Rzymskokatolicka Parafia
pod wezwaniem św. Zygmunta
05-507 Słomczyn
ul. Wiślana 85
dekanat konstanciński
m. i gm. Konstancin-Jeziorna
powiat Piaseczno
25 męczenników Cristeros
tutaj
św. PIOTR ESQUEDA y RAMIREZ
1887, San Juan de los Lagos – ✟ 1927, Teocaltitlán
męczennik
patron: Meksyku, archidiecezji Guadalajara,
diecezji Colima, diecezji San Juan de los Lagos
wspomnienie: 21 kwietnia
wszyscy nasi święci
tutaj
Łącza do ilustracji (dzieł sztuki) związanych ze świętym:
Józef Piotr (hiszp. Jose Pedro) Esqueda y Ramírez urodził się 29.iv.1887 r. w San Juan de los Lagos, w stanie Jalisco, ok. 140 km na północny wschód od miasta Guadalajara w środkowym Meksyku.
Tego samego dnia został ochrzczony w miejscowym kościele parafialnym pw. św. Jana Chrzciciela (hiszp. San Juan Bautista) (parafia założona została w 1648 r.), należącym wówczas do erygowanej w 1881 r. diecezji Colima wchodzącej w skład archidiecezji guadalajarskiej. Niecałe trzy miesiące później, zgodnie z lokalną tradycją, został 10.vii.1887 r. bierzmowany…
Ojcem był Margarito Esqueda (zm. 1918, San Juan de los Lagos) a matką Nikanora (hiszp. Nicanora) z domu Ramírez (zm. 1918, San Juan de los Lagos). Miał dwie siostry.
Pochodził z ubogiej rodziny. Nie mieli własnego domu więc często zmieniali miejsce zamieszkania. Do chwili gdy ówczesny proboszcz nie dozwolił im zamieszkać w jednym z domów należących do parafii…
Uczyć się zaczął — samodzielnie — już w wieku 4 lat. W wieku 6 lat zaczął uczęszczać do szkółki przy kościele parafialnym, prowadzonej przez niejakiego prof. Piotra (hiszp. Pedro) Márqueza. Był zdolnym uczniem, czasami wygrywając nawet specjalne szkolne nagrody…
W 1895 r. przyjął pierwszą Komunię św.
Był też ministrantem i członkiem parafialnego chóru…
Po skończeniu edukacji na poziomie podstawowym nie kontynuował nauki ale rozpoczął przygotowania do podjęcia zawodu szewca, podejmując pracę zarobkową. Niebawem przyszło jednak powołanie i w 1902 rozpoczął nauki w niższym seminarium — gimnazjum — w rodzinnej miejscowości.
Sześć lat później, w 1908 r., rozpoczął studia w wyższym seminarium duchownym rodzinnej archidiecezji, w Guadalajara.
Tam doścignęła go rewolucja meksykańska, u podłoża mająca rzeczywiste nierówności społeczne Meksyku — co m.in. sprawiło, że doprowadzono do parcelacji ziemi i z czasem zniknięcia podstawowej formy gospodarowania ziemią, czyli hacjend: większość popadła w ruinę, część przejęta została przez wsie — ale inspirowana przez masonerię.
Po obaleniu w 1911 r. w narodowym postaniu dyktatora, Józefa od Krzyża Porfiriona (hiszp. José de la Cruz Porfirio) Díaza y Mori (1830, Oaxace – 1915, Paryż), i objęciu władzy przez Franciszka (hiszp. Francisco) Indalesio Madero y Gonzáleza (1873, Parras – 1913, Ciudad de México), zaczęła się destabilizacja kraju, chaos polityczny i przewroty wojskowe. Najpierw zbuntowali się chłopi, potem wojskowi. W 1913 r. Madero został obalony przez Józefa Wiktora (hiszp. José Victoriano) Huerta y Márqueza (1850, Colotlán – 1916, El Paso) i zamordowany. Dyktatorskie zapędy Huerty wywołały z kolei sprzeciw chłopskiej partyzantki Emiliana (hiszp. Emiliano) Zapaty y Salazara (1879, Anenecuilco – 1919, Morelos) i Pancho Villi (1878, Hacienda de Río Grande – 1923, Parral), oraz liberałów Wenustiana (hiszp. Venustiano) Carranza y Garza (1859, Cuatro Ciénegas – 1920, Veracruz).
Kraj pogrążył się w terroryzującym kraj chaosie, w dużej mierze o charakterze bandyckim. Charakteryzowała go również coraz bardziej zaostrzająca się polityka antykościelna. Mnożyły się ataki na klasztory, dewastowano i rabowano kościoły…
W 1917 r. — gdy kraj już od paru lat pogrążał się w stanie anarchii i chaosu — powstała jawnie antykatolicka nowa konstytucja. Księżom zabroniono publicznych nabożeństw (art. 24), konfiskowano posiadane przez kościoły nieruchomości (art. 27), upaństwowiono katolickie szkoły (art. 3), zakazano nowych święceń, księży pozbawiono prawa wyborczego, zabroniono nosić sutann i komentować sytuację polityczną (art. 130). Zakazano używania konfesjonałów, przebywania świeckich na plebaniach. Wypędzono zagranicznych księży.
Nowy prezydent, jeden z przedstawicieli liberalnej, masońskiej szajki, wybrany w 1924 r. Franciszek Plutarch (hiszp. Francisco Plutarco) Elías y Campuzano, zwany Elías Calles (1877, Guaymas – 1945, Meksyk) — mason 33‑stopnia, wielbiciel Lenina i Trockiego, przywódców zbrodniczej rosyjskiej „rewolucji” zwanej „październikową” (nie powinno więc dziwić, że ten drugi, gdy rosyjscy mafiosi pokłócili się, na emigrację udał się właśnie do Meksyku), wspierany m.in. przez amerykański Ku Klux Klan — który sam o sobie miał mówić, że jest „osobistym wrogiem Boga” i „antychrystem” — zapowiedział otwarcie, że chce zniszczyć Kościół katolicki, zaczynając od sprowokowania katolików, a kończąc ich rzezią. W zamiarach wspierał go rosyjski ambasador — Meksyk był bowiem pierwszą próbą eksportu rosyjskiej rewolucji na kontynent amerykański…
I tenże liberał i mason ogłosił w 1926 r. dekret nakazujący księżom opuszczenie parafii i przeniesienie do miast. Budynki kościelne miały przejść, w akcie czystego rabunku, na własność państwa.
Wydalił ok. 200 zagranicznych księży, posługujących w Meksyku. Zamknął religijne instytucje, konwenty, klasztory, szkoły i domy opieki prowadzone przez Kościół. Zamknął przyszpitalne kaplice. Ponad 2,000 księży zabroniono wykonywania posługi duszpasterskiej…
Poza włączeniem całej biurokratycznej i prawnej struktury państwa w walkę z Kościołem rozpoczęto też zmasowaną akcję propagandową, połączoną z bezczeszczeniem kościołów, profanacją Najświętszego Sakramentu, uprawianiem orgii w czasie parodiowanych Mszy św. i głoszeniem bluźnierczych kazań. Organizowano specjalne stowarzyszenia antykościelne, które, dysponując zasobami ok. 50 zrabowanych drukarni, szerzyły pisma demoralizujące i antyreligijne.
Masońska polityka spowodowała reakcję, początkowo o charakterze pokojowym. Biskupi, nie chcąc stać się niewolnikami państwa, po konsultacji z papieżem Piusem XI (1857, Desio – 1939, Watykan), ogłosili, że od 1.viii.1926 r. wszystkie kościoły w Meksyku zostaną zamknięte. Msze św. odprawiane miały być tylko w prywatnych domach…
Kościół zszedł — dosłownie — do katakumb.
Wierni nie zamierzali się aliści poddawać. 3.viii.1926 r. ok. 400 osób zabarykadowało się w kościele pw. Matki Bożej z Guadalupe w Guadalajarze. I wówczas wojska rządowe otworzyły ogień. Zginęło 18 osób, a 40 zostało rannych.
W rezultacie ogłoszono, manifestem „A la Nación” (pl. „Do narodu”), powstanie. Naprzeciw wojskom rządowym, uzbrojonym w strzelby i karabiny, stanęli meksykańscy wieśniacy — katolicy — uzbrojeni w kamienie i widły. Zawołaniem powstańców stał się okrzyk „Viva Cristo Rey! Viva la Virgen de Guadalupe!” (pl. „Niech żyje Chrystus Król, niech żyje Niepokalana Matka Boża z Guadalupe!”). Cichego poparcia udzielili niektórzy biskupi…
Rozpoczęło się tzw. powstanie Cristeros, czyli La Cristiada.
W takiej atmosferze niepewności, nieprzychylności, nagonki i prześladowań Kościoła, Piotr kończył swoją edukację. Zdążył jeszcze przyjąć święcenia diakońskie, gdy w v.1914 r. do Guadajary weszły masońskie wojska wspomnianego liberała Wenustiana Carranza y Garza. Seminarium zamknięto, a studenci rozjechali się, głównie do domów rodzinnych.
Piotr powrócił wówczas do rodzinnej parafii pw. św. Jana Chrzciciela w San Juan de los Lagos i zaczął w niej — jako diakon — pomagać miejscowemu proboszczowi. Czas wykorzystywał też na dalsze przygotowania do posługi kapłańskiej.
Kościół uznał w końcu gotowość Piotra do posługi kapłańskiej. 19.xi.1916 r. Piotr otrzymał święcenia kapłańskie, z rąk przebywającego właśnie w Guadalajara ordynariusza południowo–meksykańskiej diecezji Tehuantepec, bpa Ignacego (hiszp. Ignacio) Placencia y Moreira (1867, Zapopán – 1951, Zacatecas), w tamtejszym przyszpitalnym kościele La Santisima — pełna nazwa to kościół i szpital pw. Najświętszej Trójcy (hiszp. Templo y Antiguo Hospital de la Santisíma Trinidad).
Natychmiast potem podjął obowiązki wikariusza w rodzinnej parafii i tam też, w największym kościele San Juan de los Lagos, kolegiacie pw. Naszej Pani (hiszp. de Nuestra Señora), odprawił 1.xii.1916 r. uroczystą Mszę św. prymicyjną (łac. prima missa).
Zamieszkał wraz z rodziną. Był przy rodzicach w ich ostatnich latach życia: ojciec zmarł bowiem w 1918 r. a matka cztery lata później…
Swój apostolat realizował przygotowując dzieci do pierwszej Komunii Świętej, prowadząc grupę ministrancką i krzewiąc kult Eucharystii. Organizował też Krucjatę Eucharystyczną — grupę dzieci, które odpowiedziały na apel papieża Benedykta XV (1854, Genua – 1922, Rzym) wzywającego dzieci do modlitw o pokój, inicjatywę zatwierdzoną przez papieża 6.viii.1922 r.
Był też twórcą kilku szkółek katechetycznych w okolicy. Rodzicom mawiał:
— „Dbajcie o to, by dawać dobry przykład waszym dzieciom”…
Szczególną miłością ów „ojciec Pedrito”, jak go nazywano, darzył, jak wszyscy Meksykanie, Matkę Bożą z Guadelupe.
W 1926 r. nadeszły najtrudniejsze czasy. Wbrew wspomnianemu dekretowi prezydenta Callesa, nakazującemu duchownym przeniesienie się do miast, nie opuścił wiernych świadcząc potajemnie posługę kapłańską.
Parafianie próbowali go namówić, by na jakiś czas udał się jednak do miasta, by tam przetrwał najtrudniejsze momenty. Odpowiedzieć miał:
— „Bóg mnie tu postawił a On wie”…
I dodawał:
— „Bez Najświętszego Sakramentu losy mojej owczarni byłyby smutne i tragiczne”…
A dzieciom, którymi przez tyle lat się opiekował, miał powiedzieć:
— „Teraz skończył się czas doktryn. Módlcie się za kapłanów: kto wie, ilu z nich będzie musiało umrzeć”…
Odtąd ukrywał się, przenosząc z domu do domu, hacjendy do hacjendy, niekiedy śpiąc pod gołym niebem. Wszędzie, gdzie się pojawiał, odprawiał Najświętszą Ofiarę…
Swą główną siedzibę miał ciągle w San Juan de los Lagos, gdzie w domu rodziny Macias, tuż przy łóżku, w skrytce w podłodze przechowywał naczynia liturgiczne, ornaty i parafialne archiwum.
Na początku xi.1927 r. udał się do oddalonego o ok. 20 km na południowy zachód Jalostotitlán, miasteczka, którego mieszkańcy zdecydowanie stanęli po stronie powstania Cristeros w obronie Kościoła i religii. Mówił im:
— „Grzesznicy naszego czasu i naszego narodu ukorzcie się przed Bogiem! Wyznajcie swe przewinienia, przewinienia meksykańskiego narodu! W pokorze i skruszonym sercem proście o przebaczenie!”
Po kilku dniach opuścił jednak Jalostotitlán i udał się z powrotem do rodzinnego miasteczka. Tam przez parę dni przebywał potajemnie w lokalnym szpitalu. Później próbował przenieść się, ale w pierwszym miejscu, gdzie poprosił o gościnę odmówiono mu. 17.xi.1927 r. spotkał się więc ze swoimi siostrami, Walerią (hiszp. Valeria) i Marią Dolores (hiszp. María Dolores) del Refugio, które ostrzegły go i prosiły, by wyjechał z miasteczka. Twierdziły, że do miasteczka przybył oddział wojska i przebywanie w nim stało się dla kapłana bardzo niebezpieczne. Piotr przyznał im rację i udał się do domu rodziny Macias — na jedną noc.
Wieczorem, gdy odprawiał wspólne z ukrywającą go rodziną nabożeństwo, odwiedził go siostrzeniec z dwojgiem znajomych i również go ostrzegł. Odpowiedzieć miał:
— „Śpijcie spokojnym snem. Jeśli zabiją mnie, zabiją ciało ale nie duszę!”
Wyjechać już jednak nie zdołał. Następnego dnia, po porannej Mszy św., którą odprawił, dom otoczony został przez oddział żołdaków, pod dowództwem niejakiego sierżanta Santoyo.
Piotr ledwie zdążył się ukryć w skrytce pod podłogą, pokrytej sianem i dywanikiem. Bezskutecznie —schowek szybko wykryto…
Na scenie pojawił się niejaki płk Gonzales y Romero z większą grupą żołdaków. Zaczęli zadać jakieś pytania Piotrowi. W pewnym momencie Gonzales uderzył Piotra w twarz. Z rany popłynęła krew. Żołdak wyciągnął bicz i zaczął nim bić kapłana. Po całym ciele, po głowie. Piotr upadł…
Zagnano go do klasztoru przylegającego do wspomnianej kolegiaty pw. Naszej Pani, gdzie ongiś odprawił Mszę św. prymicyjną, zamienionego przez żołdaków w baraki wojskowe, i zamknięto w niewielkiej, ciemnej, pojedynczej celi…
Przez cztery dni wielokrotnie był biczowany i poddawany torturom. Pragnąc go jeszcze bardziej pognębić zniszczono w jego obecności naczynia liturgiczne i ornat, które miał ze sobą w momencie aresztowania…
22.xi.1927 r. wojsko zdecydowało się przenieść do miasteczka San Miguel el Alto, ok. 35 km na południe od San Juan de los Lagos. Wyprowadzono Piotra z celi.
W pewnym momencie któryś z żołdaków uderzył go w twarz. Piotr spadł ze schodów i złamał rękę a już zasklepiona rana na twarzy znów się otwarła i zaczęła płynąć z niej krew. Żołdak zapytał go:
— „Teraz musisz żałować, że zostałeś klechą!”
— „Ani przez moment. Musiałem zobaczyć i wkrótce zobaczę niebo!”
Zagnano go w kierunku San Miguel el Alto. Szedł boso, ze związanymi rękami, wśród oddziału żołdaków, ciągniony za koniem na sznurze — specjalnie wybierano ścieżkę pokrytą kolcami kaktusów…
W pewnym momencie opuszczając rodzinną wioskę, gdy po moście przekraczał rzeczkę, otoczyła go gromadka dzieci, którym poświęcił tyle lat życia. Piotr odwrócił się ku nim i powiedział:
— „Nie przestawajacie uczyć się i poznawać katechizm! Nie porzucajcie pogłębiania waszej chrześcijańskiej wiary!”
Na malutkiej kartce, podanej przez małego chłopca, zapisał ostatnie wskazania…
W południe orszak dotarł do wioski Teocaltitán de Guadalupe. Tam, na obrzeżu wioski, sierż. Santoyo rozkazał Piotrowi wejść na drzewo mesquite, pod którym ustawiono stos drewna. Intencja wydawała się jasna — stos zamierzano podpalić…
Piotr bez słowa podszedł do drzewa. Miał jednak trudności — wszak właśnie złamano mu rękę i na drzewo, mimo kilkukrotnych prób, nie udawało się mu wejść. Santoyo zaczął na niego wrzeszczeć i po chwili, zdenerwowany wyciągnął pistolet i trzykrotnie strzelił do Piotra. Jeden strzał trafił go w szczękę, dwa inne — gdy już padał — w lewy bok…
Była ok 130…
Gdy żołdacy się oddalili mieszkańcy Teocaltitlán owinęli ciało Piotra w płótna i zanieśli do budynku lokalnej szkoły. Stamtąd następnego dnia przenieśli je na miejscowy cmentarz i pochowali.
21.xi.1938 r. szczątki Piotra przeniesiono — ponoć wbrew protestom mieszkańców Teocaltitán — do rodzinnej miejscowości San Juan de los Lagos.
W 1966 r. dokonano ich translacji do prezbiterium parafialnego kościoła pw. św. Jana Chrzciciela w San Juan de los Lagos — mieście, które kilka lat później, bo w 1972 r., miało stać się stolicą diecezji a dawna kolegiata pw. Naszej Pani, w celach której w swoim czasie więziony był Piotr, jej bazyliką katedralną — i na sarkofagu umieszczono tabliczkę z napisem „Ojciec Piotr Esqueda, życie oddał 22.xi.1927 r.”…
Ów zwykły kapłan i niezwykły człowiek — męczennik Kościoła i męczennik Pański — nie został zapomniany. 22.xi.1992 r., w gronie 25 męczenników powstania Cristeros, beatyfikował go bowiem, w watykańskiej bazylice św. Piotra (wł. Basilica Papale di San Pietro), św. Jan Paweł II (1920, Wadowice – 2005, Watykan).
św. Jan Paweł II mówił wówczas:
„[Wyniesieni na ołtarze] męczennicy […] przyjęli śmierć, ogłaszając publicznie swoją wierność Ewangelii i wybaczając prześladowcom. Wielu z nich w godzinie najtrudniejszej próby wołało: ‘Niech żyje Chrystus Król i Dziewica z Guadalupe!’ […]
W czasach ciężkich prób […] męczennicy ci potrafili dochować wierności Chrystusowi, swoim wspólnotom kościelnym i wielkiej tradycji katolickiej narodu meksykańskiego. Z niewzruszoną wiarą uznali Jezusa Chrystusa za jedynego Władcę”.
Powstanie Cristeros, w którym wzięły udział dziesiątki tysięcy katolików, w tym ok. 25,000 kobiet ‑ żadna z nich nie zdradziła! ‑ zakończyło się w 1929 r., po porozumieniu zawartym przez biskupów z rządem. Powstańcy, zwycięzcy militarnie, pokornie poddali się. Rząd nie okazał miłosierdzia: przywódcy zostali rozstrzelani, wojsko wymordowało ponad 5,000 powstańców.
Kościoły otwarto, ale w 1932 r. tam, gdzie uprzednio posługiwało 4,500 kapłanów, pozostało tylko 334… 17 stanów było nadal pozbawione duszpasterzy…
Ale antykatolickie zapisy z meksykańskiej konstytucji pozostały i usunięte zostały dopiero w 1998 r.…
A nad buntem na wiele dziesięcioleci zawisła zasłona milczenia…
Kościół nie zapomniał. Trzy lata po zmianie konstytucji, 21.v.2001 r., na placu św. Piotra (wł. Piazza San Pietro) w Watykanie, św. Jan Paweł II wyniósł do grona świętych 25 męczenników powstania Cristeros. Był wśród nich i Piotr.
św. Jan Paweł II nauczał wówczas:
„Kościół w Meksyku raduje się ze wsparcia w niebie [swoich męczenników] […] Są bezcennym darem, owocem wiary zakorzenionej w ziemi Meksyku, wiary, która, u progu trzeciego millenium chrześcijaństwa, musi zostać zachowana i odnowiona, byście mogli pozostać wierni Chrystusowi i Jego kościołowi. Tak jak w przeszłości. […]
Po ciężkich próbach, które Kościół w Meksyku przeszedł podczas trudnych lat [początku XX w.], dziś chrześcijanie w waszym kraju, wzmocnieni świadectwem owych świadków wiary, mogą żyć w pokoju i harmonii, przysparzając dobra ewangelicznego całemu społeczeństwu […]
Meksyk zawsze wierny!”
San Juan de los Lagos do dziś pozostaje szczególnym miejscem kultu Piotra. Podobnie jak i Teocaltitlán, gdzie w miejscu męczeństwa wystawiono piękną, nową świątynię pw. św. Piotra Esqueda…
Obejrzyjmy dłuższy program „św. Piotr Esqueda — męczennik Meksyku” (po hiszpańsku):
oraz krótką etiudkę o św. Piotrze (po hiszpańsku):
Popatrzmy też na krótki filmik ze świątyni pw. św. Piotra Esqueda y Ramírez w Teocaltitlán:
Spójrzmy też na krótką prezentację męczenników meksykańskich:
Popatrzmy na cztero–częściowy film o męczennikach meksykańskich (po hiszpańsku)):
oraz nieusamowity film–komentarz o powstaniu Cristeros (po angielsku):
Na koniec posłuchajmy współczesnej pieśni (na melodię „Barki”) o meksykańskich świętych:
Pochylmy się nad słowami Ojca św. Jana Pawła II ze Mszy św. beatyfikacyjnej 22.xi.1992 r. w Watykanie (po włosku):
a także nad słowami Ojca św. Jana Pawła II ze Mszy św. kanonizacyjnej 21.v.2000 r. w Watykanie (po angielsku):
Popatrzmy na mapę życia błogosławionego:
Opracowanie oparto na następujących źródłach:
polskich:
angielskich:
hiszpańskich:
- Watykan
- Dicionário de História Cultural da Igreja na América Latina
- Pregunta Santoral
- „Morro” por Cristo
- Santuario Mártires de Christo
- Encyclopedia.com
- Catholic.net
- aciprensa
- Santos Mexico
- Vidas Santas
- Missión Guadalupana
- gloria.tv
norweskich:
włoskich: