Rzymskokatolicka Parafia
pw. św. Zygmunta
05-507 Słomczyn
ul. Wiślana 85
dekanat konstanciński
archidiecezja warszawska
pełna lista:
wyświetlKliknij by wyświetlić pełną listę
przeszukujKliknij by wyświetlić listę z selekcją kategorii
displayClick to display full list in English
searchClick to display selectable list in English
Martyrologium duchowieństwa — Polska
XX w. (lata 1914 – 1989)
dane osobowe
status
błogosławiony
nazwisko
KOWCZ
imiona
Emilian
data beatyfikacji
27.06.2001więcej na
www.swzygmunt.knc.pl
[dostęp: 2013.05.19]
Jan Paweł II, papież RKwięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.09.21]
funkcja
kapłan eparchialny
wyznanie
Ukraiński Kościół greckokatolicki GKwięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2013.05.19]
diecezja / prowincja
archieparchia GK lwowskawięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2013.05.19]
eparchia GK stanisławowskawięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2013.05.19]
narodowość
ukraińska
data i miejsce
śmierci
25.03.1944
KL Lublinobóz koncentracyjny
dziś: Majdanek‐Lublin, pow. Lublin miasto, woj. lubelskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2022.01.09]
szczegóły śmierci
W latach 1919‐1920 kapelan Ukraińskiej Armii Halickiej UHA — w trakcie wojny polsko–ukraińskiej 1918‐1919 oraz polsko–rosyjskiej 1919‐1921.
Kapelan tzw. kosza brzeżańskiego, prawd w składzie 3. Brygady Piechoty UHA.
Ok. 04.1920 internowany przez władze polskie w jedny z obozów internowania dla Ukraińców.
Zwolniony pod koniec 1920, po klęsce Rosjan z Polakami w bitwie warszawskiej (08.1920).
W czasie II Rzeczypospolitej wielokrotnie zatrzymywany przez władze polskie za prowadzenie działalności pro–ukraińskiej — m.in. skazywany na karę grzywny i pozbawienia wolności, którą po części odbywał w monasterze pw. Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny w Uniowie.
Po niemieckim i rosyjskim ataku na Polskę w 09.1939 i rozpoczęciu II wojny światowej, po rozpoczęciu okupacji rosyjskiej, pomogał prześladowanym przez Rosjan Polakom i Ukraińcom i ich rodzinom.
Po niemieckim ataku 22.06.1941 na uprzedniego sojusznika, Rosjan, aresztowany przez Rosjan wraz z dwoma córkami.
Szczęśliwie uciekł i ukrył się, do czasu nadejścia Niemców.
W czasie okupacji niemieckiej pomagał Żydom.
Uratował m.in. rabina Bełza.
W końcu aresztowany 30.12.1942 przez Niemców — za przechowywanie, wydawanie świadectw chrztu i chronienie Żydów.
Przetrzymywany w więzieniu przy ul. Łąckiego we Lwowie.
Torturowany.
W końcu 31.08.1943 przetransportowany do niemieckiego obozu koncentracyjnego KL Lublin (Majdanek).
Tam znany jako „proboszcz Majdanka” i tam zginął z wycieńczenia, cierpiąc na flegmonę (ropowicę).
numery obozowe
2399 (KL Lublin (Majdanek)Kliknij by przejść do opisu)
przyczyna śmierci
eksterminacja
sprawstwo
Niemcy
miejsca i wydarzenia
KL Lublin (Majdanek)Kliknij by przejść do opisu, Lwów (Łąckiego)Kliknij by przejść do opisu, Pomoc ŻydomKliknij by przejść do opisu, Masakry 06.1941 (NKWD)Kliknij by przejść do opisu, Ribbentrop‐MołotowKliknij by przejść do opisu, Encykliki Piusa XIKliknij by przejść do opisu, Wojna polsko‐rosyjska 1919‐1921Kliknij by przejść do opisu, Wojna polsko‐ukraińska 1918‐1919Kliknij by przejść do opisu
data i miejsce
urodzenia
20.08.1884
Kosmaczdziś: grom. Kosmacz, rej. Kosów, obw. Stanisławów/Iwano‐Frankiwsk, Ukraina
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31]
prezbiterat (święcenia)
ordynacja
1911 (greckokatolicka katedra pw. Zmartwychwstania Chrystusa w Stanisławowiewięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2019.12.26])
szczegóły posługi
1921 – 1942
proboszcz — Przemyślanydziś: grom. Przemyślany miasto, rej. Lwów, obw. Lwów, Ukraina
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31] ⋄ parafia GK pw. św. Mikołaja Cudotwórcy ⋄ dekanat GK Przemyślanydziś: grom. Przemyślany miasto, rej. Lwów, obw. Lwów, Ukraina
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31]
1921 – 1942
administrator — Krosienkotakże: Korosno
dziś: grom. Przemyślany miasto, rej. Lwów, obw. Lwów, Ukraina
więcej na
uk.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31] ⋄ parafia GK pw. Najświętszej Maryi Panny ⋄ dekanat GK Przemyślanydziś: grom. Przemyślany miasto, rej. Lwów, obw. Lwów, Ukraina
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31]
1921
administrator — Borszówdziś: grom. Przemyślany miasto, rej. Lwów, obw. Lwów, Ukraina
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2022.01.16] ⋄ parafia GK pw. św. Eliasza Proroka ⋄ dekanat GK Przemyślanydziś: grom. Przemyślany miasto, rej. Lwów, obw. Lwów, Ukraina
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31]
1919 – 1920
kapelan wojskowy GK — Ukraińska Armia Halicka UHA
1916 – 1919
administrator — Sarniki Górnedziś: częśc wsi Sarniki, grom. Bursztyn miasto, rej. Stanisławów/Iwano‐Frankiwsk, obw. Stanisławów/Iwano‐Frankiwsk, Ukraina
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2022.08.05] ⋄ parafia GK pw. Przemienienia Pańskiego ⋄ dekanat GK Bursztyndziś: grom. Bursztyn miasto, rej. Stanisławów/Iwano‐Frankiwsk, obw. Stanisławów/Iwano‐Frankiwsk, Ukraina
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.11.24]
1912 – 1916
administrator — Kozaracdziś: część Republika Serbska, Bośnia i Hercegowina
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2022.01.17] ⋄ parafia GK pw. Podwyższenia Krzyża Świętego — wśród rusińskiej diaspory
ok. 1912
prefekt — Podwołoczyskadziś: grom. Podwołoczyska, rej. Tarnopol, obw. Tarnopol, Ukraina
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31] ⋄ 6‐klasowa szkoła męska i żeńska ⋄ kościół GK pw. Trójcy Świętej ⋄ Staromiejszczyznadziś: grom. Podwołoczyska, rej. Tarnopol, obw. Tarnopol, Ukraina
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2022.08.05], parafia GK pw. św. Mikołaja ⋄ dekanat GK Skałatdziś: grom. Skałat miasto, rej. Tarnopol, obw. Tarnopol, Ukraina
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31]
1905 – 1911
student — Rzymdziś: prow. Rzym, reg. Lacjum, Włochy
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31] ⋄ teologia, Papieski Uniwersytet Urbaniana (łac. Pontificia Universitas Urbaniana), zwany „Urbaniana” (od 1962), Kolegium Urbanum (do 1962)
1905 – 1911
student — Rzymdziś: prow. Rzym, reg. Lacjum, Włochy
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31] ⋄ filozofia i teologia, Ukraińskie Papieskie Wielkie Seminarium św. Jozafata /od 1932/, Kolegium św. Jozafata /do 1932/, Papieskie Kolegium Ruskie Rutheanum /do 1904/
wdowiec — sześcioro dzieci
inni związani
szczegółami śmierci
ARCHUTOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Roman, CHŁOPECKIKliknij by wyświetlić biogram Romuald, KAŚCIŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Leopold, KOZŁOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Walery, LESZCZYKKliknij by wyświetlić biogram Antoni, MODRZEWSKAKliknij by wyświetlić biogram Jadwiga Joanna Gabriela, NIEROSTEKKliknij by wyświetlić biogram Józef, OSIKOWICZKliknij by wyświetlić biogram Andrzej, PECIAKKliknij by wyświetlić biogram Ludwik, TROCHAKliknij by wyświetlić biogram Piotr (br. Wojciech Marian)
miejsca i wydarzenia
opisy
KL Lublin (Majdanek): Funkcjonujący w latach 1941‐1944, w osadzie Majdanek k. Lublina niemiecki niem. Konzentrationslager (pl. obóz koncentracyjny) KL i jednocześnie obóz śmierci. Więźniowie pochodzili nie tylko z Lubelszczyzny, ale i całej Polski i zagranicy. Większość stanowili Żydzi, ale byli wśród nich także członkowie polskiego ruchu oporu (część Polskiego Państwa Podziemnego), inteligencja polska, jeńcy rosyjscy, mieszkańcy wysiedlonych wiosek Zamojszczyzny, zwykli ludzie brani w łapankach. 6% stanowiły dzieci poniżej 15 roku życia. Więźniowie pracowali niewolniczo w ok. 16 podobozach, na rzecz niemieckich spółek, takich jaki Deutsche Ausrüstungswerke (DAW). Razem przez obóz przeszło ok. 150,000 osób. Zamordowano ok. 78,000 więźniów, w tym ok. 59,000 Żydów. W obozie pracowało 5 komór, w których masowo mordowano ludzi, na gaz wpuszczany z butli bądź przewidzianych na zastosowanie granulek cyklonu B. (więcej na: www.majdanek.euKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2012.11.23], pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.08.10])
Lwów (Łąckiego): Więzienie przy ul. Łąckiego we Lwowie. Założone w latach 1918‐1920 przez władze polskie, głównie dla więźniów politycznych. Od 1935 wykorzystywane jako areszt śledczy. Po niemieckim i rosyjskim ataku na Polskę w 09.1939 i rozpoczęciu II wojny światowej, po rozpoczęciu okupacji rosyjskiej Rosjanie — miejscowy oddział ludobójczej organizacji NKWD — przetrzymywali w więzieniu (więzienie nr 1) tysiące więźniów, w większości Polaków i Ukraińców. Było to także miejsce wykonywania wyroków śmierci, wydawanych przez rosyjskie sądy na Polakach podejrzanych o prowadzenie działalności konspiracyjnej. W 06.1941, wobec niemieckiego ataku 22.06.1941 na uprzedniego sojusznika, Rosjan, funkcjonariusze NKWD zamordowali podczas ludobójczych masakr ok. 924 więźniów. Podczas niemieckiej okupacji w latach 1941‐1944 w budynku mieściło się więzienie śledcze Gestapo. Niemcy dokonywali w nim m.in. egzekucji. W latach 1944‐1991, po klęsce Niemiec i rozpoczęciu kolejnej okupacji rosyjskiej, w budynku znajdował się wydział śledczy i areszt najpierw NKWD, a później jego następcy MWD. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.10.31])
Pomoc Żydom: W czasie II wojny światowej Niemcy na okupowanych ziemiach polskich zabronili udzielania pomocy Żydom pod karą śmierci. Setki kapłanów i duchowieństwa mimo tego takiej pomocy Żydom udzielało. Wielu poniosło śmierć.
Masakry 06.1941 (NKWD): Po ataku niemieckim 22.06.1941 na tereny okupowane przez Rosjan i w konsekwencji na Rosję, przed paniczną ucieczką, Rosjanie wymordowali — zgodnie z ludobójczym rozkazem rosyjskiego ministra spraw wewnętrznych Wawrzyńca Berii wydanym 24.06.1941 wymordowania wszystkich więźniów (formalnie „skazanych” za „działalność kontrrewolucyjną”, „działalność antyrosyjską”, sabotaż i dywersję, oraz więźniów politycznych „w śledztwie”) przetrzymywanych w więzieniach NKWD na terenach okupowanej przez Rosję przedwojennej Polski, Litwy, Łotwy i Estonii — ok. 40,000‐50,000 osób. Dodatkowo Rosjanie wymordowali tysiące osób, zatrzymanych już po niemieckim ataku, uznając ich za „wrogów ludu” — osoby te w większości nie były ujęte w rejestrach więziennych. Część zamordowana została już w więzieniach, w zbiorowych masakrach, część podczas tzw. „marszów śmierci”, gdy więźniów gnano pieszo na wschód. Po rosyjskiej ucieczce i rozpoczęciu okupacji niemieckiej nastąpiło wiele spontanicznych pogromów lokalnych Żydów, z których znacząca część kolaborowała z Rosjanami i uznana została za współodpowiedzialną za więzienne masakry. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.09.21])
Ribbentrop‐Mołotow: Ludobójczy rosyjsko‐niemiecki pakt przyjaźni między przywódcą rosyjskim Józefem Stalinem i niemieckim Adolfem Hitlerem, podpisany 23.08.1939 w Moskwie przez ministrów spraw zagranicznych Rosji — Wiaczesława Mołotowa — i Niemiec — Joachima von Ribbentropa — który sankcjonował i był bezpośrednią przyczyną niemieckiego i rosyjskiego najazdu na Polskę i rozpoczęcia II wojny światowej w 09.1939. W sensie politycznym pakt był próbą przywrócenia status quo ante sprzed 1914, z jednym wyjątkiem, a mianowicie „handlową” wymianą tzw. „Królestwa Polskiego”, wchodzącego w 1914 w skład Imperium Rosyjskiego, na Galicję Wschodnią (dzisiejszą zachodnią Ukrainę), w 1914 należącą do Imperium Austro‐Węgierskiego. Galicję, ze Lwowem, mieli przejąć Rosjanie, „Królestwo Polskie” — pod nazwą Generalnego Gubernatorstwa — Niemcy. Wybuchła w rezultacie „wojna była jedną z największych w historii klęsk i dramatów ludzkości, bo dwie ateistyczne i antychrześcijańskie ideologie: narodowego i międzynarodowego socjalizmu, odrzuciły Boga i Jego piąte przykazanie Dekalogu: Nie zabijaj!” (abp Stanisław Gądecki, 01.09.2019). Ustalenia paktu — wsparte zdradą formalnych sojuszników Polski, Francji i Niemiec, które 12.09.1939 na wspólnej konferencji w Abbeville, zdecydowały o nieudzielaniu pomocy zaatakowanej Polsce i niepodejmowaniu działań zbrojnych wobec Niemiec (co było złamaniem zobowiązań traktatowych z Polską) — zostały sprecyzowane 28.09.1939 w traktacie „o granicach i przyjaźni Niemcy‐Rosja”, podpisanym przez tych samych zbrodniarzy. Jednym z jego ustaleń było podzielenie się strefami wpływów w środkowej i wschodniej Europie oraz IV rozbiór Polski. W jednym z tajnych aneksów zapisano: „Obie strony nie będą tolerować na swych terytoriach jakiejkolwiek polskiej propagandy, która dotyczy terytoriów drugiej strony. Będą one tłumić na swych terytoriach wszelkie zaczątki takiej propagandy i informować się wzajemnie w odniesieniu do odpowiednich środków w tym celu”. Skutkiem porozumień była seria spotkań między ludobójczymi organizacjami — niemieckim Gestapo i rosyjskim NKWD, na których dyskutowano koordynację wysiłków w celu eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych (w Niemczech zwane «Intelligenzaktion», w Rosji przyjęła formę zbrodni katyńskiej). Skutkiem porozumień była śmierć setek tysięcy polskiej inteligencji, w tym tysięcy przedstawianych kapłanów, i dziesiątków milionów zwykłych ludzi. Skutki tej rosyjsko‐niemieckiej umowy trwały do 1989, a i dziś są odczuwalne. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.09.30])
Encykliki Piusa XI: Wobec powstania w Europie dwóch systemów totalitarnych, które zdawały się ze sobą konkurować, acz więcej było między nimi podobieństw niż sprzeczności, papież Pius XI wydał w 03.1937 (w ciągu 5 dni) dwie encykliki. W wydanej 14.03.1938 „Mit brennender Sorge” (pl. „Z palącą troską”) potępił narodowy socjalizm panujący w Niemczech. Pisał: „Kto idąc za wierzeniami starogermańsko — przedchrześcijańskimi, na miejsce Boga osobowego stawia różne nieosobowe fatum, ten przeczy mądrości Bożej i Opatrzności […], kto wynosi ponad skalę wartości ziemskie: rasę albo naród, albo państwo, albo ustrój państwa, przedstawicieli władzy państwowej albo inne podstawowe wartości ludzkiej społeczności, […] i czyni z nich najwyższą normę wszelkich wartości, także religijnych, i oddaje się im bałwochwalczo, ten […] daleki jest od prawdziwej wiary w Boga i od światopoglądu odpowiadającego takiej wierze”. 19.03.1937 wydał „Divini Redemptoris” (pl. „Boski Odkupiciel”), w której poddał krytyce komunizm rosyjski, materializm dialektyczny i teorię walki klas. Pisał: „Komunizm pozbawia człowieka wolności, a więc duchowej podstawy wszelkich norm życiowych. Odbiera osobie ludzkiej całą jej godność i wszelkie moralne oparcie, z którego pomocą mogłaby się przeciwstawić naporowi ślepych namiętności […] To nowa ewangelia, którą bolszewicki i bezbożny komunizm głosi jako orędzie zbawienia i odkupienia ludzkości”… Pius XI domagał się poddania stanowionego prawa ludzkiego naturalnemu prawu Bożemu, zalecał wcielanie w życie ideału państwa i społeczeństwa chrześcijańskiego, i wzywał katolików do oporu. Dwa lata później narodowo socjalistyczne Niemcy i komunistyczna Rosja porozumiały się i wywołały II wojnę światową. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28], pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28])
Wojna polsko‐rosyjska 1919‐1921: Wojna o niepodległość i granice Rzeczpospolitej. Polska odzyskała niepodległość w 1918, ale o granice musiała walczyć z dawnymi potęgami imperialnymi, w szczególności z Rosją. Rosja planowała wzniecenie rewolucji bolszewickiej w krajach zachodu Europy, co stało się przyczyną rozpętania przez nią w 1920 wojny przeciw Polsce. Pokonana został w bitwie warszawskiej, zwanej „cudem nad Wisłą” (jednej z 10 najważniejszych bitew w historii świata, według niektórych historyków), w 08.1920, dzięki której Polska odzyskała część ziem utraconych w ramach rozbiorów Polski w XVIII w., a Europa ocalona została przed ludobójczym komunizmem. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.12.20])
Wojna polsko‐ukraińska 1918‐1919: Jedna z wojen toczonych przez nowopowstałą Rzeczpospolitą w obronie swoich granic. Pod koniec 1918 na obszarach byłego zaboru austriackiego, w oparciu o ukraińskie oddziały byłej armii austro‐węgierskiej, Ukraińcy zaatakowali powstającą Rzeczpospolitą. W szczególności utworzyli zalążki państwowości i zaatakowali Lwów. Dzięki bohaterskiej postawie mieszkańców miasta, w szczególności młodych ludzi — zwanych odtąd orlętami lwowskimi — miasto zostało odbite przez Polaków i przez kilka miesięcy w niezwykły sposób bronione przed atakami ukraińskimi. W 1919 Polska — jej nowo utworzona armia — odepchnęła ukraińskie oddziały na wschód i południe, przejmując kontrolę nad swoimi ziemiami. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2021.12.19])
źródła
osobowe:
kovch.org.uaKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2019.12.26], pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.05.19]
pierwotnych (oryginalnych) zdjęć:
www.youtube.comKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.04.18], www.majdanek.euKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.06.11], www.youtube.comKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.04.18], www.youtube.comKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.04.18], www.youtube.comKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.04.18], www.youtube.comKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.04.18], www.youtube.comKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.04.18], www.youtube.comKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.04.18], www.youtube.comKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.04.18], www.youtube.comKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.04.18], photo-lviv.in.uaKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2019.12.26], kovch.org.uaKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2019.12.26], kovch.org.uaKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2019.12.26], kovch.org.uaKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2019.12.26], kovch.org.uaKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2019.12.26], kovch.org.uaKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2019.12.26], kovch.org.uaKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2019.12.26], photo-lviv.in.uaKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2019.12.26], sofija-net.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2021.12.19], www.istpravda.com.uaKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2019.12.26], wspolnota-polska.org.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2021.12.19], commons.wikimedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.11.14], ugcc.org.uaKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.11.14]
Jeśli na Pana/Pani urządzeniu działa klient programu pocztowego — taki jak Mozilla Thunderbird, Windows Mail czy Microsoft Outlook, opisanych m.in. w WikipediiPatrz:
pl.wikipedia.org — proszę spróbować wybierając link poniżej:
LIST do KUSTOSZA/ADMINISTRATORAKliknij i spróbuj wywołać własnego klienta poczty E–majlowej
Jeśli natomiast Pan/Pani nie posiada takowego klienta na swoim urządzeniu lub powyższy link nie jest aktywny proszę wysłać Emajl do Kustosza/Administratora za pomocą używanego przez Pana/Panią konta — w stosowanym programie do wysyłania korespondencji — na poniższy adres:
jako temat podając:
MARTYROLOGIUM: KOWCZ Emilian
Powrót do przeglądania życiorysu:
Kliknij by powrócić do życiorysu