funkcja

kapłan diecezjalny

wyznanie

Kościół łaciński (rzymskokatolicki) RKwięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.09.21]

diecezja / prowincja

archidiecezja wileńskawięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2013.05.19]
ordynariat polowy Wojska Polskiegowięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.12.20]

data i miejsce
śmierci

21.01.1951

ITŁ MinŁagsieć obozów pracy niewolniczej GuŁAG
dziś: Inta, rep. Komi, Rosja
więcej na
ru.wikipedia.org
[dostęp: 2024.03.19]

alt. daty i miejsca
śmierci

23.01.1951

szczegóły śmierci

przyczyna śmierci

eksterminacja: mord / wycieńczenie

sprawstwo

Rosjanie

miejsca i wydarzenia

ITŁ MinŁagKliknij by przejść do opisu, ITŁ WorkutŁagKliknij by przejść do opisu, GułagKliknij by przejść do opisu, Wilno (Łukiszki)Kliknij by przejść do opisu, Pomoc ŻydomKliknij by przejść do opisu, ZAL PrawienischkienKliknij by przejść do opisu, LiszkowoKliknij by przejść do opisu, Ribbentrop‐MołotowKliknij by przejść do opisu, Encykliki Piusa XIKliknij by przejść do opisu

data i miejsce
urodzenia

05.05.1906

Pereświetówdziś: ssow. Pereświetów, rej. Rzeczyca, obw. Homel, Białoruś
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2022.01.06]

prezbiterat (święcenia)
ordynacja

04.06.1933 (kościół pw. św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty w Wilniewięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2017.05.20])

szczegóły posługi

inni związani
szczegółami śmierci

RAKICKASKliknij by wyświetlić biogram Józef

miejsca i wydarzenia
opisy

ITŁ MinŁag: Rosyjski ros. Исправи́тельно‐Трудово́й Ла́герь (pl. Poprawczy Obóz Pracy) ITŁ ros. Минеральный (pl. Mineralnyj) — obóz koncentracyjny i niewolniczej pracy przymusowej (w ramach kompleksu Gułag) —z siedzibą w miejscowości Inta w rep. Komi. Założony 02.28.1948, w wyniku przejęcia obozu ITŁ IntaLag, do 1954 funkcjonujący jako ros. Особый лагерь (pl. Obóz specjalny) GUŁAG nr 1. Więźniowie niewolniczo pracowali w kompleksie/kombinacie przemysłowym zarządzanym przez rosyjskie Ministerstwo Spraw Wewnętrznych — w kopalniach węgla, przy wydobyciu złota i kwarcu, przy budowie nowych kopalni, przy budowie dróg i budynków, osuszaniu terenów, w warsztatach naprawczych i mechanicznych, wypalarni cegieł, wytwórni pustaków żużlowych, pozyskiwaniu drewna, etc. W szczytowym okresie — do śmierci 05.03.1953 rosyjskiego socjalistycznego przywódcy, Józefa Stalina — przetrzymywano w nim ok. 35,000 więźniów: e.g. 2124,112 (01.01.1949); 28,371 (01.01.1950); 33,056 (01.01.1951); 34,448 (01.01.1952); 27,785 (01.01.1953); 28,055 (01.01.1954). Zakończył działalność 03.06.1957 i został włączony do obozu ITŁ PeczerŁag. (więcej na: ipn.gov.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.08.10], old.memo.ruKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2024.04.08])

ITŁ WorkutŁag: Rosyjski ros. Исправи́тельно‐Трудово́й Ла́герь (pl. Poprawczy Obóz Pracy) ITŁ ros. Воркутинский (pl. Workutinskij) — obóz koncentracyjny i niewolniczej pracy przymusowej (w ramach kompleksu Gułag) —z siedzibą w miejscowości Workuta w rep. Komi (początkowo prawd. w obwodzie archangielskim), poza kołem podbiegunowym. Założony 10.05.1938. Więźniowie, wśród których było wielu Polaków, niewolniczo pracowali przy budowie kopalni i wydobyciu węgla (w tym w zakładach przetwórczych, budowie i remontach dojazdowych linii kolejowych), przygotowaniu do celów przemysłowych i zagospodarowaniu złoża molibdenu (w tym budowie linii energetycznej Workuta‐Charbej, doświadczalnego zakładu wzbogacania, dróg dojazdowych), budowie barek na rzece Peczora, budowie elektrociepłowni, w różnych fabrykach (produkcji cegieł, materiałów budowlanych, obróbki drewna, cementu, futer, towarów konsumpcyjnych), warsztatach (naprawczych, mechanicznych), przy pomocniczych pracach rolniczych, etc. W szczytowym okresie — do śmierci 05.03.1953 rosyjskiego socjalistycznego przywódcy, Józefa Stalina — przetrzymywano w nim ok. 73,000 więźniów: e.g. 52,195 (01.01.1946); 62,525 (01.01.1948); 62,676 (01.01.1950); 72,940 (01.01.1951); 41,677 (01.01.1952); 52,453 (01.01.1955); 50,515 (01.01.1956); 49,646 (01.01.1957). W najtragiczniejszym w historii obozu roku 1943 zginęło 15.5% przetrzymywanych więźniów. Całkowita liczba ofiar nie jest ustalona. Zakończył działalność w 1960. (więcej na: old.memo.ruKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2024.04.08])

Gułag: Akronim Gułag pochodzi od ros. Главное управление исправительно‐трудовых лагерей и колоний (pl. Główny Zarząd Poprawczych Obozów Pracy). Sieć rosyjskich obozów koncentracyjnych niewolniczej pracy przymusowej formalnie założony został decyzją najwyższych władz rosyjskich 27.06.1929. Kontrolę przejęło OGPU, poprzednik ludobójczego NKWD (od 1934) i MGB (od 1946). Poszczególne łagry (obozy) powstawały często w oddalonych, słabo zaludnionych obszarach, na których budowano ważne dla rosyjskiego państwa obiekty przemysłowe lub transportowe. Modelem stała się pierwsza „wielka budowa komunizmu”, czyli Kanał Białomorsko‐Bałtycki (1931‐1932), a za twórcę ukształtowanego tam systemu wykorzystania niewolniczej pracy przymusowej w ramach Gułagu, uznawany jest Naftali Frenkel, żydowskiego pochodzenia, który przeszedł do historii jako autor zasady „Z więźnia musimy wycisnąć wszystko w ciągu pierwszych trzech miesięcy — potem nic nam po nim”. Miał być twórcą, wg Aleksandra Sołżenicyna, tzw. „systemu kotłów”, czyli uzależnienia racji żywnościowych od wypracowania określonej liczby procent normy. W zarządzanym przez niego obozie ITŁ BelBałtŁag ukuto pojęcie ZEK — więzień — i.e. ros. заключенный‐каналоармеец (pl. kanałowy żołnierz), które przyjęło się jako określenie więźnia rosyjskich obozów niewolniczej pracy przymusowej. Jednorazowo w obozach Gułag przetrzymywano do 12 mln więźniów, czyli ok. 5% ludności Rosji. Sołżenicyn w książce „Archipelag GUŁag” szacował, że w Gułag do 1956 uśmiercono ok. 60 mln ludzi. Formalnie rozwiązany 20.01.1960. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.05.09])

Wilno (Łukiszki): Więzienie w Wilnie wykorzystywany zarówno przez Niemców jak I Rosjan. Miejsce kaźni tysięcy Polaków. Przetrzymywano w nim jednorazowo od 2,000 do 16,000 więźniów. W 06.1941 Rosjanie, po ataku niemieckim, wymordowali większą część więźniów. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2021.12.19])

Pomoc Żydom: W czasie II wojny światowej Niemcy na okupowanych ziemiach polskich zabronili udzielania pomocy Żydom pod karą śmierci. Setki kapłanów i duchowieństwa mimo tego takiej pomocy Żydom udzielało. Wielu poniosło śmierć.

ZAL Prawienischkien: Ciężki obóz niem. Zwangsarbeitslager (pl. obóz pracy przymusowej) — także przejściowy, przed wysysłaniem do innych obozów koncentracyjnych — głównie dla Polaków i Żydów, zorganizowany przez Niemców w Prawieniszkach na Litwie — w miejscu istniejącego do 1940 obozu odosobnienia dla przeciwników litewskiego reżimu Smetony, a od 1940 obozu rosyjskiego, którego więźniów Rosjanie wymordowali w 06.1941, przed nadejściem Niemców — w którym role strażnicze pełnili Litwini (od 11.1943 podobóz obozu koncentracyjnego KL Kauen). W 06.1941, podczas ucieczki przez atakującymi Niemcami, Rosjanie wymordowali tam większość więźniów. W obozie przetrzymywani byli m.in. profesorowie Uniwersytetu im. Stefana Batorego w Wilnie (w tym jego Wydziału Teologicznego), a także klerycy i duchowni z katolickich seminariów duchownych. 15.09.1943 uwięziono w nim ponad 100 polskich zakładników w związku z wyrokiem wykonanym przez konspiracyjną Armię Krajową AK (część Polskiego Państwa Podziemnego) na niemieckim agencie. Jako obóz korekcyjny funkcjonował także po zakończeniu działań zbrojnych II wojny światowej i rozpoczęciu rosyjskiej okupacji Litwy. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.12.10])

Liszkowo: W Liszkowie, wsi na prawym brzegu Niemna, który był granicą Polski i Litwy do 1939, po stronie litewskiej, prawd. w b. klasztorze dominikańskim — w którym już w XIX w. zaborcze władze rosyjskie zorganizowały miejsce internowania dla tzw. „księży zdrożnych” z całego ówczesnego zaborczego Królewstwa Polskiego — Litwini zorganizowali obóz internowania dla polskich kapłanów. Funkcjonował do 04.1940, gdy rozpoczęła się rosyjska okupacja Litwy.

Ribbentrop‐Mołotow: Ludobójczy rosyjsko‐niemiecki pakt przyjaźni między przywódcą rosyjskim Józefem Stalinem i niemieckim Adolfem Hitlerem, podpisany 23.08.1939 w Moskwie przez ministrów spraw zagranicznych Rosji — Wiaczesława Mołotowa — i Niemiec — Joachima von Ribbentropa — który sankcjonował i był bezpośrednią przyczyną niemieckiego i rosyjskiego najazdu na Polskę i rozpoczęcia II wojny światowej w 09.1939. W sensie politycznym pakt był próbą przywrócenia status quo ante sprzed 1914, z jednym wyjątkiem, a mianowicie „handlową” wymianą tzw. „Królestwa Polskiego”, wchodzącego w 1914 w skład Imperium Rosyjskiego, na Galicję Wschodnią (dzisiejszą zachodnią Ukrainę), w 1914 należącą do Imperium Austro‐Węgierskiego. Galicję, ze Lwowem, mieli przejąć Rosjanie, „Królestwo Polskie” — pod nazwą Generalnego Gubernatorstwa — Niemcy. Wybuchła w rezultacie „wojna była jedną z największych w historii klęsk i dramatów ludzkości, bo dwie ateistyczne i antychrześcijańskie ideologie: narodowego i międzynarodowego socjalizmu, odrzuciły Boga i Jego piąte przykazanie Dekalogu: Nie zabijaj!” (abp Stanisław Gądecki, 01.09.2019). Ustalenia paktu — wsparte zdradą formalnych sojuszników Polski, Francji i Niemiec, które 12.09.1939 na wspólnej konferencji w Abbeville, zdecydowały o nieudzielaniu pomocy zaatakowanej Polsce i niepodejmowaniu działań zbrojnych wobec Niemiec (co było złamaniem zobowiązań traktatowych z Polską) — zostały sprecyzowane 28.09.1939 w traktacie „o granicach i przyjaźni Niemcy‐Rosja”, podpisanym przez tych samych zbrodniarzy. Jednym z jego ustaleń było podzielenie się strefami wpływów w środkowej i wschodniej Europie oraz IV rozbiór Polski. W jednym z tajnych aneksów zapisano: „Obie strony nie będą tolerować na swych terytoriach jakiejkolwiek polskiej propagandy, która dotyczy terytoriów drugiej strony. Będą one tłumić na swych terytoriach wszelkie zaczątki takiej propagandy i informować się wzajemnie w odniesieniu do odpowiednich środków w tym celu”. Skutkiem porozumień była seria spotkań między ludobójczymi organizacjami — niemieckim Gestapo i rosyjskim NKWD, na których dyskutowano koordynację wysiłków w celu eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych (w Niemczech zwane «Intelligenzaktion», w Rosji przyjęła formę zbrodni katyńskiej). Skutkiem porozumień była śmierć setek tysięcy polskiej inteligencji, w tym tysięcy przedstawianych kapłanów, i dziesiątków milionów zwykłych ludzi. Skutki tej rosyjsko‐niemieckiej umowy trwały do 1989, a i dziś są odczuwalne. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.09.30])

Encykliki Piusa XI: Wobec powstania w Europie dwóch systemów totalitarnych, które zdawały się ze sobą konkurować, acz więcej było między nimi podobieństw niż sprzeczności, papież Pius XI wydał w 03.1937 (w ciągu 5 dni) dwie encykliki. W wydanej 14.03.1938 „Mit brennender Sorge” (pl. „Z palącą troską”) potępił narodowy socjalizm panujący w Niemczech. Pisał: „Kto idąc za wierzeniami starogermańsko — przedchrześcijańskimi, na miejsce Boga osobowego stawia różne nieosobowe fatum, ten przeczy mądrości Bożej i Opatrzności […], kto wynosi ponad skalę wartości ziemskie: rasę albo naród, albo państwo, albo ustrój państwa, przedstawicieli władzy państwowej albo inne podstawowe wartości ludzkiej społeczności, […] i czyni z nich najwyższą normę wszelkich wartości, także religijnych, i oddaje się im bałwochwalczo, ten […] daleki jest od prawdziwej wiary w Boga i od światopoglądu odpowiadającego takiej wierze”. 19.03.1937 wydał „Divini Redemptoris” (pl. „Boski Odkupiciel”), w której poddał krytyce komunizm rosyjski, materializm dialektyczny i teorię walki klas. Pisał: „Komunizm pozbawia człowieka wolności, a więc duchowej podstawy wszelkich norm życiowych. Odbiera osobie ludzkiej całą jej godność i wszelkie moralne oparcie, z którego pomocą mogłaby się przeciwstawić naporowi ślepych namiętności […] To nowa ewangelia, którą bolszewicki i bezbożny komunizm głosi jako orędzie zbawienia i odkupienia ludzkości”… Pius XI domagał się poddania stanowionego prawa ludzkiego naturalnemu prawu Bożemu, zalecał wcielanie w życie ideału państwa i społeczeństwa chrześcijańskiego, i wzywał katolików do oporu. Dwa lata później narodowo socjalistyczne Niemcy i komunistyczna Rosja porozumiały się i wywołały II wojnę światową. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28], pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28])

źródła

osobowe:
www.bialystok.opoka.org.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.01.06], www.katolicy.euKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2021.12.19]
bibliograficzne:
„Martyrologia duchowieństwa archidiecezji wileńskiej 1939‐1945”, ks. Tadeusz Krahel, Białystok, 2017
pierwotnych (oryginalnych) zdjęć:
www.bialystok.opoka.org.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.01.06], www.katedrapolowa.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.01.16], ipn.gov.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2019.02.02]