funkcja

kapłan diecezjalny

wyznanie

Kościół łaciński (rzymskokatolicki)więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.09.21]

diecezja / prowincja

diecezja chełmińskawięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2012.11.23]

akademickie wyróżnienia

doktor świętej teologii

honorowe wyróżnienia

radca duchowny
Złoty „Krzyż Zasługi”więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.12.19]

data i miejsce
śmierci

16.10.1939

las Szpęgawskidziś: gm. Starogard Gdański, pow. Starogard Gdański, woj. pomorskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.12.19]

szczegóły śmierci

przyczyna śmierci

zbiorowy mord

sprawstwo

Niemcy

data i miejsce
urodzenia

10.10.1885

Cierzniadziś: gm. Wejherowo, pow. Wejherowo, woj. pomorskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2022.01.28]

prezbiterat (święcenia)
ordynacja

13.03.1910 (Pelplindziś: gm. Pelplin, pow. Tczew, woj. pomorskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31])

szczegóły posługi

inni związani
szczegółami śmierci

BAUMGARTKliknij by wyświetlić biografię Feliks, BAUMGARTKliknij by wyświetlić biografię Franciszek, BŁĘDZKIKliknij by wyświetlić biografię Franciszek, BOROWSKIKliknij by wyświetlić biografię Leon, CHYLIŃSKIKliknij by wyświetlić biografię Gracjan, CHYLIŃSKIKliknij by wyświetlić biografię Henryk, CZAPLIŃSKIKliknij by wyświetlić biografię Franciszek Władysław, DAMAKliknij by wyświetlić biografię Feliks, DĄBROWSKIKliknij by wyświetlić biografię Bolesław, DOERINGKliknij by wyświetlić biografię Jan, DRAPIEWSKIKliknij by wyświetlić biografię Marian, GORDONKliknij by wyświetlić biografię Bolesław, GÓRNYKliknij by wyświetlić biografię Alfons Franciszek, HOFFMANNKliknij by wyświetlić biografię Stanisław, JASIŃSKIKliknij by wyświetlić biografię Wiktor, KARPIŃSKIKliknij by wyświetlić biografię Władysław, KOZIORZEMSKIKliknij by wyświetlić biografię Brunon, KRZYŻANOWSKIKliknij by wyświetlić biografię Reginald, KUCHENBECKERKliknij by wyświetlić biografię Józef, LEWANDOWSKIKliknij by wyświetlić biografię Ambroży, PIECHOWSKIKliknij by wyświetlić biografię Julian, RAPIORKliknij by wyświetlić biografię Alojzy, RUDNIKKliknij by wyświetlić biografię Marian Maciej, SCHLIEPKliknij by wyświetlić biografię Kazimierz, STAWICKIKliknij by wyświetlić biografię Ignacy, SZPITTERKliknij by wyświetlić biografię Jan Antoni, WAŁDOCHKliknij by wyświetlić biografię Jan, ZAKRYŚKliknij by wyświetlić biografię Piotr, ZYGMANOWSKIKliknij by wyświetlić biografię Marian

miejsca zagłady
nazwy obozów
(+ nr więźnia)

las Szpęgawski: W lesie Szpęgawskim Niemcy, w ramach „Intelligenzaktion” — eksterminacji polskiej inteligencji na terenie Pomorza — w okresie 09.1939‑01.1940 w masowych egzekucjach zamordowali 5,000‑7,000 Polaków. Wśród ofiar było ok. 49 kapłanów katolickich — wszyscy, z wyjątkiem jednego, z powiatu Starogard Gdański, 30 z chełmińskiej kurii biskupiej oraz 5 z Pelplina. Było 1,692 pacjentów szpitala psychiatrycznego w Kocborowie — zamordowanych, poczynając od 22.09.1939, w 15 zbiorowych egzekucjach — w ramach programu „AktionT4”, akcji eksterminacyjnej niem. „Vernichtung von lebensunwertem Leben” (pl. „eliminacji życia niewartego życia”). Ofiary wywożone były ciężarówkami albo autobusami z zamalowanymi na czarno szybami z aresztu w Starogardzie Gdańskim o zmierzchu albo w nocy. Transport poruszał się bocznymi drogi. Na miejscu ofiary zmuszano do klękania nad dołami śmierci, po czym mordowano strzałami w tył głowy. Rannych dobijano uderzeniami kolb karabinowych lub grzebano bez dobijania. Po zakończeniu II wojny światowej odnaleziono 39 masowych grobów. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2021.12.19])

Starogard Gdański: Więzienie w Starogardzie Gdańskim wybudowały zaborcze władze pruskiej w latach 1893‑1912. W okresie międzywojennym 1918‑39 obiekt był więzieniem karno—śledczym dla więźniów skazanych na karę do 1 roku więzienia oraz pełnił funkcję aresztu zapobiegawczego. Po niemieckim ataku na Polskę 01.09.1939 i rozpoczęciu okupacji niemieckiej od połowy 09.1939 do 12.1939 więzienie stało się lokalnym aresztem tymczasowym, w którym specjalna komisja Tajnej Policji Państwowej Gestapo i ludobójczych oddziałów samoobrony Selbstschutz dokonywała selekcji zatrzymanych (ok. 40 dziennie). Część wysyłano do aresztów Gdańska (a potem do obozu koncentracyjnego KL Stutthof), a część skazywano na śmierć (mordowano ich głównie w pobliskim lesie Szpęgawskim). Od 12.1939 do końca niemieckiej okupacji 20.02.1945 więzienie funkcjonowało jako areszt sądowy. (więcej na: www.sw.gov.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.08.17])

Intelligenzaktion: (pl. „akcja inteligencja”) — niemiecki program eksterminacji polskiej elity, głównie inteligencji, przeprowadzony od początku okupacji w 09.1939 do 04.1940, głównie na terenach przyłączonych bezpośrednio do Niemiec, ale także na terenie tzw. Generalnego Gubernatorstwa, gdzie nosił miano AB‑aktion. W pierwszej fazie, tuż po rozpoczęciu okupacji niemieckiej, realizowany pod nazwą niem. Unternehmen „Tannenberg” (pl. „operacja Tannenberg”) — w oparciu o opracowane przez jednostkę Zentralstelle II/P (Polen) niemieckiego Głównego Urzędu SD listy proskrypcyjne Polaków (niem. Sonderfahndungsbuch Polen), uznawanych za szczególnie niebezpiecznych dla III Rzeszy. Znalazły się na niej nazwiska 61,000 Polaków. Razem w trakcie tego ludobójstwa planowo i metodycznie zamordowano ok. 50 tys. nauczycieli, księży, przedstawicieli ziemiaństwa, wolnych zawodów, działaczy społecznych i politycznych oraz emerytowanych wojskowych. Kolejnych 50 tys. zesłano do obozów koncentracyjnych, gdzie przeżył tylko znikomy procent. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.10.04])

Ribbentrop-Mołotow: Ludobójczy rosyjsko–niemiecki pakt przyjaźni między przywódcą rosyjskim Józefem Stalinem i niemieckim Adolfem Hitlerem, podpisany 23.08.1939 w Moskwie przez ministrów spraw zagranicznych Rosji — Wiaczesława Mołotowa — i Niemiec — Joachima von Ribbentropa — który sankcjonował i był bezpośrednią przyczyną niemieckiego i rosyjskiego najazdu na Polskę i rozpoczęcia II wojny światowej w 09.1939. W sensie politycznym pakt był próbą przywrócenia status quo ante sprzed 1914, z jednym wyjątkiem, a mianowicie „handlową” wymianą tzw. „Królestwa Polskiego”, wchodzącego w 1914 w skład Imperium Rosyjskiego, na Galicję Wschodnią (dzisiejszą zachodnią Ukrainę), w 1914 należącą do Imperium Austro–Węgierskiego. Galicję, ze Lwowem, mieli przejąć Rosjanie, „Królestwo Polskie” — pod nazwą Generalnego Gubernatorstwa — Niemcy. Wybuchła w rezultacie „wojna była jedną z największych w historii klęsk i dramatów ludzkości, bo dwie ateistyczne i antychrześcijańskie ideologie: narodowego i międzynarodowego socjalizmu, odrzuciły Boga i Jego piąte przykazanie Dekalogu: Nie zabijaj!” (abp Stanisław Gądecki, 01.09.2019). Ustalenia paktu — wsparte zdradą formalnych sojuszników Polski, Francji i Niemiec, które 12.09.1939 na wspólnej konferencji w Abbeville, zdecydowały o nieudzielaniu pomocy zaatakowanej Polsce i niepodejmowaniu działań zbrojnych wobec Niemiec (co było złamaniem zobowiązań traktatowych z Polską) — zostały sprecyzowane 28.09.1939 w traktacie „o granicach i przyjaźni Niemcy–Rosja”, podpisanym przez tych samych zbrodniarzy. Jednym z jego ustaleń było podzielenie się strefami wpływów w środkowej i wschodniej Europie oraz IV rozbiór Polski. W jednym z tajnych aneksów zapisano: „Obie strony nie będą tolerować na swych terytoriach jakiejkolwiek polskiej propagandy, która dotyczy terytoriów drugiej strony. Będą one tłumić na swych terytoriach wszelkie zaczątki takiej propagandy i informować się wzajemnie w odniesieniu do odpowiednich środków w tym celu”. Skutkiem porozumień była seria spotkań między ludobójczymi organizacjami — niemieckim Gestapo i rosyjskim NKWD, na których dyskutowano koordynację wysiłków w celu eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych (w Niemczech zwane Intelligenzaktion, w Rosji przyjęła formę zbrodni katyńskiej). Skutkiem porozumień była śmierć setek tysięcy polskiej inteligencji, w tym tysięcy przedstawianych kapłanów, i dziesiątków milionów zwykłych ludzi. Skutki tej rosyjsko–niemieckiej umowy trwały do 1989, a i dziś są odczuwalne. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.09.30])

Encykliki Piusa XI: Wobec powstania w Europie dwóch systemów totalitarnych, które zdawały się ze sobą konkurować, acz więcej było między nimi podobieństw niż sprzeczności, papież Pius XI wydał w 03.1937 (w ciągu 5 dni) dwie encykliki. W wydanej 14.03.1938 „Mit brennender Sorge” (pl. „Z palącą troską”) potępił narodowy socjalizm panujący w Niemczech. Pisał: „Kto idąc za wierzeniami starogermańsko — przedchrześcijańskimi, na miejsce Boga osobowego stawia różne nieosobowe fatum, ten przeczy mądrości Bożej i Opatrzności […], kto wynosi ponad skalę wartości ziemskie: rasę albo naród, albo państwo, albo ustrój państwa, przedstawicieli władzy państwowej albo inne podstawowe wartości ludzkiej społeczności, […] i czyni z nich najwyższą normę wszelkich wartości, także religijnych, i oddaje się im bałwochwalczo, ten […] daleki jest od prawdziwej wiary w Boga i od światopoglądu odpowiadającego takiej wierze”. 19.03.1937 wydał „Divini Redemptoris” (pl. „Boski Odkupiciel”), w której poddał krytyce komunizm rosyjski, materializm dialektyczny i teorię walki klas. Pisał: „Komunizm pozbawia człowieka wolności, a więc duchowej podstawy wszelkich norm życiowych. Odbiera osobie ludzkiej całą jej godność i wszelkie moralne oparcie, z którego pomocą mogłaby się przeciwstawić naporowi ślepych namiętności […] To nowa ewangelia, którą bolszewicki i bezbożny komunizm głosi jako orędzie zbawienia i odkupienia ludzkości”… Pius XI domagał się poddania stanowionego prawa ludzkiego naturalnemu prawu Bożemu, zalecał wcielanie w życie ideału państwa i społeczeństwa chrześcijańskiego, i wzywał katolików do oporu. Dwa lata później narodowo socjalistyczne Niemcy i komunistyczna Rosja porozumiały się i wywołały II wojnę światową. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28])

Filomaci Pomorscy: Tajne związki polskiej młodzieży, mające na celu samokształcenie i samowychowanie w duchu patriotycznym, działające głównie wśród szkół średnich — gimnazjów — na Pomorzu Nadwiślańskim (Pomorzu Gdańskim i ziemi chełmińskiej) w latach 1830‑1920, w zaborze pruskim (niemieckim). 08.01.1901 Niemcy przeprowadzili przesłuchania uczniów gimnazjów w Chełmnie, Brodnicy i Toruniu. 09‑12.09.1901 w Toruniu odbył się pierwszy procesów 60 polskich uczniów owych gimnazjów oraz studentów Seminarium Duchownego w Pelplinie. 1 osobę skazano na 3 miesiące więzienia, 1 na 2 miesiące, 3 na 6 tygodni, 7 na 3 tygodnie, 2 na 2 tygodnie, 19 na tydzień, 2 na 1 dzień, 10 udzielono nagany. 15 uniewinniono. Bardziej uciążliwe były kary wydalenia ze szkół z tzw. wilczym biletem, bez prawa studiowania w zakresie średnim i wyższym w zaborze pruskim (niemieckim). Wśród skazanych było kilku przyszłych kapłanów — ci mogli kontynuować edukację: ordynariusz diecezji chełmińskiej, bp Augustyn Rosentreter, odmówił bowiem wydalenia ze studiów skazanych kleryków. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2018.11.18])

źródła

osobowe:
www.najigoche.kaszuby.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2012.11.23], www.kaszubi.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2012.12.28], bckgw.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.02.20], picasaweb.google.comKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.08.10],
pierwotnych (oryginalnych) zdjęć:
www.dziennikbaltycki.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2018.09.02], www.telewizjattm.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2018.09.02], bibliotekacyfrowa.euKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2018.09.02], czec.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2018.09.02], bibliotekacyfrowa.euKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2018.09.02], www.kaszubi.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.01.16], en.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.01.16], www.kaszubi.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.01.16], www.geni.comKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2018.09.02], www.panoramio.comKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.10.31], koscierzynapejzaze.wixsite.comKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2018.09.02], bibliotekacyfrowa.euKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2018.09.02]