funkcja

kapłan diecezjalny

wyznanie

Kościół łaciński (rzymskokatolicki) RKwięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.09.21]

diecezja / prowincja

diecezja włocławskawięcej na
www.diecezja.wloclawek.pl
[dostęp: 2012.11.23]
diecezja włocławska i.e. kaliskawięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2019.10.13]
ordynariat polowy Wojska Polskiegowięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.12.20]

honorowe wyróżnienia

Krzyż Oficerski „Polonia Restituta”więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2019.04.16]
„Medal Niepodległości”więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2019.02.02]
Złoty „Krzyż Zasługi”więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.12.19]
Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległościwięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2019.10.13]

data i miejsce
śmierci

04.05.1942

TA Hartheimcentrum „eutanazyjne” Schloss Hartheim
dziś: Alkoven, pow. Eferding, kraj Górna Austria, Austria
więcej na
de.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31]

alt. daty i miejsca
śmierci

15.07.1942 (data „świadectwa śmierci” KL Dachau)

szczegóły śmierci

numery obozowe

22496Kliknij by wyświetlić stronę źródłową (KL DachauKliknij by przejść do opisu)

przyczyna śmierci

eksterminacja: zagazowanie w komorze gazowej

sprawstwo

Niemcy

miejsca i wydarzenia

TA HartheimKliknij by przejść do opisu, «Aktion T4»Kliknij by przejść do opisu, KL DachauKliknij by przejść do opisu, KL SachsenhausenKliknij by przejść do opisu, Górna GrupaKliknij by przejść do opisu, Świecie (instytut)Kliknij by przejść do opisu, ŚwiecieKliknij by przejść do opisu, IL Fort VII ThornKliknij by przejść do opisu, Piaski (Aleksandrów Kujawski)Kliknij by przejść do opisu, «Intelligenzaktion»Kliknij by przejść do opisu, Reichsgau Danzig‐WestpreußenKliknij by przejść do opisu, Encykliki Piusa XIKliknij by przejść do opisu, Encykliki Piusa XIKliknij by przejść do opisu

data i miejsce
urodzenia

13.08.1886

Wieruszówdziś: gm. Wieruszów, pow. Wieruszów, woj. łódzkie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.12.19]

prezbiterat (święcenia)
ordynacja

18.06.1911 (katedra włocławskawięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.11.14])

szczegóły posługi

inni związani
szczegółami śmierci

ANDRZEJEWSKIKliknij by wyświetlić biogram Adam Leon, ARTKEKliknij by wyświetlić biogram Bronisław Walerian, BALCERZAKKliknij by wyświetlić biogram Feliks, BĄCZEKKliknij by wyświetlić biogram Jan, BĄKKliknij by wyświetlić biogram Jan, BERENTKliknij by wyświetlić biogram Leopold Edward, BIAŁASKliknij by wyświetlić biogram Paweł Józef, BIOLYKliknij by wyświetlić biogram Piotr, BOMBICKIKliknij by wyświetlić biogram Gustaw Jan, BORCZUCHKliknij by wyświetlić biogram Jan (br. Antoni), BRUSKIKliknij by wyświetlić biogram Jan, BRYJAKliknij by wyświetlić biogram Franciszek, BRYLKliknij by wyświetlić biogram Jan, BRZEZIKKliknij by wyświetlić biogram Ignacy, BRZUSZCZYŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Henryk Lucjan, BUTKIEWICZKliknij by wyświetlić biogram Bronisław, CESARZKliknij by wyświetlić biogram Jan, CHABOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Wincenty, CHOROSZYŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Bolesław, CHWIŁOWICZKliknij by wyświetlić biogram Aureliusz, CHWIŁOWICZKliknij by wyświetlić biogram Marian, CZAJKOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Marian, CZAPSKIKliknij by wyświetlić biogram Ryszard Tadeusz, CZARNECKIKliknij by wyświetlić biogram Wincenty, CZEMPIELKliknij by wyświetlić biogram Józef Mateusz, DAHLKEKliknij by wyświetlić biogram Franciszek Ksawery, DOMAGALSKIKliknij by wyświetlić biogram Leon, DOMAŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Grzegorz, DRELOWIECKliknij by wyświetlić biogram Franciszek, DUSZCZYKKliknij by wyświetlić biogram Władysław, DWORNICKIKliknij by wyświetlić biogram Walenty, DYBIZBAŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Jan Lambert, DZIADZIAKliknij by wyświetlić biogram Feliks, DZIEGIECKIKliknij by wyświetlić biogram Jan Władysław, DZIKOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Jan Michał, ELJASZKliknij by wyświetlić biogram Wincenty, FALKOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Wiktor Franciszek, FENGLERKliknij by wyświetlić biogram Stanisław, FIEWEGERKliknij by wyświetlić biogram Teofil, FIJAŁKOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Adam, FISCHBACHKliknij by wyświetlić biogram Jan Henryk, FORMANOWICZKliknij by wyświetlić biogram Leon Marian, GAŁCZYŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Stefan Józef, GARWOLIŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Wacław, GĄSOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Jan

miejsca i wydarzenia
opisy

TA Hartheim: Od 05.1940 w niem. Tötungsanstalt (pl. Centrum Zabijania/Eutanazyjne) TA Hartheim, na zamku Schloss Hartheim w miejscowości Alkoven w Górnej Austrii, wchodzącym w skład kompleksu obozów koncentracyjnych KL Mauthausen‐Gusen, w ramach programu «Aktion T4», Niemcy mordowali ofiary — osoby niedorozwinięte psychicznie i niepełnosprawne — w komorach gazowych, za pomocą tlenku węgla. Do 24.08.1941 i formalnego zakończenia programu «Aktion T4» w TA Hartheim zamordowano ok. 18,000 osób. Od 04.1941 program rozszerzono o więźniów obozów koncentracyjnych. Większość, jeśli nie wszyscy, zamordowani tam duchowni z obozu koncentracyjnego KL Dachau byli zawożeni do TA Hartheim w tzw. niem. „Invalidentransport” (pl. „transport inwalidów”), więźniów chorych i według Niemców „niezdolnych do pracy” (początkowo pod pretekstem transferu do lepszego obozu) — po formalnym zakończeniu «Aktion T4» w ramach programu pod kryptonimem «Aktion 14 f 13». Szacuje się, że na tym etapie — do 11.12.1944 — w TA Hartheim zagazowano ok. 12,000 więźniów.
Uwaga: Podane w „Białej Księdze” daty śmierci zamordowanych w Schloss Hartheim są datami wywiezienia ofiar z ostatniego obozu koncentracyjnego, gdzie byli przetrzymywani. Nieznane są rzeczywiste daty śmierci — poza ok. 49 kapłanami, których nazwiska znalazły się na listach niem. „Invalidentransport”, ale którzy nie dotarli do TA Hartheim. Prawd. zginęli w dniu wyjazdu z KL Dachau, po drodze, z KL Dachau do Monachium, i ich ciała zostały w Monachium wyrzucone z transportu i skremowane. Śledztwo polskiego Instytutu Pamięci Narodowej IPN wskazuje, że pozostałe ofiary były mordowane natychmiast po przywiezieniu do Schloss Hartheim, ciała palone a prochy rozrzucane po pobliskich polach bądź do Dunaju. Dla ukrycia ludobójczych mordów Niemcy fałszowali zarówno daty śmierci (na przykład te zapisane w księgach obozu KL Dachau, które w „Białej Księdze” ukazane zostały jako daty alternatywne) jak i przyczyny śmierci. (więcej na: ipn.gov.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2019.05.30], pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2012.12.28])

«Aktion T4»: Niemiecki państwowy program eutanazyjny, systematycznego fizycznego mordu ludzi niedorozwiniętych psychicznie, przewlekle chorych psychicznie i neurologicznie — „eliminacji życia niewartego życia” (niem. „Vernichtung von lebensunwertem Leben”). W szczytowym okresie lat 1940‐1941 zamordowano ok. 70,000 osób, w tym pensjonariuszy szpitali psychiatrycznych w okupowanej przez Niemców Polsce — niemieccy formaliści odnotowali wówczas, że m.in. „dokonanie dezynfekcji [i.e. zagazowanie] 70,273 osób o oczekiwanym czasie życia do 10 lat zaoszczędziło żywność na kwotę 141,775,573.80 niemieckich marek”. Od 04.1941 programem objęto chorych psychicznie i „niepełnosprawnych” (co oznaczało niezdolnych do pracy) więźniów niemieckich obozów koncentracyjnych — pod kryptonimem «Aktion 14 f 13». Zamordowano wówczas ok. 20,000 więźniów, m.in. w komorach gazowych w TA Hartheim mordowano polskich kapłanów przetrzymywanych w obozie koncentracyjnym KL Dachau. Innym „regionalnym przedłużeniem” «Aktion T4» był program «Aktion Brandt», w trakcie którego Niemcy mordowali przewlekle chorych, by zwolnić miejsca w szpitalach dla rannych żołnierzy. Szacuje się, że w tym programie zamordowano co najmniej 30,000 osób. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2012.12.28])

KL Dachau: KL Dachau w niemieckiej Bawarii, założony w 1933, stał się głównym niemieckim niem. Konzentrationslager (pl. obóz koncentracyjny) KL dla księży katolickich w czasie II wojny światowej: 09.11.1940 Reichsführer‐SS Heinrich Himmler, szef SS, Gestapo i niemieckiej policji, w wyniku interwencji Watykanu, podjął decyzję o przeniesieniu wszystkich duchownych przetrzymywanych w różnych obozach koncentracyjnych do obozu KL Dachau. Pierwsze większe transporty miały miejsce 08.12.1940. W KL Dachau Niemcy więzili ok. 3,000 kapłanów, w tym ok. 1,800 polskich. Kapłanów zmuszano do niewolniczej pracy na tzw. „Plantagach” — niem. „Die Plantage”, największym w Europie, zarządzanym przez ludobójcze SS ogrodzie ziołowym, składającym się z wielu szklarni, budynków laboratoryjnych i ziemi ornej, gdzie prowadzono eksperymenty z noymi lekami naturalnymi — przez wiele godzin, bez przerw, bez ochronnych ubrań, bez pożywienia. Pracowali przy budowach, m.in. krematorium. W barakach więziennych panował głód, szczególnie w latach 1941‐1942, zimą przejmujące zimno a latem nieznośny upał. Więźniowie zapadali na choroby, w szczególności gruźlicę. Na wielu przeprowadzano zbrodnicze „eksperymenty medyczne” — in 11.1942 ok. 20 kapłanów otrzymało zastrzyki z flegmony; od 07.1920 do 05.1944 ok. 120 poddanych zostało eksperymentom malarycznym. Ponad 750 polskich duchownych zostało przez Niemców zamordowanych, w tym wielu zagazowanych w ośrodku eutanacyjnym Scholoss Hartheim w Austrii. System obozów KL Dachau w szczytowym momencie miał ok. 100 podobozów niewolniczej pracy przymusowej — w południowych Niemczech i Austrii. Udokumentowanych zostało ok. 32,000 przypadków śmierci w obozie, tysiące zginęło bez śladu. W momencie oswobodzenia 29.04.1945 przez wojska USA ok. 10,000 na 30,000 więźniów było chorych… (więcej na: www.kz-gedenkstaette-dachau.deKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.08.10], pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2016.05.30])

KL Sachsenhausen: Przez niem. Konzentrationslager (pl. obóz koncentracyjny) KL Sachsenhausen, założony na terenach byłej wioski olimpijskiej w 07.1936, przeszły w 1940 setki polskich kapłanów. Zanim zostali przetransportowani to obozu koncentracyjnego KL Dachau, część z nich zginęła w KL Sachsenhausen. W obozie dokonywano zbrodniczych eksperymentów medycznych na więźniach. W latach 1942‐1944 ok. 140 więźniów pracowało nad fałszowaniem funtów brytyjskich, paszportów, wiz, pieczęci i innych dokumentów. Także i innych więźniów wykorzystywano do pracy niewolniczej, m.in. w zakładach lotniczych firmy Heinkel, w fabrykach firm AEG i Siemens. Przeciętnie w obozie przebywało ok. 50,000 więźniów. Razem przez KL Sachsenhausen i jego filie przeszło ponad 200,000, z których zginęły dziesiątki tysięcy. Tuż przed nadejściem Rosjan dokonano masowej ewakuacji obozu i jego filii (razem ok. 80,000 więźniów) na zachód — w tzw. „marszach śmierci” do innych obozów, m.in. do KL Mauthausen‐Gusen oraz KL Bergen‐Belsen. Obóz funkcjonował do 22.04.1945. Po zakończeniu działań wojennych Rosjanie zorganizowali tam tajny obóz dla jeńców niemieckich i „podejrzanych” żołnierzy rosyjskich. (więcej na: www.stiftung-bg.deKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.08.10])

