Rzymskokatolicka Parafia
pw. św. Zygmunta
05-507 Słomczyn
ul. Wiślana 85
dekanat konstanciński
archidiecezja warszawska
pełna lista:
wyświetlKliknij by wyświetlić pełną listę
przeszukujKliknij by wyświetlić listę z selekcją kategorii
displayClick to display full list in English
searchClick to display selectable list in English
Martyrologium duchowieństwa — Polska
XX w. (lata 1914 – 1989)
dane osobowe
nazwisko
ZABŁOCKI
imiona
Mateusz Jerzy
funkcja
kapłan diecezjalny
wyznanie
Kościół łaciński (rzymskokatolicki) RKwięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.09.21]
diecezja / prowincja
archidiecezja gnieźnieńska i poznańska (aeque principaliter)więcej na
www.archpoznan.pl
[dostęp: 2012.11.23]
ordynariat polowy Wojska Polskiego RKwięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.12.20]
honorowe wyróżnienia
Order Wojenny Virtuti Militari — Srebrny (V klasy)więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2019.10.13]
„Krzyż Walecznych”więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.12.19]
„Krzyż Niepodległości”więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2019.02.02]
Złoty „Krzyż Zasługi”więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.12.19]
data i miejsce
śmierci
14.10.1939
Inowrocławdziś: gm. Inowrocław, pow. Inowrocław, woj. kujawsko‐pomorskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31]
alt. daty i miejsca
śmierci
17.10.1939
szczegóły śmierci
W czasie pobierania nauk w niem. Königliches Gymnasium (pl. Królewskie Gimnazjum) w Inowrocławiu, na skutek jawnego sprzeciwu wyrażonego wobec brutalnej germanizacji polskich dzieci, prowadzonej w szkole, dotkliwie pobity przez niemieckiego nauczyciela. Przeniesiony do niem. Königliches Katholische Gymnasium (pl. Królewskie Katolickie Gimnazjum) w Trzemesznie, gdzie był członkiem tajnej samokształceniowej polskiej organizacji młodzieżowej Towarzystwo Tomasza Zana, a w 1907‐1908 jej przewodniczącym.
Pod koniec I wojny światowej 1914‐1918 został prawd. kapelanem gnieźnieńskiego oddziału konspiracyjnej Polskiej Organizacji Wojskowej Zaboru Pruskiego POWZP, wywodzącej się z organizacji harcerskich, dążącej m.in. do wcielenia w swoje szeregi dezerterów z armii niemieckiej, której głównym celem było powstanie niepodległego państwa polskiego z Wielkopolską jako jej częścią.
Po abdykacji 09.11.1918 niemieckiego cesarza Wilhelma II Hohenzollerna; po podpisaniu 11.11.1918 przez Aliantów i Niemców, w wagonie sztabowym w Compiègne, w kwaterze marszałka Francji Ferdynanda Focha, rozejmu i zawieszenia broni — co oznaczało de facto zakończenie I wojny światowej; a także po przekazaniu 11.11.1918 przez Radę Regencyjną — działającą na terenie okupowanego przez Państwa Centralne (Niemcy i Austro–Węgry) tzw. niem. Königreich Polen (pl. Królestwo Polskie) — zwierzchniej władzy nad wojskiem brygadierowi Józefowi Piłsudskiemu oraz zamianowaniu go naczelnym dowódcą wojsk polskich, co oznaczało de facto odrodzenie państwa polskiego, obejmującego aliści tylko obszar niem. Königreich Polen, czyli polskie terytorium do 1915 znajdujące się pod zaborem rosyjskim, i nie obejmującego ziem zaboru pruskiego; Wielkopolska — jako pruska niem. Provinz Posen (pl. Prowincja Poznańska) — nadal formalnie pozostawała częścią państwa niemieckiego. W Gnieźnie, siedzibie niem. Kreis Gnesen (pl. Powiat Gniezno), w którym na skutek polityki germanizacyjnej ⅔ ziemi było w rękach niemieckich, Niemcy bardzo szybko, już 10.11.1918 powołali Radę Żołnierską, składającą się z 17 Niemców i 3 Polaków — na wzór podobnych rad powstających w całych Niemczech i aspirujących do przejęcia władzy w państwie. Polacy odpowiedzieli 11.11.1918 powołaniem Rady Robotniczej z 18 Polakami i 4 Niemcami w składzie. Rady te przejęły nadzór nad urzędami i miejscami publicznymi w mieście. Wkrótce aliści inna rada, czysto Polska Powiatowa Rada Ludowa PRL, powołana na apel i czerpiąca autorytet z Narodowej Rady Ludowej z Poznania, zaczęła dominować. 20.11.1918 został jej członkiem, uważanym za jej najwybitniejszego działacza. Gdzie to było możliwe próbowano polonizować władze miejskie i wprowadzać język polski do urządów i szkół. Powołanie jednostek uzbrojonych napotykało jednakże na opór Rady Żołnierskiej — wprawdzie w Gnieźnie istniały konspiracyjne polskie organizacje, takiej jak POWZP, i jawne jak drużyny organizacji „Sokół” czy skautowe, ale ich działalność była mocno ograniczona, bowiem Gniezno było silnym niemieckim ośrodkiem garnizonowym: stacjonowały tam niem. 6. Pommersches Infanterie–Regiment Nr. 49 (pl. 6. Pomorski Pułk Piechoty nr 49) i niem. 2. Brandenburgisches Dragoner–Regiment „von Arnim” Nr. 12 (pl. 2. Brandenburski Pułk Dragonów „von Arnim” nr 12).
27.12.1919 wybuchło w Poznaniu Powstanie Wielkopolskie. Już następnego dnia 28.12.1919 przyjechał z Poznania emisariusz powstańczy, sierżant Piotr Walczak. Mimo oporu przewodniczącego PRL udał się, z niektórymi jego członkami, do koszar niem. Infanterie–Regiment Nr. 49 i zażądał przekazania ich Polakom. Gdy rozmowy trwały inni towarzyszący mu rozbroili niemieckie warty, opanowali magazyn broni i rozbroili 5 mieszkających w mieście wyższych oficerów. Koszary zostały zdobyte. W nocy 28‐29.12.1919 opanowano urząd pocztowy, wprowadzając wyłącznie polską obsługę telefoniczną, przejęto gazownię, elektrownię, magistrat, bank i dworzec kolejowy. Następnie ten sam Piotr Walczak udał się do koszar Dragoner–Regiment Nr. 12. Powstańcy weszli przez otwartą bramę na dziedziniec, wkroczyli do kasyna oficerskiego i wymusili na dowódcy Pułku wydanie wydanie rozkazów opuszczenia koszar. Rozbrojonych żołdaków na dworzec. Gniezno było w polskich rękach. Po czasie Niemcy zareagowali i wysłali ok. 400 żołdaków i baterię dział z Bydgoszczy. Żołdacy zatrzymali się we wsi Zdziechowa, ok. 7 km na północ od Gniezna, artyleria we wsi Mączniki, 2 km dalej. Próbowano negocjować, ale warunki niemieckie oznaczały powrót do stanu sprzed Powstania. 30.12.1918 w stronę Zdziechowy wyruszyło 300‐400 ochotników. Na miejsce dotarło 120, reszta odstąpiła po napotkaniu wracających emisariuszy, którzy radzili: „za mało was jest… nie dacie rady”. We mgle udało się aliści opanować część wsi i wziąć do niewoli ok. 8 oficerów i 50 żołnierzy. Wtedy to Niemcy wyszli z propozycją rozmów. Wziął w nich udział, jako kapelan powstańczy. Uzgodniono zawieszenie broni i opuszczenie przez Niemców, przekonanych o okrążeniu przez 1,500 powstańców, pozycji z bronią w ręku. W nocy Niemcy złamali jednakże rozejm i otworzyli ogień, zabijając jednego powstańca. Doszło do kolejnych rokowań, w których Niemcy zgodzili się … na rozbrojenie. 31.12.1918 wyjechali z Gniezna do Poznania, bez broni.
Pozostali artylerzyści w Mącznikach. Gdy udał się tam jako emisariusz powstańców został aresztowany, a Niemcy wycofali się do Żnina, zabierając go z sobą. W Bydgoszczy miał stanąć przed niemieckim sądem i zostać skazanym na rozstrzelanie. Uniknął śmierci dzięki interwencji niemieckiego pastora, i po 3 dniach został wymieniony na niemieckich oficerów wziętych do niewoli przez powstańców.
Powrócił do Gniezna, w którym sformowano kilka jednostek powstańczych. Jedna z nich wyruszyła 08.01.1919 pod Szubin, gdzie planowano zaatakowanie silnie bronionego miasteczka, stanowiącego bramę do Bydgoszczy. W czasie walk wykazał się „wyjątkowym bohaterstwem prowadząc oddziały powstańcze do walki z krzyżem w ręku” — miał nawet na chwilę dostać się do niewoli, zdołał jednak zbiec. Bitwa zakończyła się porażką powstańców i miasteczka tego dnia nie zdobyto. Powrócił do Gniezna i ok. 18.01.1919 został kapelanem przy sztabie frontu północnego Powstania, i Okręgu Wojskowego I północnego, z komendanturą etapu w Gnieźnie. Gdy 09.02.1919 odbyła się uroczystość przysięgi garnizonu w Gnieźnie, pułk tam tworzony otrzymał nazwę 3. Pułku Ułanów Wielkopolskich. Został jego i garnizonu kapelanem. Powstanie zakończyło się 16.02.1919 rozejmem w Trewirze, wymuszonym przez zwycięskie państwa Ententy, mocą którego polska powstańcza Armia Wielkopolska została uznana za wojsko sprzymierzone i wyznaczono granicę, której przekraczania „zabroniono wojskom niemieckim”, pozostawiając dużą część Wielkopolski poza ich wpływem. Jednak wobec braku ostatecznych ustaleń politycznych, nieustannych niemieckich prowokacji i ewidentnego przygotowywania się przez Niemców do akcji zbrojnej, 23.05.1919 Pułk został przerzucony nad Noteć, by chronić tamtejszą linię demarkacyjną. Mimo iż 28.06.1919 podpisano traktat wersalski, mocą którego przyznano Wielkopolskę Polsce, to niemieckie prowokacje nadal trwały. Dopiero na początku 08.1919 Pułk powrócił do Gniezna, gdzie dalej się szkolił. Na jesieni 1919 ponownie udał się na północ Wielkopolski, w oczekiwaniu na wejście w życie traktatu wersalskiego, które zależało od jego ratyfikacji przez wszystkie strony, i objęcie w posiadanie ziem traktatem Polsce przyznanych, a nadal kontrolowanych przez Niemców — w szczególności Pomorza.
Traktat wszedł w życie 10.01.1920. Wielkopolska stała się częścią Polski. Wówczas był już wszelako kapelanem 2. Dywizji Strzelców Wielkopolskich Armii Wielkopolskiej, jej tytularnym proboszczem, i jednocześnie kapelanem 7. Pułku Strzelców Wielkopolskich. Nominację przyjął 01.12.1919. Również w 01.1920 Dywizja — już jako jednostka Wojska Polskiego — przyjęła nazwę 15. Wielkopolskiej Dywizji Piechoty, a pułk 61. Pułku Strzelców Wielkopolskich. Wówczas udał się wraz z Pułkiem na Pomorze. 19.01.1920 wkroczył do Chodzieży, skąd udał się dalej na północ. Do Chodzieży Pułk powrócił 01.03.1920, by przyjąć ofiarowany mu sztandar, którego dokonał poświęcenia.
06.03.1920 Pułk — którego losy odzwierciedlają w dużym stopniu losy całej Dywizji — wysłany został na front walk wojny polsko–rosyjskiej 1919‐1921. Do 25.04.1920, i rozpoczęcia tzw. wyprawy kijowskiej, stacjonował w okolicy koncentracji Brody–Krasne–Złoczów na Ukrainie. Tego dnia ruszył na wschód. 27.04.1920 zdobył Berdyczów, po czym przez Koziatyn, który osiągnął następnego dnia, 30.04.1920 dotarł do Chwastowa. 08.05.1920 był w Kijowie, gdzie wziął udział defiladzie polskiego wojska. Do 22.05.1920 stacjonował w okolicy Nowosiółek na lewym brzegu Dniepru, po czym — wobec ofensywy rosyjskiej na polskim Froncie Litewsko–Białoruskim, na północy — został przerzucony do będącego w rękach polskich Mińska. Rosjanie, w zamierzeniu odciążając swój front południowy w okolicy Kijowa, przełamali w kilku miejscach polską obronną linię wzdłuż rzeki Berezyna, poprzez szereg jezior, do rzeki Dźwiny — od wieku zwaną Bramą Smoleńską, i Pułk prawie natychmiast podjął walki na północ od Mińska, w okolicy Łohojska. 29.05.1920 odniósł znaczące zwycięstwo w bitwie o Pleszczenice, po czym wypchnął Rosjan za Berezynę. Przez ponad miesiąc bronił, w nieustannych starciach i wypadach, linię górnej Berezyny. 04.07.1920 rozpoczęła się wielka ofensywa rosyjska na północy, pod dowództwem gen. Michaiła Tuchaczewskiego. Nastąpił odwrót polskich wojsk. W ciągłych walkach Pułk przez Wołkowysk, linię Bugu, wycofał się pod Warszawę. Tam, na przedmościu stolicy, bronił się na wzdłuż rzeki Świder, między Okuniewem a Warszawą. Ok. 15.08.1920 rozpoczęła się decydująca Bitwa Warszawska (zwana „Cudem nad Wisłą”). Kontratak polski wyszedł znad Wieprza, skąd polskie oddziały zaatakowały w kierunku północnym, uderzając w bok atakujących Rosjan i odcinając jednostki przednie do zaplecza. Pułk dołączył do kontraataku uderzając i odbijając 17.08.1920 Mińsk Mazowiecki, następnie 20.08.1920 Małkinię, a potem przez Śniadów, gdzie stoczył krwawą bitwę, dotarł do Kolna. Tam zmusił ros. 2‐й конный Кавказский корпус (pl. 2. Kaukaski Korpus Kawalerii), zwany Kawkorem, pod dowództwem Hajk Byżyszkiana, zwanego Gaj‐Chanem — znany z licznych mordów, gwałtówi rabunków — do przekroczenia granicy z niemieckimi Prusami Wschodnimi, gdzie został internowany. Następnie, 24‐26.09.1920 walcząc pod Wołkowyskiem, Pułk wziął udział w drugiej, najważniejszej batalii tej wojny, Bitwie nad Niemnem 20‐28.09.1920. Polskie zwycięstwo doprowadziło do dalszego wypierania Rosjan na wschód — Pułk 11.10.1920 walczył pod Kojdanowem, po czym 15.10.1920 znalazł się pod Mińskiem. Tam zastał go rozejm. 11.1920 powrócił do Wielkopolski, do Gniezna.
Jego obowiązki obejmowały posługę nie tylko w 61. Pułku, ale i całej 15. Dywizji. „W dziejach bojowych [nie tylko] pułku, ale całej armji polskiej zapisał złotemi literami swoje imię jako ksiądz‐bohater” — zapisano w monografii Pułku. A wniosek na order Virtuti Militari uzupełnia: krytycznego dnia 15.08.1920 „dostaje się 1. batalion 67. pułku piechoty w krytyczne położenie i zostaje całymi masami zaatakowany. Oddziały zaskoczone niespodziewanie zaczęły się w popłochu cofać […] Przeczuwając jakie niebezpieczeństwo czeka oddziały w czasie dalszego cofania się, wybiega 50 metrów przed linię wołając całym głosem na żołnierzy i słowami zachęty dodaje ducha. Sam wyznacza linię obrony i ich zatrzymuje. Żołnierze zawstydzeni i zarazem zbudowani odwagą [kapelana] stają na linii przez niego wyznaczonej i bronią pozycji prawie do ostatniego naboju, odrzucając ciągłe ataki nieprzyjacielskie”.
W 1923, 1924, 1925, 1927 i 1929 mianowany kapelanem rezerwy Wojska Polskiego (od 25.11.1926 każdorazowo na statutowy okres 2 lat).
Według niektórych źródeł w 1939 brał udział w przygotowaniach do utworzenia — w przypadku wybuchu wojny i rozpoczęcia okupacji — konspiracyjnych oddziałów dywersji pozafrontowej, która później rzeczywiście przyjęła formę Tajnej Organizacji Wojskowej TOW.
Podczas niemieckiego najazdu na Polskę rozpoczętego 01.09.1939 (Rosjanie zaatakowali 17 dni później), po rozpoczęciu II wojny światowej, po odejściu wojska i ewakuacji części władz miejskich, komendant obrony Gniezna.
Organizator administracji zastępczej i Straży Obywatelskiej.
10.09.1939, gdy jechał samochodem z białą flagą, na rozmowy z Niemcami o warunkach poddania Gniezna, pragnąc uchronić historyczne miasto i jego zabytki przed zniszczeniem, Niemcy obrzucili go pod Żudowem, ok. 9 km od Gniezna, granatami.
Ranny — odniósł poważną ranę przedramienia.
Przesłuchiwany i torturowany przez Niemców w szpitalu.
Aresztowany przez Niemców 12‐13.10.1939 w Gnieźnie.
Przewieziony do więzienia w Inowrocławiu i tam skazany — według źródeł przez niem. Sondergericht Hohensalza (pl. sąd specjalny w Inowrocławiu), ale określenie „Polowy Sąd Wojenny” umieszczone na afiszu informującym o jego egzekucji, rozplakatowanym 14.10.1939 w Inowrocławiu, wskazuje, że mógł to być niem. Feldskriegsgericht (pl. Polowy Sąd Wojskowy) — dwukrotnie na karę śmierci: za uczestnictwo w obronie Gniezna i za udział w Powstaniu Wielkopolskim w 1918‐1919.
Rozstrzelany na dziedzińcu więzienia albo w pobliskim lesie, gdzie po latach odkryto zwłoki, wraz z 13 oficerami Wojska Polskiego.
przyczyna śmierci
mord
sprawstwo
Niemcy
miejsca i wydarzenia
InowrocławKliknij by przejść do opisu, «Intelligenzaktion»Kliknij by przejść do opisu, Ribbentrop‐MołotowKliknij by przejść do opisu, Encykliki Piusa XIKliknij by przejść do opisu, Wojna polsko‐rosyjska 1919‐1921Kliknij by przejść do opisu, Powstanie WielkopolskieKliknij by przejść do opisu, Towarzystwa Tomasza ZanaKliknij by przejść do opisu
data i miejsce
urodzenia
16.08.1887
Żurawicedziś: gm. Boniewo, pow. Włocławek, woj. kujawsko‐pomorskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.12.18]
prezbiterat (święcenia)
ordynacja
15.02.1913 (katedra gnieźnieńskawięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.11.14])
szczegóły posługi
1923 – 1939
dziekan — dekanat RK Gnieznodziś: gm. Gniezno miasto, pow. Gniezno, woj. wielkopolskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31]
1923 – 1939
proboszcz — Gnieznodziś: gm. Gniezno miasto, pow. Gniezno, woj. wielkopolskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31] ⋄ parafia RK pw. Trójcy Świętej (farna) ⋄ dekanat RK Gnieznodziś: gm. Gniezno miasto, pow. Gniezno, woj. wielkopolskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31] — także: ok. 1934‐ 1939 członek Rady Proboszczów–Konsultorów Kurii Arcybiskupiej, ok. 1929 ‐ 1939 prosynodalny sędzia Arcybiskupiego Sądu Metropolitalnego, ok. 1929 ‐1939 powiatowy wizytator/inspektor nauki religii w szkołach powszechnych, ok. 1929 ‐1939 członek łac. „Consilium a Vigilantiae” (pl. „Komisja ds. czuwania nad moralnością”) Kurii Arcybiskupiej; wydawca „Wiadomości Parafialnych Parafii Farnej”; wielokrotny radny Rady Miejskiej w Gnieźnie; współorganizator miejskiego oddziału Polskiego Czerwonego Krzyża PCK; od 1924 prezes powiatowego oddziału Polskiej Ligi Przeciwalkoholowej; 1928 prezes zarządu powiatowego Towarzystwa Czytelni Ludowych oraz członek Zarządu Głównego; od 1931 prezes oddziału Stowarzyszenia „Opieki Polskiej nad Rodakami na Obczyźnie”; członek zarządu Związku Towarzystw Powstańców i Wojaków Ziem Zachodnich RP; kapelan Okręgu Gnieźnieńskiego Związku Towarzystw Gimnastycznych „Sokół”
1921 – 1923
proboszcz — Gnieznodziś: gm. Gniezno miasto, pow. Gniezno, woj. wielkopolskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31] ⋄ parafia RK pw. św. Wawrzyńca Męczennika ⋄ dekanat RK Gniezno pw. Trójcy Świętejnazwa dekanatu
dziś: gm. Gniezno miasto, pow. Gniezno, woj. wielkopolskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31]
1920 – ok. 1921
starszy kapelan wojskowy RK — Wojsko Polskie — od 01.1920 tytularny proboszcz 15. Wielkopolskiej Dywizji Piechoty oraz kapelan 61. Pułku Strzelców Wielkopolskich; prawd. w 1921 zweryfikowany jako starszy kapelan wyznania rzymskokatolickiego, w randze majora (w 1923 odnotowywany jako starszy kapelan rezerwy, ze starszeństwem z 01.06.1919 i 25. lokatą wśród starszych kapelanów duchowieństwa wojskowego wyznania rzymskokatolickiego); formalnie do Wojska Polskiego przyjęty jako kapelan wyznania rzymskokatolickiego dekretem L. 2238 Naczelnego Wodza z 30.07.1920
1919 – 1920
kapelan wojskowy RK — Gnieznodziś: gm. Gniezno miasto, pow. Gniezno, woj. wielkopolskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31] ⋄ Armia Wielkopolska (i.e. Siły Zbrojne Polskie w byłym zaborze pruskim), Wojsko Polskie — 01.12.1919‐10.01.1920 tytularny proboszcz 2. Dywizji Strzelców Wielkopolskich oraz kapelan 7. Pułku Strzelców Wielkopolskich; 09.02.1919‐01.12.1919 kapelan 3. Pułku Ułanów Wielkopolskich i garnizonu Gniezno; ok. 18.01.1919‐09.02.1919 kapelan przy sztabie frontu północnego Powstania i Okręgu Wojskowego I północnego
1916 – 1919
wikariusz — Gnieznodziś: gm. Gniezno miasto, pow. Gniezno, woj. wielkopolskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31] ⋄ parafia RK pw. Trójcy Świętej (farna) ⋄ dekanat RK Gniezno pw. Trójcy Świętejnazwa dekanatu
dziś: gm. Gniezno miasto, pow. Gniezno, woj. wielkopolskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31]
1914 – 1916
wikariusz — Kruszwicadziś: gm. Kruszwica, pow. Inowrocław, woj. kujawsko‐pomorskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.07.18] ⋄ parafia kolegiacka RK pw. Apostołów św. Piotra i św. Pawła ⋄ dekanat RK Kruszwicadziś: gm. Kruszwica, pow. Inowrocław, woj. kujawsko‐pomorskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.07.18]
1913 – 1914
wikariusz — Kamieniecdziś: gm. Trzemeszno, pow. Gniezno, woj. wielkopolskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.07.18] ⋄ parafia RK pw. św. Jakuba Większego Apostoła ⋄ dekanat RK Trzemesznodziś: gm. Trzemeszno, pow. Gniezno, woj. wielkopolskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.12.19]
1913
wikariusz — Mogilnodziś: gm. Mogilno, pow. Mogilno, woj. kujawsko‐pomorskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31] ⋄ parafia RK pw. św. Jakuba Większego Apostoła ⋄ dekanat RK Żnindziś: gm. Żnin, pow. Żnin, woj. kujawsko‐pomorskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31]
do 1913
student — Gnieznodziś: gm. Gniezno miasto, pow. Gniezno, woj. wielkopolskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31] ⋄ filozofia i teologia, Arcybiskupie Duchowne Seminarium Praktyczne (łac. Seminarium Clericorum Practicum)
od ok. 1909
student — Poznańdziś: pow. Poznań miasto, woj. wielkopolskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31] ⋄ filozofia i teologia, Arcybiskupie Seminarium Duchowne (Collegium Leoninum)
członkostwo — Towarzystwo Czytelni Ludowych
inni związani
szczegółami śmierci
BUŁAWSKIKliknij by wyświetlić biogram Mieczysław, GLATZELKliknij by wyświetlić biogram Karol Stanisław
miejsca i wydarzenia
opisy
Inowrocław: Niemieckie więzienie i areszt śledczy przy ul. Pakoskiej (dziś ul. Narutowicza). W 1939 Niemcy przetrzymywali w nim setki Polaków z Inowrocławia i okolic aresztowanych w ramach akcji «Intelligenzaktion» — fizycznej eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych. Do 11.1939 w więzieniu i okolicach (m.in. w Rożniatach i Zajezierzu) zamordowano 546 z nich, w tym 56 osób w nocy 22‐23.10.1939, dokonanej po zbiorowej libacji Niemców, którą niemiecki landrat, czyli okupacyjny urzędnik powiatowy, niejaki Hirschfeld, miał zainicjować mówiąc: „no, teraz pojedziemy strzelać Polaków”. Także później było to miejsce kaźni wielu Polaków. Po rozpoczęciu okupacji rosyjskiej w 1945 komunazistowskie więzienie, m.in. dla kobiet. (więcej na: www.inowroclawfakty.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.05.19])
«Intelligenzaktion»: (pl. „akcja inteligencja”) — niemiecki program eksterminacji polskiej elity, głównie inteligencji, przeprowadzony od początku okupacji w 09.1939 do 04.1940, głównie na terenach przyłączonych bezpośrednio do Niemiec, ale także na terenie tzw. niem. Generalgouvernement (pl. Generalne Gubernatorstwo), gdzie nosił miano «AB‐aktion». W pierwszej fazie, tuż po rozpoczęciu okupacji niemieckiej, realizowany pod nazwą niem. Unternehmen „Tannenberg” (pl. „operacja Tannenberg”) — w oparciu o opracowane przez jednostkę Zentralstelle II/P (Polen) niemieckiego Głównego Urzędu SD listy proskrypcyjne Polaków (niem. Sonderfahndungsbuch Polen), uznawanych za szczególnie niebezpiecznych dla III Rzeszy. Znalazły się na niej nazwiska 61,000 Polaków. Razem w trakcie tego ludobójstwa planowo i metodycznie zamordowano ok. 50 tys. nauczycieli, księży, przedstawicieli ziemiaństwa, wolnych zawodów, działaczy społecznych i politycznych oraz emerytowanych wojskowych. Kolejnych 50 tys. zesłano do obozów koncentracyjnych, gdzie przeżył tylko znikomy procent. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.10.04])
Ribbentrop‐Mołotow: Ludobójczy rosyjsko‐niemiecki pakt przyjaźni między przywódcą rosyjskim Józefem Stalinem i niemieckim Adolfem Hitlerem, podpisany 23.08.1939 w Moskwie przez ministrów spraw zagranicznych Rosji — Wiaczesława Mołotowa — i Niemiec — Joachima von Ribbentropa — który sankcjonował i był bezpośrednią przyczyną niemieckiego i rosyjskiego najazdu na Polskę i rozpoczęcia II wojny światowej w 09.1939. W sensie politycznym pakt był próbą przywrócenia status quo ante sprzed 1914, z jednym wyjątkiem, a mianowicie „handlową” wymianą tzw. „Królestwa Polskiego”, wchodzącego w 1914 w skład Imperium Rosyjskiego, na Galicję Wschodnią (dzisiejszą zachodnią Ukrainę), w 1914 należącą do Imperium Austro‐Węgierskiego. Galicję, ze Lwowem, mieli przejąć Rosjanie, „Królestwo Polskie” — pod nazwą Generalnego Gubernatorstwa — Niemcy. Wybuchła w rezultacie „wojna była jedną z największych w historii klęsk i dramatów ludzkości, bo dwie ateistyczne i antychrześcijańskie ideologie: narodowego i międzynarodowego socjalizmu, odrzuciły Boga i Jego piąte przykazanie Dekalogu: Nie zabijaj!” (abp Stanisław Gądecki, 01.09.2019). Ustalenia paktu — wsparte zdradą formalnych sojuszników Polski, Francji i Niemiec, które 12.09.1939 na wspólnej konferencji w Abbeville, zdecydowały o nieudzielaniu pomocy zaatakowanej Polsce i niepodejmowaniu działań zbrojnych wobec Niemiec (co było złamaniem zobowiązań traktatowych z Polską) — zostały sprecyzowane 28.09.1939 w traktacie „o granicach i przyjaźni Niemcy‐Rosja”, podpisanym przez tych samych zbrodniarzy. Jednym z jego ustaleń było podzielenie się strefami wpływów w środkowej i wschodniej Europie oraz IV rozbiór Polski. W jednym z tajnych aneksów zapisano: „Obie strony nie będą tolerować na swych terytoriach jakiejkolwiek polskiej propagandy, która dotyczy terytoriów drugiej strony. Będą one tłumić na swych terytoriach wszelkie zaczątki takiej propagandy i informować się wzajemnie w odniesieniu do odpowiednich środków w tym celu”. Skutkiem porozumień była seria spotkań między ludobójczymi organizacjami — niemieckim Gestapo i rosyjskim NKWD, na których dyskutowano koordynację wysiłków w celu eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych (w Niemczech zwane «Intelligenzaktion», w Rosji przyjęła formę zbrodni katyńskiej). Skutkiem porozumień była śmierć setek tysięcy polskiej inteligencji, w tym tysięcy przedstawianych kapłanów, i dziesiątków milionów zwykłych ludzi. Skutki tej rosyjsko‐niemieckiej umowy trwały do 1989, a i dziś są odczuwalne. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.09.30])
Encykliki Piusa XI: Wobec powstania w Europie dwóch systemów totalitarnych, które zdawały się ze sobą konkurować, acz więcej było między nimi podobieństw niż sprzeczności, papież Pius XI wydał w 03.1937 (w ciągu 5 dni) dwie encykliki. W wydanej 14.03.1938 „Mit brennender Sorge” (pl. „Z palącą troską”) potępił narodowy socjalizm panujący w Niemczech. Pisał: „Kto idąc za wierzeniami starogermańsko — przedchrześcijańskimi, na miejsce Boga osobowego stawia różne nieosobowe fatum, ten przeczy mądrości Bożej i Opatrzności […], kto wynosi ponad skalę wartości ziemskie: rasę albo naród, albo państwo, albo ustrój państwa, przedstawicieli władzy państwowej albo inne podstawowe wartości ludzkiej społeczności, […] i czyni z nich najwyższą normę wszelkich wartości, także religijnych, i oddaje się im bałwochwalczo, ten […] daleki jest od prawdziwej wiary w Boga i od światopoglądu odpowiadającego takiej wierze”. 19.03.1937 wydał „Divini Redemptoris” (pl. „Boski Odkupiciel”), w której poddał krytyce komunizm rosyjski, materializm dialektyczny i teorię walki klas. Pisał: „Komunizm pozbawia człowieka wolności, a więc duchowej podstawy wszelkich norm życiowych. Odbiera osobie ludzkiej całą jej godność i wszelkie moralne oparcie, z którego pomocą mogłaby się przeciwstawić naporowi ślepych namiętności […] To nowa ewangelia, którą bolszewicki i bezbożny komunizm głosi jako orędzie zbawienia i odkupienia ludzkości”… Pius XI domagał się poddania stanowionego prawa ludzkiego naturalnemu prawu Bożemu, zalecał wcielanie w życie ideału państwa i społeczeństwa chrześcijańskiego, i wzywał katolików do oporu. Dwa lata później narodowo socjalistyczne Niemcy i komunistyczna Rosja porozumiały się i wywołały II wojnę światową. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28], pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28])
Wojna polsko‐rosyjska 1919‐1921: Wojna o niepodległość i granice Rzeczpospolitej. Polska odzyskała niepodległość w 1918, ale o granice musiała walczyć z dawnymi potęgami imperialnymi, w szczególności z Rosją. Rosja planowała wzniecenie rewolucji bolszewickiej w krajach zachodu Europy, co stało się przyczyną rozpętania przez nią w 1920 wojny przeciw Polsce. Pokonana został w bitwie warszawskiej, zwanej „cudem nad Wisłą” (jednej z 10 najważniejszych bitew w historii świata, według niektórych historyków), w 08.1920, dzięki której Polska odzyskała część ziem utraconych w ramach rozbiorów Polski w XVIII w., a Europa ocalona została przed ludobójczym komunizmem. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.12.20])
Powstanie Wielkopolskie: Powstanie polskich mieszkańców byłej niemieckiej niem. Posen Provinz (pl. Prowincja Poznańska) na przełomie lat 1918‐1919 — po abdykacji 09.11.1918 niemieckiego cesarza Wilhelma II Hohenzollerna; po rozejmie i zawieszeniu broni między Aliantami a Niemcami podpisanym 11.11.1918 w wagonie sztabowym w Compiègne, w kwaterze marszałka Francji Ferdynanda Focha — co oznaczało de facto zakończenie I wojny światowej — przeciwko powstałej na gruzach Cesarstwa Niemieckiego niemieckiej Republice Weimarskiej, z zamiarem przyłączenia ziem zaboru pruskiego do Rzeczypospolitej. Odrodzona 11.11.1918 Rzeczpospolita początkowo formalnie obejmowała bowiem tylko tzw. niem. Königreich Polen (pl. Królestwo Polskie), czyli terytorium do 1915 znajdujące się pod zaborem rosyjskim, a następnie pod kontrolą Państw Centralnych (Niemiec i Austro–Węgier), nie obejmując aliści zaboru pruskiego. Rozpoczęte 27.12.1918 w Poznaniu i zakończone 16.02.1919 paktem rozejmowym w Trewirze, wymuszonym przez zwycięskie państwa Ententy, w którym znalazły się postanowienia nakazujące Niemcom zaprzestania działań przeciw Polsce i, co istotne, uznano polską powstańczą Armię Wielkopolską za sprzymierzone siły zbrojne Ententy. De facto okazało się polskim zwycięstwem, potwierdzonym w głównym traktacie pokojowym po I wojnie światowej, traktacie wersalskim z 28.06.1919, który w życie wszedł 10.01.1920 i w którym większość ziem zaboru pruskiego uznano za polskie. Udział w Powstaniu wzięło wielu polskich kapłanów, zarówno jako kapelanów oddziałów powstańczych, jak i członków i przywódców nowych władz polskich na terenach objętych Powstaniem. W 1939, po najeździe niemieckim na Polskę i rozpoczęciu II wojny światowej ci kapłani byli szczególnie prześladowani przez Niemców i w większości zamordowani. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2016.08.14])
Towarzystwa Tomasza Zana: Tajne związki polskiej młodzieży, mające na celu samokształcenie i samowychowanie w duchu patriotycznym, w buncie przeciw germanizacji i cenzurze kultury polskiej, działające głównie wśród szkół średnich — gimnazjów — głównie w Wielkopolsce, a później na Śląsku. Pierwsze powstały w 1817. W 1897 odbył się zjazd w Bydgoszczy, który wypracował zasady działalności konspiracyjnej. Na innym zjeździe w Poznaniu powołano „Czerwoną Różę”, nadrzędną organizację dla wszystkich kół gimnazjalnych i koordynującą ich pracę. W 1900 „Czerwona Róża” skupiła organizacje Filomatów z Pomorza. Po procesie toruńskim w 1901 organizacji Filomatów z Pomorza w 1903 Niemcy wytoczyli proces 24 członkom Towarzystwa Filomatów i Filaretów z Gniezna. 21 z uczniów skazanych zostało na kary od nagany do 6 tygodni więzienia. Najbardziej dotkliwe były karty relegacji ze szkół z zakazem kontynuacji nauczania w szkołach średnich i wyższych Prus. Mimo represji Towarzystwo działało do 1918 i odzyskania przez Polskę niepodległości. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2021.12.19])
źródła
osobowe:
www.wtg-gniazdo.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2012.11.23], www.inowroclawfakty.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.05.19], katolicy1844.republika.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.09.30], www.youtube.comKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2021.12.19], www.powstaniewlkp.fora.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.08.10], pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.12.27]
pierwotnych (oryginalnych) zdjęć:
pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.09.30], niemieckiezbrodnie39-45.blogspot.comKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2018.09.23], www.archidiecezja.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.09.30], gniezno1966.wordpress.comKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.09.30], gniezno1966.wordpress.comKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.01.06], cgw.poznan.uw.gov.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.01.06], www.gimnazjum2gniezno.republika.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.01.06], www.wtg-gniazdo.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2012.11.23], www.katedrapolowa.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.01.16]
Jeśli na Pana/Pani urządzeniu działa klient programu pocztowego — taki jak Mozilla Thunderbird, Windows Mail czy Microsoft Outlook, opisanych m.in. w WikipediiPatrz:
pl.wikipedia.org — proszę spróbować wybierając link poniżej:
LIST do KUSTOSZA/ADMINISTRATORAKliknij i spróbuj wywołać własnego klienta poczty E–majlowej
Jeśli natomiast Pan/Pani nie posiada takowego klienta na swoim urządzeniu lub powyższy link nie jest aktywny proszę wysłać Emajl do Kustosza/Administratora za pomocą używanego przez Pana/Panią konta — w stosowanym programie do wysyłania korespondencji — na poniższy adres:
jako temat podając:
MARTYROLOGIUM: ZABŁOCKI Mateusz Jerzy
Powrót do przeglądania życiorysu:
Kliknij by powrócić do życiorysu