funkcja

kleryk diecezjalny

wyznanie

Kościół łaciński (rzymskokatolicki) RKwięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.09.21]

diecezja / prowincja

diecezja włocławskawięcej na
www.diecezja.wloclawek.pl
[dostęp: 2012.11.23]

data i miejsce
śmierci

09.1940

Sieradzdziś: gm. Sieradz miasto, pow. Sieradz, woj. łódzkie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.09.18]

szczegóły śmierci

przyczyna śmierci

mord

sprawstwo

Niemcy

miejsca i wydarzenia

SieradzKliknij by przejść do opisu, KaliszKliknij by przejść do opisu, Reichsgau WarthelandKliknij by przejść do opisu, Ribbentrop‐MołotowKliknij by przejść do opisu, Encykliki Piusa XIKliknij by przejść do opisu

data i miejsce
urodzenia

17.10.1913

Goliszewdziś: gm. Żelazków, pow. Kalisz, woj. wielkopolskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.09.18]

szczegóły posługi

inni związani
szczegółami śmierci

BAGDZIŃSKIKliknij by wyświetlić biogram Mieczysław, DULNYKliknij by wyświetlić biogram Tadeusz, GRZESITOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Stanisław, KARAMUCKIKliknij by wyświetlić biogram Edmund Władysław, KOSTKOWSKIKliknij by wyświetlić biogram Bronisław Jerzy, PŁOSZAJKliknij by wyświetlić biogram Stanisław

miejsca i wydarzenia
opisy

Sieradz: Więzienie w Sieradzu wybudowały zaborcze władze rosyjskie w 1836. W 1939, po zajęciu 05.09.1939 Sieradza i rozpoczęciu okupacji przez Niemców, Niemcy początkowo w więzieniu zorganizowali obóz jeniecki dla polskich żołnierzy. W miejscyprzystosowanym do ok. 1,100 więźniów przetrzymywano ok. 3,000 jeńców. Następnie więzienie stało się jednostką nadrzędną względem więzień i aresztów utworzonych przez Niemców na ziemi sieradzkiej w latach 1940‐1943, jednym z największych w prowincji niem. Reichsgau Wartheland (pl. Okręg Rzeszy Kraj Warty). Więzienie nazywało się kolejno niem. Justizhaus (pl. dom sprawiedliwości), niem. Zuchthaus, niem. Strafanstalt (pl. zakład karny), niem. Strafanstalt Schieratz — używano także nazwy niem. Stammlager (pl. obóz główny). W sumie w latach 1940‐1945 przetrzymywano, w przepełnionych celach, ok. 18,000 osób, skazanych bądź bez wyroku sądowego. Zginęło znacznie ponad 968 znanych z imienia i nazwiska więźniów (największą śmiertelność zanotowano między 03‐10.1942 — 4‐5 dziennie). (więcej na: dlibra.bg.ajd.czest.pl:8080Kliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2022.08.17])

Kalisz: Więzienie dla mężczyzn i kobiet wybudowane w latach 1840‐1846, w czasach zaboru rosyjskiego. Zawierało ok. 120 uznanych za pojedyncze celi. Po rozpoczęciu II wojny światowej i okupacji niemieckiej było aresztem śledczym i więzieniem — najpierw niem. Gefängnis (pl. więzienie), od 10.03.1941 niem. Haftanstalt (pl. areszt), od 01.1942 niem. Stammlager/Haftanstalt (pl. macierzysty obóz karny / areszt) — zarządzanym przez niemiecką niem. Geheime Staatspolizei (pl. Tajna Policja Państwowa), i.e. Gestapo. Przetrzymywano w nim głównie Polaków, ale też Niemców, w tym uznawanych za więźniów politycznych (członków polskiego ruchu oporu). Osadzonych — jeśli nie zostali zamordowani na skutek tortur lub skazani na karę śmierci — wywożono do obozów koncentracyjnych. Więzienie było zatłoczone — e.g. 30.04.1943 przetrzymywano w nim 422 mężczyzn i 126 kobiet. Więźniów torturowano. Od 18.09.1942 wykonywano wyroki śmierci na Polakach — łącznie zamordowano ok. 700 osób (rozstrzelanych, powieszonych, oraz zmarłych w wyniku tortur i chorób). Razem w 1939‐1945 przez więzienie przeszło ponad 15,000 osób. Po niemieckiej klęsce i rozpoczęciu okupacji rosyjskiej więzienie zarządzane przez komunazistowskie UB, jednostkę ludobójczego rosyjskiego MGB. W 12.1952 przetrzymywano w nim 599 osób — część z nich to żołnierze konspiracyjnych Wielkopolskiej Samodzielnej Grupy Ochotniczej WARTA oraz NSZ, a także przedwojenni polscy policjanci, oraz młodzi licealiści sprzeciwiający się kolejnej okupacji. (więcej na: sw.gov.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2022.08.17], www.szukajwarchiwach.gov.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2024.12.13])

Reichsgau Wartheland: Po polskiej klęsce w kampanii 09.1939, będącej rezultatem paktu Ribbentrop‐Mołotow i stanowiącej pierwszy etap II wojny światowej, i rozpoczęciu w części Polski okupacji niemieckiej (w drugiej, wschodniej części Polski rozpoczęła się okupacja rosyjska), Niemcy podzielili okupowane polskie terytorium na pięć głównych obszarów (i kilka mniejszych). Największy przekształcili w niem. Generalgouvernement (pl. Generalne Gubernatorstwo), przeznaczone wyłącznie dla Polaków i Żydów i stanowiące część tzw. niem. Großdeutschland (pl. Wielkie Niemcy). Dwa przyłączyli do już istniejących niemieckich prowincji. Z dwóch utworzyli odrębne nowe prowincje. Jednym z nich była Wielkopolska, już 08.10.1939, dekretem przywódcy niemieckiego Adolfa Hitlera wcielona do Niemiec (formalnie zaczął obowiązywać 26.10.1939), a 24.01.1940 przekształcona w prowincję niem. Reichsgau Wartheland (pl. Okręg Rzeszy Kraj Warty), w której obowiązywać miało prawo państwa niemieckiego. Główną osią polityki nowej prowincji, której obszar Niemcy uznali za niem. „Ursprünglich Deutsche” (pl. „rdzennie niemieckie”), mimo iż 90% jej mieszkańców stanowili Polacy, było niem. „Entpolonisierung” (pl. „odpolszczenie”), czyli przymusowa germanizacja. Ok. 100,000 Polaków zamordowano w ramach niem. „Intelligenzaktion”, i.e. eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych. Ok. 630,000 przymusowo przesiedlono do niem. Generalgouvernement, a na ich miejsce sprowadzano Niemców z innych terenów okupowanych przez Niemcy (e.g. z krajów bałtyckich, Besarabii, Bukowiny, etc.). Zmuszano Polaków do podpisywania niemieckiej listy narodowościowej niem. Deutsche Volksliste (pl. folkslista) DVL. W ramach polityki „Ohne Gott, ohne Religion, ohne Priesters und Sakramenten” (pl. „Bez Boga, bez religii, bez kapłana i sakramentu”) większość kapłanów katolickich aresztowano i wysłano do obozów koncentracyjnych. Zamknięto wszystkie szkoły nauczające w języku polskim, polskie biblioteki, teatry i muzea. Konfiskowane polskie majątki ziemskie. By jeszcze bardziej ograniczyć liczbę ludności polskiej wysyłano Polaków na roboty przymusowe w głąb Niemiec, podwyższono dozwolony wiek zawierania małżeństw dla Polaków (25 dla kobiet, 28 dla mężczyzn). Niemiecki urząd państwowy niem. Rasse‐ und Siedlungshauptamt (niem. Główny Urząd Rasy i Osadnictwa) RuSHA w majestacie prawa niemieckiego uprowadził kilkanaście tysięcy dzieci, spełniających określone kryteria rasowe, z polskich rodzin i poddał je przymusowej germanizacji, przekazując rodzinom niemieckim. Po zakończeniu działań zbrojnych II wojny światowej nadzorca tej prowincji, niem. Reichsstatthalter (pl. Namiestnik Rzeszy) i niem. Gauleiter (pl. naczelnik okręgu) niemieckiej partii narodowo–socjalistycznej, Arthur Karl Greiser, został stracony. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2024.06.21])

Ribbentrop‐Mołotow: Ludobójczy rosyjsko‐niemiecki pakt przyjaźni między przywódcą rosyjskim Józefem Stalinem i niemieckim Adolfem Hitlerem, podpisany 23.08.1939 w Moskwie przez ministrów spraw zagranicznych Rosji — Wiaczesława Mołotowa — i Niemiec — Joachima von Ribbentropa — który sankcjonował i był bezpośrednią przyczyną niemieckiego i rosyjskiego najazdu na Polskę i rozpoczęcia II wojny światowej w 09.1939. W sensie politycznym pakt był próbą przywrócenia status quo ante sprzed 1914, z jednym wyjątkiem, a mianowicie „handlową” wymianą tzw. „Królestwa Polskiego”, wchodzącego w 1914 w skład Imperium Rosyjskiego, na Galicję Wschodnią (dzisiejszą zachodnią Ukrainę), w 1914 należącą do Imperium Austro‐Węgierskiego. Galicję, ze Lwowem, mieli przejąć Rosjanie, „Królestwo Polskie” — pod nazwą Generalnego Gubernatorstwa — Niemcy. Wybuchła w rezultacie „wojna była jedną z największych w historii klęsk i dramatów ludzkości, bo dwie ateistyczne i antychrześcijańskie ideologie: narodowego i międzynarodowego socjalizmu, odrzuciły Boga i Jego piąte przykazanie Dekalogu: Nie zabijaj!” (abp Stanisław Gądecki, 01.09.2019). Ustalenia paktu — wsparte zdradą formalnych sojuszników Polski, Francji i Niemiec, które 12.09.1939 na wspólnej konferencji w Abbeville, zdecydowały o nieudzielaniu pomocy zaatakowanej Polsce i niepodejmowaniu działań zbrojnych wobec Niemiec (co było złamaniem zobowiązań traktatowych z Polską) — zostały sprecyzowane 28.09.1939 w traktacie „o granicach i przyjaźni Niemcy‐Rosja”, podpisanym przez tych samych zbrodniarzy. Jednym z jego ustaleń było podzielenie się strefami wpływów w środkowej i wschodniej Europie oraz IV rozbiór Polski. W jednym z tajnych aneksów zapisano: „Obie strony nie będą tolerować na swych terytoriach jakiejkolwiek polskiej propagandy, która dotyczy terytoriów drugiej strony. Będą one tłumić na swych terytoriach wszelkie zaczątki takiej propagandy i informować się wzajemnie w odniesieniu do odpowiednich środków w tym celu”. Skutkiem porozumień była seria spotkań między ludobójczymi organizacjami — niemieckim Gestapo i rosyjskim NKWD, na których dyskutowano koordynację wysiłków w celu eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych (w Niemczech zwane «Intelligenzaktion», w Rosji przyjęła formę zbrodni katyńskiej). Skutkiem porozumień była śmierć setek tysięcy polskiej inteligencji, w tym tysięcy przedstawianych kapłanów, i dziesiątków milionów zwykłych ludzi. Skutki tej rosyjsko‐niemieckiej umowy trwały do 1989, a i dziś są odczuwalne. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.09.30])

Encykliki Piusa XI: Wobec powstania w Europie dwóch systemów totalitarnych, które zdawały się ze sobą konkurować, acz więcej było między nimi podobieństw niż sprzeczności, papież Pius XI wydał w 03.1937 (w ciągu 5 dni) dwie encykliki. W wydanej 14.03.1938 „Mit brennender Sorge” (pl. „Z palącą troską”) potępił narodowy socjalizm panujący w Niemczech. Pisał: „Kto idąc za wierzeniami starogermańsko — przedchrześcijańskimi, na miejsce Boga osobowego stawia różne nieosobowe fatum, ten przeczy mądrości Bożej i Opatrzności […], kto wynosi ponad skalę wartości ziemskie: rasę albo naród, albo państwo, albo ustrój państwa, przedstawicieli władzy państwowej albo inne podstawowe wartości ludzkiej społeczności, […] i czyni z nich najwyższą normę wszelkich wartości, także religijnych, i oddaje się im bałwochwalczo, ten […] daleki jest od prawdziwej wiary w Boga i od światopoglądu odpowiadającego takiej wierze”. 19.03.1937 wydał „Divini Redemptoris” (pl. „Boski Odkupiciel”), w której poddał krytyce komunizm rosyjski, materializm dialektyczny i teorię walki klas. Pisał: „Komunizm pozbawia człowieka wolności, a więc duchowej podstawy wszelkich norm życiowych. Odbiera osobie ludzkiej całą jej godność i wszelkie moralne oparcie, z którego pomocą mogłaby się przeciwstawić naporowi ślepych namiętności […] To nowa ewangelia, którą bolszewicki i bezbożny komunizm głosi jako orędzie zbawienia i odkupienia ludzkości”… Pius XI domagał się poddania stanowionego prawa ludzkiego naturalnemu prawu Bożemu, zalecał wcielanie w życie ideału państwa i społeczeństwa chrześcijańskiego, i wzywał katolików do oporu. Dwa lata później narodowo socjalistyczne Niemcy i komunistyczna Rosja porozumiały się i wywołały II wojnę światową. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28], pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28])

źródła

osobowe:
www.wtg-gniazdo.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.02.15], pbp.sieradz.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.02.15]
bibliograficzne:
„Ofiary zbrodni niemieckiej spośród duchowieństwa diec. włocławskiej”, ks. Stanisław Librowski, „Kronika Diecezji Włocławskiej”, 07‐08.1947
„Martyrologium duchowieństwa polskiego pod okupacją niemiecką w latach 1939‐1945”, o. Szołdrski Władysław CSSR, Rzym 1965
pierwotnych (oryginalnych) zdjęć:
pomniki.wloclawek.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2018.11.18]