funkcja

kapłan diecezjalny

wyznanie

Kościół łaciński (rzymsko-katolicki)
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2014.09.21]

diecezja / prowincja

diecezja warmińska
więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2018.09.02]

data i miejsce śmierci

15.03.1945

na trasie Wystruć - Ural
Rosja

szczegóły śmierci

W czasie zbliżającego się frontu, w trakcie rosyjskiej ofensywy pod koniec w II wojny światowej, rozpoczętej niemieckim i rosyjskim najazdem na Rzeczpospolitą w 09.1939, znalazł się w Korszach. Zwycięzcy Rosjanie do Korsz wtargnęli 28.01.1945. Po 6 dniach Rosjanie aresztowali wszystkich mężczyzn. Wśród nich było 7 kapłanów katolickich. 6 z nich Rosjanie 22.02.1945 wywieźli — w jednym wagonie — z Korsz, gdzie znajdował się jeden z głównych węzłów kolejowych Prus Wschodnich, poprzez Wystruć, Smoleńsk, w głąb Rosji, na Ural. Czterech kapłanów — z wyczerpania, głodu, braku wody — nie przeżyło transportu: ks. Wilhelm Schnarkowski, o. Herbert Schulz, ks. Gerard Thidigk i ks. Hugo Wessolek. Jeden, ks. Feliks Zimmerman, zginął w rosyjskim obozie koncentracyjnym. W transporcie prawd. zginął jeszcze jeden kapłan katolicki, ks. Marcin Jabłoński, przewożony w innym wagonie.

przyczyna śmierci

eksterminacja

sprawstwo

Rosjanie

data i miejsce urodzenia

22.03.1887

Tomaszkowo
gm. Stawiguda, pow. Olsztyn, woj. warmińsko-mazurskie, Polska

prezbiterat (święcenia)/
ordynacja

04.02.1912

szczegóły posługi

proboszcz {parafia: Bartołty Wielkie}
proboszcz {parafia: Dźwierzuty}
kapelan {Janowo, szpital polowy; k. Wilna}
wikariusz {parafia: Barczewko}
wikariusz {parafia: Kętrzyn}
wikariusz {parafia: Wielbark}

inni związani szczegółami śmierci

JABLOŃSKI Marcin, SCHULZ Herbert, THIDIGK Gerard, WESSOLEK Hugon August, ZIMMERMANN Feliks, BOCK Gilbert, ZIEGLER Ryszard

miejsca zagłady
obozy (+ nr więźnia)

Ural: W górach Ural znajdowało się wiele rosyjskich obozów koncentracyjnych i pracy przymusowej (w ramach Gułagu), m.in. SiewUralŁag, TagiłŁag, WosUralŁag, etc., a także obozów jenieckich. (więcej na: www.gulagmuseum.org [dostęp: 2014.11.28])

Gułag: Sieć rosyjskich obozów koncentracyjnych niewolniczej pracy przymusowej. Jednorazowo przetrzymywano w nich do 12 mln więźniów, z których miliony zginęły. (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2014.05.09])

Wystruć: Rosyjski obóz przejściowy, zorganizowany w 1945, dla niemieckiej ludności z Prus Wschodnich — jedno z centrów gromadzenia pokonanych Niemców przeznaczonych do niewolniczej pracy w Rosji. W Wystruci (dziś: Czerniachowsk), a także sąsiednim Jurborku, przetrzymywano ok. 60 tys. osób: mężczyzn, kobiet, dziewcząt i starców. Wszystkich Rosjanie wysłali — transportami kolejowymi trwającymi 4‑7 tygodni, bez ciepłej strawy i odpowiednich warunków sanitarnych — do rosyjskich obozów pracy niewolniczej. Wielu zmarło już w drodze… (więcej na: bazhum.muzhp.pl [dostęp: 2018.09.02])

Deportacje Niemców do Rosji w 1945: 06.02.1945 rosyjski Państwowy Komitet Obrony wydał nakaz internowania wszystkich zdolnych do pracy Niemców, głównie mężczyzn, na niemieckich terenach zdobywanych przez rosyjską armię i następnie skierowania ich w głąb Rosji — do obozów pracy w Donbasie na Ukrainie, do ośrodków przemysłowych na Uralu, na tereny okupowanej przez Rosjan Białorusi, etc. — w celu odbudowy zniszczonej działaniami wojennymi Rosji. Planowano wykorzystać ok. 500,000 Niemców, w wieku 17‑50 lat, choć w praktyce aresztowano i wysyłano starszych. Tylko ze Śląska wywieziono do ok. 90,000, z których wróciło ok. 20% — byli wśród nich Niemcy i Polacy, w tym członkowie kospiracyjnej Armii Krajowej AK (część Polskiego Państwa Podziemnego) walczącej z Niemcami. Dziesiątki tysięcy wywieziono z Warmii i Mazur. (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2018.11.18])

Ribbentrop-Mołotow: Ludobójczy rosyjsko–niemiecki pakt przyjaźni między przywódcą rosyjskim Józefem Stalinem i niemieckim Adolfem Hitlerem, podpisany 23.08.1939 w Moskwie przez ministrów spraw zagranicznych Rosji — Wiaczesława Mołotowa — i Niemiec — Joachima von Ribbentropa — który sankcjonował i był bezpośrednią przyczyną niemieckiego i rosyjskiego najazdu na Polskę i rozpoczęcia II wojny światowej w 09.1939. „Wojna była jedną z największych w historii klęsk i dramatów ludzkości, bo dwie ateistyczne i antychrześcijańskie ideologie: narodowego i międzynarodowego socjalizmu, odrzuciły Boga i Jego piąte przykazanie Dekalogu: Nie zabijaj!” (abp Stanisław Gądecki, 01.09.2019). Ustalenia paktu — wsparte zdradą formalnych sojuszników Polski, Francji i Niemiec, które 12.09.1939 na wspólnej konferencji w Abbeville, zdecydowały o nieudzielaniu pomocy zaatakowanej Polsce i niepodejmowaniu działań zbrojnych wobec Niemiec (co było złamaniem zobowiązań traktatowych z Polską) — zostały sprecyzowane 28.09.1939 w traktacie „o granicach i przyjaźni Niemcy–Rosja”, podpisanym przez tych samych zbrodniarzy. Jednym z jego ustaleń było podzielenie się strefami wpływów w środkowej i wschodniej Europie oraz IV rozbiór Polski. W jednym z tajnych aneksów zapisano: „Obie strony nie będą tolerować na swych terytoriach jakiejkolwiek polskiej propagandy, która dotyczy terytoriów drugiej strony. Będą one tłumić na swych terytoriach wszelkie zaczątki takiej propagandy i informować się wzajemnie w odniesieniu do odpowiednich środków w tym celu”. Skutkiem porozumień była seria spotkań między ludobójczymi organizacjami — niemieckim Gestapo i rosyjskim NKWD, na których dyskutowano koordynację wysiłków w celu eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych (w Niemczech zwane Intelligenzaktion, w Rosji przyjęła formę zbrodni katyńskiej). Skutkiem porozumień była śmierć setek tysięcy polskiej inteligencji, w tym tysięcy przedstawianych kapłanów, i dziesiątków milionów zwykłych ludzi. Skutki tej rosyjsko–niemieckiej umowy trwały do 1989, a i dziś są odczuwalne. (więcej na: pl.wikipedia.org [dostęp: 2015.09.30])

źródła

osobowe:
gross-kleeberg.de [dostęp: 2013.05.19], wiki-de.genealogy.net [dostęp: 2021.05.06]