Górna Grupa: Od 10.1939 do ok. 04.1940 w Górnej Grupie w domu Zgromadzenia Księży Werbistów SVD Niemcy zorganizowali — w ramach akcji «Intelligenzaktion», eksterminacji polskiej inteligencji na Pomorzu — obóz dla Polaków, w tym 95 polskich duchownych, z okolic Świecia, Bydgoszczy, Chełmna, Grudziądza i Starogardu Gdańskiego na Pomorzu. Ok. 50 z nich zginęło, w tym znacząca część została zamordowana na miejscach straceń w Mniszku‐Grupie. W tym samym miejscu w 1945 Rosjanie urządzili obóz koncentracyjny dla Niemców. Wśród nich byli kapłani katoliccy, z których dwóch poniosło śmierć. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2021.12.19], www.kpbc.ukw.edu.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.12.27])

Świecie (instytut): Jesienią 1939 Niemcy w ramach — w ramach «Aktion T4» — wymordowali prawie wszystkich pacjentów Krajowego Pomorskiego Zakładu Psychiatrycznego w Świeciu. W dniach 15‐21.10.1939 ok. 1,000 osób zostało zamordowanych w lasach k. Mniszka, partiami po 60 ofiar. Wśród ofiar znajdowało się 120 dzieci. Był też polski dyrektor szpitala, dr Józef Bednarz, który pozostał ze swoimi pacjentami do końca. Ofiary Niemcy — członkowie ludobójczej jednostki SS‐Wachsturmbann „Eimann” — spychali trójkami do wykopanych wcześniej dołów i mordowali strzałami z karabinów. Ok. 300 pacjentów zawieziono do szpitala w Kocborowie i zamordowano później w lesie Szpęgawskim. (więcej na: ipn.gov.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.05.09])

Świecie: Areszt śledczy zarządzany przez Niemców. Znaczną część więźniów Niemcy prawd. przetrzymywali także w budynkach Krajowego Pomorskiego Zakładu Psychiatrycznego w Świeciu, szczególnie po 22.10.1939, gdy wymordowali większość jego pacjentów. Z więzienia dużą część więźniów Niemcy wywieźli w 1939 do miejsca straceń w Mniszku‐Grupie. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2021.12.19])

IL Fort VII Thorn: niem. „Internierungslager” (pl. „obóz internowania”) zorganizowany przez Niemców ok. 15.10.1939 w Toruniu, w zbudowanym w latach 1879‐1883 na planie pięciokąta forcie artyleryjskim Fort VII, ostatnim głównym forcie twierdzy toruńskiej. Początkowo zarządzany przez żołdaków Wehrmachtu, ale od 26.10.1939 przejęty przez członków ludobójczej niemieckiej paramilitarnej organizacji Volksdeutscher Selbstschutz. W ramach akcji «Intelligenzaktion», eksterminacji polskiej inteligencji Pomorza, przetrzymywano w nim polskich obywateli Torunia i okolic, mężczyzn i kobiet. Jednorazowo przetrzymywano od 700 do 1,500 osób, uznanych za „polskie elementy niepewne politycznie” — po 50‐80 więźniów w celach przeznaczonych dla 6‐12 osób. Razem przez obóz przejść miało ok. 3,000 Polaków. Osoby osadzone torturowano, fizycznie i psychicznie. Ponad 1,500 osób zostało rozstrzelanych w lasaach Barbarce i Przysiece. Resztę, ok. 600 osób, wywieziono w 01.1940 do obozu koncentracyjnego KL Stutthof. Pod koniec 01.1940 obóz przeniesiono przeniesiono do pobliskiego Fortu VIII, gdzie funkcjonował do 07.1940. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.08.10])

Piaski (Aleksandrów Kujawski): W Piaskach (dziś dzielnica Aleksandrowa Kujawskiego) w 10‐11.1939 Niemcy przetrzymywali w tymczasowym(?) areszcie kapłanów z dekanatów Aleksandrowa Kujawskiego i Nieszawy, przed przetransportowaniem ich do obozu w Forcie VII w Toruniu. (więcej na: salezjanie.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.08.31])

«Intelligenzaktion»: (pl. „akcja inteligencja”) — niemiecki program eksterminacji polskiej elity, głównie inteligencji, przeprowadzony od początku okupacji w 09.1939 do 04.1940, głównie na terenach przyłączonych bezpośrednio do Niemiec, ale także na terenie tzw. Generalnego Gubernatorstwa, gdzie nosił miano «AB‐aktion». W pierwszej fazie, tuż po rozpoczęciu okupacji niemieckiej, realizowany pod nazwą niem. Unternehmen „Tannenberg” (pl. „operacja Tannenberg”) — w oparciu o opracowane przez jednostkę Zentralstelle II/P (Polen) niemieckiego Głównego Urzędu SD listy proskrypcyjne Polaków (niem. Sonderfahndungsbuch Polen), uznawanych za szczególnie niebezpiecznych dla III Rzeszy. Znalazły się na niej nazwiska 61,000 Polaków. Razem w trakcie tego ludobójstwa planowo i metodycznie zamordowano ok. 50 tys. nauczycieli, księży, przedstawicieli ziemiaństwa, wolnych zawodów, działaczy społecznych i politycznych oraz emerytowanych wojskowych. Kolejnych 50 tys. zesłano do obozów koncentracyjnych, gdzie przeżył tylko znikomy procent. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.10.04])

Reichsgau Danzig‐Westpreußen: Po polskiej klęsce w kampanii 09.1939, będącej rezultatem paktu Ribbentrop‐Mołotow i stanowiącej pierwszy etap II wojny światowej, i rozpoczęciu w części Polski okupacji niemieckiej (w drugiej, wschodniej części Polski rozpoczęła się okupacja rosyjska), Niemcy podzielili okupowane polskie terytorium na pięć głównych obszarów (i kilka mniejszych). Największy przekształcili w niem. Generalgouvernement (pl. Generalne Gubernatorstwo), przeznaczone wyłącznie dla Polaków i Żydów i stanowiące część tzw. niem. Großdeutschland (pl. Wielkie Niemcy). Dwa przyłączyli do już istniejących niemieckich prowincji. Z dwóch utworzyli odrębne nowe prowincje. Jednym z nich było Pomorze Nadwiślańskie, już 08.10.1939, dekretem przywódcy niemieckiego Adolfa Hitlera wcielone do Niemiec (formalnie zaczął obowiązywać 26.10.1939), a 02.11.1939 przekształcone w prowincję niem. Reichsgau Danzig‐Westpreußen (pl. Okręg Rzeszy Gdańsk‐Prusy Zachodnie), w której obowiązywać miało prawo państwa niemieckiego. Główną osią polityki nowej prowincji, której obszar Niemcy uznali za niem. „Ursprünglich Deutsche” (pl. „rdzennie niemieckie”), mimo iż ok. 85% jej mieszkańców stanowili Polacy, było niem. „Entpolonisierung” (pl. „odpolszczenie”), czyli przymusowa germanizacja. Ok. 60,000 Polaków zamordowano w 1939‐1940, w ramach niem. „Intelligenzaktion”, i.e. eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych, w ok. 432 miejscach skrytobójczych mordów — w tym ok. 220 polskich kapłanów katolickich. Drugie tyle zesłano do niemieckich obozów koncentracyjnych, skąd wróciło niewielu (aresztowano ponad 300 kapłanów, z których w obozach koncentracyjnych zginęło ok. 130). Wysiedlono ok. 124,000‐170,000, przy czym ok. 90,000 do niem. Generalgouvernement. Masowo zmuszano Polaków do podpisywania niemieckiej listy narodowościowej niem. Deutsche Volksliste (pl. folkslista) DVL. Dzieci polskie mogły się uczyć tylko po niemiecku. Zakazano używania języka polskiego podczas katolickich Mszy św., a także podczas spowiedzi. Konfiskowane polskie majątki ziemskie. By jeszcze bardziej ograniczyć liczbę ludności polskiej wysyłano Polaków na roboty przymusowe w głąb Niemiec. Pozostałych Polaków traktowano jako nisko wykwalifikowaną siłę roboczą, izolowano od Niemców i ściśle kontrolowano — legalnie spotykać mogli się najwyżej we trzech lub we troje, nawet we własnych mieszkaniach. Wielu wcielono do niemieckiej armii Wehrmacht. Po zakończeniu działań zbrojnych II wojny światowej nadzorca tej prowincji, niem. Reichsstatthalter (pl. Namiestnik Rzeszy) i niem. Gauleiter (pl. naczelnik okręgu) niemieckiej partii narodowo–socjalistycznej, Albert Maria Forster, został stracony. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2024.06.24])

Encykliki Piusa XI: Wobec powstania w Europie dwóch systemów totalitarnych, które zdawały się ze sobą konkurować, acz więcej było między nimi podobieństw niż sprzeczności, papież Pius XI wydał w 03.1937 (w ciągu 5 dni) dwie encykliki. W wydanej 14.03.1938 „Mit brennender Sorge” (pl. „Z palącą troską”) potępił narodowy socjalizm panujący w Niemczech. Pisał: „Kto idąc za wierzeniami starogermańsko — przedchrześcijańskimi, na miejsce Boga osobowego stawia różne nieosobowe fatum, ten przeczy mądrości Bożej i Opatrzności […], kto wynosi ponad skalę wartości ziemskie: rasę albo naród, albo państwo, albo ustrój państwa, przedstawicieli władzy państwowej albo inne podstawowe wartości ludzkiej społeczności, […] i czyni z nich najwyższą normę wszelkich wartości, także religijnych, i oddaje się im bałwochwalczo, ten […] daleki jest od prawdziwej wiary w Boga i od światopoglądu odpowiadającego takiej wierze”. 19.03.1937 wydał „Divini Redemptoris” (pl. „Boski Odkupiciel”), w której poddał krytyce komunizm rosyjski, materializm dialektyczny i teorię walki klas. Pisał: „Komunizm pozbawia człowieka wolności, a więc duchowej podstawy wszelkich norm życiowych. Odbiera osobie ludzkiej całą jej godność i wszelkie moralne oparcie, z którego pomocą mogłaby się przeciwstawić naporowi ślepych namiętności […] To nowa ewangelia, którą bolszewicki i bezbożny komunizm głosi jako orędzie zbawienia i odkupienia ludzkości”… Pius XI domagał się poddania stanowionego prawa ludzkiego naturalnemu prawu Bożemu, zalecał wcielanie w życie ideału państwa i społeczeństwa chrześcijańskiego, i wzywał katolików do oporu. Dwa lata później narodowo socjalistyczne Niemcy i komunistyczna Rosja porozumiały się i wywołały II wojnę światową. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28], pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28])

Encykliki Piusa XI: Wobec powstania w Europie dwóch systemów totalitarnych, które zdawały się ze sobą konkurować, acz więcej było między nimi podobieństw niż sprzeczności, papież Pius XI wydał w 03.1937 (w ciągu 5 dni) dwie encykliki. W wydanej 14.03.1938 „Mit brennender Sorge” (pl. „Z palącą troską”) potępił narodowy socjalizm panujący w Niemczech. Pisał: „Kto idąc za wierzeniami starogermańsko — przedchrześcijańskimi, na miejsce Boga osobowego stawia różne nieosobowe fatum, ten przeczy mądrości Bożej i Opatrzności […], kto wynosi ponad skalę wartości ziemskie: rasę albo naród, albo państwo, albo ustrój państwa, przedstawicieli władzy państwowej albo inne podstawowe wartości ludzkiej społeczności, […] i czyni z nich najwyższą normę wszelkich wartości, także religijnych, i oddaje się im bałwochwalczo, ten […] daleki jest od prawdziwej wiary w Boga i od światopoglądu odpowiadającego takiej wierze”. 19.03.1937 wydał „Divini Redemptoris” (pl. „Boski Odkupiciel”), w której poddał krytyce komunizm rosyjski, materializm dialektyczny i teorię walki klas. Pisał: „Komunizm pozbawia człowieka wolności, a więc duchowej podstawy wszelkich norm życiowych. Odbiera osobie ludzkiej całą jej godność i wszelkie moralne oparcie, z którego pomocą mogłaby się przeciwstawić naporowi ślepych namiętności […] To nowa ewangelia, którą bolszewicki i bezbożny komunizm głosi jako orędzie zbawienia i odkupienia ludzkości”… Pius XI domagał się poddania stanowionego prawa ludzkiego naturalnemu prawu Bożemu, zalecał wcielanie w życie ideału państwa i społeczeństwa chrześcijańskiego, i wzywał katolików do oporu. Dwa lata później narodowo socjalistyczne Niemcy i komunistyczna Rosja porozumiały się i wywołały II wojnę światową. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28], pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28])

źródła

osobowe:
ordynariat.wp.mil.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.09.30], pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.02.15], bs.sejm.gov.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.07.06], arolsen-archives.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2019.05.30]
bibliograficzne:
„Ofiary zbrodni niemieckiej spośród duchowieństwa diec. włocławskiej”, ks. Stanisław Librowski, „Kronika Diecezji Włocławskiej”, 07‐08.1947
pierwotnych (oryginalnych) zdjęć:
twitter.comKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2021.12.18], pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.09.30], commons.wikimedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.09.30]