funkcja

kapłan diecezjalny

wyznanie

Kościół łaciński (rzymskokatolicki) RKwięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.09.21]

diecezja / prowincja

archidiecezja lwowskawięcej na
www.rkc.lviv.ua
[dostęp: 2013.05.19]
ordynariat polowy Wojska Polskiegowięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.12.20]

data i miejsce
śmierci

03.1944

Lwówdziś: grom. Lwów miasto, rej. Lwów, obw. Lwów, Ukraina
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31]

alt. daty i miejsca
śmierci

12.1943, 01‑03.1944

KL Mauthausen‐Gusenobóz koncentracyjny
dziś: Mauthausen, pow. Perg, kraj Górna Austria, Austria
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2022.01.09]
KL Groß‐Rosenobóz koncentracyjny
dziś: Rogoźnica, gm. Strzegom, pow. Świdnica, woj. dolnośląskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.12.19]

szczegóły śmierci

alt. szczegóły śmierci

przyczyna śmierci

mord

sprawstwo

Niemcy

miejsca i wydarzenia

Lwów (Łąckiego)Kliknij by przejść do opisu, «Genocidium Atrox»Kliknij by przejść do opisu, KL Mauthausen‐GusenKliknij by przejść do opisu, KL Groß‐RosenKliknij by przejść do opisu, GeneralgouvernementKliknij by przejść do opisu, Ribbentrop‐MołotowKliknij by przejść do opisu, Encykliki Piusa XIKliknij by przejść do opisu

data i miejsce
urodzenia

04.02.1916

Raciborskodziś: gm. Wieliczka, pow. Wieliczka, woj. małopolskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2020.07.31]

prezbiterat (święcenia)
ordynacja

15.11.1942 (kaplica Seminarium Duchownego we Lwowiewięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.12.19])

szczegóły posługi

miejsca i wydarzenia
opisy

Lwów (Łąckiego): Więzienie przy ul. Łąckiego we Lwowie. Założone w latach 1918‐1920 przez władze polskie, głównie dla więźniów politycznych. Od 1935 wykorzystywane jako areszt śledczy. Po niemieckim i rosyjskim ataku na Polskę w 09.1939 i rozpoczęciu II wojny światowej, po rozpoczęciu okupacji rosyjskiej Rosjanie — miejscowy oddział ludobójczej organizacji NKWD — przetrzymywali w więzieniu (więzienie nr 1) tysiące więźniów, w większości Polaków i Ukraińców. Było to także miejsce wykonywania wyroków śmierci, wydawanych przez rosyjskie sądy na Polakach podejrzanych o prowadzenie działalności konspiracyjnej. W 06.1941, wobec niemieckiego ataku 22.06.1941 na uprzedniego sojusznika, Rosjan, funkcjonariusze NKWD zamordowali podczas ludobójczych masakr ok. 924 więźniów. Podczas niemieckiej okupacji w latach 1941‐1944 w budynku mieściło się więzienie śledcze Gestapo. Niemcy dokonywali w nim m.in. egzekucji. W latach 1944‐1991, po klęsce Niemiec i rozpoczęciu kolejnej okupacji rosyjskiej, w budynku znajdował się wydział śledczy i areszt najpierw NKWD, a później jego następcy MWD. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.10.31])

«Genocidium Atrox»: W latach 1939‐1947, szczególnie w latach 1943‐1944, niezależne jednostki ukraińskie, głównie przynależące do ludobójczych organizacji OUN (ramię polityczne) i UPA (ramię zbrojne), wspomagane przez ludność ukraińską, wymordowały — zazwyczaj w niezwykle brutalny sposób — na terenach Wołynia oraz sąsiadujących regionów Rzeczypospolitej, od 130,000 do 180,000 Polaków, ludności cywilnej, kobiet, dzieci, starszych, młodszych, mężczyzn. Konflikt polsko‐ukraiński, który otwarcie objawił się podczas i po zakończeniu I wojny światowej (w szczególności skutkując wojną polsko‐ukraińską lat 1918‐1919), który przetrwał, a nawet wzmocnił się podczas czasów II Rzeczpospolity, gdy zachodnia część Ukrainy wchodziła w skład państwa polskiego, wybuchł ponownie z momentem wybuchu II wojny światowej w 09.1939. Za czasów rosyjskiej okupacji 1939‐1941, gdy setki tysięcy Polaków zostało deportowanych w głąb Rosji, gdy dziesiątki tysięcy zostało zamordowanych (m.in. podczas tzw. zbrodni katyńskiej), miał jeszcze ograniczony zasięg, tym bardziej, że Ukraińcy, w szczególności nacjonaliści ukraińscy, również stali się obiektem prześladowań rosyjskich. Dopiero wybuch wojny niemiecko‐rosyjskiej 22.06.1941 i początek niemieckiej okupacji doprowadził do niezwykle krwawego konfliktu. Ukraińcy początkowo otwarcie wspierali Niemców (zakładając policję ukraińską,współuczestnicząc w zagładzie Żydów, wstępując do jednostek wojskowych walczących u boku Niemców). Później, wobec ambiwalentnej postawy Niemców, zaczęli się uniezależniać. I w 1943 jedna z jednostek ukraińskiej organizacji nacjonalistycznej OUN/UPA na Wołyniu doprowadziła do ludobójstwa miejscowej ludności polskiej. W ciągu paru tygodni zamordowano, przy biernej postawie Niemców, ponad 40 tys. Polaków. Strategię wołyńskiego OUN/UPA zaakceptowała i przyjęła cała organizacja i podobne akty ludobójstwa przeniosły się na tereny Małopolski Wschodniej, gdzie zamordowano ponad 20 tys. Polaków, napotykając jednakże na zbrojny opór ludności polskiej. Dalej na zachód, na terenie Chełmszczyzny, Rzeszowszczyzny, etc. ludobójstwo przekształciło się otwarty wręcz konflikt. Generalnie ludobójstwo dokonane przez ukraińskich nacjonalistów, współpracujących z niemieckimi siłami okupacyjnymi, na bezbronnych Polakach miało miejsce na całym terenie obecności ukraińskiej, zniszczono setki wiosek, mordując w wyrafinowany sposób wszystkich ich mieszkańców. W czasie tego holokaustu — znanego jako «Genocidium Atrox» (pl. „straszne ludobójstwo”) — zginęło ponad 200 kapłanów i sióstr zakonnych. Charakter i cel ludobójstwa może najlepiej oddaje pieśń śpiewana przez morderców: „Polaków wyrżniemy, Żydów wytniemy, wielką Ukrainę zdobyć musimy” (ukr. „Поляків виріжем, Євреїв видусим, велику Україну здобути мусим”). Ludobójstwo i konflikt, które doprowadziły do całkowitej eliminacji polskiej społeczności i polskiej kultury z Ukrainy, zakończyły się przymusowymi deportacji lat 1944‐1945 Polaków z terenów Ukrainy oraz części Ukraińców na Ukrainę, oraz „Akcją Wisła”, w trakcie której komunazistowskie siły kontrolowanych przez Rosjan polskich jednostek wysiedliły Ukraińców z terenów południowo‐wschodnich na zachód polskiej republiki prl. (więcej na: www.swzygmunt.knc.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2021.06.20])

KL Mauthausen‐Gusen: Duża grupa niemieckich obozów niem. Konzentrationslager (pl. obóz koncentracyjny) KL wokół wiosek Mauthausen i Gusen w Górnej Austrii, ok. 30 km na wschód od Linzu, funkcjonująca od 1938 do 05.1945. Z biegiem czasu stała się jednym z największych kompleksów obozowym w kontrolowanej przez Niemcy części Europy, obejmujących cztery główne obozy koncentracyjne (Mauthausen, Gusen I, Gusen II i Gusen III) oraz ponad 50 mniejszych, gdzie więźniowie niewolniczo pracowali w kamieniołomach (wydobywany granit, z którego wyłożone były ulice Wiednia, przeznaczony był na całościową rekonstrukcję niemieckich miast według planów Alberta Speera), fabrykach amunicji, kopalniach, fabrykach zbrojeniowych i montowniach samolotów myśliwskich Me 262. Kompleks służył niemieckiej machinie wojennej oraz jako środek eksterminacji przez pracę. Początkowo nie miał własnej komory gazowej i ofiary wysyłane były głównie do zamku w Hartheim, ok. 40.7 km na wschód, lub zabijane śmiertelnym zastrzykiem i palone w piecach krematoryjnych. Później między Mauthausen i Gusen zaczął jeździć samochód z rurami wydechowymi skierowanymi do wnętrza. Wreszcie w 12.1941 wybudowano komorę gazową. Ok. 122,000‐360,000 więźniów zginęło bądź zostało zamordowanych. Wielu polskich kapłanów, głównie zatrzymanych w ramach akcji eksterminacji polskiej inteligencji «Intelligenzaktion», straciło tam życie. Kompleks został założony i służył jako źródło taniej siły roboczej prywatnemu przedsiębiorstwu. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2012.11.23])

KL Groß‐Rosen: Groß‐Rosen (dziś: Rogoźnica) był niemieckim niem. Konzentrationslager (pl. obóz koncentracyjny) KL, założonym latem 1940 (pierwszy transport więźniów 02.08.1940). Początkowo filia obozu koncentracyjnego KL Sachsenhausen. W 1944 stał się centrum sieci ponad 100 podobozów. Więźniowie niewolniczo pracowali, przy głodowych racjach żywnościowych, przy wydobywaniu granitu z pobliskiego kamieniołomu. Przez obóz przeszło ok. 125,000 więźniów, z których ok. 40,000 zginęło. W 1945 — w tzw. „marszach śmierci” — Niemcy przegnali przez obóz tysiące więźniów z obozów położonych na wschód, na terenach zajmowanych przez Rosjan. Obóz został zdobyty przez Rosjan 14.02.1945. (więcej na: www.gross-rosen.euKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2021.07.18], pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2021.12.19])

Generalgouvernement: Po polskiej klęsce w kampanii 09.1939, będącej rezultatem paktu Ribbentrop‐Mołotow i stanowiącej pierwszy etap II wojny światowej, i rozpoczęciu w części Polski okupacji niemieckiej (w drugiej, wschodniej części Polski rozpoczęła się okupacja rosyjska), Niemcy podzielili okupowane polskie terytorium na pięć głównych rejonów. W dwóch z nich utworzyli nowe niemieckie prowincje, dwie wcielili do innych prowincji. Natomiast piąta część potraktowana została odrębnie, i w sensie politycznym odtwarzać miała niemiecki pomysł z 1915 (po klęsce Rosjan w bitwie pod Gorlicami w 05.1915 w czasie I wojny światowej) utworzenia polskiej enklawy w ramach Niemiec. Nielegalna w sensie prawa międzynarodowego, i.e. konwencji haskiej, i publicznego, zarządzana przez Niemców wedle odrębnych praw  — specjalnie ustanowionych dla polskich niem. Untermenschen (pl. podludzie) — do czasu ofensywy rosyjskiej w 1945 stanowiła niem. Großdeutschland (pl. Wielkie Niemcy). Do 31.07.1940 zwana formalnie niem. Generalgouvernement für die besetzten polnischen Gebiete (pl. Generalne Gubernatorstwo dla okupowanych ziem polskich) — później już tylko niem. Generalgouvernement (pl. Generalne Gubernatorstwo), tak jak w latach 1915‐1918. Od 07.1941, czyli po niemieckim ataku 22.06.1941 na uprzedniego sojusznika Rosjan, w jego skład wchodził też dystrykt Galicja, czyli polskie przedwojenne południowo–wschodnie województwa. Wobec Polaków i Żydów stosowano specjalne prawo karne, umożliwiające dowolne wymierzanie kary śmierci niezależnie od wieku „sprawcy”, sankcjonujące stosowanie odpowiedzialności zbiorowej. Po zakończeniu działań zbrojnych II wojny światowej rząd niem. Generalgouvernement uznano za organizację przestępczą, a jego przywódcę, gubernatora Hansa Franka, za zbrodniarza i stracono. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.12.04])

Ribbentrop‐Mołotow: Ludobójczy rosyjsko‐niemiecki pakt przyjaźni między przywódcą rosyjskim Józefem Stalinem i niemieckim Adolfem Hitlerem, podpisany 23.08.1939 w Moskwie przez ministrów spraw zagranicznych Rosji — Wiaczesława Mołotowa — i Niemiec — Joachima von Ribbentropa — który sankcjonował i był bezpośrednią przyczyną niemieckiego i rosyjskiego najazdu na Polskę i rozpoczęcia II wojny światowej w 09.1939. W sensie politycznym pakt był próbą przywrócenia status quo ante sprzed 1914, z jednym wyjątkiem, a mianowicie „handlową” wymianą tzw. „Królestwa Polskiego”, wchodzącego w 1914 w skład Imperium Rosyjskiego, na Galicję Wschodnią (dzisiejszą zachodnią Ukrainę), w 1914 należącą do Imperium Austro‐Węgierskiego. Galicję, ze Lwowem, mieli przejąć Rosjanie, „Królestwo Polskie” — pod nazwą Generalnego Gubernatorstwa — Niemcy. Wybuchła w rezultacie „wojna była jedną z największych w historii klęsk i dramatów ludzkości, bo dwie ateistyczne i antychrześcijańskie ideologie: narodowego i międzynarodowego socjalizmu, odrzuciły Boga i Jego piąte przykazanie Dekalogu: Nie zabijaj!” (abp Stanisław Gądecki, 01.09.2019). Ustalenia paktu — wsparte zdradą formalnych sojuszników Polski, Francji i Niemiec, które 12.09.1939 na wspólnej konferencji w Abbeville, zdecydowały o nieudzielaniu pomocy zaatakowanej Polsce i niepodejmowaniu działań zbrojnych wobec Niemiec (co było złamaniem zobowiązań traktatowych z Polską) — zostały sprecyzowane 28.09.1939 w traktacie „o granicach i przyjaźni Niemcy‐Rosja”, podpisanym przez tych samych zbrodniarzy. Jednym z jego ustaleń było podzielenie się strefami wpływów w środkowej i wschodniej Europie oraz IV rozbiór Polski. W jednym z tajnych aneksów zapisano: „Obie strony nie będą tolerować na swych terytoriach jakiejkolwiek polskiej propagandy, która dotyczy terytoriów drugiej strony. Będą one tłumić na swych terytoriach wszelkie zaczątki takiej propagandy i informować się wzajemnie w odniesieniu do odpowiednich środków w tym celu”. Skutkiem porozumień była seria spotkań między ludobójczymi organizacjami — niemieckim Gestapo i rosyjskim NKWD, na których dyskutowano koordynację wysiłków w celu eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych (w Niemczech zwane «Intelligenzaktion», w Rosji przyjęła formę zbrodni katyńskiej). Skutkiem porozumień była śmierć setek tysięcy polskiej inteligencji, w tym tysięcy przedstawianych kapłanów, i dziesiątków milionów zwykłych ludzi. Skutki tej rosyjsko‐niemieckiej umowy trwały do 1989, a i dziś są odczuwalne. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.09.30])

Encykliki Piusa XI: Wobec powstania w Europie dwóch systemów totalitarnych, które zdawały się ze sobą konkurować, acz więcej było między nimi podobieństw niż sprzeczności, papież Pius XI wydał w 03.1937 (w ciągu 5 dni) dwie encykliki. W wydanej 14.03.1938 „Mit brennender Sorge” (pl. „Z palącą troską”) potępił narodowy socjalizm panujący w Niemczech. Pisał: „Kto idąc za wierzeniami starogermańsko — przedchrześcijańskimi, na miejsce Boga osobowego stawia różne nieosobowe fatum, ten przeczy mądrości Bożej i Opatrzności […], kto wynosi ponad skalę wartości ziemskie: rasę albo naród, albo państwo, albo ustrój państwa, przedstawicieli władzy państwowej albo inne podstawowe wartości ludzkiej społeczności, […] i czyni z nich najwyższą normę wszelkich wartości, także religijnych, i oddaje się im bałwochwalczo, ten […] daleki jest od prawdziwej wiary w Boga i od światopoglądu odpowiadającego takiej wierze”. 19.03.1937 wydał „Divini Redemptoris” (pl. „Boski Odkupiciel”), w której poddał krytyce komunizm rosyjski, materializm dialektyczny i teorię walki klas. Pisał: „Komunizm pozbawia człowieka wolności, a więc duchowej podstawy wszelkich norm życiowych. Odbiera osobie ludzkiej całą jej godność i wszelkie moralne oparcie, z którego pomocą mogłaby się przeciwstawić naporowi ślepych namiętności […] To nowa ewangelia, którą bolszewicki i bezbożny komunizm głosi jako orędzie zbawienia i odkupienia ludzkości”… Pius XI domagał się poddania stanowionego prawa ludzkiego naturalnemu prawu Bożemu, zalecał wcielanie w życie ideału państwa i społeczeństwa chrześcijańskiego, i wzywał katolików do oporu. Dwa lata później narodowo socjalistyczne Niemcy i komunistyczna Rosja porozumiały się i wywołały II wojnę światową. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28], pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28])

źródła

osobowe:
www.niedziela.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.05.19], cracovia-leopolis.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.01.06], www.straty.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.04.18]
bibliograficzne:
„Lista strat wśród duchowieństwa metropolii lwowskiej obrządku łacińskiego w latach 1939‐1945”, red. Józef Krętosz, Maria Pawłowiczowa, Opole, 2005
„Słownik biograficzny duchowieństwa metropolii lwowskiej obrządku łacińskiego ofiar II wojny światowej 1939‐1945”, Maria Pawłowiczowa (red.), ks. Józef Krętosz (red.), Wydawnictwo Świętego Krzyża, Opole, 2007
„Schematismus Universi Saecularis et Regularis Cleri Archi Diaeceseos Metropol. Leopol. Rit. Lat.”, Kuria Metropolitalna Lwowska, od 1860 do 1938
„Misterium iniquitatis. Osoby duchowne i zakonne obrządku łacińskiego zamordowane przez ukraińskich nacjonalistów w latach 1939‐1945”, ks. Józef Marecki, Instytut Pamięci Narodowej, Kraków 2020
pierwotnych (oryginalnych) zdjęć:
wegliniec.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.10.31]