funkcja

kapłan eparchialny

wyznanie

Ukraiński Kościół greckokatolicki GKwięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2013.05.19]

diecezja / prowincja

eparchia GK przemyskawięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2013.05.19]

narodowość

ukraińska

data i miejsce
śmierci

20.05.1950

ITŁ MinŁagsieć obozów pracy niewolniczej GuŁAG
dziś: Abieź, rep. Komi, Rosja
więcej na
ru.wikipedia.org
[dostęp: 2024.03.19]

szczegóły śmierci

przyczyna śmierci

eksterminacja

sprawstwo

Rosjanie

miejsca i wydarzenia

AbieźKliknij by przejść do opisu, ITŁ MinŁagKliknij by przejść do opisu, OŁP JenakijeweKliknij by przejść do opisu, KŁW StalinoKliknij by przejść do opisu, GułagKliknij by przejść do opisu, Lwów (więzienie przejściowe nr 25)Kliknij by przejść do opisu, Drohobycz (więzienia)Kliknij by przejść do opisu, «Genocidium Atrox»Kliknij by przejść do opisu, Ribbentrop‐MołotowKliknij by przejść do opisu, Encykliki Piusa XIKliknij by przejść do opisu, Wojna polsko‐ukraińska 1918‐1919Kliknij by przejść do opisu

data i miejsce
urodzenia

05.12.1885

Drohobyczdziś: grom. Drohobycz miasto, rej. Drohobycz, obw. Lwów, Ukraina
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.10.09]

prezbiterat (święcenia)
ordynacja

30.08.1908 (greckokatolicka katedra przemyskawięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2019.10.13])

szczegóły posługi

inni związani
szczegółami śmierci

ŁAKOTAKliknij by wyświetlić biogram Grzegorz, OLEŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Piotr (o. Paweł), OSADCAKliknij by wyświetlić biogram Michał, ŁOPACZAKKliknij by wyświetlić biogram Eliasz

miejsca i wydarzenia
opisy

Abieź: Obóz karny GUŁAG 274/17 „B” w posiołku Abieź nad rzeką Usa, przy Peczorskiej magistrali kolejowej na trasie Kotłas‐Workuta w rosyjskiej republice Komi (poza kołem podbiegunowym), należący do zespołu obozów koncentracyjnych niewolniczej pracy przymusowej ITŁ SewPeczŁag (1940‐1950), ITŁ IntaŁag (1941‐1948), ITŁ MinŁag (1948‐1957) oraz PeczorŁag (1950‐1959). Więźniowie niewolniczo pracowali przy transporcie węgla z kopalni ITŁ WorkutŁagu, przeładunku towarów, konstrukcji wspomnianej magistrali kolejowej, w tym budowie mostu nad Usą. Znajdował się tam m.in. „centralny szpital” dla tych obozów, obsługujący także skrajnie wycieńczonych więźniów obozu koncentracyjnego ITŁ WorkutŁag. (więcej na: zeslaniec.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.08.10], gulagmuseum.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.11.14])

ITŁ MinŁag: Rosyjski ros. Исправи́тельно‐Трудово́й Ла́герь (pl. Poprawczy Obóz Pracy) ITŁ ros. Минеральный (pl. Mineralnyj) — obóz koncentracyjny i niewolniczej pracy przymusowej (w ramach kompleksu Gułag) —z siedzibą w miejscowości Inta w rep. Komi. Założony 02.28.1948, w wyniku przejęcia obozu ITŁ IntaLag, do 1954 funkcjonujący jako ros. Особый лагерь (pl. Obóz specjalny) GUŁAG nr 1. Więźniowie niewolniczo pracowali w kompleksie/kombinacie przemysłowym zarządzanym przez rosyjskie Ministerstwo Spraw Wewnętrznych — w kopalniach węgla, przy wydobyciu złota i kwarcu, przy budowie nowych kopalni, przy budowie dróg i budynków, osuszaniu terenów, w warsztatach naprawczych i mechanicznych, wypalarni cegieł, wytwórni pustaków żużlowych, pozyskiwaniu drewna, etc. W szczytowym okresie — do śmierci 05.03.1953 rosyjskiego socjalistycznego przywódcy, Józefa Stalina — przetrzymywano w nim ok. 35,000 więźniów: e.g. 2124,112 (01.01.1949); 28,371 (01.01.1950); 33,056 (01.01.1951); 34,448 (01.01.1952); 27,785 (01.01.1953); 28,055 (01.01.1954). Zakończył działalność 03.06.1957 i został włączony do obozu ITŁ PeczerŁag. (więcej na: ipn.gov.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.08.10], old.memo.ruKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2024.04.08])

OŁP Jenakijewe: Rosyjski ros. Отдельный лагерный пункт (pl. Wyodrębniona Jednostka Obozowa) OŁP jednego z ros. Концентрационные Лагеря для Военнопленных (pl. Jenieckie Obozy Koncentracyjne) KŁW — założony pod koniec II wojny światowej w zagłębiu węglowym Donbas na Ukranie. Jeńcy prawd. niewolniczo pracowali w tamtejszej hucie. W 04‐05.1945 do Donbasu Rosjanie wywieźli dziesiątki tysięcy Ślązaków oraz mieszkańców Warmii do pracy przymusowej w kopalniach i hutach. Do domów — po 10 latach — powróciła mniej niż połowa z nich. (więcej na: katowice.gosc.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.11.28])

KŁW Stalino: Rosyjskie ros. Концентрационные Лагеря для Военнопленных (pl. Jenieckie Obozy Koncentracyjne) KŁW, zarządzane przez ludobójczą rosyjską organizację NKWD — a w praktyce przez podległe jej ros. Главное управление по делам военнопленных и интернированных (pl. Dyrekcja Generalna ds. Jeńców Wojennych i Internowanych) GUPWI — organizowane od 1942‐1943, w Stalino (dziś Donieck), stolicy zagłębia węglowego i hutniczego Donbas, w ros. Южный регион (pl. południowy region), na Ukrainie. Jeńcy owych obozów — w całym regionie było ich 34 z 515 podobozami — niewolniczo pracowali w wielu zakładach przemysłowych regionu. M.in. w latach 1944‐1946 funkcjonował tam tzw. ros. Проверочно‐Фильтрационный Ла́герь (pl. Obóz Sprawdzająco‐Filtracyjny) PFŁ obóz nr 240 „Pietrowskij”, który na początku 1945 posiadał ok. 10 podobozów, m.in. w Jenakijewe, a ilość więźniów osiągnęła poziom 31,336 (04.1945) i 35,135 (08.1945). Dłużej działał obóz jeniecki nr 280, zwany też „Rutczenkowskim”. Rosjanie zwozili doń internowanych ze zdobywanych terenów niemieckich, którzy nie uciekli wraz z wycofującą się armią niemiecką, m.in. z Warmii. Większość niewolniczo pracowała w kopalniach węgla kamiennego. E.g. 03.07.1945 przetrzymywano w nim 49,150 jeńców, wśród których było m.in. ok. 4,782 Polaków, żołnierzy Armii Krajowej i innych polskich organizacji niepodległościowych (część Polskiego Państwa Podziemnego). W 04‐05.1945 Rosjanie wysłali kilkadziesiąt tysięcy górników ze Śląska do pracy przymusowej w kopalniach Donbasu — do Polski wrócili nieliczni, po 10 latach. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2018.09.02])

Gułag: Akronim Gułag pochodzi od ros. Главное управление исправительно‐трудовых лагерей и колоний (pl. Główny Zarząd Poprawczych Obozów Pracy). Sieć rosyjskich obozów koncentracyjnych niewolniczej pracy przymusowej formalnie założony został decyzją najwyższych władz rosyjskich 27.06.1929. Kontrolę przejęło OGPU, poprzednik ludobójczego NKWD (od 1934) i MGB (od 1946). Poszczególne łagry (obozy) powstawały często w oddalonych, słabo zaludnionych obszarach, na których budowano ważne dla rosyjskiego państwa obiekty przemysłowe lub transportowe. Modelem stała się pierwsza „wielka budowa komunizmu”, czyli Kanał Białomorsko‐Bałtycki (1931‐1932), a za twórcę ukształtowanego tam systemu wykorzystania niewolniczej pracy przymusowej w ramach Gułagu, uznawany jest Naftali Frenkel, żydowskiego pochodzenia, który przeszedł do historii jako autor zasady „Z więźnia musimy wycisnąć wszystko w ciągu pierwszych trzech miesięcy — potem nic nam po nim”. Miał być twórcą, wg Aleksandra Sołżenicyna, tzw. „systemu kotłów”, czyli uzależnienia racji żywnościowych od wypracowania określonej liczby procent normy. W zarządzanym przez niego obozie ITŁ BelBałtŁag ukuto pojęcie ZEK — więzień — i.e. ros. заключенный‐каналоармеец (pl. kanałowy żołnierz), które przyjęło się jako określenie więźnia rosyjskich obozów niewolniczej pracy przymusowej. Jednorazowo w obozach Gułag przetrzymywano do 12 mln więźniów, czyli ok. 5% ludności Rosji. Sołżenicyn w książce „Archipelag GUŁag” szacował, że w Gułag do 1956 uśmiercono ok. 60 mln ludzi. Formalnie rozwiązany 20.01.1960. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.05.09])

Lwów (więzienie przejściowe nr 25): Założone jesienią 1945 przez mordercze rosyjskie MWD (następca ludobójczego NKWD), na terenie byłego getta żydowskiego. Jedne z największych tego typu w Rosji. W obozie znajdowało sie 21 baraków, szpital i zaplecze administracyjne. Więźniowie oczekiwali na transport do obozów koncentracyjnych Gułag od tygodnia do roku. Zamknięte w 1955. (więcej na: www.territoryterror.org.uaKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2020.04.04])

Drohobycz (więzienia): Przed wybuchem II wojny światowej w 09.1939 w Drohobyczu przy ul. Truskawieckiej funkcjonowało nowoczesne więzienie karne, w którym przetrzymywano ok. 1,200‐1,500 osób. Po rozpoczęciu w 09.1939 pierwszej okupacji rosyjskiej przy ul. Stryjskiej powstał areszt rosyjskiej ludobójczej organizacji NKWD (przy regionalnej dyrekcji NKWD). Tam w 06.1941, po niemiecki ataku na uprzedniego sojusznika, Rosjan, NKWD dokonało ludobójczej masakry więźniów. Po klęsce Niemiec i rozpoczęciu w 1944 kolejnej okupacji rosyjskiej NKWD powróciło do tych samych budynków i ponownie zorganizowano tam areszt, w którym przetrzymywano i przesłuchiwano setki i tysiące osób podejrzanych o wrogość do Rosji. Areszt zamknięto w 1959. Więzienie przy ul. Truskawickiej funkcjonowało przez cały okres II wojny światowej, zarówno podczas okupacji rosyjskiej jak i niemieckiej, funkcjonowało i później i funkcjonuje do dnia dzisiejszego. (więcej na: btx.home.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2020.04.04])

