Rzymskokatolicka Parafia
pod wezwaniem św. Zygmunta
05-507 Słomczyn
ul. Wiślana 85
dekanat konstanciński
m. i gm. Konstancin-Jeziorna
powiat Piaseczno
św. KUTBERT MAYNE
1543/4, Yorkston – ✟ 1577, Launceston
męczennik
patron: konwertytów, Launceston
wspomnienie: 29 listopada
wszyscy nasi święci
tutaj
Łącza do ilustracji (dzieł sztuki) związanych ze świętym:
Kutbert (ang. Cuthbert) urodził się w 1543/4 r. w wiosce Yorkston, k. miejscowości Barnstaple, w hrabstwie Dewon (ang. Devonshire) w Anglii. Był synem Williama Mayne.
Ochrzczony został 20.iii.1543/4 r.
W młodości spory wpływ na niego i jego rodzinę miał wuj, schizmatycki kapłan, który przeszedł na stronę anglikanizmu. Oczekiwano, że Kutbert przejmie po nim dochodowe probostwo. Dlatego uczęszczał do Banstaple Grammar School, protestanckiej szkoły, i dlatego też w wieku 18‑19 lat został wyświęcony na protestanckiego pastora, po czym przyjął pozycję rektora w Huntshaw, niedaleko Barnstaple.
Następnie studiował w Oxfordzie, najpierw w kolegium St. Alban’s Hall (pl. św. Albana), a potem w kolegium St. John’s (pl. św. Jana), gdzie był kapelanem. W tym ostatnim uzyskał w 1566 r. tytuł bakałarza, a w 1570 r. obronił pracę magisterską (MA).
Tam też poznał m.in. Edmunda Campiona, późniejszego świętego, oraz kilku innych prominentnych katolików, którzy mimo presji pozostali wierni wierze prawdziwej, i tworzyli silne i zwarte, acz maskujące się i ukrywające, środowisko w kolebce angielskiego nauczania. W rezultacie Kutbert zaczął zbliżać się do Kościoła.
W roku, w którym obronił pracę magisterską, 1570, list jednego z oxfordzkich przyjaciół Kutberta, Grzegorza (ang. Gregory) Martin, który w międzyczasie rozpoczął studia seminaryjne w Douai, we Francji (między Dunkierką a Paryżem), wpadł w ręce anglikańskiego biskupa Londynu. Świadczył on o katolickim nastawieniu korespondentów. Natychmiast wysłano więc zbrojnych, by aresztować wszystkich wymienianych w liście katolików, w tym Kutberta. Tegoż akurat nie było w Oxfordzie, przebywał na wsi, gdzie ostrzeżony przez innego późniejszego świętego, Tomasza (ang. Thomas) Forda, uniknął aresztowania udając się do sąsiadującego z hrabstwem Dewon, najdalej wysuniętego na zachód hrabstwa Anglii, Kornwalii (ang. Cornwall). Stamtąd przepłynął kanał La Manche i w 1573 r. znalazł się w angielskim kolegium uniwersytetu w Douai, centrum kształcenia katolików uciekających przed prześladowaniami w Anglii.
Wstąpienie do koledżu w Douai można uznać za datę powrotu Kutberta na łono Kościoła. Dwa lata później przyjął święcenia kapłańskie i w 1576 r. uzyskał dyplom (S.T.B. – bakałarza teologii) uniwersytetu w Douai. I w tym samym roku powrócił — na misje — do kraju rodzinnego. Towarzyszył mu inny późniejszy święty, Jan (ang. John) Payne.
