Rzymskokatolicka Parafia
pw. św. Zygmunta
05-507 Słomczyn
ul. Wiślana 85
dekanat konstanciński
archidiecezja warszawska
pełna lista:
wyświetlKliknij by wyświetlić pełną listę
przeszukujKliknij by wyświetlić listę z selekcją kategorii
displayClick to display full list in English
searchClick to display selectable list in English
Martyrologium duchowieństwa — Polska
XX w. (lata 1914 – 1989)
dane osobowe
nazwisko
CZWACZKA
imiona
Antoni Józef
funkcja
kapłan diecezjalny
wyznanie
Kościół łaciński (rzymskokatolicki) RKwięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.09.21]
diecezja / prowincja
archidiecezja lwowskawięcej na
www.rkc.lviv.ua
[dostęp: 2013.05.19]
ordynariat polowy Wojska Polskiego RKwięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.12.20]
akademickie wyróżnienia
doktor świętej teologii
honorowe wyróżnienia
Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2019.10.13]
data i miejsce
śmierci
10.09.1939
Ostrowiec Świętokrzyskidziś: gm. Ostrowiec Świętokrzyski miasto, pow. Ostrowiec Świętokrzyski, woj. świętokrzyskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31]
alt. daty i miejsca
śmierci
09.09.1939
Rzechówdziś: Stary Rzechów, gm. Rzeczniów, pow. Lipsko, woj. mazowieckie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2022.01.28]
szczegóły śmierci
Od 1914, jako uczeń prawd. C.K. Gimnazjum im. księżniczki Elżbiety w Samborze, ówcześnie miasteczku Austro–Węgierskiej prowincji i kraju koronnego niem. Königreich Galizien und Lodomerien (pl. Królestwo Galicji i Lodomerii), był członkiem lokalnej grupy harcerskiej (skautingowej), współpracującej ściśle z polskim Towarzystem Gimnastycznym „Sokół”.
Pod koniec I wojny światowej, 16.10.1918 cesarz Austrii, Karol I Habsburg, wydał manifest niem. Völkermanifest — „Do Moich wiernych Austriackich ludów” — zapowiadający przekształcenie Austro–Węgier w państwo federalne. Nie tylko nie zapobiegło to rozpadowi Cesarstwa, ale wręcz przyspieszyło go. Według źródeł już dwa tygodnie później, 30.10‐01.11.1918, jako 17‐letni uczeń gimnazjum, uczestniczyć miał w rozbrajaniu austriackich policjantów i wojskowych przebywających w Samborze.
Zaraz potem wybuchnął otwarty konflikt polsko–ukraiński. Pierwsi zaatakowali Ukraińcy — nieznacznie przewyższający liczbą ludności osoby narodowości polskiej, szczególnie na wsiach, podczas gdy w miastach znacznie przeważali Polacy — którzy już 01.11.1918 ogłosili o powstaniu Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej ZURL i jednocześnie zaatakowali stolicę Galicji Wschodniej, Lwów. Zaatakowali też Sambor i zajęli go. Rozpoczęła się wojna polsko–ukraińska 1918‐1919. Lwowa nie udało się Ukraińcom zdobyć i rozpoczęło się oblężenie miasta, a front walk polsko–ukraińskich przebiegał mniej więcej na linii Sambor–Lwów–Bełz–Włodzimierz Wołyński. Sambor znalazł się na obszarze kontrolowanym przez ZURL i jej ramię zbrojne, Armię Halicką AH, przekształconą w 1919 w Ukraińską Armię Halicką UAH.
Ukraińcy wzięli wielu Polaków do niewoli, aresztowali innych jako zakładników. Źródła podają, że „zbierał i zawoził jedzenie jeńcom więzionym przez Ukraińców. Odbierał od nich potajemnie listy i wysyłał rodzinom”. Najbliższy obóz internowania Polaków był w oddalonym o ok. 50 km Stryju, ok. 130 km dalej znajdował się największy obóz internowania NT Kosaczów (Kołomyja), w którym jeńców przetrzymywano w skandalicznych warunków, i do którego wedle świadectw Ukraińcy kierowali również Polaków zatrzymanych w Samborze. Być może to do nich jeździł z misjami pomocy.
14.05.1919 rozpoczęła się, na całym froncie walk polsko–ukraińskich, polska ofensywa pod dowództwem gen. Józefa Hallera — od południa ze wsparciem wojsk rumuńskich. 16‐17.05.1919 polskie wojska wkroczyły do Sambora.
Rok później, w czasie wojny polsko–rosyjskiej 1919‐1921, w obliczu rosyjskiej ofensywy w 1920 zagrażającej istnieniu Polski, wstąpił jako ochotnik do Wojska Polskiego. Został żołnierzem 39. Pułku Piechoty Strzelców Lwowskich, który po rozpoczęciu 04.07.1920 wielkiej rosyjskiej ofensywy poniósł olbrzymie straty w walkach obronnych na Białorusi, walcząc z atakującymi jednostkami rosyjskiego Frontu Zachodniego pod dowództwem Michaiła Tuchaczewskiego, i jego resztki zostały wycofane do Jarosławia. Tam uzupełniał stany, gdy ok. 15.08.1920 Polskie Wojsko rozgromiło w Bitwie Warszawskiej, zwanej „Cudem nad Wisłą”, Rosjan i rozpoczęły się zmagania nad wyparciem bolszewików z Polski, na wschód. 29.08.1920 Pułk przerzucony został w okolice Żółtańców, ok. 20 km na północ od Lwowa, skąd rozpoczął ofensywę i pościg za wycofującymi się Rosjanami, na wschód — w nieustannych, krwawych bojach, m.in. pod Kutkorzem i Milatynem, Żelechowem i Przewłoczną, przez Krzemieniec, Teofilpol, Starokonstantynów, zakończył marsz bojowy, po przekroczeniu rzeki Boh, w Nowokonstantynowie, ok. 50 km na wschód od Płoskirowa (acz niektóre jednostki dotarły nawet do Winnicy). Po zawieszeniu broni 18.10.1920 oddział powrócił w 01.1921 do Jarosławia. I tam prawd. został zdemobilizowany.
28.04.1939 został mianowany kapelanem rezerwy Wojska Polskiego, ze starszeństwem z 01.01.1939.
W 08.1920, w czasie mobilizacji, powołany do służby czynnej i wyznaczony kapelanem 52. Pułku Piechoty Strzelców Kresowych, w ramach 12. Dywizji Piechoty Armii „Prusy” Wojska Polskiego, stacjonującego w Złoczowie.
Na początku niemieckiego najazdu na Polskę 01.09.1939 (Rosjanie zaatakowali Polskę 17 dni później), oznaczającego rozpoczęcie II wojny światowej, Pułk ześrodkowany został wraz ze swoją dywizją w reginie Kielc. 07.09.1939 udał się w kierunku Iłży.
Tam, podczas bitwy pod Iłżą 08‐09.09.1939, został ranny.
Zdołał jeszcze napisać: „Meldunek. Proszę zameldować Panu Generałowi Paszkiewiczowi, że zostałem ciężko ranny i służby dalej pełnić nie mogę. Kapelan 52pp”.
Wzięty do niewoli przez Niemców zmarł następnego dnia.
alt. szczegóły śmierci
Według innych źródeł zginął w czasie bitwy.
przyczyna śmierci
działania wojenne
sprawstwo
Niemcy
miejsca i wydarzenia
Ribbentrop‐MołotowKliknij by przejść do opisu, Encykliki Piusa XIKliknij by przejść do opisu, Wojna polsko‐rosyjska 1919‐1921Kliknij by przejść do opisu, NT KosaczówKliknij by przejść do opisu, Wojna polsko‐ukraińska 1918‐1919Kliknij by przejść do opisu
data i miejsce
urodzenia
24.06.1903
Drohobyczdziś: grom. Drohobycz miasto, rej. Drohobycz, obw. Lwów, Ukraina
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.10.09]
prezbiterat (święcenia)
ordynacja
1925
szczegóły posługi
1939
duszpasterz — Złoczówdziś: grom. Złoczów miasto, rej. Złoczów, obw. Lwów, Ukraina
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.12.19] ⋄ garnizon, Okręg Korpusu OK Nr VI Lwów, Wojsko Polskie ⋄ parafia wojskowa RK pw. św. Michała Archanioła
do 1939
doktorant — Lwówdziś: grom. Lwów miasto, rej. Lwów, obw. Lwów, Ukraina
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31] ⋄ teologia dogmatyczna, Wydział Teologiczny, Uniwersytet im. Jana Kazimierza [i.e. Uniwersytet im. Jana Kazimierza w podziemiu (1941‐1944) / Uniwersytet im. Iwana Franki (1940‐1941) / Uniwersytet im. Jana Kazimierza (1919‐1939) / Uniwersytet Franciszkański (1817‐1918)] — rozprawa doktorska „Wartość dogmatyczna listu św. Klemensa do Koryntian”, publiczna obrona 24.01.1939 lub 04.1949
1938 – 1939
prefekt — Lwówdziś: grom. Lwów miasto, rej. Lwów, obw. Lwów, Ukraina
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31] ⋄ II Gimnazjum i Liceum im. Karola Szajnochy
ok. 1931 – ok. 1938
prefekt — Tarnopoldziś: grom. Tarnopol miasto, rej. Tarnopol, obw. Tarnopol, Ukraina
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.12.19] ⋄ parafia RK pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy ⋄ dekanat RK Tarnopoldziś: grom. Tarnopol miasto, rej. Tarnopol, obw. Tarnopol, Ukraina
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.12.19] — i.e. w IV Państwowym Gimnazjum Żeńskim im. Marszałka Józefa Piłsudskiego, prywatnej szkole i seminarium nauczycielskim Towarzystwa Szkoły Ludowej, Szkole im. Elizy Orzeszkowej, Gimnazjum Nr I, 1932 III Państwowym Gimnazjum im. Mikołaja Kopernika; także: od 1932 kapelan Hufca Związku Harcerstwa Polskiego ZHP, od 1934 członek Zarządu Koła Przyjaciół Harcerstwa
ok. 1926 – ok. 1931
wikariusz — Trembowladziś: grom. Trembowla miasto, rej. Tarnopol, obw. Tarnopol, Ukraina
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.12.19] ⋄ parafia RK pw. Apostołów św. Piotra i św. Pawła ⋄ dekanat RK Trembowladziś: grom. Trembowla miasto, rej. Tarnopol, obw. Tarnopol, Ukraina
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.12.19] — także: prefekt szkół powszechnych
1925 – 1926
wikariusz — Bełzdziś: grom. Bełz miasto, rej. Szeptycki, obw. Lwów, Ukraina
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.11.15] ⋄ parafia RK pw. św. Mikołaja Biskupa ⋄ dekanat RK Bełzdziś: grom. Bełz miasto, rej. Szeptycki, obw. Lwów, Ukraina
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.11.15] — także: prefekt szkół powszechnych
1921 – 1925
student — Lwówdziś: grom. Lwów miasto, rej. Lwów, obw. Lwów, Ukraina
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31] ⋄ filozofia i teologia, Wydział Teologiczny, Uniwersytet im. Jana Kazimierza [i.e. Uniwersytet im. Jana Kazimierza w podziemiu (1941‐1944) / Uniwersytet im. Iwana Franki (1940‐1941) / Uniwersytet im. Jana Kazimierza (1919‐1939) / Uniwersytet Franciszkański (1817‐1918)]
1921 – 1925
student — Lwówdziś: grom. Lwów miasto, rej. Lwów, obw. Lwów, Ukraina
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31] ⋄ filozofia i teologia, Metropolitalne Seminarium Duchowne
1920 – 1921
żołnierz — 39. Pułk Piechoty Strzelców Lwowskich, Wojsko Polskie
inni związani
szczegółami śmierci
BIAŁKOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Stefan, GORAJECKIKliknij by wyświetlić biogram Michał, HENTSCHELKliknij by wyświetlić biogram Adam, JANCZUREWICZKliknij by wyświetlić biogram Józef, LEŚNIOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Zygmunt (br. Benedykt), SKRĘTNYKliknij by wyświetlić biogram Ignacy, SKRĘTNYKliknij by wyświetlić biogram Stanisław, SOWIŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Jan, SYPNIEWSKIKliknij by wyświetlić biogram Tadeusz, ŚWIEŻEWSKIKliknij by wyświetlić biogram Kazimierz
miejsca i wydarzenia
opisy
Ribbentrop‐Mołotow: Ludobójczy rosyjsko‐niemiecki pakt przyjaźni między przywódcą rosyjskim Józefem Stalinem i niemieckim Adolfem Hitlerem, podpisany 23.08.1939 w Moskwie przez ministrów spraw zagranicznych Rosji — Wiaczesława Mołotowa — i Niemiec — Joachima von Ribbentropa — który sankcjonował i był bezpośrednią przyczyną niemieckiego i rosyjskiego najazdu na Polskę i rozpoczęcia II wojny światowej w 09.1939. W sensie politycznym pakt był próbą przywrócenia status quo ante sprzed 1914, z jednym wyjątkiem, a mianowicie „handlową” wymianą tzw. „Królestwa Polskiego”, wchodzącego w 1914 w skład Imperium Rosyjskiego, na Galicję Wschodnią (dzisiejszą zachodnią Ukrainę), w 1914 należącą do Imperium Austro‐Węgierskiego. Galicję, ze Lwowem, mieli przejąć Rosjanie, „Królestwo Polskie” — pod nazwą Generalnego Gubernatorstwa — Niemcy. Wybuchła w rezultacie „wojna była jedną z największych w historii klęsk i dramatów ludzkości, bo dwie ateistyczne i antychrześcijańskie ideologie: narodowego i międzynarodowego socjalizmu, odrzuciły Boga i Jego piąte przykazanie Dekalogu: Nie zabijaj!” (abp Stanisław Gądecki, 01.09.2019). Ustalenia paktu — wsparte zdradą formalnych sojuszników Polski, Francji i Niemiec, które 12.09.1939 na wspólnej konferencji w Abbeville, zdecydowały o nieudzielaniu pomocy zaatakowanej Polsce i niepodejmowaniu działań zbrojnych wobec Niemiec (co było złamaniem zobowiązań traktatowych z Polską) — zostały sprecyzowane 28.09.1939 w traktacie „o granicach i przyjaźni Niemcy‐Rosja”, podpisanym przez tych samych zbrodniarzy. Jednym z jego ustaleń było podzielenie się strefami wpływów w środkowej i wschodniej Europie oraz IV rozbiór Polski. W jednym z tajnych aneksów zapisano: „Obie strony nie będą tolerować na swych terytoriach jakiejkolwiek polskiej propagandy, która dotyczy terytoriów drugiej strony. Będą one tłumić na swych terytoriach wszelkie zaczątki takiej propagandy i informować się wzajemnie w odniesieniu do odpowiednich środków w tym celu”. Skutkiem porozumień była seria spotkań między ludobójczymi organizacjami — niemieckim Gestapo i rosyjskim NKWD, na których dyskutowano koordynację wysiłków w celu eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych (w Niemczech zwane «Intelligenzaktion», w Rosji przyjęła formę zbrodni katyńskiej). Skutkiem porozumień była śmierć setek tysięcy polskiej inteligencji, w tym tysięcy przedstawianych kapłanów, i dziesiątków milionów zwykłych ludzi. Skutki tej rosyjsko‐niemieckiej umowy trwały do 1989, a i dziś są odczuwalne. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.09.30])
Encykliki Piusa XI: Wobec powstania w Europie dwóch systemów totalitarnych, które zdawały się ze sobą konkurować, acz więcej było między nimi podobieństw niż sprzeczności, papież Pius XI wydał w 03.1937 (w ciągu 5 dni) dwie encykliki. W wydanej 14.03.1938 „Mit brennender Sorge” (pl. „Z palącą troską”) potępił narodowy socjalizm panujący w Niemczech. Pisał: „Kto idąc za wierzeniami starogermańsko — przedchrześcijańskimi, na miejsce Boga osobowego stawia różne nieosobowe fatum, ten przeczy mądrości Bożej i Opatrzności […], kto wynosi ponad skalę wartości ziemskie: rasę albo naród, albo państwo, albo ustrój państwa, przedstawicieli władzy państwowej albo inne podstawowe wartości ludzkiej społeczności, […] i czyni z nich najwyższą normę wszelkich wartości, także religijnych, i oddaje się im bałwochwalczo, ten […] daleki jest od prawdziwej wiary w Boga i od światopoglądu odpowiadającego takiej wierze”. 19.03.1937 wydał „Divini Redemptoris” (pl. „Boski Odkupiciel”), w której poddał krytyce komunizm rosyjski, materializm dialektyczny i teorię walki klas. Pisał: „Komunizm pozbawia człowieka wolności, a więc duchowej podstawy wszelkich norm życiowych. Odbiera osobie ludzkiej całą jej godność i wszelkie moralne oparcie, z którego pomocą mogłaby się przeciwstawić naporowi ślepych namiętności […] To nowa ewangelia, którą bolszewicki i bezbożny komunizm głosi jako orędzie zbawienia i odkupienia ludzkości”… Pius XI domagał się poddania stanowionego prawa ludzkiego naturalnemu prawu Bożemu, zalecał wcielanie w życie ideału państwa i społeczeństwa chrześcijańskiego, i wzywał katolików do oporu. Dwa lata później narodowo socjalistyczne Niemcy i komunistyczna Rosja porozumiały się i wywołały II wojnę światową. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28], pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28])
Wojna polsko‐rosyjska 1919‐1921: Wojna o niepodległość i granice Rzeczpospolitej. Polska odzyskała niepodległość w 1918, ale o granice musiała walczyć z dawnymi potęgami imperialnymi, w szczególności z Rosją. Rosja planowała wzniecenie rewolucji bolszewickiej w krajach zachodu Europy, co stało się przyczyną rozpętania przez nią w 1920 wojny przeciw Polsce. Pokonana został w bitwie warszawskiej, zwanej „cudem nad Wisłą” (jednej z 10 najważniejszych bitew w historii świata, według niektórych historyków), w 08.1920, dzięki której Polska odzyskała część ziem utraconych w ramach rozbiorów Polski w XVIII w., a Europa ocalona została przed ludobójczym komunizmem. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.12.20])
NT Kosaczów: Ukr. Найбільший Табір (pl. obóz internowania) dla internowanych polskich jeńców wojennych oraz osób cywilnych zatrzymanych podczas wojny polsko‐ukraińskiej 1918‐1919, zorganizowany przez Ukraińców z krótkotrwałej Zachodnioukraińskej Republiki Ludowej ZURL na przedmieściach Kołomyi, istniejący do 24.05.1919, po zajęciu Kołomyi przez sprzymierzone z Polską wojska rumuńskie. W skandalicznych warunkach przetrzymywano w nim ok. 4,000‐5,000 jeńców, z których w wyniku warunków sanitarnych, niedożywienia i epidemii tyfusu plamistego zmarło ok. 800‐1,300 osób (tylko 467 zgonów udokumentowano). (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2017.03.11])
Wojna polsko‐ukraińska 1918‐1919: Jedna z wojen toczonych przez nowopowstałą Rzeczpospolitą w obronie swoich granic. Pod koniec 1918 na obszarach byłego zaboru austriackiego, w oparciu o ukraińskie oddziały byłej armii austro‐węgierskiej, Ukraińcy zaatakowali powstającą Rzeczpospolitą. W szczególności utworzyli zalążki państwowości i zaatakowali Lwów. Dzięki bohaterskiej postawie mieszkańców miasta, w szczególności młodych ludzi — zwanych odtąd orlętami lwowskimi — miasto zostało odbite przez Polaków i przez kilka miesięcy w niezwykły sposób bronione przed atakami ukraińskimi. W 1919 Polska — jej nowo utworzona armia — odepchnęła ukraińskie oddziały na wschód i południe, przejmując kontrolę nad swoimi ziemiami. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2021.12.19])
źródła
osobowe:
cracovia-leopolis.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.01.06], www.stankiewicze.comKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2016.03.14], www.straty.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2016.03.14], archiwum-ordynariat.wp.mil.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2025.02.20], piotrp50.blog.onet.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.01.06]
bibliograficzne:
p. Tomasz Gliński, wiceprezes SRH51ppSK, korespondencja prywatna, 02.2016 oraz 11.03.2017
„Lista strat wśród duchowieństwa metropolii lwowskiej obrządku łacińskiego w latach 1939‐1945”, red. Józef Krętosz, Maria Pawłowiczowa, Opole, 2005
„Słownik biograficzny duchowieństwa metropolii lwowskiej obrządku łacińskiego ofiar II wojny światowej 1939‐1945”, Maria Pawłowiczowa (red.), ks. Józef Krętosz (red.), Wydawnictwo Świętego Krzyża, Opole, 2007
„Schematismus Universi Saecularis et Regularis Cleri Archi Diaeceseos Metropol. Leopol. Rit. Lat.”, Kuria Metropolitalna Lwowska, od 1860 do 1938
pierwotnych (oryginalnych) zdjęć:
www.katedrapolowa.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.01.16]
Jeśli na Pana/Pani urządzeniu działa klient programu pocztowego — taki jak Mozilla Thunderbird, Windows Mail czy Microsoft Outlook, opisanych m.in. w WikipediiPatrz:
pl.wikipedia.org — proszę spróbować wybierając link poniżej:
LIST do KUSTOSZA/ADMINISTRATORAKliknij i spróbuj wywołać własnego klienta poczty E–majlowej
Jeśli natomiast Pan/Pani nie posiada takowego klienta na swoim urządzeniu lub powyższy link nie jest aktywny proszę wysłać Emajl do Kustosza/Administratora za pomocą używanego przez Pana/Panią konta — w stosowanym programie do wysyłania korespondencji — na poniższy adres:
jako temat podając:
MARTYROLOGIUM: CZWACZKA Antoni Józef
Powrót do przeglądania życiorysu:
Kliknij by powrócić do życiorysu