«Genocidium Atrox»: W latach 1939‐1947, szczególnie w latach 1943‐1944, niezależne jednostki ukraińskie, głównie przynależące do ludobójczych organizacji OUN (ramię polityczne) i UPA (ramię zbrojne), wspomagane przez ludność ukraińską, wymordowały — zazwyczaj w niezwykle brutalny sposób — na terenach Wołynia oraz sąsiadujących regionów Rzeczypospolitej, od 130,000 do 180,000 Polaków, ludności cywilnej, kobiet, dzieci, starszych, młodszych, mężczyzn. Konflikt polsko‐ukraiński, który otwarcie objawił się podczas i po zakończeniu I wojny światowej (w szczególności skutkując wojną polsko‐ukraińską lat 1918‐1919), który przetrwał, a nawet wzmocnił się podczas czasów II Rzeczpospolity, gdy zachodnia część Ukrainy wchodziła w skład państwa polskiego, wybuchł ponownie z momentem wybuchu II wojny światowej w 09.1939. Za czasów rosyjskiej okupacji 1939‐1941, gdy setki tysięcy Polaków zostało deportowanych w głąb Rosji, gdy dziesiątki tysięcy zostało zamordowanych (m.in. podczas tzw. zbrodni katyńskiej), miał jeszcze ograniczony zasięg, tym bardziej, że Ukraińcy, w szczególności nacjonaliści ukraińscy, również stali się obiektem prześladowań rosyjskich. Dopiero wybuch wojny niemiecko‐rosyjskiej 22.06.1941 i początek niemieckiej okupacji doprowadził do niezwykle krwawego konfliktu. Ukraińcy początkowo otwarcie wspierali Niemców (zakładając policję ukraińską,współuczestnicząc w zagładzie Żydów, wstępując do jednostek wojskowych walczących u boku Niemców). Później, wobec ambiwalentnej postawy Niemców, zaczęli się uniezależniać. I w 1943 jedna z jednostek ukraińskiej organizacji nacjonalistycznej OUN/UPA na Wołyniu doprowadziła do ludobójstwa miejscowej ludności polskiej. W ciągu paru tygodni zamordowano, przy biernej postawie Niemców, ponad 40 tys. Polaków. Strategię wołyńskiego OUN/UPA zaakceptowała i przyjęła cała organizacja i podobne akty ludobójstwa przeniosły się na tereny Małopolski Wschodniej, gdzie zamordowano ponad 20 tys. Polaków, napotykając jednakże na zbrojny opór ludności polskiej. Dalej na zachód, na terenie Chełmszczyzny, Rzeszowszczyzny, etc. ludobójstwo przekształciło się otwarty wręcz konflikt. Generalnie ludobójstwo dokonane przez ukraińskich nacjonalistów, współpracujących z niemieckimi siłami okupacyjnymi, na bezbronnych Polakach miało miejsce na całym terenie obecności ukraińskiej, zniszczono setki wiosek, mordując w wyrafinowany sposób wszystkich ich mieszkańców. W czasie tego holokaustu — znanego jako «Genocidium Atrox» (pl. „straszne ludobójstwo”) — zginęło ponad 200 kapłanów i sióstr zakonnych. Charakter i cel ludobójstwa może najlepiej oddaje pieśń śpiewana przez morderców: „Polaków wyrżniemy, Żydów wytniemy, wielką Ukrainę zdobyć musimy” (ukr. „Поляків виріжем, Євреїв видусим, велику Україну здобути мусим”). Ludobójstwo i konflikt, które doprowadziły do całkowitej eliminacji polskiej społeczności i polskiej kultury z Ukrainy, zakończyły się przymusowymi deportacji lat 1944‐1945 Polaków z terenów Ukrainy oraz części Ukraińców na Ukrainę, oraz „Akcją Wisła”, w trakcie której komunazistowskie siły kontrolowanych przez Rosjan polskich jednostek wysiedliły Ukraińców z terenów południowo‐wschodnich na zachód polskiej republiki prl. (więcej na: www.swzygmunt.knc.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2021.06.20])

Ribbentrop‐Mołotow: Ludobójczy rosyjsko‐niemiecki pakt przyjaźni między przywódcą rosyjskim Józefem Stalinem i niemieckim Adolfem Hitlerem, podpisany 23.08.1939 w Moskwie przez ministrów spraw zagranicznych Rosji — Wiaczesława Mołotowa — i Niemiec — Joachima von Ribbentropa — który sankcjonował i był bezpośrednią przyczyną niemieckiego i rosyjskiego najazdu na Polskę i rozpoczęcia II wojny światowej w 09.1939. W sensie politycznym pakt był próbą przywrócenia status quo ante sprzed 1914, z jednym wyjątkiem, a mianowicie „handlową” wymianą tzw. „Królestwa Polskiego”, wchodzącego w 1914 w skład Imperium Rosyjskiego, na Galicję Wschodnią (dzisiejszą zachodnią Ukrainę), w 1914 należącą do Imperium Austro‐Węgierskiego. Galicję, ze Lwowem, mieli przejąć Rosjanie, „Królestwo Polskie” — pod nazwą Generalnego Gubernatorstwa — Niemcy. Wybuchła w rezultacie „wojna była jedną z największych w historii klęsk i dramatów ludzkości, bo dwie ateistyczne i antychrześcijańskie ideologie: narodowego i międzynarodowego socjalizmu, odrzuciły Boga i Jego piąte przykazanie Dekalogu: Nie zabijaj!” (abp Stanisław Gądecki, 01.09.2019). Ustalenia paktu — wsparte zdradą formalnych sojuszników Polski, Francji i Niemiec, które 12.09.1939 na wspólnej konferencji w Abbeville, zdecydowały o nieudzielaniu pomocy zaatakowanej Polsce i niepodejmowaniu działań zbrojnych wobec Niemiec (co było złamaniem zobowiązań traktatowych z Polską) — zostały sprecyzowane 28.09.1939 w traktacie „o granicach i przyjaźni Niemcy‐Rosja”, podpisanym przez tych samych zbrodniarzy. Jednym z jego ustaleń było podzielenie się strefami wpływów w środkowej i wschodniej Europie oraz IV rozbiór Polski. W jednym z tajnych aneksów zapisano: „Obie strony nie będą tolerować na swych terytoriach jakiejkolwiek polskiej propagandy, która dotyczy terytoriów drugiej strony. Będą one tłumić na swych terytoriach wszelkie zaczątki takiej propagandy i informować się wzajemnie w odniesieniu do odpowiednich środków w tym celu”. Skutkiem porozumień była seria spotkań między ludobójczymi organizacjami — niemieckim Gestapo i rosyjskim NKWD, na których dyskutowano koordynację wysiłków w celu eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych (w Niemczech zwane «Intelligenzaktion», w Rosji przyjęła formę zbrodni katyńskiej). Skutkiem porozumień była śmierć setek tysięcy polskiej inteligencji, w tym tysięcy przedstawianych kapłanów, i dziesiątków milionów zwykłych ludzi. Skutki tej rosyjsko‐niemieckiej umowy trwały do 1989, a i dziś są odczuwalne. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.09.30])

Encykliki Piusa XI: Wobec powstania w Europie dwóch systemów totalitarnych, które zdawały się ze sobą konkurować, acz więcej było między nimi podobieństw niż sprzeczności, papież Pius XI wydał w 03.1937 (w ciągu 5 dni) dwie encykliki. W wydanej 14.03.1938 „Mit brennender Sorge” (pl. „Z palącą troską”) potępił narodowy socjalizm panujący w Niemczech. Pisał: „Kto idąc za wierzeniami starogermańsko — przedchrześcijańskimi, na miejsce Boga osobowego stawia różne nieosobowe fatum, ten przeczy mądrości Bożej i Opatrzności […], kto wynosi ponad skalę wartości ziemskie: rasę albo naród, albo państwo, albo ustrój państwa, przedstawicieli władzy państwowej albo inne podstawowe wartości ludzkiej społeczności, […] i czyni z nich najwyższą normę wszelkich wartości, także religijnych, i oddaje się im bałwochwalczo, ten […] daleki jest od prawdziwej wiary w Boga i od światopoglądu odpowiadającego takiej wierze”. 19.03.1937 wydał „Divini Redemptoris” (pl. „Boski Odkupiciel”), w której poddał krytyce komunizm rosyjski, materializm dialektyczny i teorię walki klas. Pisał: „Komunizm pozbawia człowieka wolności, a więc duchowej podstawy wszelkich norm życiowych. Odbiera osobie ludzkiej całą jej godność i wszelkie moralne oparcie, z którego pomocą mogłaby się przeciwstawić naporowi ślepych namiętności […] To nowa ewangelia, którą bolszewicki i bezbożny komunizm głosi jako orędzie zbawienia i odkupienia ludzkości”… Pius XI domagał się poddania stanowionego prawa ludzkiego naturalnemu prawu Bożemu, zalecał wcielanie w życie ideału państwa i społeczeństwa chrześcijańskiego, i wzywał katolików do oporu. Dwa lata później narodowo socjalistyczne Niemcy i komunistyczna Rosja porozumiały się i wywołały II wojnę światową. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28], pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28])

Wojna polsko‐ukraińska 1918‐1919: Jedna z wojen toczonych przez nowopowstałą Rzeczpospolitą w obronie swoich granic. Pod koniec 1918 na obszarach byłego zaboru austriackiego, w oparciu o ukraińskie oddziały byłej armii austro‐węgierskiej, Ukraińcy zaatakowali powstającą Rzeczpospolitą. W szczególności utworzyli zalążki państwowości i zaatakowali Lwów. Dzięki bohaterskiej postawie mieszkańców miasta, w szczególności młodych ludzi — zwanych odtąd orlętami lwowskimi — miasto zostało odbite przez Polaków i przez kilka miesięcy w niezwykły sposób bronione przed atakami ukraińskimi. W 1919 Polska — jej nowo utworzona armia — odepchnęła ukraińskie oddziały na wschód i południe, przejmując kontrolę nad swoimi ziemiami. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2021.12.19])

źródła

osobowe:
eehb.dspu.edu.uaKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2020.04.04], dlibra.kul.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2019.12.26]
bibliograficzne:
„Duchowieństwo Eparchii Przemyskiej i Apostolskiej Administracji Łemkowszczyzny”, Bogdan Prach, Wydawnictwo Ukraińskiego Uniwersytetu Katolickiego, Lwów 2015