Rzymskokatolicka Parafia
pod wezwaniem św. Zygmunta
05-507 Słomczyn
ul. Wiślana 85
dekanat konstanciński
m. i gm. Konstancin-Jeziorna
powiat Piaseczno
bł. FRANCISZKA z AMBOISE
(1427, Thouars – 1485, Couëts)
księżna i zakonnica
patronka: diecezji Vannes, archidiecezji Paryża
wspomnienie: 5 listopada
Łącza do ilustracji (dzieł sztuki) związanych z błogosławioną:
Franciszka (Françoise) urodziła się w 1427 r. w zamku Thouars (dzisiejszy departament Deux-Sèvres w zachodniej Francji), jako najstarsza córka Ludwika z Amboise, wicehrabiego Thouars i Marii z Rieux, pochodzącej z rodziny baronów Encenis.
Jej życie przypadło na czasy wojny stuletniej między Francją a roszczącą sobie pretensje do korony francuskiej Anglią. Niedługo po urodzeniu wydarzenia dotknęły i rodzinę Franciszki – wojna objęła posiadłości rodzinne - i wraz z matką musiała się przenieść najpierw do Vannes, a potem do niedalekiego Nantes, na dwór księcia Bretanii.
Względy polityczne sprawiły także, iż w wieku 4 lat została zaręczona z Piotrem, drugim synem Jana VI, księcia (łac. dux- książę-arystokrata) Bretanii. Odtąd resztę dzieciństwa spędziła z Joanną, swoją przyszłą teściową, siostrą Karola VII, króla Francji, kobietą pobożną i cnotliwą, która stała się drugą matką Franciszki.
Małżeństwo z Piotrem zawarła w 1442 r., gdy miała 15 lat. Zamieszkali w zamku Guincamp.
Związek nie był zbyt szczęśliwy. Piotr był dość ponurego usposobienia, chorobliwie zazdrosny i niekiedy bardzo źle traktował żonę. Franciszka wszelako była łagodną i pogodną kobietą i, dzięki silnej woli, udało się jej, stopniowo, krok po kroku, zmieniać usposobienie męża. Zaczął nawet pomagać jej w dziełach charytatywnych, zakładaniu szpitali, odpokutował też przewinienia dzieciństwa i młodości…
W 1450 r. w wyniku niespodziewanej śmierci starszego brata Piotr oddziedziczył księstwo Bretanii i jako Piotr II został, wraz z Franciszką, koronowany w Rennes. Franciszka rozszerzyła wtedy swoją działalność charytatywną na całe państewko. Między innymi położyła podwaliny pod system pomocy prawnej dla osób, które na takową nie mogły sobie pozwolić. Na czterysta lat przed „wynalezieniem [wsparcia prawnego] w oświeconej Francji”!
Zaczęła również wpływać na politykę prowadzoną przez męża i brać aktywny, acz nie zawsze kończący się sukcesami, udział w nigdy niekończących się zatargach rodzinnych.
Dużą część swojej fortuny przeznaczyła na powstanie konwentu klarysek (łac. Ordo Santae Clarae – OSC) w Nantes. Wzięła udział w przygotowaniach do kanonizacji św. Wincentego Ferrera – miała do niego, dzięki teściowej, specjalne nabożeństwo… Wspomagała konwent dominikański w Nantes.
Zawarła też, co później okazało się bardzo istotne, znajomość z bł. Janem Sorethem, generałem zakonu karmelitańskiego (łac. Ordo Fratrum Beatissimæ Virginis Mariæ de Monte Carmelo – Ocarm), założycielem w 1452 r. pierwszego zgromadzenia karmelitańskich zakonnic, który odwiedził w tych latach Bretanię.
A Bretończycy widzieli w niej opiekunkę ubogich i wspomożycielkę chorych i trędowatych, których w tych latach wojennych zmagań było bardzo wielu…
Siedem lat po objęciu rządów Piotr niespodziewanie zachorował i w 1457 r. odszedł do Pana. W swojej ostatniej woli zapisał bardzo ciepłe słowa o posłudze i poświęceniu Franciszki. Tak też zapamiętał ją i dwór, określając okres jej panowania jako „czasy błogosławionej księżnej”…
Franciszka nie miała dzieci, i po śmierci Piotra zdecydowała się poświęcić resztę życia Bogu. Wstąpienie do zakonu (początkowo myślała założonym przez siebie konwencie klarysek w Nantes) musiała jednak odroczyć na kilka lat, nie pozwalały bowiem na to rozmaite obowiązki państwowe. Między innymi interesował się nią sam król, Ludwik XI, ale odmówiła mu.
Decyzja przyjęcia pokutnego habitu nie była wymuszoną, czy przypadkową: już w narzeczeństwie, pod wpływem swej późniejszej teściowej, wyróżniała się w aktach dobroczynności i czci oddawanej Najświętszemu Sakramentowi.
Zdecydowała znajomość z bł. Janem Sorethem. W 1463 r. Franciszka uposażyła pierwszy we Francji żeński konwent karmelitański (łac. Ordo Suorum Carmelitarum - OCarm), w Bondon w pobliżu Vannes, i przyjęła tam pierwsze zakonnice, pochodzące głównie ze zgromadzenia założonego w Liège przez Jana Soretha. Patronkami nowego konwentu zostały „Trzy Marie” („Trois Marie”). W pięć lat później, w 1468 r., Franciszka rozpoczęła w nim nowicjat…
Święcenia złożyła rok później. I tak księżna została „służką Chrystusa”, jak prosiła, by ją nazywać…
Początkowo pracowała jako pielęgniarka w klasztornym szpitaliku. W 1473 r. została jednakże wybrana przeoryszą i była nią już do końca życia.
Stała się przykładem poświęcenia i charyzmatu karmelitańskiego. Była wymagającą, ale rozsądną, o matczynym wyrozumieniu, przełożoną. Wprowadziła ścisłe przestrzeganie reguły karmelitańskiej. Przypisuje się jej czwarty ślub karmelitański, ślub ścisłego odosobnienia: pod karą ekskomuniki zabraniała dostępu do klasztoru osobom z zewnątrz (również kobiet) i opuszczania terenów klasztornych przez zakonnice. Codzienna Komunia św., w szczególności osób chorych, była normą. Swym rygoryzmem wyprzedzała o stulecie swój czas, w przewidywaniu postanowień św. Piusa V, i w ten sposób uchroniła swoje klasztory przed złem, które zżerało zakony bardziej otwarte na przeróżne tzw. modne trendy…
Swoje podwładne nauczała: „Jakiekolwiek problemy i trudności by cię nie przygnębiały, znoś je cierpliwie w świadomości tego, że stanowią one część naszego krzyża. Zaofiaruj pomoc naszemu Panu i noś ciężar Jego Krzyża z radością w sercu. Cierpienie nigdy nas nie opuszcza, ale jeśli odrzucimy jeden krzyż, sprawmy byśmy następnego, być może cięższego, już nie odrzucali. Jeśli ufamy w Bogu i polegamy na Jego pomocy, wszystkie pokusy zła przezwyciężymy. Nie wolno nam nigdy zaprzestać starań i dozwolić, by nasza pielgrzymka uległa wstrzymaniu, ale musimy zawsze poddawać serca nieustannej dyscyplinie…”
Wkrótce konwent w Vannes okazał się za mały i w 1477 r. Franciszka założyła, po długich staraniach, większy w Couëts w pobliżu Nantes, p.w. Naszej Pani (Notre-Dame-des-Couëts), i przeniosła się doń ze swoimi współsiostrami.
Tam też ta, w pewnym sensie, założycielka żeńskiej gałęzi karmelitańskiej - powstała ona wszak niewiele wcześniej - zmarła w 1485 r. Ponoć w stanie ekstazy. W testamencie zapisała często za życia powtarzane przez siebie słowa: „We wszystkim, co czynicie, kochajcie jeszcze bardziej Boga”
Wkrótce z jej wstawiennictwem zaczęto wiązać cuda i łaski otrzymane u jej grobu.
W momencie wybuchu rewolucji francuskiej we Francji istniały cztery klasztory posługujące się konstytucją opracowaną przez Franciszkę…
Relikwie Franciszki przetrwały wojny hugenockie, przetrwały – acz były sprofanowane - i szaleństwa rewolucji francuskiej, choć musiano je kilkukrotnie, potajemnie przenosić. Dziś przechowywane są w ołtarzu katedry w Nantes. Inne pamiątki po niej zaginęły …
Oryginalne manuskrypty z zasadami wprowadzonymi przez Franciszkę, a także oryginały jej medytacji, również zaginęły.
Beatyfikował ją w 1863 r. Pius IX.
W Polsce czczona była w zakonie karmelitanek w Krakowie.
Rozważając popatrzmy na zdjęcia z katedry w Nantes (do muzyki Karola Gounoda):
Mapa okolic Thouars i Nantes:
Opracowanie oparto na następujących źródłach:
angielskich:
francuskich:
norweskich:
włoskich: