św. FINNIAN z CLONARD
(ok. 470, Myshall - ok. 552, Ross Findchuill)
opat

patron: Irlandii

wspomnienie: 12 grudnia

wszyscy nasi święci >>

Łącza do ilustracji (dzieł sztuki) związanych ze świętym:

Urodził się ok. 470 r. w Myshall (irl. Míseal), w hrabstwie Carlow w Irlandii. Pochodził ze szlacheckiej rodziny: ojcem był pochodzący z Ulsteru Rudraigh, a matką Telach z Leinster. Jego siostrą była św. Regnach, przeorysza klasztoru w Kilreynagh.

Już jako dziecko zapoznał się z wiarą chrześcijańską, nauczaną przez uczniów apostoła Irlandii, św. Patryka, m.in. przez św. bpa Fortcherna z Trim.

Jako, jak należy sądzić, młodzieniec, pragnąc pogłębić wiedzę i wiarę, za radą Frotcherna, udał się ok. 490 r. do Francji, do słynnego klasztoru św. Marcina w Tours. Tam przesiąkł ideami rodzącego się monastycyzmu zachodniego, pokuty, poświęcenia przyjemności życiowych dla uzyskania duchowych korzyści.

Z Tours udał się do Walii. Spotkał się tam i rozmawiał z przedstawicielami bardzo prężnego centrum ewangelizacyjnego, wśród których znajdowało się wielu przyszłych świętych: m.in. Dawid Menevia, Gildas Mądry i Cathmael. Przebywał wiele lat w klasztorze Cadoga Mądrego w Llancarfan, studiując i zanurzając w modlitwie, nabierając duchowych sił.

W sumie na wyspie brytyjskiej, w Walii i Anglii, przebywał ok. 30 lat, w posłudze wiernym kościoła w trudnych latach po upadku potęgi cesarstwa rzymskiego i zachwianiu porządku, zarówno cywilnego jak i religijnego. Założyć miał podobno trzy kościoły, ale do dziś nie udało się sprecyzować, o jakie chodzi…

Ok. 520 r. zamiast do Rzymu, gdzie planował się wybrać, wrócił na rodzinną wyspę, z bagażem doświadczeń i wiedzą kwalifikującą go do wsparcia zagrożonej prądami pogańskimi, pędem ku przyjemności i zabawie, znamionującymi czasy schyłkowe, wiary.

Początkowo przemierzał kraj nauczający, głosząc kazania i zakładając lokalne kościoły, przeciwstawiając się tendencjom ucieczki przed trudną rzeczywistością w grzeszne uciechy i zbytki. Rozpoczął od Aghowle (dawniej: irl. Achadh Abhla, czyli pl. Plac Jabłoni) w hrabstwie Wicklow, gdzie król Leinster darował mu kawałek ziemi pod świątynię. Stamtąd udał się do Dunmanogue, nad rzeką Barrow, gdzie założył kolejny kościół. Założył także kościół i klasztor Skellig Michael (pl. Skała Michała), w hrabstwie Kerry, który istnieje do dnia dzisiejszego. Kolejnym miejscem, gdzie się zatrzymał, był klasztor św. Brygidy w Kildare.

Ale i tam nie przebywał długo. Anioł miał mu się bowiem ukazać i wskazać miejsce zwane Cluain Eraird (pl. Pole Erairda, znane szerzej jako Clonard), nad rzeką Boyne, jako siedzibę nowego klasztoru, miejsce „ponownego narodzenia” Finniana. Gdy opuszczał Kildare św. Brygida podarowała mu na pożegnanie złoty pierścień…

Clonard, na pograniczu między północną i południową Irlandią, stał się jego największym dziełem. Był to teren w zasadzie bezpański, ale Finnian - choć mógł przejął sporą połać ziemi - rozpoczął od małego poletka, gdzie postawił niewielką chatkę i kościółek z gliny i wikliny. Prowadził w nich życie, jakie poznał jeszcze w Tours: wypełnione studiowaniem, modlitwą i umartwieniami. Szybko sława tego, niemłodego już wszak, mnicha, jego mądrości i wiary – szczególnym uznaniem cieszyły się kazania Finniana o Piśmie Świętym - rozeszła się szeroko. Do jego samotni zaczęli przybywać uczeni, młodzi i starzy, świeccy i wyświęceni, opaci i biskupi. Powstał klasztor…

Prawdopodobnie rządzony był według reguły obowiązującej w klasztorze Lerins (łac. Lerinum) w południowej Francji, najstarszym do dziś istniejącym zgromadzeniu (obecnie są tam cystersi). Miał przetrwać, jako centrum studiów biblijnch, ponad tysiąc lat. Tu, pod okiem Finniana, kształcili się i stąd ruszyli na ponowną chrystianizację Irlandii wielcy święci tego narodu, zwani 12 Apostołami z Erin, wśród nich: Kiaran Młodszy, Colmkille, Kolumban syn Crimthaina, dwóch o imieniu Brendan, Larerian, Caniucus (Kenny), Rudan, i inni. Należeć miał do nich także św. Kolumban z Iony, który wiarę niósł do Szkocji… Uzbrojeni w wiedzę, głęboką wiarę, poczucie misji przyciągnęli ku Bogu całą wyspę irlandzką i inne regiony wysp brytyjskich…

Wkrótce gliniany kościół zastąpiła kamienna świątynia. Pod okiem Finniana, pod – jak to zanotowano - „szerokim dachem nieba”, kształciło się w duchu monastycznym jednorazowo nawet do 3000 osób…

Niektóre źródła twierdzą, iż Finnian miał być wybrany i wyświęcony biskupem Clonard. Najprawdopodobniej wszelako pozostał „tylko” opatem, a dopiero jego następcy osiągnęli godność biskupią. Ale to Finnian stał się „światłem dla wielu”, głosicielem słowa Bożego, nauczycielem, lekarzem dusz i lekarzem ciał. Przykładem osobistej świętości, pokutowaniem, postem (żył o chlebie i wodzie, spał na ziemi z kamieniem jako poduszką, cały czas nosił żelazny pas…) wskazywał drogę następcom. Wskazywał też alternatywę dla mieszkańców wyspy – ascetyzmu, odrzucenia dóbr ziemskich, umartwienia - wobec wszechobecnej rozpusty i zatracającej zabawy…

Z jego postacią związanych jest wiele legend i podań. Przypisuje się mu cuda uzdrowienia nieuleczalnie chorych, wytrzebienia natarczywych insektów i obrony przez najeźdźcami saksońskimi poprzez wywołanie trzęsienia ziemi, które miało pochłonąć obóz najeźdźców…

Pod koniec życia miał chorować i, by nie zarażać innych (miała go dopaść szerząca się ówcześnie w Irlandii zaraza), usunąć się z Clonard. Zamieszkał w niedalekim Ross Findchuill. Odchodząc z Clonard miał śpiewać: „To jest miejsce mego odpoczynku na wieki, tu będę mieszkał, bo tego pragnąłem dla siebie” (łac. Vulgata „haec est requies mea in sempiternum hic habitabo quia desideravi eam”^{Psalm 132, 14}) …

I rzeczywiście, ten wielki „nauczyciel świętych” (łac. „Magister Sanctorum Hiberniae sui temporis”), miał tam odejść do Pana ok. 552 r. (dokładana data pozostaje nieznana, niektóre źródło mówią o 549 r., a nawet 563 r.).

Unieśmiertelnia go także znany poemat:

“Wieżąś Złotą nad morzem -
O daj mej duszy ukojenie! –
Dobry Finnianie, ukochany założycielu
Wspaniałego Cluain-Eraird…”

Pochowano go w kościele w Clonard, gdzie przechowywano Jego relikwie do 887 r., czasów najazdów Wikingów, gdy uległy zniszczeniu i zaginęły…

Świętość Finniana przez wieki poręczał nieustanny kult mu oddawany w Irlandii. Oficjalnie potwierdził go Leon XIII w 1902 r.

Obejrzyjmy krótki film o katedrze św. Brygidy w Kildare, gdzie przez pewien czas przebywał św. Finnian:

Mapa okolic Clonard w hrabstwie Meath:

Opracowanie oparto na następujących źródłach:

polskich:

• ILG

angielskich:

• Catholic Encyclopedia
• Russian Orthodox Church in Belfast
• Monastic Ireland
• All Saints Brooklyn
• SQPN
• Magnificat
• Catholic Online
• Wikipedia.en

norweskich:

• Den katolske kirke

włoskich:

• Santi e Beati