Ileż wiary, nie mówiąc już o odwadze, musiał wymagać taki krok może pojąć tylko ten, kto jest w stanie zrozumieć ówczesną sytuację w Anglii. Jest w stanie pojąć zorganizowany system nagonki i tropienia wszelkich śladów katolicyzmu. Jest w stanie zrozumieć, iż kapłani chcący pełnić swą posługę od początku musieli liczyć się ze śmiercią, ukrywając się przed węszącymi, wszędobylskimi szpiegami…
Zamieszkał w parafii pw. św. Probusa w Kornwalii. Oficjalnie zarządcą posiadłości zwanej Golden Manor, której właścicielem był Franciszek (ang. Francis) Tregian (1548, Probus – 1608, Lizbona), katolik. Nieoficjalnie udzielał tajnej posługi tym, którzy pozostali wierni Matce-Kościołowi…
Władze musiały mieć wiele wtyczek w Douai skoro od momentu wylądowania na ziemi angielskiej poszukiwały Kutberta. W tym celu — by nadzorować śledztwo — do Kornwalii w 1577 r. przybył sam anglikański biskup Exeter, Wilhelm (ang. William) Bradbridge (1501, Londyn – 1578, Newton Ferrers). Wkrótce przeszukano i posiadłość Tregiana i znaleziono tam Kutberta. Aresztował go miejscowy szeryf, Ryszard (ang. Richard) Grenville (1542, Bideford – 1591, bitwa przy wyspie Flores), znany żeglarz, późniejszy admirał, który za swą gorliwość został uszlachcony. Dowodem zdrady miał być m.in. wizerunek Baranka Bożego (łac. Agnus Dei) zawieszony na szyi kapłana…
Wraz z Kutbertem aresztowano też Franciszka Tregiana.
Więziony był w więzieniu w Launceston, w Kornwalii, w strasznych warunkach, łańcuchem skuty do łoża.
Przed sądem Kutbert stanął już w sierpniu tego samego roku. Oskarżono go o pięć przewinień:
- o wejście w posiadanie dokumentów papieskich, udzielających absolucji poddanym korony angielskiej;
- o wydanie drukiem tych dokumentów;
- o nauczanie o autorytecie papieskim w więzieniu w Launceston;
- o przywiezienie na wyspę wisiorka z Barankiem Bożym i przekazanie go Franciszkowi Tregian; oraz
- o odprawianie Mszy św.
Kutbert bronił się i udawadniał kłamliwość i brak logiki oskarżycieli, twierdząc, iż:
- dokumenty papieskie były kopią wydrukowaną już w Douai, oznajmiającą o ogłoszeniu roku 1575 rokiem jubileuszowym i ich stosowalność wraz z upływem roku straciła na ważności;
- nie zostały one opublikowane ani w posiadłości Golden Manor, ani gdzie indziej w Anglii;
- trzem oskarżającym go rzezimieszkom nie mówił nic konkretnego o autorytecie papieskim.;
- fakt noszenia wisiorka z Barankiem Bożym nie był — według Kutberta — żadnym dowodem na to, że został on przywieziony na wyspy z kontynentu, a tym bardziej dowodem na to, że został dostarczony właścicielowi posiadłości, Franciszkowi Tregian;
- znalezienie Mszału, kielicha i ornatu w jego pokoju nie mogło być dowodem, że odprawiał Mszę św.
Ale logika nie była cechą charakterystyczną tamtych czasów, nawet kręgów prawniczych. Sędzia przewodzący sugerował ławie przysięgłych uznanie Kutberta winnym, twierdząc, że „tam gdzie nie ma dowodów, przypuszczenia powinny wystarczyć”.
Logika obrony okazała się nieskuteczna wobec zacietrzewienia oskarżających oraz wszechobecnego klimatu podejrzliwości i nienawiści, i ława przysięgłych uznała Kutberta winnym wszystkich pięciu zarzucanych mu „przestępstw”.
Skazano go na śmierć, przez „powieszenie, wypatroszenie i ćwiartowanie” (ang. „hanged, drawn and quartered”). Kutbert odpowiedzieć „Deo gratias” („Bogu niech będą dzięki”!)
Na śmierć skazano też — już po egzekucji Kutberta — Franciszka Tregiana, wywłaszczając go jednocześnie ze wszystkich posiadłości. Później karę zamieniono na więzienie i przetrzymywano w Windsor i różnych więzieniach Londynu przez 28 lat… Pozostałych siedmiu współoskarżonym także wywłaszczono…
Egzekucję na krótko odroczono, bowiem jeden z sędziów zmienił zdanie i przesłał do władz wyższych nowy raport. Sprawę przedłożono przed komitet sędziowski, który przychylał się do poglądu wyrażonego przez owego sędziego. Ale tu decydowała polityka a nie racje, i komitet wydał decyzję wykonania egzekucji. Trzeba było „papistów” postraszyć…
27.xi.1577 r. celę Kutberta przed świtem rozświetlało, jak później wspominali inni więźniowie Launceston, dziwne, jaskrawe światło…
Rankiem 29.xi.1577 r., przed wykonaniem egzekucji, zwyczajowo zaoferowano mu życie — za cenę wyrzeczenia się wiary i uznania panującej królowej Elżbiety I Tudor (1533, Greenwich – 1603, Richmond) za głowę kościoła. Odmówił i całując Biblię rzekł: „królowa nigdy nie była, nie jest i nigdy nie będzie głową Kościoła angielskiego”…
Szafot postawiono na rynku w Launceston. Nie pozwolono Kutbertowi przemówić do zgromadzonych gapiów. Dozwolono tylko na cichą modlitwę. Przed powieszeniem jeszcze raz odmówił wyrzeczenia się wiary…
Ale nawet na szafocie jeszcze raz próbowano namówić go do oskarżenia Franciszka Tregiana i innych współoskarżonych. Kaci czynili to na prośbę tych, którzy mieli nadzieję na zabranie posiadłości aresztowanych (co zresztą potem miało miejsce). Kutbert odmówił, mówiąc: „Nic o nich nie wiem poza tym, że są dobrymi i Bożymi ludźmi, a o tym, za co ja byłem odpowiedzialny, tylko ja sam posiadam wiedzę”…
Nie jest jasne, czy stracił przytomność podczas pierwszej fazy egzekucji — wieszania. Niektórzy twierdzili, że stracił ją dopiero, gdy go odcięto i głową uderzył o ziemię. W każdym razie jeszcze żył, choć bezprzytomnie, gdy go rozcinano i wyrywano wnętrzności, paląc je w ogniu… W końcu go poćwiartowano (głowę kat unosił w górę krzycząc: „Oto głowa zdrajcy!”) a członki rozwieszono na żerdziach wokół dróg prowadzących do miasta…
Był pierwszym, wykształconym na kontynencie, kapłanem katolickim — tzw. „kapłanem seminaryjnym”, wyświęconym w Douai, w odróżnieniu od kapłanów wyświęconych w Anglii, za czasów Marii I Tudor (1516, Greenwich – 1558, St James's Palace), czyli tzw. „kapłanów Marii” — który poniósł śmierć za wiarę podczas rządów Elżbiety I.
Relikwie zawierające fragmenty jego czaszki przechowywane są ze czcią w paru miejscach Anglii, w szczególności w karmelitańskim konwencie w Lanherne w Kornwalii.
Beatyfikował go Leon XIII (1810, Carpineto – 1903, Watykan) 29.xii.1886 r., w gronie 54 męczenników Anglii i Walii; natomiast kanonizował, w gronie czterdziestu Męczenników Anglii i Walii, Paweł VI (1897, Concesio – 1978, Castel Gandolfo) w 1970 r.
Rozważąjąc obejrzymy krótkie rozważania o męczennikach angielskich w czasach reformacji (po angielsku):
Mapa okolic Launceston:
Opracowanie oparto na następujących źródłach:
polskich:
angielskich:
- Catholic Encyclopedia
- „Życie świętych”, Alban Butler
- CatholiCity
- The Inn at the End of the World
- SQPN
- CatholicIreland.net
- Wikipedia.en
norweskich:
włoskich: