funkcja

kapłan diecezjalny

wyznanie

Kościół łaciński (rzymskokatolicki) RKwięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.09.21]

diecezja / prowincja

diecezja warmińskawięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2018.09.02]

honorowe wyróżnienia

kanonik gremialnywięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.11.14] (katedra warmińska we Fromborkuwięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.11.14])

data i miejsce
śmierci

16.02.1945

Olsztyndziś: pow. Olsztyn miasto, woj. warmińsko‐mazurskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31]

szczegóły śmierci

przyczyna śmierci

mord

sprawstwo

Rosjanie

miejsca i wydarzenia

SztumKliknij by przejść do opisu, Masowe gwałty 1945Kliknij by przejść do opisu, Reichsgau Danzig‐WestpreußenKliknij by przejść do opisu, Encykliki Piusa XIKliknij by przejść do opisu, Encykliki Piusa XIKliknij by przejść do opisu

data i miejsce
urodzenia

19.12.1889

Głotowodziś: gm. Dobre Miasto, pow. Olsztyn, woj. warmińsko‐mazurskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2022.01.28]

prezbiterat (święcenia)
ordynacja

09.07.1916

szczegóły posługi

inni związani
szczegółami śmierci

BOLZKliknij by wyświetlić biogram Maria (s. Maria Generosa), DOMNIKKliknij by wyświetlić biogram Maria (s. Maria Liberia), KLEMENTKliknij by wyświetlić biogram Bernard, KLOMFASSKliknij by wyświetlić biogram Marta (s. Maria Krzysztofa), WEICHSELKliknij by wyświetlić biogram Brunon, BREHMKliknij by wyświetlić biogram Wilhelm, CHMIELEWSKIKliknij by wyświetlić biogram Jan Paweł, FUCHSKliknij by wyświetlić biogram Godfryd, HUHNKliknij by wyświetlić biogram Paweł, KORTENDIECKKliknij by wyświetlić biogram Teodor, LANGKAUKliknij by wyświetlić biogram Otton, LINDENBLATTKliknij by wyświetlić biogram Jan, LINKAKliknij by wyświetlić biogram Artur, LUDWIGKliknij by wyświetlić biogram Franciszek, LUNKWITZKliknij by wyświetlić biogram Paweł, MARQUARDTKliknij by wyświetlić biogram Jan, PREUSCHOFFKliknij by wyświetlić biogram Klemens, PROTHMANNKliknij by wyświetlić biogram Wojciech, RAHMELKliknij by wyświetlić biogram Engelbert, SCHIKOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Ulryk, SCHULZKliknij by wyświetlić biogram Artur, SCHWARTZKliknij by wyświetlić biogram Paweł, SIEGELKliknij by wyświetlić biogram Brunon Aleksander, ŚWITALSKIKliknij by wyświetlić biogram Władysław Bronisław, WILKEKliknij by wyświetlić biogram Jerzy, ZAGERMANNKliknij by wyświetlić biogram Franciszek, ZIEMETZKIKliknij by wyświetlić biogram Joachim

miejsca i wydarzenia
opisy

Sztum: Więzienie w Sztumie wybudowano w latach 1910‐1914, w czasach zaboru pruskiego (niemieckiego). Początkowo dysponowało 450 celami, które tworzyły literę „T”. W połowie lat 1930. — po I wojnie światowej i powstaniu państwa polskiego, Sztum pozostał w Niemczech, w rejencji zachodnio‐pruskiej — dobudowano jeszcze jedno skrzydło dla 300 dalszych więźniów, i zakład przyjął formę krzyża. W 1939, tuż przed rozpoczęciem II wojny światowej rozpoczęly się aresztowania działaczy polskich. Wielu przeszło przez więzienie w Sztumie, przed wysłaniem do niemieckich obozów koncentracyjnych. W czasie wojny więzienie funkcjonował normalnie. 20.01.1945, wobec rosyjskiej ofensywy, Niemcy rozpoczęli ewakuację miasta i opróźnili więzienie. Po rozpoczęciu okupacji rosyjskiej komunaziści przetrzymywali w więzieniu m.in. Niemców, żołnierzy Armii Krajowej AK — do 1953 więzienie było przepełnione: w 501 celach mieściło się do 6000 więźniów. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.11.28])

Masowe gwałty 1945: W trakcie zajmowania w latach 1944‐1945 obszarów należących przed II wojną światową do Niemiec, a także włączonych do Niemiec po agresji w 1939 na Polskę, Rosjanie dopuścili się masowych gwałtów, często zbiorowych, na kobietach, głównie Niemkach, ale także Polkach. Zgwałconych mogło być do 2 mln kobiet, w wieku od 8 do osiemdziesięciu kilku lat. Wiele zostało zamordowanych. Gwałty były prawd. tolerowane, a nawet zalecane, przez rosyjskie dowództwo. (więcej na: niezalezna.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.03.01])

Reichsgau Danzig‐Westpreußen: Po polskiej klęsce w kampanii 09.1939, będącej rezultatem paktu Ribbentrop‐Mołotow i stanowiącej pierwszy etap II wojny światowej, i rozpoczęciu w części Polski okupacji niemieckiej (w drugiej, wschodniej części Polski rozpoczęła się okupacja rosyjska), Niemcy podzielili okupowane polskie terytorium na pięć głównych obszarów (i kilka mniejszych). Największy przekształcili w niem. Generalgouvernement (pl. Generalne Gubernatorstwo), przeznaczone wyłącznie dla Polaków i Żydów i stanowiące część tzw. niem. Großdeutschland (pl. Wielkie Niemcy). Dwa przyłączyli do już istniejących niemieckich prowincji. Z dwóch utworzyli odrębne nowe prowincje. Jednym z nich było Pomorze Nadwiślańskie, już 08.10.1939, dekretem przywódcy niemieckiego Adolfa Hitlera wcielone do Niemiec (formalnie zaczął obowiązywać 26.10.1939), a 02.11.1939 przekształcone w prowincję niem. Reichsgau Danzig‐Westpreußen (pl. Okręg Rzeszy Gdańsk‐Prusy Zachodnie), w której obowiązywać miało prawo państwa niemieckiego. Główną osią polityki nowej prowincji, której obszar Niemcy uznali za niem. „Ursprünglich Deutsche” (pl. „rdzennie niemieckie”), mimo iż ok. 85% jej mieszkańców stanowili Polacy, było niem. „Entpolonisierung” (pl. „odpolszczenie”), czyli przymusowa germanizacja. Ok. 60,000 Polaków zamordowano w 1939‐1940, w ramach niem. „Intelligenzaktion”, i.e. eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych, w ok. 432 miejscach skrytobójczych mordów — w tym ok. 220 polskich kapłanów katolickich. Drugie tyle zesłano do niemieckich obozów koncentracyjnych, skąd wróciło niewielu (aresztowano ponad 300 kapłanów, z których w obozach koncentracyjnych zginęło ok. 130). Wysiedlono ok. 124,000‐170,000, przy czym ok. 90,000 do niem. Generalgouvernement. Masowo zmuszano Polaków do podpisywania niemieckiej listy narodowościowej niem. Deutsche Volksliste (pl. folkslista) DVL. Dzieci polskie mogły się uczyć tylko po niemiecku. Zakazano używania języka polskiego podczas katolickich Mszy św., a także podczas spowiedzi. Konfiskowane polskie majątki ziemskie. By jeszcze bardziej ograniczyć liczbę ludności polskiej wysyłano Polaków na roboty przymusowe w głąb Niemiec. Pozostałych Polaków traktowano jako nisko wykwalifikowaną siłę roboczą, izolowano od Niemców i ściśle kontrolowano — legalnie spotykać mogli się najwyżej we trzech lub we troje, nawet we własnych mieszkaniach. Wielu wcielono do niemieckiej armii Wehrmacht. Po zakończeniu działań zbrojnych II wojny światowej nadzorca tej prowincji, niem. Reichsstatthalter (pl. Namiestnik Rzeszy) i niem. Gauleiter (pl. naczelnik okręgu) niemieckiej partii narodowo–socjalistycznej, Albert Maria Forster, został stracony. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2024.06.24])

Encykliki Piusa XI: Wobec powstania w Europie dwóch systemów totalitarnych, które zdawały się ze sobą konkurować, acz więcej było między nimi podobieństw niż sprzeczności, papież Pius XI wydał w 03.1937 (w ciągu 5 dni) dwie encykliki. W wydanej 14.03.1938 „Mit brennender Sorge” (pl. „Z palącą troską”) potępił narodowy socjalizm panujący w Niemczech. Pisał: „Kto idąc za wierzeniami starogermańsko — przedchrześcijańskimi, na miejsce Boga osobowego stawia różne nieosobowe fatum, ten przeczy mądrości Bożej i Opatrzności […], kto wynosi ponad skalę wartości ziemskie: rasę albo naród, albo państwo, albo ustrój państwa, przedstawicieli władzy państwowej albo inne podstawowe wartości ludzkiej społeczności, […] i czyni z nich najwyższą normę wszelkich wartości, także religijnych, i oddaje się im bałwochwalczo, ten […] daleki jest od prawdziwej wiary w Boga i od światopoglądu odpowiadającego takiej wierze”. 19.03.1937 wydał „Divini Redemptoris” (pl. „Boski Odkupiciel”), w której poddał krytyce komunizm rosyjski, materializm dialektyczny i teorię walki klas. Pisał: „Komunizm pozbawia człowieka wolności, a więc duchowej podstawy wszelkich norm życiowych. Odbiera osobie ludzkiej całą jej godność i wszelkie moralne oparcie, z którego pomocą mogłaby się przeciwstawić naporowi ślepych namiętności […] To nowa ewangelia, którą bolszewicki i bezbożny komunizm głosi jako orędzie zbawienia i odkupienia ludzkości”… Pius XI domagał się poddania stanowionego prawa ludzkiego naturalnemu prawu Bożemu, zalecał wcielanie w życie ideału państwa i społeczeństwa chrześcijańskiego, i wzywał katolików do oporu. Dwa lata później narodowo socjalistyczne Niemcy i komunistyczna Rosja porozumiały się i wywołały II wojnę światową. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28], pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28])

Encykliki Piusa XI: Wobec powstania w Europie dwóch systemów totalitarnych, które zdawały się ze sobą konkurować, acz więcej było między nimi podobieństw niż sprzeczności, papież Pius XI wydał w 03.1937 (w ciągu 5 dni) dwie encykliki. W wydanej 14.03.1938 „Mit brennender Sorge” (pl. „Z palącą troską”) potępił narodowy socjalizm panujący w Niemczech. Pisał: „Kto idąc za wierzeniami starogermańsko — przedchrześcijańskimi, na miejsce Boga osobowego stawia różne nieosobowe fatum, ten przeczy mądrości Bożej i Opatrzności […], kto wynosi ponad skalę wartości ziemskie: rasę albo naród, albo państwo, albo ustrój państwa, przedstawicieli władzy państwowej albo inne podstawowe wartości ludzkiej społeczności, […] i czyni z nich najwyższą normę wszelkich wartości, także religijnych, i oddaje się im bałwochwalczo, ten […] daleki jest od prawdziwej wiary w Boga i od światopoglądu odpowiadającego takiej wierze”. 19.03.1937 wydał „Divini Redemptoris” (pl. „Boski Odkupiciel”), w której poddał krytyce komunizm rosyjski, materializm dialektyczny i teorię walki klas. Pisał: „Komunizm pozbawia człowieka wolności, a więc duchowej podstawy wszelkich norm życiowych. Odbiera osobie ludzkiej całą jej godność i wszelkie moralne oparcie, z którego pomocą mogłaby się przeciwstawić naporowi ślepych namiętności […] To nowa ewangelia, którą bolszewicki i bezbożny komunizm głosi jako orędzie zbawienia i odkupienia ludzkości”… Pius XI domagał się poddania stanowionego prawa ludzkiego naturalnemu prawu Bożemu, zalecał wcielanie w życie ideału państwa i społeczeństwa chrześcijańskiego, i wzywał katolików do oporu. Dwa lata później narodowo socjalistyczne Niemcy i komunistyczna Rosja porozumiały się i wywołały II wojnę światową. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28], pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28])

źródła

osobowe:
ekai.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2012.11.23], files.bildarchiv-ostpreussen.deKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2018.11.18]
pierwotnych (oryginalnych) zdjęć:
gosc.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.11.28]