Rzymskokatolicka Parafia
pod wezwaniem św. Zygmunta
05-507 Słomczyn
ul. Wiślana 85
dekanat konstanciński
m. i gm. Konstancin-Jeziorna
powiat Piaseczno
85 bł. angielskich i walijskich męczenników reformacji
tutaj
bł. MARMADUKE BOWES
(?, Ingram Grange - 1585, York)
męczennik
patron: hrabstwa Yorkshire
wspomnienie: 26 listopada
wszyscy nasi święci
tutaj
Łącza do ilustracji (dzieł sztuki) związanych z błogosławionym:
Był yeomanem – czyli członkiem warstwy społecznej stanu wolnego - w hrabstwie Yorku (ang. Yorkshire), w północnej Anglii.
Jego ojcem był prawdopodobnie Krzysztof (ang. Christopher) Bowes, również yeoman, gospodarz posiadłości Ingram Grange, w pobliżu Appleton Wiske, w powiecie Cleveland, w parafii Welbury z kościołem pw. św. Leonarda. Krzysztof prawdopodobnie początkowo wydzierżawił ziemię od lokalnego opactwa Rievaulx, ale po rozwiązaniu zakonów i klasztorów przez króla Henryka VIII Tudora (1491, Greenwich – 1547, Londyn) posiadł ją na własność.
Warto wspomnieć, że w momencie rozwiązania (1538 r.) opactwo Rievaulx posiadało, w pobliskiej miejscowości Laskill, piec hutniczy, wytwarzający żeliwo, ponoć równie efektywnie, jak współczesne piece. Istnieje uzasadniony pogląd, głoszony przez naukowców brytyjskich – socjologów, w tym specjalistów od metalurgii - że zniszczenie tego klasztoru – a także innych – opóźniło tzw. rewolucję przemysłową o … ok. dwóch i pół wieku!
Marmaduke urodził się w Ingram Grange i po śmierci ojca gospodarował na rodzinnej ziemi.
Żył w czasach królowej Elżbiety I Tudor (1533, Greenwich – 1603, Richmond), gdy po próbie przywrócenia wiary katolickiej za rządów Marii I Tudor (1516, Greenwich – 1558, pałac św. Jakuba, Londyn), monarchia angielska, wsparta przez schizmatycki kościół anglikański, wznowiła aktywną antypapieską politykę a królowa uznała się, tak jak Henryk VIII, za głowę kościoła.
Marmaduke wahał się, nie potrafił opowiedzieć się jednoznacznie po żadnej ze stron konfliktu. Sympatyzował z katolicyzmem, znajdującym się już wówczas w podziemiu i w zasadzie zdelegalizowanym, ale ciągle – szczególnie na północy Anglii – bardzo popularnym. Uczęszczał jednakże na nabożeństwa anglikańskie, zgodnie z prawnym nakazem władz, pewnie by uniknąć niepotrzebnego zainteresowania władz. Ci, którzy tego nie czynili, narażeni byli na prześladowania i w zasadzie mieli status obywateli drugiej kategorii.
Z drugiej wszelako strony, jako ojciec rodziny, utrzymywał nauczyciela dla swoich dzieci (być może wśród nich byli Robert i Tomasz (ang. Thomas)), który był katolikiem i nauczał zgodnie z zasadami wiary katolickiej.
Gdzieś ok. roku 1584-5 ów nauczyciel został aresztowany pod zarzutem szerzenia religii katolickiej. Przesłuchiwany ugiął się, został przekupiony, złożył przysięgę na wierność królowej i uznał ją jako głowę kościoła.
Został zwolniony, ale najpierw zgłosił do władz hrabstwa w mieście York, że jego pracodawca, ‘choć nie katolik, ale biedny schizmatyk’, wielekrotnie przechowywał w swoim domu ukrywających się katolickich kapłanów.
Duchowni katoliccy byli już wówczas najbardziej poszukiwanymi ludźmi w królestwie. Ich posługę traktowano – po uchwaleniu przez Parlament „prawa jezuickiego” (ang. Jesuits, etc. Act 1584 - 27 Eliz.1, c. 2), który nakazywał wszystkim kapłanom katolickim opuszczenie terytorium Anglii w ciągu 40 dni lub złożenie Przysięgi Zwierzchności (ang. Act of Supremacy - 1 Eliz 1 c. 1) z 1558 r., czyli uznania królowej jako głowy kościoła - jako akt zdrady państwa i królowej…
Na rozkaz rady miasta Yorku Marmaduke oraz jego żona zostali więc aresztowani.
Żona została niebawem zwolniona, ale Marmaduke, by zostać wypuszczonym, musiał zapłacić kaucję. Warunkiem zwrotu był powrót na rozprawę, która miała się odbyć 23.xi.1585 r. Akurat wtedy sędzia królewski przebywał i osądzał w Yorku – działo się to zazwyczaj dwa razy w roku.
Marmaduke pojawił się wyznaczonego dnia w Yorku i stanął przed sądem. Został oskarżony o akt sprzyjania i przechowywanie kapłanów katolickich - zgodnie z niedawno uchwalonym, wspomnianym powyżej, „prawem jezuickim” przechowujący kapłanów katolickich i wiedzący o ich obecności, a nie informujący władz, uznawani byli za przestępców i podlegać mieli karze finansowej i karze więzienia - m.in. Hugona (ang. Hugh) Taylora.
Marmaduke pewnie spodziewał się właśnie takiej kary…
Według innej wersji Marmaduke przyjechał do Yorku, by wstawić się za uwięzionym kapłanem, wspomnianym Hugonem Taylorem. Udał się pod zamek w Yorku, gdzie odbywał się sąd, zsiadł z konia i bez zdejmowania butów wszedł na salę. Tam, po zgłoszeniu swoich zastrzeżeń, został przepytany i natychmiast sam stanął przed sędzią, niejakim Wawrzyńcem (ang. Lawrence) Mears, i prezydentem Rady Północy (ang. Council of the North) Anglii, Henrykiem (ang. Henry) Hastings, 3cim hrabią (ang. earl) Huntington (ok. 1535 – 1595), zażartym protestantem, nienawidzącym katolików.
Przy takim składzie orzekającym winę oczywiście uznano za udowodnioną, i skazano go … ale na karę śmierci!
Uwięziono go w więzieniu, zapewne w zamku Yorku. Tam, oczekując na wykonanie kary śmierci, przeżył przemianę i zaczął otwarcie głosić poglądy zgodne z wiarą katolicką, choć „skrucha” i złożenie Przysięgi Zwierzchności mogły doprowadzić do uwolnienia…
Osoby cywilne oskarżone o przestępstwo pomocy kapłanom nie podlegały wówczas okrutnej karze „wieszanie, wypatroszenia i ćwiartowania” (ang. „hanged, drawn and quartered”). 26.xi.1585 r. został więc powieszony. Egzekucja odbyła się na polach zwanych Knavesmire, w latach 1379-1801 miejscu publicznych straceń miasta York, kilka mil poza murami miejskimi. Mówiono, że Marmaduke powieszono „w butach, z ostrogami i koszuli, w których przybył na rozprawę”…
Przed śmiercią wyznał otwarcie swą wiarę, nie zgodził się na złożenie Przysięgi Zwierzchności i wyraził żal i skruchę za długotrwałe trwanie w heretyckiej schizmie…
Był pierwszą osobą cywilną zamordowaną w Anglii na podstawie „prawa jezuickiego”, czyniącego osobę wspomagającą kapłanów katolickich przestępcą.
Dzień wcześniej, jako zdrajca – na podstawie „prawa jezuickiego” - „powieszony, wypatroszony i poćwiartowany” został ks. Hugon Taylor, któremu Marmaduke udzielał gościny…
Marmaduke beatyfikowany został przez św. Jana Pawła II (1920, Wadowice – 2005, Watykan), 22.xi.1987 r. w Watykanie, w gronie 85 angielskich i walijskich męczenników angielskiej reformacji.
Papież mówił wówczas:
„[Beatyfikowani dziś] męczennicy oddali swe życie za lojalność wobec władzy Następcy św. Piotra, który jedyny jest pasterzem całej owczarni. Oddali swe życie także za jedność Kościoła, bo wierni byli niezmiennemu na przestrzeni wieków przesłaniu Kościoła, że Następcy św. Piotra powierzone zostało zadanie służenia i zapewnienia ‘jedności owczarni Chrystusowej’por. J 10, 1. To jemu Chrystus powierzył szczególną rolę wzmacniania braci w wierze.
Ci męczennicy zrozumieli znaczenie posługi Piotrowej. Więcej: za wierność tej prawdzie ich wiary oddali swe życie. Przez wieki kościół w Anglii, Walii i Szkocji czerpał inspirację z postaw tych męczenników i czyni to dziś w nieustającej miłości do Mszy św i wierności Biskupowi Rzymu. Ta sama lojalność i wierność papieżowi są również demonstrowane, gdy podejmowana jest odnowa Kościoła, zgodnie z nauczaniem II Soboru Watykańskiego, i w komunii z Kościołem Powszechnym”…
Do dziś wszelako Marmaduke Bowes nie ma żadnej publicznej tablicy wystawionej ku jego pamięci. Formalnie wyrok wydany w Yorku w 1585 r. nigdy nie został anulowany…
Popatrzmy też na filmik o angielskich męczennikach (z angielskimi napisami):
- Z komentarzem bł. Jana Henryka Newmana:
Pochylmy się nad słowami Ojca św. Jana Pawła II z 22.ix.1987 r., wygłoszonymi w Watykanie, podczas Mszy św. beatyfikacyjnej (po angielsku):
Popatrzmy na mapę życia błogosławionego:
Opracowanie oparto na następujących źródłach:
angielskich: