funkcja

kapłan diecezjalny

wyznanie

Kościół łaciński (rzymskokatolicki) RKwięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.09.21]

diecezja / prowincja

archidiecezja gnieźnieńska i poznańska (aeque principaliter)więcej na
www.archpoznan.pl
[dostęp: 2012.11.23]

honorowe wyróżnienia

kanonik honorowywięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.11.14] (kolegiata kruszwickawięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.11.14])

data i miejsce
śmierci

24.03.1945

Gnieznodziś: gm. Gniezno miasto, pow. Gniezno, woj. wielkopolskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31]

szczegóły śmierci

przyczyna śmierci

wycieńczenie

sprawstwo

Niemcy

data i miejsce
urodzenia

15.01.1880

Sulmierzycedziś: gm. Sulmierzyce miasto, pow. Krotoszyn, woj. wielkopolskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.12.18]

alt. daty i miejsca
urodzenia

18.01.1880

prezbiterat (święcenia)
ordynacja

13.12.1903 (Gnieznodziś: gm. Gniezno miasto, pow. Gniezno, woj. wielkopolskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31])

szczegóły posługi

miejsca zagłady
nazwy obozów
(+ nr więźnia)

Gniezno (Dziekanka): Zakład i szpital dla nerwowo i psychicznie chorych w Gnieźnie. W dniach 07.12.1939‑12.01.1940 specjalny oddział niemiecki (specjalna jednostka funkcjonariuszy tajnej policji państwowej w Poznaniu „Sonderkommando SS”), w ramach «Aktion T4», wymordował ok. 1,200 pacjentów szpitala, głównie Polaków i kilku Żydów. Pacjentom dawano zastrzyki ze środkami uspokajającymi i zwiotczającymi — kobietom pod pierś, mężczyznom w ramię — po czym otumanionych wsadzano do wozów ciężarowych — po ok. 40 osób na samochód — i wywożono ze szpitala. Podczas jazdy ofiary zagazowywano spalinami albo trującymi gazami — wozy były wyposażone w specjalne butle z gazem. Część ofiar prawd. zakopano w pobliskich lasach k. wsi Mielno i Nowaszyce i lasach k. Wierzyc. Później pacjentów uśmiercał niemiecki personel już na miejscu, w szpitalu — ofiarom robiono śmiertelne zastrzyki, po których szybko umierali. Razem, w latach 1939‑45 Niemcy wymordowali ponad 3,500 pacjentów szpitala „Dziekanka” — oprócz Polaków i Żydów także Niemców z Hamburga, Nadrenii czy z okolic Berlina. Prawd. w 1943 Niemcy wydobyli zakopane w lasach zwłoki i spalili. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.12.27], www.informacjelokalne.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.12.27])

Aresztowania 26.08.1940 (Kraj Warty): W ramach polityki Gaulaitera okupowanego przez Niemcy Kraju Warty, Artura Greisera, prowadzącego politykę „Ohne Gott, ohne Religion, ohne Priesters und Sakramenten” — „bez Boga, bez religii, bez kapłana i sakramentu” — aresztowano tego dnia setki polski kapłanów. Zgromadzono ich, wraz kapłanami uprzednio przetrzymywanymi m.in. w Lądzie n. Wartą, w obozie przejściowym w Szczeglinie k. Mogilna. Stamtąd po trzech dniach wywieziono ich do obozu koncentracyjnego KL Sachsenhausen.

Ląd: W latach 1940‑1941, w po‑cysterskim opactwie i klasztorze (dziś Zakładzie Salezjańskim) w Lądzie n. Wartą Niemcy zorganizowali przejściowy obóz dla polskich duchownych, przez który przeszło ok. 152 kapłanów (70 do 03.04.1941 oraz 82 w dniach 06‑28.10.1941), z diecezji włocławskiej, gnieźnieńskiej, warszawskiej, poznańskiej, płockiej i częstochowskiej oraz zakonnicy z kilku zgromadzeń. Z Lądu wywożeni byli do obozu koncentracyjnego KL Dachau. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.08.10], yadda.icm.edu.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2016.03.14])

Inowrocław: Niemieckie więzienie i areszt śledczy. W 1939 Niemcy przetrzymywali w nim setki Polaków z Inowrocławia i okolic aresztowanych w ramach akcji «Intelligenzaktion» — fizycznej eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych. Do 11.1939 w więzieniu i okolicach zamordowano 546 z nich, w tym 56 osób w nocy 22‑23.10.1939. Także później było to miejsce kaźni wielu Polaków. Po rozpoczęciu okupacji rosyjskiej w 1945 komunazistowskie więzienie, m.in. dla kobiet. (więcej na: www.inowroclawfakty.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.05.19])

«Intelligenzaktion»: (pl. „akcja inteligencja”) — niemiecki program eksterminacji polskiej elity, głównie inteligencji, przeprowadzony od początku okupacji w 09.1939 do 04.1940, głównie na terenach przyłączonych bezpośrednio do Niemiec, ale także na terenie tzw. Generalnego Gubernatorstwa, gdzie nosił miano «AB‑aktion». W pierwszej fazie, tuż po rozpoczęciu okupacji niemieckiej, realizowany pod nazwą niem. Unternehmen „Tannenberg” (pl. „operacja Tannenberg”) — w oparciu o opracowane przez jednostkę Zentralstelle II/P (Polen) niemieckiego Głównego Urzędu SD listy proskrypcyjne Polaków (niem. Sonderfahndungsbuch Polen), uznawanych za szczególnie niebezpiecznych dla III Rzeszy. Znalazły się na niej nazwiska 61,000 Polaków. Razem w trakcie tego ludobójstwa planowo i metodycznie zamordowano ok. 50 tys. nauczycieli, księży, przedstawicieli ziemiaństwa, wolnych zawodów, działaczy społecznych i politycznych oraz emerytowanych wojskowych. Kolejnych 50 tys. zesłano do obozów koncentracyjnych, gdzie przeżył tylko znikomy procent. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.10.04])

Ribbentrop‑Mołotow: Ludobójczy rosyjsko‑niemiecki pakt przyjaźni między przywódcą rosyjskim Józefem Stalinem i niemieckim Adolfem Hitlerem, podpisany 23.08.1939 w Moskwie przez ministrów spraw zagranicznych Rosji — Wiaczesława Mołotowa — i Niemiec — Joachima von Ribbentropa — który sankcjonował i był bezpośrednią przyczyną niemieckiego i rosyjskiego najazdu na Polskę i rozpoczęcia II wojny światowej w 09.1939. W sensie politycznym pakt był próbą przywrócenia status quo ante sprzed 1914, z jednym wyjątkiem, a mianowicie „handlową” wymianą tzw. „Królestwa Polskiego”, wchodzącego w 1914 w skład Imperium Rosyjskiego, na Galicję Wschodnią (dzisiejszą zachodnią Ukrainę), w 1914 należącą do Imperium Austro‑Węgierskiego. Galicję, ze Lwowem, mieli przejąć Rosjanie, „Królestwo Polskie” — pod nazwą Generalnego Gubernatorstwa — Niemcy. Wybuchła w rezultacie „wojna była jedną z największych w historii klęsk i dramatów ludzkości, bo dwie ateistyczne i antychrześcijańskie ideologie: narodowego i międzynarodowego socjalizmu, odrzuciły Boga i Jego piąte przykazanie Dekalogu: Nie zabijaj!” (abp Stanisław Gądecki, 01.09.2019). Ustalenia paktu — wsparte zdradą formalnych sojuszników Polski, Francji i Niemiec, które 12.09.1939 na wspólnej konferencji w Abbeville, zdecydowały o nieudzielaniu pomocy zaatakowanej Polsce i niepodejmowaniu działań zbrojnych wobec Niemiec (co było złamaniem zobowiązań traktatowych z Polską) — zostały sprecyzowane 28.09.1939 w traktacie „o granicach i przyjaźni Niemcy‑Rosja”, podpisanym przez tych samych zbrodniarzy. Jednym z jego ustaleń było podzielenie się strefami wpływów w środkowej i wschodniej Europie oraz IV rozbiór Polski. W jednym z tajnych aneksów zapisano: „Obie strony nie będą tolerować na swych terytoriach jakiejkolwiek polskiej propagandy, która dotyczy terytoriów drugiej strony. Będą one tłumić na swych terytoriach wszelkie zaczątki takiej propagandy i informować się wzajemnie w odniesieniu do odpowiednich środków w tym celu”. Skutkiem porozumień była seria spotkań między ludobójczymi organizacjami — niemieckim Gestapo i rosyjskim NKWD, na których dyskutowano koordynację wysiłków w celu eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych (w Niemczech zwane «Intelligenzaktion», w Rosji przyjęła formę zbrodni katyńskiej). Skutkiem porozumień była śmierć setek tysięcy polskiej inteligencji, w tym tysięcy przedstawianych kapłanów, i dziesiątków milionów zwykłych ludzi. Skutki tej rosyjsko‑niemieckiej umowy trwały do 1989, a i dziś są odczuwalne. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.09.30])

Encykliki Piusa XI: Wobec powstania w Europie dwóch systemów totalitarnych, które zdawały się ze sobą konkurować, acz więcej było między nimi podobieństw niż sprzeczności, papież Pius XI wydał w 03.1937 (w ciągu 5 dni) dwie encykliki. W wydanej 14.03.1938 „Mit brennender Sorge” (pl. „Z palącą troską”) potępił narodowy socjalizm panujący w Niemczech. Pisał: „Kto idąc za wierzeniami starogermańsko — przedchrześcijańskimi, na miejsce Boga osobowego stawia różne nieosobowe fatum, ten przeczy mądrości Bożej i Opatrzności […], kto wynosi ponad skalę wartości ziemskie: rasę albo naród, albo państwo, albo ustrój państwa, przedstawicieli władzy państwowej albo inne podstawowe wartości ludzkiej społeczności, […] i czyni z nich najwyższą normę wszelkich wartości, także religijnych, i oddaje się im bałwochwalczo, ten […] daleki jest od prawdziwej wiary w Boga i od światopoglądu odpowiadającego takiej wierze”. 19.03.1937 wydał „Divini Redemptoris” (pl. „Boski Odkupiciel”), w której poddał krytyce komunizm rosyjski, materializm dialektyczny i teorię walki klas. Pisał: „Komunizm pozbawia człowieka wolności, a więc duchowej podstawy wszelkich norm życiowych. Odbiera osobie ludzkiej całą jej godność i wszelkie moralne oparcie, z którego pomocą mogłaby się przeciwstawić naporowi ślepych namiętności […] To nowa ewangelia, którą bolszewicki i bezbożny komunizm głosi jako orędzie zbawienia i odkupienia ludzkości”… Pius XI domagał się poddania stanowionego prawa ludzkiego naturalnemu prawu Bożemu, zalecał wcielanie w życie ideału państwa i społeczeństwa chrześcijańskiego, i wzywał katolików do oporu. Dwa lata później narodowo socjalistyczne Niemcy i komunistyczna Rosja porozumiały się i wywołały II wojnę światową. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28], pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28])

źródła

osobowe:
www.wtg-gniazdo.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2012.11.23], www.gniewkowo.euKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2016.05.30], www.archiwum.archidiecezja.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2016.05.30]
bibliograficzne:
„Martyrologium polskiego duchowieństwa rzymskokatolickiego pod okupacją hitlerowską w latach 1939‑1945”, Wiktor Jacewicz, Jan Woś, tom I‑V, Akademia Teologii Katolickiej, 1977‑1981
pierwotnych (oryginalnych) zdjęć:
bip-files.idcom-web.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2021.12.19], www.wtg-gniazdo.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2012.11.23]