funkcja

kapłan eparchialny

wyznanie

Ukraiński Kościół greckokatolicki
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2013.05.19]

diecezja / prowincja

eparchia przemyska
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2013.05.19]

honorowe wyróżnienia

kanonik
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2014.11.14]

narodowość

ukraińska

data i miejsce śmierci

08.06.1952

łagier DubrawŁag
rep. Mordowii, Rosja

szczegóły śmierci

Na początku I wojny światowej aresztowany w 1914 przez Austriaków i internowany w obozie internowania IL Talerhof. Po interwencji ukraińskich czynników politycznych zwolniony. Po zakończeniu działań militarnych II wojny światowej, rozpoczętej niemieckim i rosyjskim atakiem na Polskę w 09.1939, po klęsce Niemiec i rozpoczęciu w 1944 kolejnej okupacji rosyjskiej, aresztowany 21.06.1945 przez agentów rosyjskiego ludobójczego NKWD (w tym samym czasie ta sama jednostka NKWD z Drohobycza aresztowała co najmniej dwóch innych lokalnych dziekanów, w ks. Piotra Mekielitę). Oskarżeni m.in.o to, że „podczas tymczasowej niemieckiej okupacji […] byli członkami komisji określającej kontyngenty i brali udział w określaniu podatków nakładanych na swoich współ–obywateli. […] W 10.1942 byli wezwani do klasztoru bazyliańskiego w Drohobyczu […], gdzie oficer Gestapo zwerbował ich jako agentów niemieckich, i podpisali obietnicę prowadzenia faszystowskiej propagany, skierowany przeciw władzy rosyjskiej. W 1943 […] wystąpili na zorganizowanych przez ukraińskich nacjonalistów mityngu, podczas którego namawiano młodzież do wstąpienia do [ukraińskiej 14. Dywizją Grenadierów SS, zwanej potocznie] SS—Galizien”. 29.12.1945 skazany przez kapturowy sąd NKWD regionu Drohobycza na 10 lat niewolniczej pracy przymusowej w rosyjskich obozach koncentracyjnych Gułag. Od 04.04.1949 przetrzymywany w obozach koncentracyjnych w rep. Mordowia w europejskiej części Rosji, w szczególności w obozie koncentracyjnych DubrawŁag (łagier nr 7). 28.03.1952 przeniesiony do obozowego „szpitala”, gdzie zginął.

przyczyna śmierci

eksterminacja

sprawstwo

Rosjanie

data i miejsce urodzenia

09.09.1878

Starzawa Sanocka
obw. Lwów, Ukraina

prezbiterat (święcenia)/
ordynacja

04.09.1910 (greckokatolicka katedra przemyska)

szczegóły posługi

dziekan dekanatu Drohobycz (1933‑45), proboszcz parafii Michałowice dek. Drohobycz (1933‑45), b. proboszcz parafii Śnietnica dek. Grybów (1919‑33), b. administrator parafii Radocyna dek. Dukla (1916‑9), Świątkowa dek. Dukla (1911‑4), b. wikariusz parafii Śnietnica dek. Grybów (1910‑1), b. student teologii i filozofii Greckokatolickich Seminariów Duchownych w Przemyślu (1909‑10), Lwowie (1906‑9), żonaty, dwoje dzieci

inni związani szczegółami śmierci

MEKIELITA Piotr, MARUSZCZAK Włodzimierz, OCZABRUK Emilian

miejsca zagłady
obozy (+ nr więźnia)

DubrawŁag: Kompleks rosyjskich obozów koncentracyjnych i niewolniczej pracy przymusowej (w ramach Gułagu), w rep. Mordowia, m. in. k. Potmy, we wsi Jawas. Założony w 1948 jako obóz specjalny nr 3 dla więźniów politycznych, m.in. poprzez włączenie innego obozu koncentracyjnego TemŁag. W 1954 przekształcony w regularny korekcyjny obóz koncentracyjny. Więziono w nim wielu ukraińskich kapłanów i rosyjskich dysydentów. Jeden z najdłużej funkcjonujących — ostatni polityczni więźniowie zwolnieni zostali dopiero w 2. połowie lat 1980. (więcej na: www.gulagmuseum.org [dostęp: 2014.09.21])

Gułag: Sieć rosyjskich obozów koncentracyjnych niewolniczej pracy przymusowej. Jednorazowo przetrzymywano w nich do 12 mln więźniów, z których miliony zginęły. (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2014.05.09])

Drohobycz (więzienia): Przed wybuchem II wojny światowej w 09.1939 w Drohobyczu przy ul. Truskawieckiej funkcjonowało nowoczesne więzienie karne, w którym przetrzymywano ok. 1,200‑1,500 osób. Po rozpoczęciu w 09.1939 pierwszej okupacji rosyjskiej przy ul. Stryjskiej powstał areszt rosyjskiej ludobójczej organizacji NKWD (przy regionalnej dyrekcji NKWD). Tam w 06.1941, po niemiecki ataku na uprzedniego sojusznika, Rosjan, NKWD dokonało ludobójczej masakry więźniów. Po klęsce Niemiec i rozpoczęciu w 1944 kolejnej okupacji rosyjskiej NKWD powróciło do tych samych budynków i ponownie zorganizowano tam areszt, w którym przetrzymywano i przesłuchiwano setki i tysiące osób podejrzanych o wrogość do Rosji. Areszt zamknięto w 1959. Więzienie przy ul. Truskawickiej funkcjonowało przez cały okres II wojny światowej, zarówno podczas okupacji rosyjskiej jak i niemieckiej, funkcjonowało i później i funkcjonuje do dnia dzisiejszego. (więcej na: btx.home.pl [dostęp: 2020.04.04])

Ribbentrop-Mołotow: Ludobójczy rosyjsko–niemiecki pakt przyjaźni między przywódcą rosyjskim Józefem Stalinem i niemieckim Adolfem Hitlerem, podpisany 23.08.1939 w Moskwie przez ministrów spraw zagranicznych Rosji — Wiaczesława Mołotowa — i Niemiec — Joachima von Ribbentropa — który sankcjonował i był bezpośrednią przyczyną niemieckiego i rosyjskiego najazdu na Polskę i rozpoczęcia II wojny światowej w 09.1939. „Wojna była jedną z największych w historii klęsk i dramatów ludzkości, bo dwie ateistyczne i antychrześcijańskie ideologie: narodowego i międzynarodowego socjalizmu, odrzuciły Boga i Jego piąte przykazanie Dekalogu: Nie zabijaj!” (abp Stanisław Gądecki, 01.09.2019). Ustalenia paktu — wsparte zdradą formalnych sojuszników Polski, Francji i Niemiec, które 12.09.1939 na wspólnej konferencji w Abbeville, zdecydowały o nieudzielaniu pomocy zaatakowanej Polsce i niepodejmowaniu działań zbrojnych wobec Niemiec (co było złamaniem zobowiązań traktatowych z Polską) — zostały sprecyzowane 28.09.1939 w traktacie „o granicach i przyjaźni Niemcy–Rosja”, podpisanym przez tych samych zbrodniarzy. Jednym z jego ustaleń było podzielenie się strefami wpływów w środkowej i wschodniej Europie oraz IV rozbiór Polski. W jednym z tajnych aneksów zapisano: „Obie strony nie będą tolerować na swych terytoriach jakiejkolwiek polskiej propagandy, która dotyczy terytoriów drugiej strony. Będą one tłumić na swych terytoriach wszelkie zaczątki takiej propagandy i informować się wzajemnie w odniesieniu do odpowiednich środków w tym celu”. Skutkiem porozumień była seria spotkań między ludobójczymi organizacjami — niemieckim Gestapo i rosyjskim NKWD, na których dyskutowano koordynację wysiłków w celu eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych (w Niemczech zwane Intelligenzaktion, w Rosji przyjęła formę zbrodni katyńskiej). Skutkiem porozumień była śmierć setek tysięcy polskiej inteligencji, w tym tysięcy przedstawianych kapłanów, i dziesiątków milionów zwykłych ludzi. Skutki tej rosyjsko–niemieckiej umowy trwały do 1989, a i dziś są odczuwalne. (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2015.09.30])

IL Talerhof: Obóz internowania (niem. Interniertenlager Thalerhof) dla Rusinów i Łemków z Galicji i Bukowiny, oskarżonych o „moskalofilstwo”, utworzony przez walczące z Carskim Imperium Rosyjskim Cesarstwo Austro–Węgierskie, zorganizowany k. Grazu w Austrii (na terenie dziś zajmowanym przez lotnisko Graz), funkcjonujący w czasie I wojny światowej, od 04.09.1914 do ok. 10.05.1917. Razem przetrzymywano w nim od 14,000 do 20,000 więźniów, w tym ponad 350 kapłanów Kościoła Greckokatolickiego. W obozie panowały bardzo ciężkie warunki. W pierwszym roku nie było nawet baraków i internowani spać mieli na gołej ziemi. Zanotowano przypadki epidemi tyfusu i cholery. Austriacy odnotowali 1,757 wypadków śmierci. Inne źródła mówią o ok. 3,000 ofiar. Zdarzały się egzekucje. (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2015.09.30])

źródła

osobowe:
dlibra.kul.pl [dostęp: 2019.12.26]
bibliograficzne:
„Duchowieństwo Eparchii Przemyskiej i Apostolskiej Administracji Łemkowszczyzny”, Bogdan Prach, Wydawnictwo Ukraińskiego Uniwersytetu Katolickiego, Lwów 2015