DROGA KRZYŻOWA
ks. Piotr SKARGA (1536, Grójec – 1612, Kraków)

Wielkie trzy krzywdy za nas cierpiąc odnosi tu Pan Jezus od tych nieprzyjaciół swoich. Wzgardę nauki i prawdy swojej, zelżywość i hańbę sławy swojej, i targnienie gwałtowne na zdrowie swoje. Przyniósł im prawdę, której wszystka ziemia, jako mówi Pismo, pragnie, i która niebo błogosławi. Przyniósł naukę zbawienia jako doktor sprawiedliwości, pewną a nieomylną drogę do błogosławieństwa najwyższego, a oni ją wzgardzili i mistrza prawdy zwodnikiem nazwali […]

Stoimy zranieni mieczem śmierci Pana niewinnego, barzo zasmuceniu i strapieni, iżeśmy zgrzeszyli, a Pana takiej męki nabawili.

Przypomnieniem męki swej Pan koniec swój, dla którego tu z nieba zstąpił, na myśl sobie i uczniom swoim przywodził; iż nie przyszedł, aby tu szczęścia świeckiego użył, aby w dostatku i rozkoszach i pompie światowej panował i rozkazował, ale jako sam rzekł: nie przyszedł Syn Człowieczy, aby mu służono, ale aby ludziom służył i zdrowi swoje dał na Odkupienie ich.

Pewna rzecz jest, gdzie kto śmierć Chrystusową na sercu nosi, iż tam grzech królować nie może. Bo jest taka moc krzyża Chrystusowego, iż gdy w oczach i sercu tkwić będzie, i gdy w śmierć jego oczy wlepisz, żadna cię pożądliwość i nieczystość, i gniew i zazdrość zwyciężyć nie będzie mogła, ale prędko na onę obecność wszystko wojsko grzechu i ciała uciecze.

Dał hojnie przez Syna swego Odkupienie, iż jako mówił, jedna kropla krwie Syna Jego zgładzić wszystkiego świata grzechy mogła. A gdy tak hojnie skarby męki Jego i wysług wylać dla nas raczył, nikomu zbawienia nie broni, wszystkich obciążonych do Siebie woła, wszystkim ochłodzenie obiecuje. A co więcej, z tej wysługi i krwie Syna Swego Pan Bóg daje każdemu człowiekowi łaskę i pomoc, aby z grzechu powstać i wolą świętą Jego czynić chciał i mógł.

Bo sam człowiek acz chce, ale niepotężnie, chęć wolną swoję ma, ale chorą, rękę ma, ale słabą. Jeśli go Pan Bóg nie podźwignie, nigdy nie wstanie, nigdy wolej Bożej nie wykona.

Stała Matka Jezusowa […] pełna wiary i wiadomości wolej Bożej, iż za grzechy i zbawienie świata Syn i Bóg jej cierpi; iż Jego męka i śmierć światu potrzebna. Iż go na to urodziła, aby świat takim sposobem odkupił, i figury i proroctwa pisane wypełnił […]

Wejrzyj Panie na Syna swego, na Odkupiciela naszego, a dla Jego zasług i onej na krzyżu ofiary, dla gorzkiej męki Jego i onego posłuszeństwa i pokory Jego, nie pamiętaj na grzechy nasze, ale daj nam szczęśliwe z nich powstanie i skruszone serce, na żałość i pokutę prawą.

Bez miłosierdzia wiara katolicka jest jako drzewo bez owocu, nadzieja jako najemnik bez roboty, miłość jako matka bez dzieci, modlitwa jako ptak bez skrzydeł, post jako potrawa bez soli […]

Ojca mamy Pana Boga w niebie, który nas na obraz swój i podobieństwo stworzył, abyśmy jako Jego własne dzieci twarzy Jego podobieństwo na sobie nosili. A jeśli pytasz: któryż to jest obraz Boży? Najprzedniejszy jest i każdemu naznaczniejszy: dobroć i miłosierdzie.

Bo jako po obrazie personę poznawamy, tak po żadnej rzeczy rychlej i lepiej Pana Boga nie poznać, jako po dobroci i miłosierdziu Jego, które na wszystko stworzenie swoje wylać raczył.

Głową wszystkiego zakonu jest miłość, której najpierwsza uczynność jest obmyślanie o ubogich i niedostatecznych. A przetoż na dniu sądnym miłosiernym, którzy nędze bliźnich opatrowali, jako wypełniaczom wszytkiego zakonu, niebo otwarzają. I ma to dziwne zalecenie ta cnota, iż jej posługa Pan Chrystus sam sobie przypisuje.

Wiele innych rzeczy dla Pana Boga czynią: drogi podejmują, męczeństwa cierpią, posługi w nauce, w kazaniu, na urzędach i sprawiedliwości odprawują, a jednak inne nie mają tego przywileju, aby je Pan Bóg tak jako sobie samemu czynione płacił, jako są miłosierne, o których mówi: »Coście braciej mojej, tym podłym a wzgardzonym czynili, mnieście czynili«.

Syn Boży wedle człowieczeństwa z wielką pokorą Panu Bogu służył, modlitwy i pokłony boskie Mu oddając, prawa wszytki Jego i zakon pełnił, wolą Jego wszędzie czynił, którą mu się tak poniżyć i takie wzgardy i męki, i śmierć taką odnosić na ludzkie zbawienie rozkazał […]

Jako tego miłować nie mam, który dla mię z nieba zstąpił i dał zdrowie swoje za mię?

O Boże mój, jako nam na tej miłości schodzi; sami się miłujemy, a bliźniego namniej. Czym się sami tą złą miłością do siebie gubimy. Bo i Rzeczpospolitej zapominamy, w której są wszytki bliźnich naszych i nasze pożytki. Wszystko sobie, a pospolitym dobrom nic.

Posłuchajmy tych płaczliwych niewiast. Mieliśmy ich sami z Heremiaszem prorokiem przyzwać i mówić: Narzekalnice mądre, „pódźcie nad nami płakać żałobną muzykę waszą. Wzbudźcie nas do smutku. Uczyńcie nam lament mądremi słowy”^{por. Jer. 9, 16-17} […]

Nawdzięczniejszy miedzy syny ludzkimi, kto cię tak zesromocił? Mocarzu, któryś szatany straszył i z piekła dusze przyzywał, gdzie teraz siła i moc twoja? Idziesz tak zemdlony i umierający. Mądrość Twoja izali się w takie u ludzi głupstwo i pośmiech obracać mijała? […]

A my słysząc takie niewiast narzekanie, głębiej myśl obróćmy mówić: Jam zgrzeszył, jam winien, ja na swoje złości i grzechy, które ten Niewinny z krzyżem na Sobie niesie, płakać mam.

Drzewo, pod którym upadasz, włóż na mnie. Jam zgrzeszył.

O sprawiedliwości Boska, gdzieś się teraz zagościła, iż tak niewinnego nie obronisz?

Czemu milczysz, gdy niezbożni po świętym depcą? […]

Ofiarował i cierpliwość i wszytki udręczenia swoje na duszy: „Widzisz, Ojcze, jakom znędzonym, strapiony na duszy i ciele”.

Na koniec ofiarował wszytki cielesne męki swoje: pot w Ogrójcu, pojmanie, wzgardy, uplwanie, biczowanie, koronowanie, zesromocenie, naigrawanie, potępienie, goździe, rany, boleści wszytki, którym liczby i ceny nie masz.

O miłosierny Ojcze, przyjmiż tę ofiarę, a wejrzyj na twarz Mesjasza twego.

Pożyteczne mi to rozmyślanie, w którym na tak wielką miłość Pana mego ku sobie patrzę: któż mię kiedy tak miłował, abo miłować mógł?

Najdę li takiego przyjaciela na świecie, któryby wszystką majętność swoję na zdrowie moje wydał?

Najdę li takiego Pana wszystkiego świata, któryby dla mnie ubogi, wzgardzony, podeptany być chciał?

Najdę i takiego, co by za mię umarł, gdy mu rzeknę: bez twojej krwie zdrów być nie mogę?

A jeślibych nalazł, jako jest niepodobno, będzie li tak zacny i królewskiego stanu?

I owszem, będzie li Boskiego rodzaju i prawy Syn Boży?

Będzie li tak ważna i droga śmierć Jego?

Tu woła Pan: »Boże czemuś mnie opuścił? […]«

I woła Pan w tym psalmie: »Tak jest, Boże mój, w Tobie nadzieje mieli Ojcowie naszy, wybawiłeś je i nie byli pohańbieni. a jam o puszczony i wzgardzony, jako robak a nie człowiek zostaję. Jako woda na ziemi rozlana, której nikt zebrać nie może, tak ja ginę […]«

O Jezu Chryste, sam wnet nas nauczysz, dlaczegoś jest opuszczon. Wymów jedno, drugie słowo, a dowiemy się przyczyny takiego osierocenia Twego.

Już rozumiemy dlaczegoś jest od Boga opuszczony, Synu Boży, gdy się tak za nas modlisz. Pewnie dlatego, abyśmy grzeszni krzyżownicy Twoi opuszczeni nie byli, a w łasce Ojca Twego i w szczęściu dóbr i chwały niebieskiej zostali.

Chciałbym Ciebie, Boga mego, wychwalać i uczcić i Tobie, Panu memu, dzięki oddać za wszystkie dobrodziejstwa Twoje. A nawięcej za odkupienie duszy mej, któreś przez śmierć i krew Syna Twego namilszego, Jezusa Chrystusa sprawić raczył […]

O Jezu zbolały na tym drzewie; tegoś łotra wysłuchał i oświecił. Izali mnie zapomnisz? Gdyż ja o bojaźni Boskiej myślę, sprawiedliwości się Twojej boję, sam się sądzę, grzechami się brzydzę […]

Wspomni na mię w królestwie Twoim, abych przy skonaniu moim te słowa usłyszał:

»Dziś ze mną będziesz w raju«.

Bo kto chce w grzechach zostawać, jak w Chrystusa wierzy? Gdyż On za grzechy nasze cierpi i umiera, aby grzechów nie było, ażeby każdy weń wierzący, od nich wybawiony, miał siłę do ich wykorzenienia i zamordowania.

Kto więźnia drogo wykupuje, a więzień woli w niewoli zostać, dobrodzieja onego nie potrzebuje. Tak i my, jeśli zostawać w grzechach chcemy, Zbawiciela Jezusa nam i męki Jego nie potrzeba, i próżno weń wierzym.

Pan z grzechami walczy i na tej wojnie umiera, a my do nieprzyjaciół Jego przystawać mamy? Nie daj Boże!

Pan tak drogo krwią, żywotem, czcią swoją od grzechów nas odkupuje, a my w grzechach leżąc, tak drogi okup tracić wniwecz mamy?

Daj Panie skosztować tej cierpliwości Twojej, w której tak wiele znosisz, a nie szemrzesz, abych ja mógł przez mękę Twoję nędze i przygody na tym świecie z weselem znosić, mocą Krzyża Twojego.

Daj owoc łaskawości Twej i cichości, którą te co Cię zabiją miłujesz, ani się nie przegrażasz, ale im łaski Ojca Twego życzysz i za nie się u Niego wstawiasz i grzechy im obmywasz.

Spuść mi Panie z Krzyża Twego takie milczenie, w którym jako baranek do zabicia stoisz, a ust Twoich na wszytkie krzywdy nie otwierasz.

Daj owoc takiej szczodrobliwości ku bliźniemu, którą Ty i krew Swoją nam dajesz. […]

Boże daj nam pragnienie do pełnienia wolej Twojej i wszelkiego doskonalstwa z zakonie świętym Twoim, abyśmy byli błogosławieni pragnąc i łaknąc sprawiedliwości.

Niesłychana to jest rzecz u ludzi, aby który król po śmierci królować miał […]

I rychło wszystke okrąg ziemie począwszy od Jeruzalem poznał królestwo umarłego za nas Pana i rozmiłował się umarłego króla i królestwa Jego.

A dziś wszytek Kościół, od kraju ziemie aż do krańca, kłania się temu królowi i pragnie z onym łotrem uczestnikiem być królestwa Jego.

Radujże się ziemio, a pieśni zwycięstwa śpiewaj, a wesela tego w pożytkach swego odnowienia używaj.

Mamy wielką przyczynę radości i z strony Pana a Odkupiciela naszego i z strony pociech a pożytków naszych, które nam z Jego zmartwychwstania płyną.

Śpiewajmy Panu!