funkcja

kapłan diecezjalny

wyznanie

Kościół łaciński (rzymskokatolicki)więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.09.21]

diecezja / prowincja

archidiecezja mohylewskawięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2013.06.23]

data i miejsce
śmierci

03.11.1937

Sandarmochdziś: rej. Miedwieżjegorsk, rep. Karelii, Rosja
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2016.03.14]

szczegóły śmierci

przyczyna śmierci

zbiorowy mord

sprawstwo

Rosjanie

data i miejsce
urodzenia

21.03.1882

Orszadziś: rej. Orsza, obw. Witebsk, Białoruś
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2022.01.06]

prezbiterat (święcenia)
ordynacja

1906

szczegóły posługi

inni związani
szczegółami śmierci

DZIEMIANKliknij by wyświetlić biografię Józef, DZIEMIESZKIEWICZKliknij by wyświetlić biografię Antoni, JARMOŁOWICZKliknij by wyświetlić biografię Antoni, JUREWICZKliknij by wyświetlić biografię Bolesław, KAPUSTOKliknij by wyświetlić biografię Piotr Bernard, KARPIŃSKIKliknij by wyświetlić biografię Józef, KOWALSKIKliknij by wyświetlić biografię Józef, ŁUKASZKliknij by wyświetlić biografię Jan, ŁUKJANINKliknij by wyświetlić biografię Józef, SPALWINI–KRECZETOWKliknij by wyświetlić biografię Walenty, SZACIŁŁOKliknij by wyświetlić biografię Albin, WIERZBICKIKliknij by wyświetlić biografię Józef, ŻAWRYDKliknij by wyświetlić biografię Jan

miejsca zagłady
nazwy obozów
(+ nr więźnia)

Sandarmoch: Była strzelnica rosyjskiego obozu koncentracyjnego niewolniczej pracy przymusowej BelBałtŁag — k. wsi Powieniec nad jez. Onega, ok. 19 km od Niedźwiedziej Góry (Miedwieżjegorsk), w republice Karelia, gdzie znajdowało się kierownictwo rosyjskiego obozu koncentracyjnego niewolniczej pracy przymusowej BelBałtŁag — miejsce zbiorowych egzekucji, przeprowadzonych od 11.08.1937 do 27.11.1938, ponad 9,500 osób 58 narodowości, w tym wielu Polaków, głównie więźniów BelBałtŁagu, obozu koncentracyjnego dla budowniczych kanału Białomorsko–Bałtyckiego, oraz ok. 1,111 więźniów oddalonych o ok. 250 km obozów na Wyspach Sołowieckich na Morzu Białym. Co najmniej 32 kapłanów, w tym 12 Polaków i 11 Niemców, wśród nich jednego biskupa, w dniach 27.10–04.11.1937 zamordowano tam strzałami w tył głowy. Ich szczątki odkryto w 1997 — na powierzchni ok. 10 hektarów znaleziono 236 jam grobowych. (więcej na: sand.mapofmemory.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2019.02.02])

Sądowy mord 09.10.1937: 09.10.1937 tzw. „Trojka NKWD” — kapturowy, ludobójczy rosyjski sąd z Sankt Petersburga — skazała na śmierć jednym wyrokiem 1,116 więźniów obozu koncentracyjnego na Wyspach Sołowieckich na śmierć. Znane są nazwiska 1,111 ofiar zamordowanych w Sandarmoch oraz trzech zbrodniczych „sędziów”. Wiadomo też, że 25.11.1937 podobny sąd kapturowy „Trojka NKWD” skazał kilkoro pozostałych na Wyspach Sołowieckich kapłanów na śmierć. Wszyscy zostali wywiezieni w 12.1937 w kierunku Sankt Petersburga i zamordowani prawd. w obozie SwirŁag (albo w Sankt Petersburgu). (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2016.03.14])

Ludobójstwo rosyjskie 11.08.1937: 11.08.1937 rosyjski przywódca Józef Stalin nakazał, a szef NKWD Nikołaj Jeżow podpisał, rozkaz nr 00485 o przeprowadzeniu tzw. „operacji polskiej”. Na śmierć skazano 139,835 Polaków żyjących w Rosji. Według danych Międzynarodowego Stowarzyszenia Historyczno–Oświatowe, Dobroczynne i Obrony Praw Człowieka „Memoriał” (ros. Международное историко–просветительское, правозащитное и благотворительное общество „Мемориал”), zajmującego się badaniami historycznymi i propagowaniem wiedzy o ofiarach represji rosyjskich — zamordowano 111,091. 28,744 skazano na pobyt w obozach koncentracyjnych — łagrach Gułag. Razem jednak deportowano ponad 100 tys. Polaków, głównie do Kazachstanu, na Syberię, w rejony Charkowa i Dniepropetrowska. Według niektórych historyków liczbę ofiar należy pomnożyć przez co najmniej dwa, bowiem mordowano nie tylko wymienione z nazwiska osoby, ale całe rodziny polskie (wystarczało samo podejrzenie o narodowość polską). Gdy uwzględnić fakt, że podana liczba w zasadzie nie obejmuje ludobójstwa na wschodnich obszarach Rosji (Syberia), to liczba ofiar może wynosić nawet 500,000 Polaków. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2016.03.14])

Wielka Czystka 1937: Więzionych w obozach koncentracyjnych na Wyspach Sołowieckich, wyspie Anzer czy obozie koncentracyjnym BelBałtŁag polskich kapłanów Rosjanie latem 1937 przenieśli do więziennych cel (część w Sankt Petersburgu). Następnie w kilku odrębnych, kapturowych, bandyckich procesach prowadzonych przez tzw. „Trojkę NKWD” (m.in. 09.10.1937, 25.11.1937) wszystkich skazali na karę śmierci i zamordowali w zbiorowych mordach. Strzałami w tył głowy pozbawiono ich życia albo w więzieniu w Sankt Petersburgu, albo bezpośrednio na miejscach pochówku, m.in. w Sandarmoch, czy Lewaszowskim Pustkowiu k. Leningradu, gdzie ich ciała wrzucono do zbiorowych dołów. Innych kapłanów aresztowany w miejscach, gdzie posługali, a następnie mordowano w okolicznych centralach NKWD (np. w Mińsku na Białorusi), po równie ludobójczych procesach przeprowadzanych przez wspomniany sąd kapturowy „Trojka NKWD”.

BelBałtŁag: Białomorsko–Bałtycki — rosyjski obóz koncentracyjny i niewolniczej pracy przymusowej. Podlegał kierownictwu sieci obozów Gułag (i.e. ludobójczych OGPU, a potem NKWD), z centralą w Miedwieżjegorsku (wówczas w rep. Karelo–Fińskiej) nad Morzem Białym. Założony 16.11.1931, na bazie b. obozu SŁON (na wyspach Sołowieckich). Więźniowie niewolniczo pracowali nad budową kanału między Morzem Białym a Morzem Bałtyckim (sam kanał otwarto 30.06.1933). Później więźniowie pracowali nad wyrębem lasów, w tartakach, przy budowie fabryk wyrobów drewnianych i produkcji papieru, konstrukcji elektrowni wodnych, fabryki niklu i gorzelni alkoholu, budowy portów, oraz układaniu linii kolejowych. W obozie przetrzymywano od ok. 58,965 do 107,900 więźniów (1932) — e.g. w 1938 wśród nich było 3,946 kobiet. Według oficjalnych danych przy samej konstrukcji kanału Białomor zginęło 12,300 — według danych nieoficjalnych od 50,000 do 300,000. Jednym z kierowników budowy kanału był Żyd, Naftali Frenkel, który przeszedł do historii jako autor zasady „Z więźnia musimy wycisnąć wszystko w ciągu pierwszych trzech miesięcy — potem nic nam po nim”. Miał być twórcą, wg Sołżenicyna, tzw. „systemu kotłów”, czyli uzależnienia racji żywnościowych od wypracowania określonej liczby procent normy. W obozie ukuto określenie ZEK — więzień – kanałowy żołnierz (ros. заключенный–каналоармеец), które przyjęło się jako określenie więźnia rosyjskich obozów niewolniczej pracy przymusowej. Obóz funkcjonował do 18.09.1941, a całe przedsięwzięcie — pod względem ekonomicznym — okazało się porażką. (więcej na: en.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.05.09])

KemŁag: Podobóz zespołu obozów koncentracyjnych BelBałtŁag, w republice Karelia, nad brzegami Morza Białego. Wielu kapłanów było tam m.in. więzionych w drodze do lub z obozów koncentracyjnych na Wyspach Sołowieckich. (więcej na: www.gulagmuseum.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.12.20])

Proces 05.07.1932: Proces wytoczony przez Rosjan katolickim kapłanom przetrzymywanym w obozach koncentracyjnych na Wyspach Sołowieckich i wyspie Anzer, z oskarżenia o „utworzenie anty–rosyjskiego ugrupowania i prowadzenie działalności anty–rosyjskiej, potajemne odprawianie Mszy św. i innych nabożeństw, utrzymywanie kontaktów z pracownikami na wolności w celu przekazywania informacji o charakterze szpiegowskim na temat sytuacji katolików w Rosji, z zamiarem ich przekazania za granicę”. Więźniom, już odbywającym kary w obozach koncentracyjnych, je przedłużono i rozproszono ich po różnych obozach.

AnzerŁag: Rosyjski obóz koncentracyjny na wyspie Anzer na Morzu Białym. Na wyspie, o powierzchni ok. 47 km2, należącej do Wysp Sołowieckich, Rosjanie zorganizowali jeden z pierwszych obozów koncentracyjnych w Rosji (należący do obozów koncentracyjnych Wysp Sołowieckich). Przetrzymywano w nim w latach 1930. ok. 32 księży katolickich, z których większość zginęła. (więcej na: www.gulagmuseum.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.12.20])

Sołówki: Sołowiecki Obóz Specjalnego Przeznaczenia SŁON (ros. Солове́цкий ла́герь осо́бого назначе́ния) — rosyjski obóz koncentracyjny i pracy przymusowej na Wyspach Sołowieckich, funkcjonujący od 1923 i początkowo założony w słynnym prawosławnym monasterze. Działał do 1939 (od 1936 jako więzienie). W latach 1920 jeden z pierwszych i największy obóz koncentracyjny w Rosji. Miejsce niewolniczej pracy i mordów setek kapłanów katolickich i innych wyznań, głównie chrześcijańskich, szczególnie w latach 1920‑30. Koncepcja późniejszego systemu rosyjskich obozów koncentracyjnych Gułag swój początek prawd. bierze właśnie w obozach na Wyspach Sołowieckich — stamtąd przeniosła się na obszar objęty budową kanału Białomor (Morze Bałtyckie — Morze Białe), a stamtąd dalej, na cały obszar państwa rosyjskiego. Od sieci obozów na Wyspach Sołowieckich — zwanych także archipelagiem Wysp Sołowieckich — prawd. pochodzi też pojęcie „Archipelagu Gułag” stworzonego przez Aleksandra Sołżenicyna. Szacuje się, że przez obozy koncentracyjne Wysp Sołowieckich przeszło od dziesiątek do setek tysięcy więźniów. W latach 1937‑8 ok. 9.500 więźniów wywieziono z obozu i zamordowano w kilku miejscach zbiorowych egzekucji, w tym w Sandarmoch i Łodiejnoje Polie — w tym wielu kapłanów katolickich. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.05.09])

Gułag: Sieć rosyjskich obozów koncentracyjnych niewolniczej pracy przymusowej. Jednorazowo przetrzymywano w nich do 12 mln więźniów, z których miliony zginęły. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.05.09])

źródła

osobowe:
biographies.library.nd.eduKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.12.20], archive.todayKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.05.09], sand.mapofmemory.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2019.02.02], christking.infoKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2018.09.02]
bibliograficzne:, „Losy duchowieństwa katolickiego w ZSSR 1917‑1939. Martyrologium”, Roman Dzwonkowski, SAC, wyd. Towarzystwo Naukowe KUL, 2003, Lublin,
pierwotnych (oryginalnych) zdjęć:
sand.mapofmemory.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2019.02.02], www.russiacristiana.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.12.20], ipn.gov.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2019.02.02]