przypadku najpierw zatrzymanych rejestrowano, fotografowano i badano w osławionej poznańskiej siedzibie niemieckiej policji politycznej, Gestapo, w byłym Domu Żołnierza). Większość z nich 30.10.1941 wywieziono do obozu koncentracyjnego KL Dachau.

Reichsgau Wartheland: Po polskiej klęsce w kampanii 09.1939, będącej rezultatem paktu Ribbentrop‐Mołotow i stanowiącej pierwszy etap II wojny światowej, i rozpoczęciu w części Polski okupacji niemieckiej (w drugiej, wschodniej części Polski rozpoczęła się okupacja rosyjska), Niemcy podzielili okupowane polskie terytorium na pięć głównych obszarów (i kilka mniejszych). Największy przekształcili w niem. Generalgouvernement (pl. Generalne Gubernatorstwo), przeznaczone wyłącznie dla Polaków i Żydów i stanowiące część tzw. niem. Großdeutschland (pl. Wielkie Niemcy). Dwa przyłączyli do już istniejących niemieckich prowincji. Z dwóch utworzyli odrębne nowe prowincje. Jednym z nich była Wielkopolska, już 08.10.1939, dekretem przywódcy niemieckiego Adolfa Hitlera wcielona do Niemiec (formalnie zaczął obowiązywać 26.10.1939), a 24.01.1940 przekształcona w prowincję niem. Reichsgau Wartheland (pl. Okręg Rzeszy Kraj Warty), w której obowiązywać miało prawo państwa niemieckiego. Główną osią polityki nowej prowincji, której obszar Niemcy uznali za niem. „Ursprünglich Deutsche” (pl. „rdzennie niemieckie”), mimo iż 90% jej mieszkańców stanowili Polacy, było niem. „Entpolonisierung” (pl. „odpolszczenie”), czyli przymusowa germanizacja. Ok. 100,000 Polaków zamordowano w ramach niem. „Intelligenzaktion”, i.e. eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych. Ok. 630,000 przymusowo przesiedlono do niem. Generalgouvernement, a na ich miejsce sprowadzano Niemców z innych terenów okupowanych przez Niemcy (e.g. z krajów bałtyckich, Besarabii, Bukowiny, etc.). Zmuszano Polaków do podpisywania niemieckiej listy narodowościowej niem. Deutsche Volksliste (pl. folkslista) DVL. W ramach polityki „Ohne Gott, ohne Religion, ohne Priesters und Sakramenten” (pl. „Bez Boga, bez religii, bez kapłana i sakramentu”) większość kapłanów katolickich aresztowano i wysłano do obozów koncentracyjnych. Zamknięto wszystkie szkoły nauczające w języku polskim, polskie biblioteki, teatry i muzea. Konfiskowane polskie majątki ziemskie. By jeszcze bardziej ograniczyć liczbę ludności polskiej wysyłano Polaków na roboty przymusowe w głąb Niemiec, podwyższono dozwolony wiek zawierania małżeństw dla Polaków (25 dla kobiet, 28 dla mężczyzn). Niemiecki urząd państwowy niem. Rasse‐ und Siedlungshauptamt (niem. Główny Urząd Rasy i Osadnictwa) RuSHA w majestacie prawa niemieckiego uprowadził kilkanaście tysięcy dzieci, spełniających określone kryteria rasowe, z polskich rodzin i poddał je przymusowej germanizacji, przekazując rodzinom niemieckim. Po zakończeniu działań zbrojnych II wojny światowej nadzorca tej prowincji, niem. Reichsstatthalter (pl. Namiestnik Rzeszy) i niem. Gauleiter (pl. naczelnik okręgu) niemieckiej partii narodowo–socjalistycznej, Arthur Karl Greiser, został stracony. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2024.06.21])

