funkcja

kapłan diecezjalny

wyznanie

Kościół łaciński (rzymskokatolicki)więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.09.21]

diecezja / prowincja

diecezja łódzkawięcej na
archidiecezja.lodz.pl
[dostęp: 2013.05.19]
archidiecezja warszawskawięcej na
www.archidiecezja.warszawa.pl
[dostęp: 2013.05.19]
ordynariat polowy Wojska Polskiegowięcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2014.12.20]

data i miejsce
śmierci

07.04.1944

AL Fürstengrubefilia obozu koncentracyjnego KL Auschwitz
dziś: dzielnica Wesoła w Mysłowicach, pow. Mysłowice miasto, woj. śląskie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.12.19]

alt. daty i miejsca
śmierci

1944

szczegóły śmierci

przyczyna śmierci

eksterminacja: wycieńczenie i głód

sprawstwo

Niemcy

data i miejsce
urodzenia

15.12.1893

Warszawadziś: pow. Warszawa miasto, woj. mazowieckie, Polska
więcej na
pl.wikipedia.org
[dostęp: 2021.12.19]

prezbiterat (święcenia)
ordynacja

1917

szczegóły posługi

inni związani
szczegółami śmierci

BIELIŃSKIKliknij by wyświetlić biografię Wacław, BRZÓSKAKliknij by wyświetlić biografię Bogdan, JACOBIKliknij by wyświetlić biografię Ferdynand

miejsca zagłady
nazwy obozów
(+ nr więźnia)

AL Fürstengrube: niem. Außenlager (pl. podobóz) oddalonego ok. 25 km na południe obozu koncentracyjnego KL Auschwitz, położony w Wesołej (dziś dzielnica w Mysłowicach) — określany także jako KL Fürstengrube, i.e. niem. Konzentrationslager (pl. obóz koncentracyjny), a także „Lager Süd”. Założony w 09.1943 jako obóz, którego więźniowie niewolniczo pracowali przymusowo w lokalnej kopalni węgla oraz przy jej rozbudowie. Właścicielem kopani była niemiecka firma IG Farbenindustrie AG (jej filia Fürstengrube Gmbh). Wydobywany węgiel dostaczany był na potrzeby zbudowanej w KL Auschwitz fabryki IG Farben. Funkcjonował do 19.01.1945, gdy w związku ze zbliżaniem się wojsk rosyjskich ok. 1,000 więźniów zostało wyprowadzonych z obozu i w „marszu śmierci” pognani w kierunku zachodnim. Ok. 3,500 dotarło w końcu do obozu koncentracyjnego KL Mittelbau–Dora. Prawie wszystkich pozostałych w AL Fürstengrube więźniów zamordowano. (więcej na: en.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.02.05])

KL Auschwitz: Niemiecki obóz koncentracyjny (niem. Konzentrationslager) i obóz zagłady (niem. Vernichtungslager) KL Auschwitz w okolicy Oświęcimia, założony przez Niemców 27.01.1940 na ówczesnym terytorium Niemiec (najpierw w niem. Provinz Schlesien — Prowincji Śląsk; a od 1941 niem. Provinz Oberschlesien — Prowincja Górny Śląsk). KL Auschwitz był początkowo obozem głównie dla Polaków, od 1942 stał się miejscem zagłady europejskich Żydów. W skład kompleksu obozów koncentracyjnych KL Auschwitz wchodził znajdujący się zaraz obok obóz zagłady (niem. Vernichtungslager) KL Auschwitz II Birkenau, gdzie Niemcy zamordowali nawet do ponad miliona ludzi, głównie Żydów, w komorach gazowych. Przez KL Auschwitz przeszło ponad 400 kapłanów i osób zakonnych, z których ok. 40% zostało zamordowanych (większość z nich to Polacy). (więcej na: www.meczennicy.pelplin.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2013.07.06])

KL Posen: Niemiecki obóz Posen — Fort VII — założony ok. 10.10.1939 w Poznaniu do połowy 11.1939 funkcjonował formalnie jako obóz koncentracyjny (niem. Konzentrationslager) KL Posen, i takie określenie używane jest w Białej Księdze także dla późniejszego okresu działania obozu. Był pierwszym takim obozem założonym przez Niemców na ziemiach polskich — w przypadku Wielkopolski włączonych bezpośrednio do Niemiec. Już w 10.1939 w KL Posen Niemcy po raz pierwszy użyli gazu do mordowania ludności cywilnej, w szczególności pacjentów szpitali psychiatrycznych. Od 11.1939 obóz funkcjonował jako więzienie policji politycznej Gestapo oraz obóz przejściowy (niem. Übergangslager), przed wysłaniem do obozów koncentracyjnych, takich jak KL Dachau czy KL Auschwitz. Od 28.05.1941 obóz został przemianowany na więzienie policyjne i korekcyjny obóz niewolniczej pracy (niem. Arbeitserziehungslager). W szczycie w obozie dokonywano od 7 do 9 egzekucji dziennie, masowo wieszano więźniów, część wyprowadzając także na egzekucje poza terenem obozu. Razem Niemcy zamordowali w KL Posen ok. 20 tys. mieszkańców Wielkopolski, w tym wielu przedstawicieli polskiej inteligencji, pacjentów i personel szpitali psychiatrycznych oraz kilkunastu kapłanów. Setki kapłanów katolickich przeszło przez obóz przed wysłaniem do obozów koncentracyjnych, głównie KL Dachau. Od 03.1943 rozpoczyna się okres przekształcenia obozu w zakłady przemysłowe (od 25.04.1944 — fabryka fimy Telefunken, produkująca radio dla łodzi podwodnych i samolotów). (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2012.11.23])

Łódź (Sterling): Więzienie męskie, założone w 1893, w kamienicy przy ul. Sterlinga 16/18 w Łodzi, przez rosyjskiej władze zaborzcze. W dwudziestoleciu międzywojennym polskie więzienie państwowe. Podczas II wojny światowej niemieckie więzienie policyjne, także przez agentów Tajnej Policji Politycznej Gestapo. Więźniów przetrzymywano w dwóch trzypiętrowych budynkach z 53 celami oraz 5 „izbami chorych”. Odbywały się przesłuchania aresztowanych Polaków, a także egzekucje. Po niemieckiej klęsce i rozpoczęciu okupacji rosyjskiej więzienie komunazistowskiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego — oddziału rosyjskiego ludobójczego MGB. Zamknięte w 1964. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.09.30])

EtG Radegast: Obóz przesiedleńczy (na potrzeby niemieckiej „akcji” przesiedleńczej dla Polaków w 1939), później współfunkcjonujący z obozem przejściowym–koncentracyjnym (w czasie ludobójczej akcji Intelligenzaktion Litzmannstadt 1939‑40), wreszcie przekształcony w niem. Erweitertes Polizeigefängnis (pl. Rozszerzone Więzienie Policyjne), więzienie w Radogoszczy k. Łodzi, dla Polaków z okolic Łodzi. Przeszło przez nie prawdopodobnie ponad 40,000 osób. Dla osób duchownych był to obóz przejściowy przed wysłaniem do obozu koncentracyjnego KL Dachau.

Aresztowania 11.1939 (Łódź): Pierwsza po niemieckim najeżdzie na Polskę w 09.1939 fala aresztowań duchowieństwa głównie diecezji łódzkiej, w ramach Intelligenzaktion. Aresztowano wówczas i osadzono w obozie przejściowym w Radogoszczu ok. 32 księży w tym bpa Kazimierza Tomczaka. (więcej na: archidiecezja.lodz.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2021.12.19])

Intelligenzaktion: (pl. „akcja inteligencja”) — niemiecki program eksterminacji polskiej elity, głównie inteligencji, przeprowadzony od początku okupacji w 09.1939 do 04.1940, głównie na terenach przyłączonych bezpośrednio do Niemiec, ale także na terenie tzw. Generalnego Gubernatorstwa, gdzie nosił miano AB‑aktion. W pierwszej fazie, tuż po rozpoczęciu okupacji niemieckiej, realizowany pod nazwą niem. Unternehmen „Tannenberg” (pl. „operacja Tannenberg”) — w oparciu o opracowane przez jednostkę Zentralstelle II/P (Polen) niemieckiego Głównego Urzędu SD listy proskrypcyjne Polaków (niem. Sonderfahndungsbuch Polen), uznawanych za szczególnie niebezpiecznych dla III Rzeszy. Znalazły się na niej nazwiska 61,000 Polaków. Razem w trakcie tego ludobójstwa planowo i metodycznie zamordowano ok. 50 tys. nauczycieli, księży, przedstawicieli ziemiaństwa, wolnych zawodów, działaczy społecznych i politycznych oraz emerytowanych wojskowych. Kolejnych 50 tys. zesłano do obozów koncentracyjnych, gdzie przeżył tylko znikomy procent. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.10.04])

Ribbentrop-Mołotow: Ludobójczy rosyjsko–niemiecki pakt przyjaźni między przywódcą rosyjskim Józefem Stalinem i niemieckim Adolfem Hitlerem, podpisany 23.08.1939 w Moskwie przez ministrów spraw zagranicznych Rosji — Wiaczesława Mołotowa — i Niemiec — Joachima von Ribbentropa — który sankcjonował i był bezpośrednią przyczyną niemieckiego i rosyjskiego najazdu na Polskę i rozpoczęcia II wojny światowej w 09.1939. W sensie politycznym pakt był próbą przywrócenia status quo ante sprzed 1914, z jednym wyjątkiem, a mianowicie „handlową” wymianą tzw. „Królestwa Polskiego”, wchodzącego w 1914 w skład Imperium Rosyjskiego, na Galicję Wschodnią (dzisiejszą zachodnią Ukrainę), w 1914 należącą do Imperium Austro–Węgierskiego. Galicję, ze Lwowem, mieli przejąć Rosjanie, „Królestwo Polskie” — pod nazwą Generalnego Gubernatorstwa — Niemcy. Wybuchła w rezultacie „wojna była jedną z największych w historii klęsk i dramatów ludzkości, bo dwie ateistyczne i antychrześcijańskie ideologie: narodowego i międzynarodowego socjalizmu, odrzuciły Boga i Jego piąte przykazanie Dekalogu: Nie zabijaj!” (abp Stanisław Gądecki, 01.09.2019). Ustalenia paktu — wsparte zdradą formalnych sojuszników Polski, Francji i Niemiec, które 12.09.1939 na wspólnej konferencji w Abbeville, zdecydowały o nieudzielaniu pomocy zaatakowanej Polsce i niepodejmowaniu działań zbrojnych wobec Niemiec (co było złamaniem zobowiązań traktatowych z Polską) — zostały sprecyzowane 28.09.1939 w traktacie „o granicach i przyjaźni Niemcy–Rosja”, podpisanym przez tych samych zbrodniarzy. Jednym z jego ustaleń było podzielenie się strefami wpływów w środkowej i wschodniej Europie oraz IV rozbiór Polski. W jednym z tajnych aneksów zapisano: „Obie strony nie będą tolerować na swych terytoriach jakiejkolwiek polskiej propagandy, która dotyczy terytoriów drugiej strony. Będą one tłumić na swych terytoriach wszelkie zaczątki takiej propagandy i informować się wzajemnie w odniesieniu do odpowiednich środków w tym celu”. Skutkiem porozumień była seria spotkań między ludobójczymi organizacjami — niemieckim Gestapo i rosyjskim NKWD, na których dyskutowano koordynację wysiłków w celu eksterminacji polskiej inteligencji i warstw przywódczych (w Niemczech zwane Intelligenzaktion, w Rosji przyjęła formę zbrodni katyńskiej). Skutkiem porozumień była śmierć setek tysięcy polskiej inteligencji, w tym tysięcy przedstawianych kapłanów, i dziesiątków milionów zwykłych ludzi. Skutki tej rosyjsko–niemieckiej umowy trwały do 1989, a i dziś są odczuwalne. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.09.30])

Encykliki Piusa XI: Wobec powstania w Europie dwóch systemów totalitarnych, które zdawały się ze sobą konkurować, acz więcej było między nimi podobieństw niż sprzeczności, papież Pius XI wydał w 03.1937 (w ciągu 5 dni) dwie encykliki. W wydanej 14.03.1938 „Mit brennender Sorge” (pl. „Z palącą troską”) potępił narodowy socjalizm panujący w Niemczech. Pisał: „Kto idąc za wierzeniami starogermańsko — przedchrześcijańskimi, na miejsce Boga osobowego stawia różne nieosobowe fatum, ten przeczy mądrości Bożej i Opatrzności […], kto wynosi ponad skalę wartości ziemskie: rasę albo naród, albo państwo, albo ustrój państwa, przedstawicieli władzy państwowej albo inne podstawowe wartości ludzkiej społeczności, […] i czyni z nich najwyższą normę wszelkich wartości, także religijnych, i oddaje się im bałwochwalczo, ten […] daleki jest od prawdziwej wiary w Boga i od światopoglądu odpowiadającego takiej wierze”. 19.03.1937 wydał „Divini Redemptoris” (pl. „Boski Odkupiciel”), w której poddał krytyce komunizm rosyjski, materializm dialektyczny i teorię walki klas. Pisał: „Komunizm pozbawia człowieka wolności, a więc duchowej podstawy wszelkich norm życiowych. Odbiera osobie ludzkiej całą jej godność i wszelkie moralne oparcie, z którego pomocą mogłaby się przeciwstawić naporowi ślepych namiętności […] To nowa ewangelia, którą bolszewicki i bezbożny komunizm głosi jako orędzie zbawienia i odkupienia ludzkości”… Pius XI domagał się poddania stanowionego prawa ludzkiego naturalnemu prawu Bożemu, zalecał wcielanie w życie ideału państwa i społeczeństwa chrześcijańskiego, i wzywał katolików do oporu. Dwa lata później narodowo socjalistyczne Niemcy i komunistyczna Rosja porozumiały się i wywołały II wojnę światową. (więcej na: pl.wikipedia.orgKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2023.05.28])

źródła

osobowe:
archidiecezja.lodz.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2021.12.19], dziwoszbogdan.republika.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2012.12.28], cybra.lodz.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2015.04.18],
pierwotnych (oryginalnych) zdjęć:
www.katedra.lodz.plKliknij by spróbować wyświetlić stronę
[dostęp: 2014.01.06]