Ribbentrop‐Mołotow: Ludobójczy rosyjsko‐niemiecki pakt przyjaźni między przywódcą rosyjskim Józefem Stalinem i niemieckim Adolfem Hitlerem, podpisany 23.08.1939 w Moskwie przez ministrów spraw zagranicznych Rosji — Wiaczesława Mołotowa — i Niemiec — Joachima von Ribbentropa — który sankcjonował i był bezpośrednią przyczyną niemieckiego i rosyjskiego najazdu na Polskę i rozpoczęcia II wojny światowej w 09.1939. W sensie politycznym pakt był próbą przywrócenia status quo ante sprzed 1914, z jednym wyjątkiem, a mianowicie „handlową” wymianą tzw. „Królestwa Polskiego”, wchodzącego w 1914 w skład Imperium Rosyjskiego, na Galicję Wschodnią (dzisiejszą zachodnią Ukrainę), w 1914 należącą do Imperium Austro‐Węgierskiego. Galicję, ze Lwowem, mieli przejąć Rosjanie, „Królestwo Polskie” — pod nazwą Generalnego Gubernatorstwa — Niemcy. Wybuchła w rezultacie „wojna była jedną z największych w historii klęsk i dramatów ludzkości, bo dwie ateistyczne i antychrześcijańskie ideologie: narodowego i międzynarodowego socjalizmu, odrzuciły Boga i Jego piąte przykazanie Dekalogu: Nie zabijaj!” (abp Stanisław Gądecki, 01.09.2019). Ustalenia paktu — wsparte zdradą formalnych sojuszników Polski, Francji i Niemiec, które 12.09.1939 na wspólnej konferencji w Abbeville, zdecydowały o nieudzielaniu pomocy zaatakowanej Polsce i niepodejmowaniu działań zbrojnych wobec Niemiec (co było złamaniem zobowiązań traktatowych z Polską) — zostały sprecyzowane 28.09.1939 w traktacie „o granicach i przyjaźni Niemcy‐Rosja”, podpisanym przez tych samych zbrodniarzy. Jednym z jego ustaleń było podzielenie się strefami wpływów w środkowej i wschodniej Europie oraz IV rozbiór Polski. W jednym z tajnych aneksów zapisano: „Obie strony nie będą tolerować na swych terytoriach jakiejkolwiek polskiej propagandy, która dotyczy terytoriów drugiej strony. Będą one tłumić na swych terytoriach wszelkie zaczątki takiej propagandy i informować się wzajemnie w odniesieniu do odpowiednich środków w tym celu”. Skutkiem porozumień była seria spotkań między ludobójczymi organizacjami — niemieckim Gestapo i rosyjskim NKWD, na których dyskutowano koordynację wysiłków w celu eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych (w Niemczech zwane «Intelligenzaktion», w Rosji przyjęła formę zbrodni katyńskiej). Skutkiem porozumień była śmierć setek tysięcy polskiej inteligencji, w tym tysięcy przedstawianych kapłanów, i dziesiątków milionów zwykłych ludzi. Skutki tej rosyjsko‐niemieckiej umowy trwały do 1989, a i dziś są odczuwalne. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.09.30])

Encykliki Piusa XI: Wobec powstania w Europie dwóch systemów totalitarnych, które zdawały się ze sobą konkurować, acz więcej było między nimi podobieństw niż sprzeczności, papież Pius XI wydał w 03.1937 (w ciągu 5 dni) dwie encykliki. W wydanej 14.03.1938 „Mit brennender Sorge” (pl. „Z palącą troską”) potępił narodowy socjalizm panujący w Niemczech. Pisał: „Kto idąc za wierzeniami starogermańsko — przedchrześcijańskimi, na miejsce Boga osobowego stawia różne nieosobowe fatum, ten przeczy mądrości Bożej i Opatrzności […], kto wynosi ponad skalę wartości ziemskie: rasę albo naród, albo państwo, albo ustrój państwa, przedstawicieli władzy państwowej albo inne podstawowe wartości ludzkiej społeczności, […] i czyni z nich najwyższą normę wszelkich wartości, także religijnych, i oddaje się im bałwochwalczo, ten […] daleki jest od prawdziwej wiary w Boga i od światopoglądu odpowiadającego takiej wierze”. 19.03.1937 wydał „Divini Redemptoris” (pl. „Boski Odkupiciel”), w której poddał krytyce komunizm rosyjski, materializm dialektyczny i teorię walki klas. Pisał: „Komunizm pozbawia człowieka wolności, a więc duchowej podstawy wszelkich norm życiowych. Odbiera osobie ludzkiej całą jej godność i wszelkie moralne oparcie, z którego pomocą mogłaby się przeciwstawić naporowi ślepych namiętności […] To nowa ewangelia, którą bolszewicki i bezbożny komunizm głosi jako orędzie zbawienia i odkupienia ludzkości”… Pius XI domagał się poddania stanowionego prawa ludzkiego naturalnemu prawu Bożemu, zalecał wcielanie w życie ideału państwa i społeczeństwa chrześcijańskiego, i wzywał katolików do oporu. Dwa lata później narodowo socjalistyczne Niemcy i komunistyczna Rosja porozumiały się i wywołały II wojnę światową. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28], pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28])

źródła

osobowe:
www.tgcp.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2012.11.23], dziwoszbogdan.republika.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2012.12.28], arolsen-archives.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2019.10.13], www.ipgs.usKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2012.11.23]
bibliograficzne:
„Urny przechowywane na cmentarzu Am Perlacher Forst — analiza”, p. Grzegorz Wróbel, kustosz Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi, korespondencja prywatna, 25.05.2020
pierwotnych (oryginalnych) zdjęć:
www.wbc.poznan.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2021.12.18], www.tureczek.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2021.12.18], www.katedra.lodz.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.01.06]